Buradasın

Fizik Dersi: Bir Boyutta Sabit İvmeli Hareket

youtube.com/watch?v=JvIJEUHsNyw

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, bir fizik öğretmeninin AYT ve TYT sınavlarına hazırlık için hazırladığı kapsamlı bir ders anlatımıdır. Öğretmen, bir boyutta sabit ivmeli hareket konusunu detaylı şekilde ele almaktadır.
Video, konum, alınan yol, yer değiştirme, sürat ve hız gibi temel kavramlardan başlayarak, ivme kavramını, konum-zaman, hız-zaman ve ivme-zaman grafiklerini açıklamaktadır. Düzgün hızlanan ve düzgün yavaşlayan hareketlerin grafiksel temsilleri, formüller ve örnek soru çözümleri üzerinden konu pekiştirilmektedir. Öğretmen, "genç K", "normal K" ve "yaşlı K" gibi uydurma kavramlar kullanarak grafikleri görselleştirmekte ve konuları günlük hayattan örneklerle açıklamaktadır.
Video, AYT ve TYT sınavlarına hazırlanan öğrenciler için hazırlanmış olup, konu anlatımı ve soru çözümleri şeklinde yapılandırılmıştır. Öğretmen, konuları adım adım açıklayarak formülleri ve çözüm yöntemlerini detaylı şekilde anlatmakta, öğrencilerin konuyu daha iyi anlamasını sağlamaktadır.

Giriş ve Kamp Programı: Eğitmen, birkaç gündür rahatsız olduğunu ve tetanoz aşısı aldığını belirtiyor.
Bir boyutta sabit ivmeli hareket, TYT ve AYT'de karşımıza çıkan önemli bir konu olarak tanımlanıyor.
Kamp programında hareket konusu sekiz günde iki video ile, dokuzuncu gün kalan iki video ile ve onuncu gün soru çözümleri şeklinde planlanıyor.
03:29Hareket Kavramları: Konum, bir cismin seçilen referans noktasına göre bulunduğu yere denir ve vektörel bir büyüklüktür.
Alınan yol, hareketlinin gittiği yönden bağımsız olarak kat ettiği mesafedir, skaler bir büyüklüktür ve birimi metredir.
Yer değiştirme, bir hareketlinin son konumu ile ilk konumu arasındaki yönlü uzaklıktır, vektörel bir büyüklüktür ve Pisagor bağıntısıyla bulunur.
08:02Sürat ve Hız: Sürat, bir hareketlinin birim zamanda aldığı yoldur ve skaler bir kavramdır.
Hız, bir hareketlinin birim zamanda yaptığı yer değiştirmedir ve vektörel bir büyüklüktür.
08:57Motivasyon ve Yolculuk Örneği: Konuşmacı, yeğeninin düğüne Giresun'a gittiğini ve bu yolculuktan sonra yorgun olduğunu belirtiyor.
Ebra adlı çocuğun öğretmenine düğüne gittiğini ve gelinle damatın geldiğini söylediğini, öğretmenin ise bunu motive etmek için "benim düğünüme de gelinle damat geldi" diyerek karşılık verdiğini anlatıyor.
İnsanların motivasyonunu yükseltmek gerektiğini vurguluyor.
09:52Sürat ve Hız Kavramları: Yolculuk örneğinde, 6 km'yi 1 saatte, 8 km'yi 30 dakikada gidip 30 dakikalık mola verildiğinde, toplam 14 km yol 2 saate bölünerek ortalama sürat 7 km/saat olarak hesaplanıyor.
Ortalama hız hesaplanırken yer değiştirme mesafesi (10 km) geçen toplam zamana (2 saat) bölünerek 5 km/saat bulunuyor.
Hız vektörel, sürat ise skaler bir büyüklük olduğu vurgulanıyor.
11:30Grafik Üzerinden Sürat ve Hız Hesaplama: Bir aracın 4 saniye süre sonunda ortalama hızı ve ortalama sürati hesaplanıyor.
Aracın konumu -10 metreden başlayıp, 1. saniyede 0, 2. saniyede 10, 3. saniyede 20, 4. saniyede 10 metre konumuna geliyor.
Ortalama sürat 40 metre yolun 4 saniyeye bölünmesiyle 10 metre/saniye, ortalama hız ise yer değiştirme mesafesi olan 20 metrein 4 saniyeye bölünmesiyle 5 metre/saniye olarak hesaplanıyor.
13:36İvme Kavramı: İvme, bir hareketlinin birim zamandaki (bir saniye) hız değişimidir ve vektörel bir büyüklüktür.
İvmenin birimi metre bölü saniye karedir ve a ile gösterilir.
İvme hesaplanırken son hızdan ilk hız vektörel olarak çıkarılır ve geçen zamana bölünür.
14:09İvme Hesaplama Örnekleri: Doğru boyunca hareket eden bir cisimde vektörel çıkarma gerekmez çünkü yön değişmez.
Çembersel yörüngede hareket eden bir cisimde hızın vektörel olduğu için vektörel çıkarma yapılır.
Bir cismin hızının büyüklüğü veya yönü değişmişse, cisim ivmeli hareket yapmış olur.
