• Buradasın

    Göbeklitepe ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin Neolitik Dönemi Üzerine Akademik Sohbet

    youtube.com/watch?v=2JW55jlKZ3E

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, Arkeologlar Derneği tarafından düzenlenen bir sohbet programıdır. Programda bir sunucu ve Halil Tekin adlı Hacettepe Üniversitesi Arkeoloji Bölümü'nde uzun yıllar çalışan uzman bir arkeolog konuşmacı yer almaktadır.
    • Sohbetin ana konusu, arkeolojideki algılar, özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin neolitik dönemi ve Göbeklitepe'nin keşfi ve algısıdır. Konuşmacı, arkeolojideki yanlış algı örneklerini ele alarak başlar, ardından Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin kendine özgü yapısını ve teknolojik gelişimini anlatır. Son bölümde ise Göbeklitepe'nin keşfi, algısı ve yorumlanmasında yaşanan sorunlar detaylı şekilde incelenir.
    • Konuşmacı, Göbeklitepe'nin 2006 yılında Alman Der Spiegel ve National Geographic'in çalışmalarıyla kamuoyunun ilgisini çektiğini, ancak bu süreçte gerçeklerin nasıl çarpıtıldığını vurguluyor. Ayrıca, Göbeklitepe'nin mimari özellikleri, coğrafi konumu ve Neolitik Çağ'ı anlamak için dönemin tüm yapısını öğrenmenin önemi hakkında bilgiler paylaşıyor.
    00:06Giriş ve Konuşma Amacı
    • Konuşmacı, teknik aksaklıklar için özür dileyerek, arkeologlar derneği adına davet edildiğini belirtiyor.
    • Sohbette Göbeklitepe özelinden yola çıkarak arkeolojideki algı üzerine konuşulacak ve katılımcıların sorularla ve yorumlarla katılım sağlayacağı belirtiliyor.
    • Göbeklitepe hakkında her meslek grubundan fikir beyan edildiği, ancak bilimsel ve tarihi algıların yanlış algılandığı örnekler olup olmadığı sorgulanıyor.
    03:24Arkeolojideki Yanlış Algılar
    • Arkeolojiyi toplumun nasıl algıladığı, arkeolojik verilere ve arkeoloji bilimine yaklaşımı ile bağlantılı olarak ele alınıyor.
    • 19. yüzyılın sonunda Fransa'da Solutere kayalığında atların 60 metre yukarıdan aşağıya düşürüldüğü görsel, aslında bir sanal görsel olup, 1876 yılında kazı heyetine katılan Adrian Örselen'in hayalindeki bir resimdir.
    • Sümer üzerine oluşturulan algıda, 20. yüzyılın başında dönemin tanınmış sümelo Anthony Daimmel'in Lagaş'ta bulunan tabletlerden yola çıkarak Sümer mabet ekonomisi iddiasını savunması ve bu algının 21. yüzyılın ilk çeyreğine kadar devam etmesi belirtiliyor.
    11:03Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin Arkeolojik Önemi
    • Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin iyi bilinmesinin nedeni, 1967'den itibaren Fırat ve Dicle nehirleri üzerine yapılan baraj projeleri (GAP projeleri)dir.
    • Türkiye'nin en iyi bildiği arkeolojik coğrafya Elazığ ve Tunceli'den başlayıp, Fırat'ın Türkiye'yi terk ettiği Karkamış'a kadar uzanmaktadır.
    • Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde tarih öncesinin erken yerleşim yerleri, avcı-toplayıcı ya da toplayıcı-avcı yaşam biçimiyle milattan önce 11 binler civarında karşımıza çıkmaktadır.
    14:07Arkeolojide Terminolojinin Önemi
    • Arkeolojide en büyük hatalardan biri özensiz terminoloji kullanmaktır, bu rastgele terminoloji akademik çevrelerde bile yapılmaktadır.
    • Arkeoloji üç temel unsur üzerinde yürür: terminoloji, kronoloji ve coğrafya; bu üçlü oturmuşsa bir arkeolog için sorunun önemli bir kısmı tamamlanmış demektir.
    • Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin terminolojisi ve kronolojisi konusunda yapılan hatalardan biri çok sık başka bölgelere bakmaktır.
