Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Şemsi Denizler Caymaz tarafından sunulan 24 saatlik gayrimenkul mevzuatı dersinin ilk bölümüdür. Ders, SPK sınavlarına hazırlık amacıyla hazırlanmış olup, eğitmen öğrencilere sorular sorarak interaktif bir şekilde dersi ilerletmektedir.
- Video, gelir vergisi kanunu konusunu kapsamlı şekilde ele almaktadır. İçerikte gelirin tanımı, yedi kazanç unsuru (ticari kazanç, zirai kazanç, serbest meslek kazancı, ücretler, gayrimenkul sermaye iratları, menkul sermaye iratları, diğer kazanç ve iratlar), gelir vergisi mükellefleri, stopaj, beyanname türleri, gelir vergisi kanunundaki istisnalar ve muafiyetler, gelir vergisinden indirilecek giderler ve kanunen kabul edilmeyen giderler gibi konular detaylı olarak açıklanmaktadır.
- Ayrıca videoda geçici vergi kavramı, gerçek kişi mükellefler için geçici vergi oranı (%15), işyeri kira gelirlerinin vergilendirilmesi ve 70 bin liralık limit konusu gibi sınavlarda çıkabilecek önemli konular örneklerle anlatılmaktadır. Eğitmen, sınavlarda çıkabilecek soru tiplerine dikkat çekerek konuyu pekiştirmektedir.
- 00:01Gayrimenkul Mevzuatı Dersi Tanıtımı
- Şemsi Denizler Caymaz, finansette gayrimenkul mevzuatı derslerini 24 saatlik bir program kapsamında yürütecektir.
- Ders içeriğinde vergi kanunları (gelir vergisi, kumlar vergisi, emlak vergisi, katma değer vergisi) ve mesleki mevzuat kanunları (medeni kanun, imar kanunu, iskan kanunu, tapu kanunu, kadastro kanunu, kat mülkiyeti kanunu, yapı denetim kanunu, kamulaştırma kanunu, taşınmaz kiralarına ilişkin mevzuat, belediye kanunu, büyükşehir belediyesi kanunu, afet riski altındaki alanların dönüştürülmesi hakkında kanun, Sermaye Piyasası Kurulu'nun gayrimenkul değerleme şirketlerine ilişkin tebliğ ve Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği satışı) bulunmaktadır.
- Yazılı sınavda ortalama her kanundan bir soru en az gelecek şekilde ders içeriği mevcuttur, ancak bazı kanunlardan birden fazla soru da gelebilir.
- 02:59Ders Programı ve Kaynaklar
- Ders notları üç bölüm halinde üç haftalık olarak sistemde yüklüdür ve her hafta bir not bitirmeye çalışılacaktır.
- Her kanun arkasından 15-20 test sorusu çözülecektir, yaklaşık 250 soru çözülecektir.
- Ders notları güncel olarak sistemde yüklüdür ve diğer notlar dağıtılmıştır.
- 03:59Gelir Vergisi Kanunu
- Gelir vergisi kanunu yalnızca gerçek kişilerin vergilendirildiği, gerçek kişilerin elde ettiği kazanç ve hakları vergilendiren bir kanundur.
- Gelir, bir gerçek kişinin bir takvim yılı içerisinde elde etmiş olduğu kazanç ve iratların safi tutarıdır.
- Gelirin özellikleri: kişiseldir, yıllıktır, safidir, gerçektir ve elde edilmiş olmalıdır.
- 07:01Gelir Vergisi Kanunundaki Kazanç Unsurları
- Gelir vergisi kanununda yedi adet kazanç unsuru vardır: ticari kazanç, zirai kazanç, serbest meslek kazancı, ücretler, gayrimenkul sermaye iratları, menkul sermaye iratları ve diğer kazanç ve iratlar.
- Diğer kazanç ve iratlar başlığı altında değer artış kazancı ve arızi kazanç bulunmaktadır.
- Ticari kazanç, bir gerçek kişinin her türlü ticari ve sınai faaliyetinden doğan kazançlardır.
