Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Sadri Ertem'in yazdığı ve Fatma Gökbulut tarafından seslendirilen bir hikaye anlatımıdır. Hikayede Gümüşlü Kurşun Maden Ocakları Müdürü Çelebi, köy muhtarı Ömer Ağa, Hacı ve köylülerin karakterleri yer almaktadır.
- Video, maden ocakları müdürünün zengin bir köye gelişinden başlayarak, köylülerle kurduğu ilişkileri, toprak satın alma çabalarını ve sonunda köyün nasıl yok olduğunu kronolojik olarak anlatmaktadır. Hikaye, köyün çöl haline gelmesi, hayvanların ve insanların yok olması, köylülerin topraklarını satarak maden ocaklarına amele olmaları ve sonunda köyün tamamen yok olması sürecini detaylı şekilde aktarmaktadır.
- Hikaye, köyün yok oluşundan sonra üç köyün Yemen'den dönen istibdal askerlerine karşı nasıl korunduğunu göstererek sona ermektedir.
- 00:27Maden Ocağı Müdürü'nün Köye Varışı
- Maden ocakları müdürü, köy köpeklerinin gürültüsünü duyunca yabancılığını ve yalnızlığını hatırladı.
- Köpek sesi, müdürün kafasında loş dehlizler aydınlattı ve karanlıkta uyuyan hatıralar kalkarak bir asker safı gibi dizildi.
- Müdür, besli köpeklerin bağırdığı yerde refahın derecesini anlayabilecek kadar tecrübeliydi ve işçilerin gündeliği umduğu gibi az olmayacak diye düşündü.
- 02:26Köyün Zenginliği
- Otomobil, yemyeşil bir ot denizine çıkardı ve denizin ortasında renk renk gelincikler su üstünde yüzer gibi çalkalanıyordu.
- Derenin öbür tarafında sararmış olgun tarlalar, kocaman başaklarını dizleri üstünde dinlendiriyordu.
- Yıkık duvarlardan taşan dallar, olgunlaşan meyvelerini tozlu yollara salıvermişti; buğulu erikler, kıpkızıl alevden bir yuvarlak gibi yanan narlar, iri taneli üzümler ve temiz kiremitli evler vardı.
- 03:33Müdürün Köye Uyum Sağlaması
- Gümüşlü kurşun maden ocakları müdürü, bu güzel, şirin ve zengin ovaya ilk bakışında hayran oldu.
- Köylülerden tatlı yüz ve candan dostluk gördü, her gün ziyafetten ziyafete gitti ve her ziyafet onda yeni bir alem keşfetmiş gibi bir his bırakıyordu.
- Güzel ve bereketli ova'nın mahsulü onu kolaylıkla kendisine ısındırdı, bir hafta sonra o da artık köy zenginlerine ziyafetler veriyor ve Ermeni tercümanı vasıtasıyla her gün bir şeyler öğreniyordu.
- 04:12Köyün Zenginliği ve Toprak Satışı
- İhtiyar muhtar Ömer Ağa, buraların hey çelebi Lokman Hekim ölüme çareyi burada bulduğunu ve kitabına yazdığını anlattı.
- Müdür, arazi sahiplerini teker teker davet etti ve tercümanı yanına alıp ağaların oturma odalarına gitti.
- Köylüler, dönümünü elli liradan aşağı idare etmeyeceklerini söylediler, ancak işletme müdürü, bacayı indirerek dönümü on kuruşa pahalı demeyi önerdi.
- 06:35Hacı'nın Rolü
- Hacı, köylüler arasında itibarlı bir adamdı ve herkes dinince dinlensin derdi.
- Kat kat kırışık, ensesi yağlı, yakası düşük, kıranta, bıyıkları gür ve çarpık çarpık kaşlarıyla bir acayip mahluktu.
- Köy kahvesinde ağların meclisine girdi ve sinsi bir haliyle bir tehlikeyi haber vermek ister gibi söze karıştı.
- 08:10Bacanın Kısaltılması
- Hacı, zati şeriflerin selvisinden daha yüksek bir baca olduğunu ve köye bir felaket gelebileceğini söyledi.
- Köylüler, bacanın yarıya kadar indirilmesini istediler ve kahya, müdürün Pierre Loti adında bir Türk dostu olduğunu ve yarı müslüman sayıldığını anlattı.