    15:43Levant Kavramının Tarihsel Gelişimi
    • Levant, Latince bir kavramdır ve Romalıların Sicilya ile Tunus arasında çektiği sanal çizginin batısına verdiği isimdir.
    • 1948 yılında İsrail devleti kurulduktan sonra Levant kavramı sadece İsrail devletinin sınırları ve hinterlant olarak algılanmaya başlanmıştır.
    • Levant kronolojisi, 1952-1958 yılları arasında Catman Canon'un Eriha'daki kazıları sonrası kilden kap kacağın bulunduğu dönemler ve bulunmadığı dönemler şeklinde ikiye ayrılmıştır.
    19:02Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin Özel Yapısı
    • Bugünkü İsrail topraklarında ilk köy yerleşimleri 20 binlerde başlamış olsa da, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde çok daha erken ve anıtsal yapılar mevcuttur.
    • Güneydoğu Anadolu Bölgesi, kuzeyde Toros Dağları ve etekleri, doğuda Zagros Dağları, İran'ın Nuristan tarafı ve Golan Tepeleri ile Lübnan ve Anti-Lübnan'ın alt kısımları arasında yer almaktadır.
    • Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde Göbeklitepe ve çağdaşlarına benzeyen yapılar bulunmaktadır ve bu coğrafya diğerlerinden farklıdır.
    22:46Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin Teknolojik Avantajları
    • Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde diğer bölgelerde olmayan Homo sapiens'in bilgi birikimi vardır.
    • Bu bilgi birikiminin temelinde ısıyı kontrol edebilme yetenekleri (piroteknoloji) bulunmaktadır.
    • Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde Midyat formasyonu adı verilen kireçtaşları bulunmaktadır ve bu kireçtaşı ve kireci kullanmayı öğrenmişlerdir.
    24:21Piroteknolojinin Uygulamaları
    • Piroteknoloji sadece kireç yapmak için değil, bakır ve obsidyen gibi diğer taşların üzerinde de uygulanmıştır.
    • 800-850 santigrat dereceye çıkınca kireç taşından kireç yapmayı öğrenmişlerdir.
    • Bu teknolojik bilgi sayesinde binalarda terrazzo (mozaik) yapmayı öğrenmişlerdir, bu da Romalıların villalarda kullandığı kirecin çok öncesinden yapıldığını göstermektedir.
    25:42Göbeklitepe'nin Önemi ve Arkeolojik Algı
    • Levant bölgesindeki yapıların anısı, ateşi kontrol etme ve kireçtaşı hakim olma gibi faktörlerle ilgilidir.
    • İnsanoglu tembel bir canlıdır ve temel ihtiyaçları yerine geliyorsa yüzlerce yıl aynı yaşam modelini sürdürebilir.
    • Göbeklitepe'nin ön plana çıkması, arkeologların ve kamuoyunun "tarihi yeniden mi yazdık?" sorusunu sormasıyla ilgilidir.
    28:01Göbeklitepe'nin Keşfi ve Önemi
    • Nevali Çori, 83-91 arasındaki bilinen tüm neolitik algısını değiştiren önemli bir kazıdır.
    • Göbeklitepe, Nevali Çori'ye göre sayısal anlamda (nicelik) bir katkı sağlamıştır.
    • Göbeklitepe'nin keşfiyle ilgili üç önemli kişi vardır: Şanlıurfa Müze Müdürü Adnan Mısır, Heidelberg Üniversitesi'nden Harald Hawkman ve öğrencisi Klaus Schmidt.
    32:35Göbeklitepe'nin Keşfi Süreci
    • Harald Hawkman, Lidar Höyük kazılarını tamamladıktan sonra neolitik kazı yapmak istemiş ve dönemin müze müdürü Adnan Mısır, Gürcütepe, Nevali Çori ve Göbeklitepe'yi önermiştir.
    • Göbeklitepe, 1963 yılında Chicago Üniversitesi ve İstanbul Üniversitesi'nin ortak projesi ile saptanmış ve raporlanmış bir yerdir.
    • Göbeklitepe'nin kazıları, bilimsel sorumlusu Harald Hawkman, arazi sorumlusu Klaus Schmidt olarak başlamıştır.
    35:16Göbeklitepe'nin Kamuoyu Algısı
    • Bilim dünyası Göbeklitepe'yi 2000'lerin ortasına kadar iyi biliyordu, ancak kamuoyu 2006 yılında Alman Der Spiegel ile Klaus Schmidt'in verdiği mülakattan sonra bu bilgiyi öğrenmeye başladı.
    • 2011 yılında National Geographic'in belgesel ve dergisi yaptıktan sonra tüm kamuoyunun ilgisini çekmeye başladı.
    • Klaus Schmidt'in 2014 yılındaki vefatından sonra Göbeklitepe'de kapsamlı bir kazı yapılamıyor ve algı olgunun ötesine geçmiştir.
    38:29Göbeklitepe Tartışmalarında Yetkinlik Sorunu
    • Konuşmacı, Hacettepe Üniversitesi Arkeoloji Bölümü'nde 1987'den beri çalıştığını ve Göbeklitepe konusunda kendinden emin konuşan genç bir bateristin aslında Hacettepe Konservatuarı Caz Bölümü'nde eğitim aldığını belirtiyor.
    • Göbeklitepe konusunda diyetisyenler, fal bakanlar, astronomi ve astroloji uzmanları gibi arkeologlar hariç birçok kişinin yorum yaptığını, bunun bazı meslektaşların zemin hazırladığını düşünüyor.
    • Roma uzmanı bir profesörün Göbeklitepe üzerine ciddi bir şekilde konuşmasının, tarih öncesi uzmanıyla Roma uzmanı arasında ciddi bir çalışma yöntemi farkı olduğunu vurguluyor.
    40:28Tarih Öncesi Uzmanlığının Önemi
    • Türkiye'nin en önemli tarih öncesi uzmanı Mehmet Özdoğan'ın, Hitit üzerine bile televizyonlarda önemli bilgi sunduğunu görmediğini, tarih öncesi uzmanlarının böyle bir şey yapmadığını belirtiyor.
    • Roma uzmanının müzeden bağlantı sağlayarak canlı yayında "burası adendir, burası cennettir" diyerek tarih öncesi uzmanlarının yanılıyorlarını söylemesinin yanlış olduğunu vurguluyor.
    • Geçen yüzyılda Mezopotamya arkeolojisinde klasik arkeoloji öğrenimi görmüş arkeologlardan çektiklerini, yakın doğu arkeolojisinin henüz kurulmamış olduğunu ve bu durumun algı üzerinden gidince farklı bir noktaya gittiğini belirtiyor.
    42:01Göbeklitepe'nin Anlaşılması İçin Gerekli Bilgiler
    • Göbeklitepe'nin ne olduğunu anlatabilmek için dahil olduğu dönemin, çağın özelliklerini bilmek gerektiğini, bunu bilmeden yapılırsa büyük bir eksiklik olacağını vurguluyor.
    • Neolitik çağı anlamadan, öncülüğü ve ardılıyla Osmanlı'yı anlamadan Kanuni Sultan Süleyman'ı anlatmanın imkansız olduğunu örnek vererek açıklıyor.
    • Tarih öncesinde "inanç sistemi" denilmesinin yanlış olduğunu, inançla inancın sistematik hale gelişi ve dinin farklı olduğunu, dinin inancın sistematik halidir şeklinde tanımlıyor.
    44:55Dinlerin Ekonomisi ve Göbeklitepe
    • Tüm dinlerin ekonomisi olduğunu, ekonomi olmadan hiçbir dinin ayakta duramayacağını vurguluyor.
    • Urartu örneğini vererek, II. Kral Sarduri'den sonra tanrı Haldi'nin her şeyin en üstüne getirildiğini, her yazıtın Haldi'nin adıyla başladığını, ancak Urartu yıkıldıktan sonra Perslilerin Van'a geldiklerinde Haldi'nin halk nezdinde izi kalmadığını, bu durumun bir ekonomi ile ayakta durduğunu gösterdiğini açıklıyor.
    • Göbeklitepe'de hangi ekonomi olduğunu, toplayıcı ve avcı olan bu insanları hangi ekonomik çark üzerinde bir araya getirdiğini sorguluyor ve elit sınıf kavramını tanımlamayı istiyor.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor