Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Eyüp Hoca tarafından sunulan bir eğitim dersidir. Hoca, kısa kısa edebiyat serili videolarının bir parçası olarak hece ölçüsü konusunu ele almaktadır.
- Videoda hece ölçüsünün tanımı, özellikleri ve türleri detaylı olarak anlatılmaktadır. Hece ölçüsünün dizelerdeki hece sayılarının eşitliğine dayanan bir ölçü olduğu, Türk dilinin yapısına en uygun ölçü olduğu ve halk edebiyatı ile milli edebiyatta sıkça kullanıldığı belirtilmektedir. Ayrıca hece ölçüsünün temel ögeleri olan hece sayısı ve durak kavramları açıklanmakta, farklı kalıpların (beşli, altılı, yedili, sekizli, onbirli, ondörtlü) özellikleri ve kullanım alanları örneklerle gösterilmektedir. Video, çeşitli şiir örnekleri üzerinden hece ölçüsünün nasıl belirleneceğini adım adım göstermektedir.
- 00:29Hece Ölçüsü Tanımı ve Özellikleri
- Hece ölçüsü, dizelerdeki hece sayılarının eşitliğine dayanan bir ölçüdür; üst dizede kaç hece varsa alt dizede de aynı sayıda hece olmalıdır.
- Hece ölçüsü halk arasında "parmak hesabı" olarak da bilinir, bu terim Cenap Şahabettin tarafından alay etmek için kullanılmıştır.
- Hece ölçüsü Türk dilinin yapısına en uygun ölçüdür, milli ölçü ve doğal ölçü olarak değerlendirilir.
- 01:18Hece Ölçüsünün Tarihi ve Yapısı
- Hece ölçüsü halk edebiyatı ve milli edebiyatta çokça kullanılmış, Divan edebiyatında ise az sayıda kullanılmıştır.
- Hece ölçüsünün ilk yazılı örneklerinin bulunduğu eser Divanü Lügatit Türk'tür.
- Hece ölçüsünün iki temel ögesi vardır: hece sayısı ve durak.
- 02:15Hece Sayısı ve Durak Belirleme
- Hece sayısını hesaplamak için sadece ünlüleri saymak yeterlidir, kelimeleri bölmeye gerek yoktur.
- Kalıp belirlendikten sonra durak belirlenir; duraklar kelime sonuna denk gelmelidir, kelime ortasına denk gelmezse duraksız kabul edilir.
- Durakların belirlenmesinde ezber gereklidir: 5'li kalıp duraksızdır, 6'lı 3+3, 7'li 4+3, 8'li 4+4, 11'li 4+4+3 veya 6+5, 14'lü 7+7 şeklinde olmalıdır.
- 04:49Hece Ölçülerinin Kullanım Alanları
- 5'li kalıp en eski şehirlerde kullanılmıştır.
- 6'lı ölçü genellikle nefeslerde, 7'li ölçü mani için kullanılır (7'li ölçü mani'nin ayırt edici özelliğidir).
- 8'li ölçü semailer, türküler ve destanlarda kullanılır (8'li ölçü semai için ayırt edici özellik).
- 11'li ölçü koşma türkü, destan ve birçok nazım biçiminde kullanılır (11'li ölçü koşmanın ayırt edici özelliği).
- 14'lü hece ölçüsü son dönem şiirlerde, milli edebiyat döneminde ve Cumhuriyet'in ilk yıllarında kullanılan ölçüdür.
- 05:29Hece Ölçüsü Sorunları ve Örnekler
- Bazı dörtlüklerde bir dizesinin ölçüye uymadığı durumlar görülebilir, bu durumda şiiri ölçüsüz düşünmemek gerekir.
- Sözlü ürünler yazıya geçirilirken hata yapılabilir veya okuma yazma bilmeyen halk ozanları bir kelimede yanlışlık yapabilirler.
- Örneklerle hece ölçüsünün nasıl belirlendiği gösterilmiştir: 5'li, 6'lı, 7'li, 8'li, 11'li ve 14'lü hece ölçülerinin örnekleri verilmiştir.