Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Sedat Özgür adlı bir imam hatip meslek dersi öğretmeni (Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi mezunu) tarafından Anadolu Gençlik Derneği'nin yurtlarında bulunan gençlere sunulan bir eğitim dersidir.
- Ders, Gümüş Motor projesi ve Milli Görüş hareketinin tarihsel gelişimini, temel ilkelerini ve Türkiye'nin ekonomik süreciyle ilişkisini ele almaktadır. Video, 1956 yılında başlayan Gümüş Motor projesinin kuruluş sürecini, Necmettin Erbakan'ın (Erbakan Hoca) rolünü, Gümüşhanevi Dergahı'nın (Nakşibendi tarikatından) katkılarını ve Milli Görüş hareketinin faizsiz sistem, tekelleşmeyi önleme ve hisselerin eşit dağılımı gibi ekonomik ilkelerini detaylı şekilde anlatmaktadır.
- Ders içeriğinde ayrıca Türkiye'nin 1950'lerde kapitalist bir ekonomiye geçiş süreci, İslam ekonomisinin temel prensipleri, 1969 yılında kurulan Gümüş Motor'un yapısı ve çalışma prensipleri, Türkiye'nin sanayileşme sürecindeki mücadeleleri ve 1970'li yıllarda Devlet, Sanayi ve İşçi Yatırım Bankası ile 1985 yılında Faysal Finans'ın kuruluşu gibi tarihsel gelişmeler de ele alınmaktadır.
- 00:09Gümüş Motor ve Milli Görüş Hareketi
- Konuşmacı Sedat Özgür, Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi mezunu olup imam hatip meslek dersi öğretmenliği yapmaktadır.
- Gümüş motor, Milli Görüş hareketinin ilk fikri ve fiili çalışmasıdır ve 1956 yılında kart temeli atılan, 1960 yılında seri üretime geçen bir çalışmadır.
- Milli Görüş hareketi sadece fikri bir hareket değil, doğrudan pratik hayata yansıması olan, insanların problemlerine çözümler bulmaya çalışan bir hareketdir.
- 03:03Gümüş Motor'un Önemi
- Gümüş motor, Milli Görüş hareketinin temel esaslarını ve hangi esaslar üzerine kurulu olduğunu göstermektedir.
- Sonraki süreçte siyasi partiler, sivil toplum kuruluşları, basın alanındaki çalışmalar, uluslararası ilişkiler, D-8'ler, sanayi alanındaki hamleler gibi tüm çalışmaların temelinde Gümüş Motor'da bulunan nüveler ve örnekler vardır.
- Gümüş motor, bir örnek çalışma olarak değerlendirilmelidir.
- 04:101950'li Yılların Dünya ve Türkiye Durumu
- İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra dünya üzerinde kutuplaşmalar baş göstermiş, Ruslar kendi hakimiyet alanı oluşturmaya, Amerika ise hakimiyetini genişletmeye çalışmıştır.
- Ruslar Türkiye'den boğazlardan bir üs talep etmiş, Türkiye bu taleple beraber Rusların tarafında değil Amerikan tarafına doğru kaymaya başlamıştır.
- Amerika ile olan yakınlaşma sadece siyasi değil, zaman içerisinde iktisadi yakınlaşmayı da beraberinde getirmiştir.
- 05:15Kapitalist Sistemin Etkileri
- Bir kurumu, kişiyi tahlil ederken en önemli mesele iktisat meselesidir; para, banka hesapları, paraların nereye gittiği ve kimin kime hizmet ettiği önemlidir.
- Dünyadaki mevcut sistem para üzerine kurulu bir kapitalist sistemdir ve insanları sömürgeleştirmeye çalışır.
- Amerika ile olan yakınlaşma, Türkiye'nin kapitalist sisteme entegre edilmesi zamanla hukuki değişiklikleri ve sosyal hayatla ilgili değişiklikleri beraberinde getirmiştir.
- 07:11Amerikan Uzmanlarının Türkiye'ye Sunulan Tavsiyeleri
- Amerika ile yapılan ekonomik işbirliği anlaşmaları sonucu dış ticaret serbest bırakılmış ve ithalat giderek artmaya başlamıştır.