- Baca yarısına kadar indi, köy derin bir nefes aldı ve bir felaketten kurtulmuş gibi sevindi.
- 10:06Bacanın Bombardımanı
- Baca kısaldı ve boğucu gaz atan bir top namlusu oldu, durmadan bombardıman etti.
- Yirmidört saatte bir defa bile sönmeyen ocak, bir taraftan kükürt savuran, bir taraftan zac yağı yağmuru serpen bir zehir denizi oldu.
- Eczanelerde ve kimyahanelerde saklanan zehirler burada bir dere gibi aktı, rüzgar bu ağır gazları bir kurşun gibi toprağa yaydı.
- 10:44Toprakların Hasarı
- Topraklar kezzap gibi harap oldu, güzel rengini kaybetti ve soluk, ölüm duygusunu veren bir hal aldı.
- Yeşillikler sarardı, ağaçlar kupkuru iskelet haline geldi ve bahar bile hissedilemedi.
- İri boylu otlar cüceleşti, cılızlaştı ve kayboldu, çiçek denizi de yok oldu.
- 11:27Hayvanların Durumu
- Dünyanın vahşi sürüleri toprağı eşti ve hayvanlar susuzluklarını burada dindirdiler.
- Hayvanlar yavaş yavaş ahmaklaştı, öküzler zayıfladı, atlar kişnemeyi ve koşmayı unuttu.
- Köpekler tüylerini döktü, karnı sırtına yapıştı ve artık bağıramıyor, sadece havlamanın taklidini becerebiliyordu.
- 12:38İnsanların Durumu
- Bahar hayvanlar için bir haradır, ancak bu bahar güzel bir kuzu yavrusu, eşek, buzağı veya tay görmedi.
- İnsanlar soldu, sert kemiklerin üstünü buruşuk bir deri kefenledi ve yeşilimsi beyaz ölü rengi fersiz gözlerin etrafını kapladı.
- Köy halkı değneklere dayanarak öksüre öksüre dolaşabiliyordu ve hepsinin ciğerlerini kurşun tozu kapladı.
- 13:40Köylülerin Son Yardımı
- Her geçen gün köylülerin damarlarını açtı, kanlarını boşalttı ve bacanın etrafındaki köyler için düğün, balıkların konuşması gibi acayiplikler arasına girdi.
- Köylüler maden ocakları müdürüne koştular ve tarlalarını yarım liradan satın almasını istediler.
- Maden ocakları müdürü bütün köylünün arazisini satın aldı ve köylüler heybelerini sırtlarına vurarak tozlu yollardan uzaklaştılar.
- 14:52Köylülerin Dönüşü
- Köylüler yurda hasretin acılığını duydu ve zehirli havayı doya doya teneffüs etmek için geri döndüler.
- Sağ kalanlar maden ocaklarına amele oldular, hem kazanacaklar hem de köylerinden ayrılmayacaklardı.
- Maden ocaklarının yanında taşları olmayan atsızların sonsuz mezarlığı uzadı gitti.
- 15:45Toprakların Satılması
- Baca hala yarım çünkü daha sekiz-on adam var ki topraklarını satmadılar ve birikmiş servetlerini yiyip her şeyi olduğu gibi muhafaza ediyorlar.
- Nihayet açlık, sıcak iklimlerin ormanları arasında eşinen kaplanlar gibi öteyi beriyi sarstı ve onlar da topraklarını satmak istediler.
- Bir gün yedi köylüyü maden ocağı yolunda yan yana devrilmiş buldular ve bir delikanlının göğsünde maden ocağına kaydedilmelerini rica eden bir not vardı.
- 16:55Yeni Başlangıç
- Artık üç köyde satılmadı toprak kalmadı, yirmi-otuz bin dönüm araziye hudut çekildi, yeni arıklar açıldı ve toprak gübrelendi.
- Fabrika bacası tekrar yükseldi ve eski selvi onun yanında bir fidan gibi kaldı.
- Üç köyün yemen'den dönen istibdal askerleri şaşırdılar ve çiftlik kahyası onları köy arıyoruz diye çiftlikte hırsızlık edeceksiniz diye savdı.