15:47İvme ve Hız İlişkisi: Bir cismin ivmesi hızı ile aynı yönlü ise cisim hızlanır, zıt yönlü ise yavaşlar.
Kuvvet ve ivme vektörel olduğu için yönleri her zaman aynıdır.
İvmesi pozitif olan bir cisim artı yönde hızlanabilir veya eksi yönde yavaşlayabilir.
18:28Eğim Kavramı: Eğim, x ekseni ile yapılan açının tanjantına denir ve pozitif veya negatif olabilir.
Doğru orantı grafiğinde eğim pozitif sabittir, ters orantı grafiğinde eğim negatif sabittir.
Artan eğimli grafiklerde açı artar, azalan eğimli grafiklerde açı azalır.
21:51Grafikler: Konum-zaman grafiği ve hız-zaman grafiği farklı yorumlanır.
Aynı grafik farklı eksenlerle çizildiğinde farklı bir grafik haline gelir.
22:12Konum-Zaman ve Hız-Zaman Grafiği Arasındaki Farklar: Konum-zaman grafiğinde cismin konumu gösterilir; yukarı doğru hareket artı yönde, aşağı doğru hareket eksi yönde olarak yorumlanır.
Hız-zaman grafiğinde zaman ekseninin üst tarafı artı yönü, alt tarafı eksi yönü gösterir; grafiğin altında kalan alan eksi yönde, üstünde kalan alan artı yönde hareketi gösterir.
Konum-zaman grafiğinde cismin durduğu noktalar, hız-zaman grafiğinde ise sabit hızlı hareket ettiği noktalar olarak yorumlanır.
25:02Grafiğin Eğimleri ve Alanları: Konum-zaman grafiğinin eğimi hızı verir; pozitif sabit eğim artı yönde sabit hızlı hareketi, negatif sabit eğim eksi yönde sabit hızlı hareketi gösterir.
Hız-zaman grafiğinin eğimi ivmeyi verir; pozitif sabit eğim pozitif yönde sabit ivmeyi, negatif sabit eğim eksi yönde sabit ivmeyi gösterir.
Hız-zaman grafiğinin altında kalan alan yer değiştirmeyi verir; bu alan geometrideki alan formülüyle hesaplanır.
30:25Hız-Zaman Grafiğinin Özellikleri: Hız-zaman grafiğinde zaman çizgisine yaklaşmak yavaşlamayı, uzaklaşmak ise hızlanmayı gösterir.
Eksi değerler yön anlamına gelir; eksi değerler küçüklük belirtmez, eksi yönde hareket etmeyi ifade eder.
Hız-zaman grafiğinde sıfıra ne yaklaşıp ne uzaklaşan noktalar sabit hızlı hareketi gösterir.
32:00İvme-Zaman Grafiği: İvme-zaman grafiğinin alanı hız değişimini verir, ancak bu alan sadece hız değişimini gösterir, hızlanma veya yavaşlama yönünü belirtmez.
İvme-zaman grafiğinin alanı, hızın artı yönde mi yoksa eksi yönde mi değiştiğini göstermez; sadece hız değişimini belirtir.
Hızlanan cisimlerde ivme ile hız aynı işaretli, yavaşlayan cisimlerde ise hız ile ivme zıt işaretlidir.
34:37Düzgün Doğrusal Hareket: Düzgün doğrusal hareket, bir doğru boyunca sabit hızla gerçekleştirilen harekettir ve eşit zaman aralıklarında eşit mesafeler kat eden cisimler sabit hızla hareket eder.
Sabit hızlı hareketin denklemi yol = hız × zamandır ve alınan yol bu bağıntıyla kolayca bulunabilir.
Sabit hızlı hareketin grafikleri konum-zaman, hız-zaman ve ivme-zaman grafikleridir.
35:49Sabit Hızlı Hareketin Grafikleri: İvme-zaman grafiğinde sabit hızlı hareket için sıfırın olduğu yere doğru düz bir çizgi çizilir.
Hız-zaman grafiğinde sabit hızlı hareket için artı yönde sabit bir çizgi, eksi yönde ise zaman ekseninin alt tarafına doğru düz bir çizgi çizilir.
Konum-zaman grafiğinde sabit hızlı hareket için düz bir çizgi çizilir ve bu grafik "normal k" olarak adlandırılır.
37:52Grafiğin Eğimleri ve Alanları: Konum-zaman grafiğinin eğimi hızı verir.
Hız-zaman grafiğinin altında kalan alan yer değiştirmeyi verir.
Konumun eğimi hızı, hızın eğimi ise ivmeyi verir.
39:53Düzgün Hızlanan Hareket: Düzgün hızlanan hareket, sabit ivmeli hareket anlamına gelir ve bir saniyede hızın sabit bir miktar artmasıdır.
Düzgün hızlanan harekette alınan yollar giderek artar: 1x, 3x, 5x, 7x, 9x şeklinde.
Düzgün hızlanan harekette hız zaman grafiği, sıfırdan uzaklaşıyorsa yukarı doğru, sıfıra yaklaşıyorsa aşağı doğru bir çizgi olarak çizilir.
42:43Konum-Zaman Grafiği: Düzgün hızlanan bir cismin konum-zaman grafiği kolları yukarı doğru açılan bir grafik olur, eksi yönde hızlanan cismin grafiği ise kolları aşağı doğru açılan bir grafik olur.