- Amerika Birleşik Devletleri Federal Karayolları Örgütü Genel Müdür Yardımcısı Hilts, 1948 yılında Türkiye'ye geldiğinde "Hint Raporu" adı verilen raporunda karayolları genel müdürlüğünün kurulması ve yatırımların karayoluna verilmesi gerektiğini belirtmiştir.
- 1949 ve 1950'lerde yayınlanan Tomburg raporu, Türkiye'nin Karabük Demir Çelik Fabrikası'nın tasfiye edilmesi ve tüketim maddeleri üreten fabrikalar yapılması gerektiğini önermiştir.
- 09:05Türkiye'nin Sanayileşme Stratejisi
- Erbakan'ın söylediği "sürekli fabrika kuran fabrikalar yapmak, sürekli üretim yapan tesisler kurmak" ile Tomburg raporu arasında çatışma vardır.
- Türkiye'nin sevk edilmeye çalıştığı strateji, karayolu taşımacılığına odaklanma ve tüketim maddelerine yoğunlaşma idi.
- Barker raporu (1951) ve Dünya Kalkınma Bankası raporu (1951) özel girişimciliği teşvik etmeyi ve Türkiye'nin yabancı sermaye, ileri teknoloji ve yönetim bilgisi alması gerektiğini vurgulamıştır.
- 10:33Türkiye'nin Ekonomik Dönüşümü
- Türkiye, üretime değil tüketime yönelik, bağımsız değil dışa bağımlı bir ülke olarak şekillenmiştir.
- Türkiye'de kapitalist sisteme uyum sağlamak için Türkiye Sanayi ve Kalkınma Bankası kurulmuş, yönetim kurulu üyelerinin çoğunluğu yabancılar tarafından doldurulmuştur.
- 1954 yılında Yabancı Sermaye Teşvik Kanunu çıkarılarak montaj sanayisi Türkiye'de gelişmeye başlamıştır.
- 13:20Kapitalizm ve İslam Ekonomisi Arasındaki Çatışma
- İslam, Kur'an ve Sünnet'in hayata uygulanmasıyla tüm alanları kapsayan bir inanç sistemidir.
- Kapitalist sistemin temelinde faiz sistemi bulunmaktadır, bu sistemde faiz tüm ekonomik ilişkileri yönetir.
- İslam'da faiz yasaklanmıştır ve servetin tekelleşmesini engelleyen kurallar vardır.
- 16:35İslam Ekonomisinin Özellikleri
- İslam ekonomisinde zekat vermek zorunludur, bu sayede paranın bir yerde toplanmasını engeller.
- Para yatırıma ve ticarete yönlendirilir, faiz yerine karz-ı hasen (Allah için borç vermek) uygulanır.
- İslam'da lüks ve israf yerine ihtiyaç temelli harcama anlayışı vardır, zenginlik paylaşımla ve yatırım yaparak elde edilir.
- 19:36Milli Görüş Hareketi
- Milli Görüş hareketi, sadece 1956'dan ibaret değil, Hz. Adem'den itibaren hak ve batıl mücadelesinin devamıdır.
- Milli Görüş kökleri olan ve temelli bir hareket olarak Kur'an ve Sünnet'e dayanır.
- Osmanlı döneminde de tefecilik gibi faiz hareketleri bulunmuş, günümüzde farklı şekillerde (banka sistemi) karşımıza çıkmaktadır.
- 21:14Motor Fabrikası Seçiminin Önemi
- Erbakan Hoca'nın motor fabrikasını ön plana çıkarması günümüzde de geçerli olan ve yaygınlaşan bir konudur.
- Motor, taşıt (motosiklet, otomobil, kamyon, otobüs, deniz vapurları), ziraat (traktör, sellektör, sulama motorları), inşaat (buldozer, greyder, yol silindirleri), sosyal hizmet (içme suyu motorları, elektrik santralleri) ve sanayi alanlarında temel bir alettir.
- Motor üzerine farklı parçalar takıldığında uçağınız, tankınız, arabanız veya kamyonunuz olur; mesele aslında motor meselesidir.
- 23:13Erbakan Hoca'nın Hayatı ve İnançları
- Erbakan Hoca, 1926 doğumlu ve 1956 yılında Gümüşhanevi Dergahı'na intisab etmiştir.
- Gümüşhanevi Dergahı, Nakşibendi tarikatından Ahmed Ziyaeddin Gümüşhanevi'nin ismiyle günümüze kadar gelen bir dergahdır.
- Erbakan Hoca, Hasib Efendi'den 1946-1949 yılları arasında, Abdülaziz Efendi'den 1949-1952 yılları arasında ve Mehmet Zahid Korku Efendi'den 1952-1980 yılları arasında manevi dersler almıştır.
- 27:03Gümüşhanevi Dergahı'nın Özellikleri
- Gümüşhanevi Dergahı, kendi kabuğuna çekilmiş değil, insanların hizmetine koşanların olduğu bir dergahdır.
- Ahmet Ziyaeddin Efendi, kütüphaneler kurmuş, insanlara kitap ulaştırmak için yardım sandıkları kurmuştur.
- 1956 yılında Gümüş Motor'un kurulmasının en temelindeki isimlerden biri Mehmet Zahid Korku'dur.
- 28:15Gümüş Motor'un Kuruluş Süreci
- Fabrika kurmak için sadece mühendislik bilgisi yeterli değil, sermayeye ihtiyaç vardır ve bu sermayeyi inançlı insanlarla toplamak gerekir.
- Zeyrek'deki Ümmü Gülsüm Çinzade Mescidi, İstanbul Teknik Üniversitesi'ndeki birçok kişinin eğitim aldıkları bir yerdir.
- Mehmet Zahid Efendi ve Sebahattin Zaim Hoca, 1963 yılında Almanya'da HES Motor Fabrikasını ziyaret etmişlerdir.
- 31:36Gümüş Motor'un Sermayesinin Toplanması
- Fabrika kurulurken Mehmet Zahid Efendi cebinden 100 lirayı çıkartıp masaya koymuştur.
- Efendi, o günkü kanaat önderleri ve hassas insanlarla görüşerek fabrikanın sermayesinin oluşturulması için herkesin kendi muhipbalarını ve ihvanlarını yönlendirmesini sağlamıştır.
- Bu şekilde Gümüş Motor'un altı milyonluk sermayesi toplanmıştır.
- 32:26Milli Görüş Hareketinin Temelleri
- 1969 yılında Milli Görüş hareketinin temelleri atılmıştır ve bu hareket bağımsız adaylar koyma çabasına dönüşmüştür.
- Milli Görüş hareketi sadece bir sanayi kalkınma meselesi değil, imanlı insanların bir araya getirilmesi meselesidir.
- Kalkınma sadece maddi değil, manevi kalkınmadır ve bu nedenle Milli Selamet Partisi'nin ilk söylemi "önce ahlak ve maneviyat" olmuştur.
- 34:08İslam'ın Kalkınma Anlayışı
- İnsan iki eşit yönüyle yaratılmıştır: maddi ve manevi tarafı.
- Sadece manevi kısmı ön plana çıkartmak Hint fakirleri gibi bir toplum yaratırken, sadece maddi kısmı ön plana çıkartmak Batı tipi bir toplumu yaratır.
- İslam bu manada ikisini dengeleyen bir sistemdir ve kalkınma ikisinin dengelenmesi gereken bir adımdır.
- 35:37Gümüş Motor'un Kurucuları
- Gümüş Motor'un kurucuları arasında Adil Saraçoğlu, Zeki Aytaş, Necmettin Erbakan, Feyyaz Nemlioğlu, Mustafa Gül ve diğer isimler bulunmaktadır.
- Bu kurucular aynı zamanda ilim yayma cemiyeti gibi bazı derneklerin kurucuları da olmuşlardır.
- Gümüş Motor'un en temel noktalarından biri hisselerdir; hissedarlar bir araya geldikleri zaman faize bulaşmazlar.
- 36:50Gümüş Motor'un Ekonomik Anlayışı
- Gümüş Motor'un bir kararından bir kişinin hissesi %5'i geçmeyecek olmasıdır.
- Fabrikalar 1960'lı yıllarda kar etmeye başladığında, çalışanlarına faizsiz borç verme yapısı oluşturmuşlardır.
- 1969 yılında kurgulanan bu yapı 1997 yılında havuz sistemi olarak karşımıza çıkmıştır.
- 39:20Gümüş Motor'un Kuruluşu
- Gümüş Motor 1956 yılında yaklaşık 300 hissedarla kurulmuştur.
- 20 Mart 1960'da maliye bakanı Hasan Polatkan fabrikanın açılışını yapmıştır.
- 39:31Gümüş Motor Fabrikası
- Gümüş Motor fabrikası, sekiz saatlik çalışma süresiyle üçbin-beşbin adet motor üretme kapasitesine sahip olup, dönemin şartlarında Balkanlar'ın en büyük motor fabrikasıdır.
- Fabrikada makine, dökümhane, çelik isleri atölyesi, piston, modelhane ve tecrübe standartları bölümleri bulunmaktadır.
- Gümüş Motor sistemi, batıdaki fabrika sisteminden farklı olarak, tüm üretim sürecini tek fabrikada tamamlayan bir yapıya sahiptir.
- 40:10Fabrika Sisteminin Karşılaştırılması
- Batı'daki fabrika sisteminde her fabrika birer ihitas alanı vardır; biri kapıyı, biri tekerleği, biri pistonu, biri silindirini üretir ve sonra birleştirilir.
- Gümüş Motor sistemi, Doğu Bloğu tipi olan Ruslar ve Çekoslovaklar'ın fabrika yapısına dayanır ve Skoda lisansıyla kurulmuştur.
- Fabrika, 1950'li yılların başında kurulan Devlet Su İşleri ile birlikte sulama alanı olarak tercih edilmiştir.
- 42:06Milli Görüş Hareketi ve Tartışmalar
- Milli Görüş hareketi, tarih boyunca hem içeriden hem de dışarıdan gelen mücadeleyle karşı karşıya kalmıştır.
- Batılılar ve kapitalist sistem, Türkiye'nin sanayileşmesini engellemek için "Türkiye ziraat ülkesi olarak kalmalı" tartışmasını başlatmıştır.
- Türkiye'de bir sermaye grubu, yurt dışından gelen arabaları ithal eden ve yüksek karlar elde eden kişiler tarafından oluşturulmuştur.
- 44:36Oto Sanayi Tartışmaları
- Oto sanayi tartışmalarında "sadece montaj sanayi istiyoruz" ve "yardımcı sanayi teşvik etmeliyiz" gibi farklı görüşler dile getirilmiştir.
- Erbakan Hoca, Türkiye'nin bir otomobili 1400 dolara yapabileceğini belirtmiştir.
- Türkiye'nin büyük bir pazar olması, Amerika'da 2,29 kişiye bir otomobil düşerken, Türkiye'de 700 kişiye bir otomobil düşmesiyle gösterilmiştir.
- 47:26Gümüş Motor'un Zorlukları
- Dönemin şartları üretimi değil tüketimi teşvik eden bir yapıya sahipti; bina yapımı için vergi indirimleri yapılmakta, ancak sanayi için zorluklar yaratılmaktaydı.
- 1958 yılında yaşanan devalüasyon sonucu bir dolar 2,80 kuruştan 9 TL'ye çıkmış, bu da 6 milyon kurulması planlanan fabrikanın 24-25 milyona çıkmasına neden olmuştur.
- Gümüş Motor, üretime geçtikten sonra hem yurt içi hem de yurt dışına satış yapmıştır ve 1964 yılında hisseleri devredilmiştir.
- 48:27Sanayi ve İşletme Zorlukları
- İthalatçı grup ve içerideki tüccarlar, sanayi gelişimini engellemek için çaba gösterirken, tüccarlar çabuk para kazanmak için malı hemen satarak uzun soluklu işler yapmazlar.
- Sanayi, 1956-1960 yılları arasında fabrika kurulup üretim başlayana kadar uzun bir süreç gerektirir ve geliştirilmesi onlarca yıl alır.
- Sanayinin tekabül (tamama) ulaşabilmesi için zaman, sabır, maddi sıkıntılara göğüs gerebilme ve sürekli AR-GE çalışmaları gereklidir.
- 50:00Sanayi Gelişiminde Devlet Desteği
- Sanayinin gelişimi için devlet desteğinin önemli olduğu, özellikle yerli üretilen malın satılması için çiftçilerin kredi alabilmesi gerektiği vurgulanmaktadır.
- Erbakan Hoca'nın siyasete girmesine yol açan kotalar meselesi, yurt dışından getirilen malların kotaları ile yerli üretim arasında yaşanan çatışmadır.
- Sanayi odasının, odalar birliğinin ve sonunda sanayi bakanlığının kotaları belirlediği süreçte, Erbakan Hoca 1969 yılında Demirel'e "siyaset meydan meydanında hesaplaşacağız" diyerek mücadelesini sürdürmüştür.
- 51:19Milli Görüş Hareketi
- Milli Görüş hareketi, İslami hassasiyette ortaya çıkan, Hz. Adem'e kadar dayanan bir harekettir ve temelinde bilgi, iman ve eylem üçlüsü vardır.
- Milli Görüş hareketi, bilgi hareketi, iman hareketi ve eyleme yönelik bir harekettir.
- Gümüş Motor, Cumhuriyet Türkiye'sinde tek parti hükümetinin ardından Müslümanların kirlilik bunalımı yaşadığı dönemde ortaya çıkan ilk İslami çalışmalı şirkettir.
- 53:09Faizsiz Ekonomi ve Bankacılık
- Gümüş Motor'un temel dinamikleri faizden uzak durma, insanların maddi ve manevi kalkınmalarına fayda sağlama ve insanların birbirine muhtaç olmaması için kendi ihtiyaçlarını karşılayacak bir yapı kurmaktır.
- 1970'li yıllarda Suud Kralı Muhammed Faysal, Erbakan Hoca ile görüşerek Faysal Finansı kurmuştur.
- Milliyetçi Cephe hükümeti döneminde (1975) Devlet, Sanayi ve İşçi Yatırım Bankası kurulmuş ve 1985 yılında Erbakan Hoca'nın öncülüğünde Türkiye'de Faysal Finans kurulmuştur.
- 54:26Gümüş Motor ve Devrim Otomobili
- Gümüş motor, devrim otomobilinde temenni hareketlendiren şeydir ve 1960 yılında makine mühendisliği odası tarafından düzenlenen sanayi kongresi ile başlamıştır.
- 14 Şubat 1961'de dönemin sanayi bakanı Gümüş Motoru gezmesi, 4 Mart 1961'de bakanlar kurulunda Gümüş Motor filminin izlenmesi ve 15-17 Mart 1961'de motorlu taşıtlar endüstri kongresi yapılması, Demoto'nun kurulmasına yol açmıştır.
- Gümüş motor süreci, Türkiye'nin kalkınmasının önünü kesmek için yapılmış asılsız iddialarla karşılanmış, ancak Hoca Erbakan'ın düşüncesi seri imalattı ve sistem kurmaya çalışmaktı.
- 56:29Gümüş Motorun Sistematik Yaklaşımı
- Hoca sistem adamı olduğu için anlık tribünleri oynayan bir lider değildi, düşündüğü sistemleri kurmaya çalışıyordu.
- Gümüş motor sürecinde Pancar Motor kurulmuş ve 2012 yılına kadar üretim yaparak birçok ülkeye ihracat yapan bir fabrika olmuştur.
- 1969 yılında siyasete giren Hoca, sistematik yaklaşımıyla Türkiye'de özellikle 1974'lü yıllarda ağır sanayi hamleleri ve kalkınma hamleleri gerçekleştirmiştir.
- 58:31Müslümanların Başarı İçin Gerekli Öğeler
- Müslümanlar olarak başarılı olmak için iki şeye dikkat edilmelidir: faizsiz bir sistem ve ümmet bilincinin pekiştirilmesi.
- Faizsiz sistem, Kur'an'ın sünneti ve geçmişimizdeki 50-60 yıllık tecrübemizin özüdür.
- Ümmet bilincinin pekiştirilmesi için Müslümanlar birbiriyle uğraşmamalı, kucaklayıcı olmalı ve birbirlerine karşı çıkmamalıdır.
- 1:00:36D8 ve Gelecek Vizyonu
- Ümmet bilincinin temelini Gümüş Motorda ve 1997 yılında D8'in kuruluşunda gördük.
- Hala faizsiz sistemi ve ümmet bilincini istiyoruz çünkü bunlar Kur'an'ın emri ve Müslümanların kalkınmasının temelidir.
- D8'de bu adımı atarak inşallah güçlendirip çalışmalarına devam edeceklerini belirtiyor.