- 08:58Diğer Kazanç Unsurları
- Zirai kazanç, gerçek kişilerin zirai faaliyetlerinden doğan kazançlardır (denizde, gölde, nehirde ekim, dikim, hayvan yetiştiriciliği, doğrudan veya dolaylı olarak tabiattan ürün elde etmek ve bunların satışından elde edilen gelir).
- Ücret kazancı, bir işverene tabi olarak çalışan kişilerin hizmetleri karşılığında aldıkları paralara denir.
- Serbest meslek kazancı, kişilerin sermayeden ziyade şahsi emeklerine dayanarak, kendi nam ve hesabına yürüttüğü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlardır (serbest muhasebeci, mali müşavirler, avukatlar, mühendisler, doktorlar).
- Gayrimenkul sermaye iratları, gayrimenkulün kiraya verilmesinden dolayı elde edilen gelirlerdir.
- 11:54Gayrimenkul Sermaye İradesi
- Avukat ofis sahibi, avukat kazancı ve serbest meslek kazancı, avukata bağlı çalışan elemanların kazancıdır.
- Gayrimenkul sermaye iradı, gerçek kişilerin sahibi oldukları gayrimenkulleri kiraya vermelerinden elde ettikleri kira geliridir.
- Gayrimenkul sermaye iradı için sadece kira gelir olması yeterli değildir, gerçek kişinin bu geliri elde etmesi gerekir.
- 13:43Menkul Sermaye İradesi
- Menkul sermaye iradı, gerçek kişilerin mesleki ve ticari faaliyetin dışında hisse senedi, tahvil gibi menkul kıymetlerin elde tutulmasından dolayı kazandıkları kar payı ve faiz gibi gelirlerdir.
- Gayrimenkul sermaye iradı ve menkul sermaye iradı içinde elden çıkarma veya satış söz konusu değildir.
- Gayrimenkul sermaye iradı, gayrimenkulü elde tutarken kira geliri sağlarken; menkul sermaye iradı, menkul kıymetlerin elde tutulmasından kar payı veya faiz getirisi sağlar.
- 15:35Değer Artış Kazancı
- Değer artış kazancı, gerçek kişi mükellefin esas faaliyet konusu dışında alım satımdan doğan kazancıdır.
- Gayrimenkul alım satımı ile devamlı uğraşan bir kişinin (örneğin emlakçı) esas faaliyetinden doğan kazancı ticari kazançtır.
- Esas faaliyet konusu dışında gayrimenkul satışı yapıldığında değer artış kazancı oluşur.
- 19:01Arızi Kazanç
- Arızi kazanç, sürekli olmayan işlerden elde edilen gelirlerdir.
- Örneğin emekli olmuş bir doktorun geri dönük bir defaya mahsus ameliyat yapıp kazanç etmesi arızi kazançtır.
- 19:30Gelir Vergisi Mükellefleri
- Gelir vergisi mükellefi gerçek kişilerdir ve tam mükellef gerçek kişiler ile dar mükellef gerçek kişiler olmak üzere ikiye ayrılır.
- Tam mükellef gerçek kişiler, elde ettikleri tüm kazanç ve iratlardan dolayı Türkiye'de tamamı üzerinden vergiye tabi tutulanlardır.
- Tam mükellef gerçek kişiler, Türkiye'de yerleşmiş olanlar (ikametgahı Türkiye'de olanlar veya takvim yılı içerisinde altı aydan daha fazla süreyle Türkiye'de oturmuş olanlar) ve hastalık, tutukluluk, basın yayın mensupları, ilim ve fen insanları, uzmanlar, memurlar gibi özel durumlar hariçtir.
- 23:09Dar Mükellefler
- Dar mükellefler, yabancı ülkelerde yerleşmiş fakat Türkiye'de bir şekilde kazanç elde etmiş olan kişilerdir.
- Dar mükelleflerin yalnızca Türkiye'de elde ettiği kazançları vergiye tabi tutulur, yurtdışındaki kazançları ilgilendirmez.
- Dar mükellefler bakımından hangi kazanç unsurundan kazanç elde ediyor olursa olsun, muhakkak bu kazancını Türkiye'de ifa etmesi gerekir.
- 24:29Stopaj
- Gelir vergisi kanunun ilgili maddesinde belirli oranlarda vergi kesintisi yapma yükümlülüğü getirilmiştir.