Sabit hızlı hareketin konum-zaman grafiği "normal K" olarak adlandırılır, düzgün hızlanan hareketin grafiği "genç K", düzgün yavaşlayan hareketin grafiği ise "yaşlı K" olarak adlandırılır.
Grafiğin üst tarafları artı yönü, alt tarafları eksi yönü gösterir.
45:13İvme-Zaman Grafiği: Konum-zaman grafiğinin eğimi hızı verir, hız-zaman grafiğinin eğimi ise ivmeyi verir.
Düzgün hızlanan harekette hız ve ivmenin işareti aynıdır; hız artı yönde ise ivme de artı yönde, hız eksi yönde ise ivme de eksi yöndedir.
İvme-zaman grafiğinde, hızın eğimi ivmeyi verir; pozitif eğim pozitif ivme, negatif eğim negatif ivmeyi gösterir.
47:10Düzgün Hızlanan Hareketin Formülleri: İlk hızı sıfır olan bir aracın gittiği yol, v = vt + 1/2at² formülüyle bulunur.
İlk hızı sıfır değilse, gidilen yol v = vt + 1/2at² formülüyle hesaplanır.
Zamansız hız formülü, zaman verilmediği sorularda kullanılır ve son hız, ilk hız ve ivme biliniyorsa yer değiştirmeyi bulmak için kullanılır.
52:23Hızlanan ve Yavaşlayan Hareket Formülleri: Hızlanan ve yavaşlayan hareketlerde x = vt formülü, ortalama hız kullanılarak x = (v1 + v2) / 2 × t formülüne dönüşür.
Ortalama hız, ilk hız ve son hızın toplamının yarısıdır; örneğin 20 m/s ve 60 m/s hızlar için ortalama hız 40 m/s'dir.
Düzgün yavaşlayan harekette aracın hızı düzgün bir şekilde azalır, bu da hızlanan hareketin tam tersidir.
54:14Hız-Zaman Grafiği: Hız-zaman grafiğinde, zaman eksenine yaklaşmak yavaşlamayı gösterir; artı yönde yavaşlayan hareketin grafiği zaman eksenine doğru iner.
Grafiğin üst tarafı hız grafiğinde artı yöndedir, bu nedenle grafiğin alt tarafında hareket eden araç eksi yönde hareket eder.
Yavaşlayan harekette, artı yönde yavaşlıyorsa konum-zaman grafiği bükülen bir yaşlı gibi olur, eksi yönde yavaşlıyorsa farklı bir şekilde bükülür.
56:18İvme ve Hız İlişkisi: Konumun eğimi hızı, hızın eğimi ise ivmeyi verir.
Yavaşlayan harekette hız ve ivme zıt işaretlidir; örneğin K aracın hızı artı ama ivmesi eksi, L aracın hızı eksi ama ivmesi artıdır.
Hızlanan harekette formüllerde artılar kullanılırken, yavaşlayan harekette eksiler kullanılır.
58:31Örnek Soru Çözümü: Durgun halden harekete başlayan bir aracın ivmesi, hız değişimi bölü zaman formülüyle hesaplanır; ilk hız sıfır, son hız 16 m/s olduğunda ivme 4 m/s²'dir.
Hız-zaman grafiğinin alanı yer değiştirmeyi verir; 4 saniye içindeki yer değiştirmesi taban çarpı yükseklik bölü iki formülüyle 32 metre olarak bulunur.
Ortalama hız çarpı zaman formülü de yer değiştirmeyi hesaplamak için kullanılabilir; ortalama hız (20/2) = 10 m/s ve 4 saniye çarpımı 32 metre sonucunu verir.
1:00:38Yer Değiştirme Hesaplama Yöntemleri: Dördüncü saniye içindeki yer değiştirmesi, birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü saniyelerde alınan yolların toplamıdır.
Yer değiştirme hesaplaması için üç farklı yöntem kullanılabilir: yamuk alan formülü, ortalama hız çarpı süre formülü ve düzgün hızlanan hareket formülü.
Düzgün hızlanan harekette ilk saniyede x, ikinci saniyede 3x, üçüncü saniyede 5x, dördüncü saniyede 7x kadar yol gidilir ve toplam yol 16x olur.
1:03:03Yavaşlayan Hareket Problemi: İlk hızı 30 m/s olan ve 2 m/s² ivme ile yavaşlayan bir araç, durana kadar (hızı sıfıra kadar) kaç metre yol alır.
Hız-zaman grafiğinde, ilk hız 30 m/s olan araç 15 saniye sonra hızı sıfıra ulaşır.
Hız-zaman grafiğinin alanı (üçgen) 225 metre olarak hesaplanır.
1:05:58Konum-Zaman Grafiği Yorumlama: Konum-zaman grafiklerinde "normal K" sabit hızlı hareketi, "genç K" hızlanan hareketi, "yaşlı K" ise düzgün yavaşlayan hareketi gösterir.
Grafiklerin üst tarafları artı yönde hareketi, alt tarafları eksi yönde hareketi gösterir.
Konum-zaman grafiğinde düz bir çizgi, konumun değişmediğini (durma) gösterir, sabit hızlı hareket anlamına gelmez.
1:10:01Konum-Zaman Grafiği Sorusu: Konum-zaman grafiğinde hız ve ivmenin aynı yönlü olması, hızlanan hareket yapması anlamına gelir.
Hızlanan harekette konum-zaman grafiği genç K'nın üst tarafı veya yaşlı K'nın alt tarafı şeklinde olur.
Sorunun cevabı, konum-zaman grafiğinde hızlanan hareket yapan bölgeler olan 2 ve 4'tür.
1:11:33Hız-Zaman Grafiği Sorusu: Hız-zaman grafiğinde eğim ivmeyi, alan ise yapılan yer değiştirmeyi verir.
Araç 0-3 saniye arasında yavaşlamıştır çünkü hızı sıfıra doğru yaklaşmıştır.
Araç -10 saniye arasındaki yer değiştirmesi -60 metredir çünkü hız-zaman grafiğinin eksi yönündeki alanı hesaplanmıştır.
Araç 6-10 saniye arasında artı yönde hareket etmemiştir çünkü hız-zaman grafiğinin alt tarafı eksi yönde hareketi gösterir.
Araç 3. saniyede yön değiştirmiştir çünkü artı yönde giderken eksi yöne geçmiştir.
Araç 3-6 saniye arası başlangıç konumuna yaklaşmıştır çünkü eksi yönde 45 metre giderek başlangıç noktasına geri dönmüştür.
Araç 0-6 saniye arasındaki ivmesi -10 m/s²'dir çünkü son hız (-30 m/s) ile ilk hız (30 m/s) arasındaki fark 60 m/s'dir ve 6 saniye içinde bölünür.
1:17:46Hız-Zaman Grafiği Sorusu: Hız ve ivmenin zıt yönlü olduğu bölgeler, yavaşlanan bölgelerdir.
Hız-zaman grafiğinde zaman ekseninden uzaklaşmak hızlanmak, yaklaşmak ise yavaşlamak anlamına gelir.
Sorunun cevabı, hız ve ivme zıt yönlü olan 2 ve 4. bölgelerdir.
1:19:12Hız-Zaman Grafiği Sorusu: Doğrusal bir yolda aynı noktadan harekete başlayan K ve L araçlarının hız-zaman grafiği inceleniyor.
K ve L araçları birbirine zıt yönde hareket etmediği, aynı yönde hareket ettiği belirtiliyor.
K aracı artı yönde yavaşlayan, L aracı ise artı yönde hızlanan hareket yapıyor.
1:21:10Ortalama Hız ve İvme Hesaplamaları: K ve L araçlarının ortalama hızları eşit olduğu, çünkü ilk hızları ve son hızları toplanıp yarısı alınarak hesaplandığında her ikisinin de 2v olduğu gösteriliyor.
İvme vektörel bir kavram olduğu için hem büyüklüğünün hem de işaretinin aynı olması gerektiği vurgulanıyor.
K aracının ivmesi -4v/5t, L aracının ivmesi ise 4v/5t olduğu için işaretleri farklı olduğu için ivmeleri eşit değil.
1:24:47Düzgün Hızlanma Sorusu: İlk hızı 5 m/s olan bir araç düzgün hızlanarak 4 saniyede hızını 13 m/s'ye çıkarıyor.
Araçın ivmesinin büyüklüğünün 2 m/s² olduğu hesaplanıyor.
Araçın 2-4 saniye aralığında ortalama hızının 11 m/s olduğu ve 0-2 saniye arasında 14 metre yer değiştirdiği bulunuyor.
1:28:38Konum-Zaman Grafiği Sorusu: Doğrusal bir yol üzerinde durgun halden harekete başlayan bir aracın konum-zaman grafiği veriliyor.
Soruda aracın hız-zaman grafiği ve ivme-zaman grafiği çizilmesi isteniyor.
1:29:00Konum-Zaman Grafiğinden Hız-Zaman Grafiği Çizimi: Konum-zaman grafiğinde kolları giderek açılan genç K ve kolları giderek kapanan yaşlı K gösterilir.
0,1 t aralığında genç K'nın üst tarafı olduğu için artı yönde düzgün hızlanan hareket vardır.
1-2 t aralığında yaşlı K'nın üst tarafı olduğu için artı yönde yavaşlayan hareket vardır.
1:30:14Hız-Zaman Grafiği Çizimi: 2-3 t aralığında genç K'nın alt tarafı olduğu için eksi yönde hızlanan hareket vardır.
3-4 t aralığında yaşlı K'nın alt tarafı olduğu için eksi yönde yavaşlayan hareket vardır.
Hız-zaman grafiği çizildikten sonra ivme-zaman grafiği çizilebilir.
1:31:16İvme-Zaman Grafiği Çizimi: Hız-zaman grafiğinin eğimi ivmeyi verir.
0,1 t aralığında pozitif sabit eğim olduğu için pozitif sabit ivme vardır.
1-2 t aralığında negatif sabit eğim olduğu için negatif sabit ivme vardır.
2-3 t aralığında negatif sabit eğim olduğu için negatif sabit ivme vardır.
3-4 t aralığında pozitif sabit eğim olduğu için pozitif sabit ivme vardır.
1:33:14Örnek Soru Çözümü: Aynı doğrusal yol üzerinde hareket eden X ve Y araçları t anında aynı konumdadır.
Y aracı 4. saniyenin sonunda 60 metre yol gitmiş, X aracı ise 140 metre yol gitmiştir.
Araçların 4. saniyenin sonunda aralarındaki uzaklık 80 metre olur.
1:36:01İkinci Örnek Soru Çözümü: Doğrusal yol üzerinde hareket eden bir aracın hız-zaman grafiği verilmiştir.
Araç 2. ve 6. bölgelerde başlangıçtaki konumuna yaklaşmaktadır.
1. ve 3. bölgelerde başlangıçtan uzaklaşmaktadır.
4. ve 5. bölgelerde başlangıçtan uzaklaşmaktadır.
1:38:17Üçüncü Örnek Soru Çözümü: T anında aynı yerde bulunan X ve Y araçlarına ait zaman grafiği verilmiştir.
Araçlar arasındaki uzaklığın hangi zaman aralıklarında arttığı sorulmaktadır.
Tablo yöntemi kullanılarak araçlar arasındaki uzaklığın nerede yaklaştığı ve nerede uzaklaştığı kolayca bulunabilir.
1:39:18X ve Y Araçlarının Konumları: X aracı t aralığında grafiğin üst tarafındaki üçgen alan kadar yer değiştirme yaparak +x konumuna gelir.
2t anında X aracı grafiğin üst tarafındaki üçgen alan daha ekleyerek +3x konumuna ulaşır.
3t anında X aracı grafiğin üst tarafındaki üçgen alan daha ekleyerek +5x konumuna, 4t anında ise +6x konumuna gelir.
1:40:45Y Araçının Konumları: Y aracı t aralığında grafiğin alt tarafındaki üçgen alan kadar yer değiştirme yaparak -x konumuna gelir.
2t anında Y aracı grafiğin üst tarafındaki üçgen alan daha ekleyerek sıfır konumuna döner.
3t anında Y aracı grafiğin üst tarafındaki üçgen alan daha ekleyerek +x konumuna, 4t anında ise tekrar sıfır konumuna gelir.
1:41:45Aralarındaki Uzaklık Değişimi: 0, t aralığında aralarındaki uzaklık sıfırdır.
1-2t aralığında aralarındaki uzaklık 2x olur ve artar.
2-3t aralığında aralarındaki uzaklık 3x olur ve artar.
3-4t aralığında aralarındaki uzaklık 6x olur ve artar.
1:43:25İvme-Zaman Grafiği Sorusu: Doğrusal bir yolda durgun halden harekete başlayan bir araca ait ivme-zaman grafiği verilmiştir.
İvme-zaman grafiğinden doğrudan konuma geçilemez, önce hız-zaman grafiği çizilmelidir.
Hız-zaman grafiğinin altında kalan alan, aracın o aralıkta aldığı yolu verir.
1:44:45İvme-Zaman Grafiği Çözümü: İvme-zaman grafiğinin alanı hız değişimini verir, bu nedenle 1t aralığında hız 5 birim olur.
1-2t aralığında ivme sıfır olduğundan hız değişmez, 2t anında hız 5 birim kalır.
2-3t aralığında ivme tekrar +5 birim olduğundan hız 10 birim olur.
x₁ > x₂ > x₃ ilişkisi bulunur ve doğru cevap C şıkkıdır.
1:47:08İlk Hızı Olan Cismin Grafiği: İlk hızı olan bir cisme ait ivme-zaman grafiği verilmiştir.
İvme-zaman grafiğinden doğrudan hız-zaman grafiği çizilmelidir.
İvmenin altındaki alan hız değişimini verir, bu nedenle 0, 1t aralığında hız 01 birim olur.
1-2t aralığında hız 01 birimden -10 birim olur, 2-3t aralığında hız -10 birimden 0, 3-4t aralığında ise -10 birim kalır.
1:49:12Hız-Zaman Grafiği Çizimi: Hız-zaman grafiğinde, ilk hız sıfır olduğunda grafiğin başlangıç noktası sıfırdan başlar.
Grafiğin üst tarafı artı yönde, alt tarafı eksi yönde hareketi gösterir.
Hız-zaman grafiğinin alanı yer değiştirmeyi verir.
1:50:17Konum-Zaman Grafiği Çizimi: Konum-zaman grafiğinde, hız-zaman grafiğinin alanları yer değiştirmeyi verir.
Artı yönde hızlanan hareket genç K grafiğinin üst tarafı, artı yönde yavaşlayan hareket yaşlı K grafiğinin üst tarafıdır.
Eksi yönde hızlanan hareket genç K grafiğinin alt tarafı, eksi yönde yavaşlayan hareket yaşlı K grafiğinin alt tarafıdır.
1:53:35Hızlanma İvmesi Hesaplama: Bir araç sabit ivmeyle hızlanarak 5 saniyede 72 km/saat hızına ulaşırsa, hızlanma ivmesi 4 m/s²'dir.
Hızlanma ivmesi, son hızdan ilk hızı çıkartıp geçen zamana bölerek bulunur.
Kilometre/saat birimini metre/saniye kareye çevirmek için 1000 km = 1000 metre ve 1 saat = 3600 saniye kullanılır.
1:55:17Konum-Zaman Grafiği Sorusu: Doğrusal yol üzerinde hareket eden araçların konum-zaman grafikleri incelenir.
K ve P araçları aynı yönde hareket etmez, L ve R araçları aynı yönde hareket eder.
M ve N araçlarının ivmeleri zıt işaretlidir çünkü biri hızlanırken diğeri yavaşlar.
1:58:34Hız-Zaman Grafiği Sorusu: Doğrusal bir yol üzerinde hareket eden K ve L araçlarına ait hız-zaman grafiği inceleniyor.
Hız-zaman grafiğinde zaman ekseninin üst tarafı artı yönde, alt tarafı eksi yönde hareketi gösterir.
Araçların ortalama hızları eşit değildir çünkü yönleri farklıdır; biri artı, diğeri eksi yönde hareket etmektedir.
1:01:56İvme Hesaplaması: Araçların ivmeleri eşittir çünkü hem büyüklükleri hem de yönleri aynıdır.
İvme formülü (son hızdan ilk hızı çıkartıp zamana bölme) kullanılarak hesaplanmıştır.
Sorunun doğru cevabı sadece "araçların ivmeleri eşittir" (C şıkkı) olarak belirlenmiştir.
1:03:12İkinci Hız-Zaman Grafiği Sorusu: Doğrusal bir yol üzerinde başlangıçta yan yana olan iki araçlarına ait hız-zaman grafikleri inceleniyor.
X ve Z araçlarının ivmeleri aynı büyüklüktedir çünkü büyüklük hesaplanırken işarete bakılmaz.
T anında tüm araçlar yan yana gelmemiştir, sadece hızları eşittir.
1:05:15Araçların Yol Hesaplaması: X aracı grafiğin altındaki alan kadar yol gitmiştir, bu örnekte üç a kadar artı yönde gitmiştir.
Y aracı grafiğin altındaki alan kadar yol gitmiştir, bu örnekte iki a kadar gitmiştir.
Z aracı grafiğin altındaki alan kadar yol gitmiştir, bu örnekte bir a kadar gitmiştir.
X ile Y, Y ile Z araçları arasında eşit mesafe vardır.
1:06:37Konum-Zaman Grafiği Sorusu: Doğrusal bir yolda durgun halden harekete geçen ve hızını düzgün arttıran bir aracın konum-zaman grafiği inceleniyor.
Aracın ilk hızı sıfırdır.
Grafikteki a değeri sorulmaktadır.
2:06:58Düzgün Hızlanan Hareket Problemi: Araç durgun halden harekete başlayıp düzgün hızlanan hareket yapıyor, bir saniyede v, iki saniyede 2v, üç saniyede 3v hızına ulaşıyor.
Düzgün hızlanan bir aracın hız-zaman grafiğinin altındaki alan yer değiştirmeyi verir, birinci saniyede x, ikinci saniyede 3x, üçüncü saniyede 5x yol alır.
Üç saniyede toplam 9x yol alır ve 3 saniyedeki konumu 54 olduğundan x=6, 2 saniyedeki konumu ise 24 olarak bulunur.
2:08:45İki Araçın Yan Yana Gelişi Problemi: Düzgün doğrusal bir yolda başlangıçta yan yana olan K ve L araçları, K'nın gittiği yol ile L'nin gittiği yol eşit olduğunda tekrar yan yana gelir.
İlk 10 saniyede K aracı 100 metre, L aracı 200 metre yol alır, L önde olur ancak K daha hızlı hareket ederek aradaki farkı kapatır.
K aracının ivmesi 2 m/s² olarak bulunur ve 20 saniye sonra K ve L araçları tekrar yan yana gelir.
2:12:25Otomobil ve Tır Problemi: Otomobil, tırı geçmek için 2 m/s² sabit ivmeyle hızlanır ve tırı tamamen geçmek için otomobilin arka ucunun tırın ön ucundan ayrılma anına ihtiyaç vardır.
Otomobilin tırdan 36 metre fazla gitmesi durumunda tırı tamamen geçer.
Hız-zaman grafiği çizilerek, otomobilin son hızı 20+2t olarak bulunur ve 6 saniye sonra otomobil tırı tamamen geçer.
2:16:54Sabit İvmeli Hareket Problemi: İki araç, biri 30 m/s, diğeri 20 m/s sabit hızla giderken birbirlerini fark ettiklerinde 130 metre mesafe vardır.
Araçlar eşit büyüklükteki ivmeyle yavaşlayarak aynı hizada duruyor ve kaza gerçekleşmiyor.
İlk araç 3 saniyede, ikinci araç 2 saniyede duruyor ve toplam yol 130 metre olduğundan, ivme 5 m/s² olarak bulunuyor.
2:21:01AYT Fizik Dersi Tanıtımı: AYT fizik dersinde 10 günde bir boyutta sabit ivmeli hareketle ilgili video ders kitabındaki testlerin çözümleri yapılacak.
Yeşil kitap video ders kitabıdır ve test kısımlarında bile öğrenilmeyen bilgiler öğrenilmeye devam edilecek.
Öğrenciler önce kalemi eline alıp testlerde deneyecek, sonra çözümleri dinleyecek ve tekrar deneyecek.
2:22:05Ortalama Hız Problemi: Bir doğru üzerinde hareket eden aracın konumunun zamanla ilişkisi gösterilmiş ve 0,6 saniye arasındaki ortalama hızı sorulmuş.
Ortalama hız vektörel bir kavramdır ve yer değiştirme vektörünü geçen zamana bölerek bulunur.
İlk konum 9 metre, son konum 15 metre olduğundan, ortalama hız 1 m/s olarak hesaplanmıştır.
2:23:10Hız-Zaman ve Konum-Zaman Grafiği Problemi: Aynı doğrusal yolda hareket eden K aracının hız-zaman grafiği ve L aracının konum-zaman grafiği verilmiş.
Hız-zaman grafiğinin alanı yer değiştirmeyi verir, konum-zaman grafiğinde ise ilk konum ve son konum arasındaki fark yer değiştirmeyi gösterir.
İki aracın t anında yön değiştirdiği iddiası yanlıştır, çünkü hız-zaman grafiğinde yön değişimi grafiğin alt ve üst tarafında, konum-zaman grafiğinde ise yukarı ve aşağı doğru harekette gerçekleşir.
2:27:29Hız-Zaman Grafiği ile Yer Değiştirme Hesaplama: Bir aracın ilk hızı, son hızı ve zaman bilgisi kullanılarak yer değiştirme hesaplanabilir.
Hız-zaman grafiğinin alanı yer değiştirmeyi verir ve bu alan kullanılarak aracın ilk hızı 36 metre/saniye olarak bulunur.
Grafik yöntemi saniyeler içerisinde cevabı bulmak için etkili bir yöntemdir.
2:29:09Düzgün Hızlanan Kaykaycı Problemi: Düzgün hızlanan harekette alınan yol, ortalama hız ile geçen zamanın çarpımıdır.
İvme, zaman ile çarpılarak son hız bulunur.
Kaykaycı pistin en alt noktasına 25 saniyede gelmiştir.
2:31:14Frenleme Hareketi Problemi: İvme, hız değişiminin zamana oranıdır ve bu örnekte -2 metre/saniye² olarak hesaplanmıştır.
Araç trafik lambalarına 110 metre mesafe kaldığı anda frene basmıştır.
Frenleme süresinde aracın ortalama hızı 10 metre/saniye olarak bulunmuştur.
2:33:39İki Araçın Hız-Zaman Grafiği Karşılaştırması: L aracının ivmesi pozitif, K aracının ivmesi sıfırdır.
İki araç için ortalama hızlar aynıdır çünkü yer değiştirmeleri eşittir.
Hız-zaman grafiğinin altında kalan alanlar benzer üçgenler olduğu için eşittir.
2:36:23Hız ve Yer Değiştirme Problemi: Sarı alan a, mavi alan s olarak tanımlanıyor ve K aracının gittiği yer değiştirme a+s, N aracının gittiği yer değiştirme de a+s olarak hesaplanıyor.
İki aracın yer değiştirmeleri ve geçen süreleri aynı olduğu için ortalama hızları da aynı olacaktır.
Sorunun cevabı iki ve üç e şıkkı olarak belirleniyor.
2:37:23Hız-Zaman ve Konum-Zaman Grafiği Problemi: X aracı düzgün hızlanan hareket yapmış ve ilk hızı sıfır olmalı, bu nedenle hız-zaman grafiğinde düzgün bir eğri oluşur.
Y aracı sabit hızlı hareket yapmış, bu nedenle hız-zaman grafiğinde düz bir çizgi oluşur.
Konum-zaman grafiğinde X aracı genç k eğrisinin üst kısmında, Y aracı normal k eğrisinin üst kısmında olmalıdır.
2:39:37Düzgün Hızlanan Hareket Problemi: 6 metre/saniye hızla harekete geçen bir araç 4 saniyede 22 metre/saniye hızına ulaşıyor.
Düzgün hızlanan harekette alınan yol, ortalama hız ile geçen zamanın çarpımıyla bulunur.
Ortalama hız (6/2+22/2)/2 = 14 metre/saniye ve alınan yol 14×4 = 56 metre olarak hesaplanıyor.
2:40:42Sabit İvmeli Hareket Problemi: Sürtünmelerin önemsenmediği paralel doğrusal yollarda hareket eden X ve Y araçlarının hız-zaman grafikleri inceleniyor.
Hız-zaman grafiğinde zaman ekseninin üst tarafı artı yönde, alt tarafı eksi yönde hareketi gösterir.
X ve Y araçları t₂ ile t₄ aralığında aynı yönde hareket etmektedir.
2:41:46Düzgün Yavaşlayan Hareket Problemi: Bir araç doğrusal bir yolda hareket ediyor, ilk noktasından 2v hızıyla geçen araç düzgün yavaşlayarak y noktasından v hızıyla geçiyor.
Düzgün yavaşlayan harekette alınan yol, ortalama hız ile geçen zamanın çarpımıyla pratik bir şekilde bulunabilir.
X-Y yolu ve Y-Z yolu eşit olduğuna göre, ortalama hız formülü kullanılarak her iki yol da hesaplanabilir.
2:43:14Hareket Problemi Çözümü: İki farklı yol (XY ve YZ) arasındaki ilişki inceleniyor ve XY yolunun YZ yolundan daha kısa olduğu belirtiliyor.
XY yolundaki ivmenin YZ yolundaki ivmesinden daha büyük olduğu, bu da birim zamandaki hız değişimi (delta v bölü delta t) formülüyle açıklanıyor.
XY yolundaki ortalama hızın YZ yolundaki ortalama hızından daha büyük olduğu sonucuna varılıyor ve sorunun doğru cevabının E şıkkı olduğu belirtiliyor.
2:44:50Uçak Gemisine İniş Problemi: Bir pilotun uçak gemisine indirme eğitiminde, uçağın geminin A noktasına indiğinde 108 km/saat (300 m/s) hızla indiği ve en fazla 450 metre gittiğinde durması gerektiği belirtiliyor.
Uçakın yavaşlama ivmesinin sabit olduğu kabul edildiğinde, minimum ivmenin 100 m/s² olduğu hesaplanıyor.
Hız değişimi (300 m/s - 0, m/s) bölü geçen zaman (3 saniye) formülüyle ivme hesaplanıyor ve yavaşlayan harekette ivmenin negatif olduğu vurgulanıyor.
2:47:02İki Araç Hareket Problemi: Yatay ve doğrusal bir yolda aynı yöne gitmekte olan X ve Y araçları, sırasıyla 2v ve v hızlarıyla geçtikleri anda frene basarak eşit süre sonunda duruyor.
X aracının ivmesinin 2v/t, Y aracının ivmesinin ise 0, olduğu hesaplanıyor ve X'in ivmesinin Y'den büyük olduğu belirtiliyor.
X'in yer değiştirmesinin 2vt/2, Y'nin yer değiştirmesinin ise vt/2 olduğu ve X'in ortalama hızının Y'den büyük olduğu sonucuna varılıyor.
2:49:41Konum-Zaman Grafiği Türleri: Konum-zaman grafiğinde üç farklı grafik türü vardır: normal K, genç K ve yaşlı K.
Normal K, sabit hızla harekete ait grafiklerdir; kol yukarıda artı yönde, kol aşağıda eksi yönde sabit hızlı hareketi gösterir.
Genç K, hızlanan hareketin grafikleridir; üst taraftaki parça artı yönde düzgün hızlanan, alt taraftaki parça eksi yönde düzgün hızlanan hareketi gösterir.
Yaşlı K, yavaşlayan hareketin grafikleridir; üst taraftaki parça artı yönde düzgün yavaşlayan, alt taraftaki parça eksi yönde düzgün yavaşlayan hareketi gösterir.
2:51:01Hız ve İvme İlişkisi: Bir araç hızlanıyorsa hız ve ivme aynı yönlüdür, yavaşlıyorsa zıt yönlüdür.
Artı yönde yavaşlayan harekette, araç artı yönde giderken yavaşlar ve durur, sonra eksi yönde hızlanmaya başlar.
Hız-zaman grafiğinde, hızın eğimi ivmeyi verir ve ivmenin büyüklüğünün sabit olması, hız grafiğinde eğimin değişmemesi anlamına gelir.
2:53:16Örnek Soru Çözümü: İki saniyede hız sıfır olan bir araç, altı saniyede eksi yönde kırk metre/saniye hızına ulaşır.
İki aralığındaki ortalama hızın büyüklüğü altı aralığındaki ortalamanın büyüklüğünden azdır şeklindeki ifade yanlıştır çünkü büyüklükleri birbirine eşittir.
İvme-zaman grafiğinin alanı hız değişimini verir ve bu bilgi kullanılarak hız-zaman grafiği çizilebilir.
2:56:46Hız-Zaman Grafiği Analizi: Hız-zaman grafiğinde, cisim önce 0, sonra 2, sonra 3, sonra sabit 3 ve son olarak 4 at hızla hareket etmiştir.
Hız-zaman grafiğinin altındaki alan yer değiştirmeyi verir.
2t ile 3t aralığında cisim sabit 3 at hızla hareket ettiği için alınan yol 3d'dir.
2:58:30Yer Değiştirme Hesaplama: 3t ile 4t aralığında cisim hızlanan hareket yaptığı için ortalama hız (3v+4v)/2 = 7v/2 ile 1 saniye sürede hareket etmiştir.
İki aralığın yer değiştirme oranları hesaplanarak 6/7 olarak bulunmuştur.
2:59:11İvme-Zaman Grafiği Sorusu: İvme-zaman grafiğinin alanı hızdaki değişimi verir ve cismin 3t arasındaki yer değiştirme büyüklüğü sıfır olduğuna göre hız-zaman grafiği incelenir.
İvme-zaman grafiğinin eğimi hız-zaman grafiğinin eğimini verir; pozitif sabit ivme için pozitif sabit eğim, negatif sabit ivme için negatif sabit eğim olmalıdır.
İlk hız ile son hızın aynı olmadığı ve eğimlerin ivme grafiğine uygun olduğu için cevap C şıkkı olarak belirlenmiştir.

Fizik Dersi: Bir Boyutta Sabit İvmeli Hareket

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir