Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan gelişim psikolojisi dersinin bir bölümüdür. Eğitmen, görsel çizimler yaparak konuyu daha anlaşılır hale getirmektedir.
- Video, fiziksel gelişimin iki ana dönemini ele almaktadır: doğum öncesi dönem ve doğum sonrası dönem. Doğum öncesi dönemde zigot evresi, embriyo dönemi ve fetüs evresi detaylı olarak incelenmekte, doğum sonrası dönemde ise yenidoğan dönemi, bebeklik dönemi ve ilk çocukluk dönemi anlatılmaktadır. Ayrıca embriyo dönemindeki üç tabaka (ektoderm, mezoderm ve endoderm) ve bunların vücut organlarını nasıl oluşturduğu açıklanmaktadır.
- Videoda ayrıca gebelikte oluşan üç geçici organ (plasenta, amniyon kesesi ve göbek kordonu) ve bunların işlevleri detaylı olarak anlatılmaktadır. Embriyo döneminin kritik bir dönem olduğu, çevre etkilerine en açık olduğu ve bu dönemde yaşanan olumsuzlukların çocukta düşük, anomali ve çeşitli rahatsızlıklara yol açabileceği vurgulanmaktadır.
- Fiziksel Gelişimin Temel Dönemleri
- Fiziksel gelişim iki ana dönemde incelenir: doğum öncesi dönem ve doğum sonrası dönem.
- Doğum öncesi dönemde zigot evresi (germinal dönem), embriyo dönemi ve fetüs evresi bulunur.
- Doğum sonrası dönemde yenidoğan dönemi, bebeklik dönemi, ilk çocukluk dönemi, son çocukluk dönemi ve ergenlik dönemi yer alır.
- 02:21Fiziksel Gelişimin Zaman Aralığı
- Fiziksel gelişim döllenmeden başlayarak ergenliğin sonuna kadar devam eden bir süreçtir.
- Fiziksel değişim ömür boyu devam eder, ancak fiziksel büyüme ergenliğin sonuna kadar sürer.
- Fiziksel gelişim ve değişim kavramları farklıdır; değişim ömür boyu devam ederken, fiziksel gelişim belirli bir yaşa kadar sürer.
- 05:00Zigot Evresi
- Zigot evresi (germinal dönem) döllenmeden itibaren iki haftalık bir süreçtir.
- Döllenme, kadının yumurtasıyla erkeğin spermlerinin birleşmesiyle fallop tüplerinde gerçekleşir.
- Zigot, yumurta ve sperm hücrelerinin birleşmesiyle oluşan ilk hücredir ve cinsiyet belirlenir.
- 09:38Zigotun Gelişimi
- Zigotta gelecekteki insanın büyümesi ve gelişmesi ile ilgili tüm kodlar kodlanmıştır.
- Zigot döllenme sonrasında bölünmeler geçirerek fallop tüplerinden ilerler.
- Zigot ortalama 48 gün arasında rahim duvarına yapışmaya başlar ve iki hafta sonunda yerleşme işlemi tamamlanır.
- 13:56Embriyo Dönemi
- Embriyo dönemi üç hafta ile sekiz hafta arasını kapsar.
- Embriyo dönemi, blastosisin (bölünen zigot kümeleri) rahim duvarına yerleşmesiyle başlar (implantasyon).
- Bu dönemde hücreler hızla farklılaşmaya başlar ve ileride vücudun organlarını oluşturacak tabakalar halini alır.
- 16:11Embriyo Dönemindeki Tabakalar
- Embriyo döneminde üç adet tabaka oluşur: ektoderm (dış tabaka), mezoderm (orta tabaka) ve endoderm (en iç tabaka).
- Ektoderm tabakası deri, saç, tırnak ve sinir sistemi gibi dış organları oluşturur.
- Mezoderm tabakası kas sistemi, iskelet sistemi, dolaşım sistemi ve boşaltım sistemi gibi organları oluşturur.
- Endoderm tabakası sindirim sistemi, solunum sistemi, akciğer ve karaciğer gibi organları oluşturur.
- 19:09Embriyo Döneminin Önemi
- Embriyo döneminde çocuğun organları oluşmaya başlar ve bu dönem kritik dönemdir.
- Embriyo dönemi çevre etkisine en açık olunan zamandır ve bu dönemde yaşanacak olumsuzluklar ileride çocukta düşük, anomali ve bedensel-zihinsel rahatsızlıklara yol açabilir.
- Embriyo dönemi sırasında sigara içmek, doktorundan izinsiz ilaç kullanmak veya alkol kullanmak gibi durumlar çocuğun organ oluşumundan dolayı aşırı derecede zarar verebilir.
- Embriyo bu dönemde insan şeklini almaya başlar.
- 22:20Gebelikte Oluşan Geçici Organlar
- Gebelikte oluşan üç geçici organ vardır: plasenta, amniyon kesesi ve göbek kordonu.
- Plasenta, amniyon kesesi ve göbek kordonu embriyo ile anne arasında bağlantı sağlayan yapılardır.
- Amniyon kesesi içinde amniyon sıvısı bulunur ve embriyoyu korur.
- 24:51Plasentanın İşlevleri
- Plasentanın üç temel işlevi vardır: metabolik fonksiyon, taşıma fonksiyonu ve endokrin hormon üretimi fonksiyonu.
- Metabolik fonksiyonunda glikojen, kolesterol ve yağ asidi sentezleme görevini üstlenir.
- Taşıma fonksiyonunda besin ve oksijeni bebeğe, karbondioksit ve atıkları anne kanına gönderir.
- Antikor transferi yaparak anne bir hastalık geçirdiğinde o hastalığın antikorlarını çocuğa aktarır.
- Endokrin fonksiyonunda hamilelikte östrojen ve progesteron hormonlarını salgılar.
- Doğum anında plasenta 500 gram ağırlığında, 20 santim çapında ve 2 santim kalınlığındadır.
- Plasentanın yarı geçirgen yapısı sayesinde kandan gelen zararlı maddelere karşı embriyoyu korur.
- 30:35Göbek Kordonu
- Göbek kordonu, plasenta ile bebeği birbirine bağlayan ortalama 55 santim uzunluğundaki bir organdır.
- Göbek kordonun iç kısmında iki tane atardamar ve bir tane toplardamar vardır.
- İki atardamar kirli kanı plasentaya götürür.
- 32:16Göbek Kordonu ve Amniyon Kesesi
- Göbek kordonu temiz kanı embriyoya ve bebeğe götürür, kesildiğinde iltihap kontrolü yapılır ve paslı aletle kesilmesi tetanoza sebep olabilir.
- Amniyon kesesi embriyoyu içine alır ve amniyon sıvısı salgılamaya başlar.
- Amniyon sıvısı bebeğe hareket imkanı sağlar, simetrik büyümesini sağlar, ısı kaybı ve travmalara karşı korur, doğum anında doğumu kolaylaştırır.
- 34:45Amniyon Sıvısının Önemi
- Gebeliğin ortalama ondört haftasında amniyon sıvısından örnek alınarak bebekteki anomaliler, sakatlıklar ve engel durumları tespit edilir.
- Embriyo dönemi sekiz haftanın sonu itibariyle bitecek ve en uzun ve son dönem olan fetüs dönemine geçilecek.
- 36:10Fetüs Dönemi
- Fetüs dönemi ortalama dokuzuncu haftada başlar ve kırk hafta (doğum anı) kadar devam eder.
- Bu dönemde oluşan organlar işlevsel hale gelmeye başlar ve hamilelikte altmışdokuz ay arası en çok kilonun alındığı dönemdir.
- Embriyo döneminin bitmesiyle fetüs ortalama on kat daha büyür ve beslenme açısından kritik dönemdir.
- 39:42Fetüs Dönemindeki Gelişmeler
- Fetüsün yapısı embriyonel dönemden sonra kemikleşme işlemi başlar, ancak bu işlem doğumdan sonra da devam eder.
- Beş ay dolaylarında organlar insan organlarına benzemeye başlar, altı ay dolaylarında deri buruşuk bir yapı alır ve altında yağ birikmeye başlar.
- Yedi ay itibariyle çocuk olası bir erken doğumda yaşayabilir hale gelir çünkü sinir sistemi oluşmuştur.
- 43:14Fetüs Döneminin Sonu
- Sekiz eksi dokuz aylara gelindiğinde bebek doğuma hazır haldedir ve ses ve ışığa tepki verir.
- Doğum öncesi dönemi döllenme anından itibaren doğuma kadar olan süreçtir.
- Bir sonraki videoda doğum sonrası dönemleri incelenecektir.