- Stopaj, kaynakta vergilendirme anlamına gelir ve devletin bazı vergi mükelleflerine, bazı tacirlere stopaj yapma yükümlülüğü getirmesidir.
- 25:25Kaynakta Vergi Kesintisi Yapmaya Mecbur Olanlar
- Kaynakta vergi kesintisi yapmaya mecbur olanlar: kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu kuruluşları, ticaret şirketleri, dernekler, vakıflar, kooperatifler, gelirini beyan etmeye mecbur olan gerçek kişiler, vergiye tabi çiftçiler ve serbest meslek erbaplarıdır.
- Stopaja tabi işlemlerde, kazancı elde edenden vergi kesilir ve vergi dairesinde ödenmesinden sorumlu olan, kazancı elde eden kişidir.
- Örneğin, ticaret şirketi işçiden vergi keser, kazancı elde edenden vergi keser ve vergi dairesinde ödenmesinden sorumlu olan ticaret şirketi olur.
- 28:18Gelir Vergisi Beyanname Türleri
- Gelir vergisi kanunda sayılan beyanname türleri üçtür: yıllık gelir vergisi beyannamesi, muhtasar beyanname ve münferit beyanname.
- Yıllık gelir vergisi beyannamesi, gerçek kişi mükelleflerin yedi kazanç unsurundan elde ettiği kazanç ve gelir toplamını vergi dairesine bildirdiği beyannamedir.
- Muhtasar beyanname, gerçek kişi mükelleflerin veya şirketler için kaynağında yaptıkları vergi kesintilerini vergi dairesine bildirdikleri beyannamedir.
- Münferit beyanname, gerçek kişi dar mükelleflerin veya dar mükellef e tabi gerçekçilerin Türkiye'de kazanç elde etmişlerse bu kazançları için vergi dairesine bildirimde bulundukları beyannamedir.
- 31:36Gelir Vergisi Kanunundaki İstisnalar ve Muafiyetler
- İstisna ve muafiyet, vergi dışı bırakmak anlamına gelir ve geliri, kazancı vergi dışında bırakır.
- Gayrimenkullerdeki istisna örneği olarak konut kira gelir istisnası vardır; 2022 yılı için 9.500 TL'ye kadar olan kira gelirlerine vergi alınmaz.
- Esnaf muafiyeti, küçük çiftçi muafiyeti ve diplomat muafiyeti gibi çeşitli muafiyetler kanunda sayılmıştır.
- 34:33Gelir Vergisinden İndirilecek Giderler
- Gelir vergisi matrahından indirim konusu yapılabilir: ticari kazancın elde edilmesi veya sürdürülmesi için yapılan tüm genel giderler (kira, mal alım, personel, sigorta, bakım onarım, temizlik, elektrik, ısınma giderleri).
- İşyerinin müştemilatı, ibadet giderleri (tedavi, ilaç giderleri, sigorta primleri, emekli aidatları), sözleşmeye veya kanun emrine istinaden ödenmiş olan zarar, ziyan ve tazminatlar indirim konusu yapılabilir.
- İşle ilgili seyahat giderleri, ikamet giderleri, kiralansa dahi işletmeye dahil olan taşıtların giderleri, bina ve arazilerin amortisman giderleri, sendik aidatları ve bireysel emeklilik sisteminden katkı payları indirim konusu yapılabilir.
- Kanunen kabul edilmeyen giderler: işletme sahibinin eşine, çocuğuna işletmeden ödenen paralar, ikramiyeler, işletme sahibinin işletmeye koyduğu sermaye için yürütülen faizler, her türlü para ve vergi cezaları, alkol ve tütün mamüllerine ait ilan ve reklam giderlerinin %100'ü, kiralama yoluyla edinilen işletme kayıtlı olan fakat işle ilgisi alakası olmayan taşıtların giderleri.
- 38:24Geçici Vergi Kavramı
- Gelir Vergisi Kanunu içerisinde yıllık beyanname ile kişilerin yıllık gelirlerini beyan ederken, Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi Kanununda geçici vergi adı verilen bir vergi türü bulunmaktadır.
- Geçici vergi, yeni bir vergi türü değil, yıllık vergilerin üçer aylık dönemler halinde ödenmesidir.
- Normalde vergi, takip eden yılın Mart ayında ödenir ve bu beyanname geçmiş takvim yılına aittir.
- 39:47Geçici Vergi Sistemi
- Ülkede enflasyon ve paranın değer kaybı gibi nedenlerle vergi dönemi üçer aylık olarak ayrılmıştır.
- Geçici vergi, Ocak, Şubat, Mart; Nisan, Mayıs, Haziran; Temmuz, Ağustos, Eylül; Ekim, Kasım, Aralık şeklinde üç aylık gelir üzerinden ödenir.
- Mart ayında yıllık beyanname verildiğinde, daha önce ödenen dönemlik vergiler yıllık vergiden mahsup edilir.
- 40:59Geçici Vergi Ödeme Zorunluluğu ve Oranı
- Geçici vergi sadece ticari kazanç elde edenler, serbest müzik kazancı edenler ve zira arkadaşlar için ödenmesi gereken bir vergidir.
- Geçici vergi ödenmezse yıllık vergiden mahsup edilemez ancak ceza ödenir.
- Gerçek kişi mükellefler için geçici verginin oranı sabit olarak yüzde on beş'tir.
- 41:54Geçici Vergi ve Vergi Dilimleri
- Geçici vergi üçer aylık olarak ödenmesine rağmen, altı aylık kazancın ilk vergi dilimini aşması durumunda yıllık beyanname verilmesi gerekir.
- Vergi dilimini aşma durumundan dolayı toplam vergi kaybını engellemek için yıllık beyanname istenir.
- Gerçek kişiler için vergi artan oranlı olacak şekilde hesaplanır; örneğin ilk dilimde yüzde on beş, aşan kısmı için yüzde yirmi vergi hesaplanır.
- 43:34Geçici Vergi Ödemeleri
- Geçici vergi ödemeleri her üç ay için üç ayı takip eden iki ayda yapılır.
- Örneğin, Ocak-Şubat-Mart'ın geçici vergisi Nisan'a atlanıp Mayıs ayının 17'sinde ödenir.
- Nisan-Mayıs-Haziran'ın geçici vergisi Temmuz'a atlanıp Ağustos'un 17'sinde ödenir.
- 44:30Gelirlerin Beyannameye Dahil Edilmesi
- Gerçekçi mükellef, kazanç unsurunun hangisinden kazanç elde ederse olsun, yıllık beyannamede toplam olarak vergi dairesine bildirir.
- Kaynakta vergi kesintisine tabi tutulmuş gelirler beyanname dahil edilmez.
- İşyeri kira gelirleri, kaynakta vergi kesintisine tabi tutulmuş gayrimenkul sermaye iratları örneğidir.
- 46:08İşyeri Kira Gelirleri ve Vergi Kesintisi
- İşyeri kira gelirinde kiracı %20 stopaj öder, bu vergi dairesine önceden ödenir.
- İşyeri kira geliri 70 bin lirayı aşmıyorsa beyanname dahil edilmez, aşıyorsa tamamı eklenir.
- 70 bin liradan sonrası %27 vergi dilimine girer.
- 48:08Vergi Hesaplama Örneği
- Aylık brüt 10 bin lira kira anlaşılırsa, kiraya veren %20 stopaj keser ve net tutar 8 bin lira olur.
- Kiracı 10 bin lira öder, kiraya veren 2 bin lira cebine gelir, toplam 12 bin lira gelir elde edilir.
- 70 bin lira sınırı aşılırsa, 100 bin lira üzerinden vergi hesaplanır ve kiracı aracılığıyla kesilen stopaj (örneğin 15 bin lira) vergi hesaplamasından çıkarılır.
- 51:10Vergi Giderleri
- Stopajlar gider olarak gösterilmez, sadece kira brüt tutarı gider olarak gösterilir.
- Kaynakta vergilendirme varsa, 70 bin liralık limite kadar beyanname verilmez çünkü kiracı geliri kaynağında stopaja tabi tutar.
- Örneklerde %20 oranında stopaj kullanılır, ancak notlarda hala %10 olarak belirtilmiştir.