Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Bayram Öğretmen tarafından sunulan bir fizik dersidir. Öğretmen, müfredatta yer alan "yeryüzünde hareket" başlığı altında atışlar konusunu anlatmaktadır.
- Videoda atışların tanımı yapılarak, serbest düşme hareketi ve düşey atış problemleri detaylı olarak ele alınmaktadır. Eğitmen, hız ve yükseklik hesaplamaları için kullanılan formülleri (v = gt, h = ½gt², v = v₀ + gt) açıklamakta, hız-zaman grafiği üzerinden yükseklik hesaplamaları göstermekte ve çeşitli örnek sorular çözmektedir.
- Video, atışlar ünitesinin ilk kısmını kapsamakta olup, ikinci videoda yatay atış, ek atış ve hava sürtünmesi konularının anlatılacağı belirtilmektedir. Hava direncinin önemsenmediği ortamda cisimlerin hareketi, cisimlerin düşey yukarı atılması ve balonla hareket eden cisimlerin hareketi gibi farklı senaryolarda atış problemleri adım adım çözülmektedir.
- 00:06Atışlar ve Serbest Düşme
- Atışlar müfredatta yeryüzünde hareket olarak geçer çünkü atış hareketinde cisim fırlatıldığında etki eden tek kuvvet yerçekimi kuvvetidir.
- Atış olayında cisme uygulanan tek kuvvet ağırlıktır ve bu nedenle cisimler yerçekimi ile hızlanırlar.
- Atışlar, tek bir ivme değeri olduğu için hareket konusundan ayrılır ve daha basit bir konudur.
- 01:42Serbest Düşme Formülleri
- Serbest düşme, yerden belli bir yükseklikte ilk ıssız olarak duran cismin serbest bırakılıp aşağıya düşmesidir.
- Serbest düşmede hız formülü v = gt şeklindedir, burada t zaman, g yerçekimi ivmesidir.
- Serbest düşmede yükseklik formülü h = ½gt² şeklindedir.
- 03:20Serbest Düşme Grafiği
- Serbest düşme hareketinde hız-zaman grafiğinde cisim her saniyede hızını 10 m/s artırır.
- Hız-zaman grafiğinin altında kalan alan yolu verir, bu nedenle her saniyede düşen yol hesaplanabilir.
- Eşit zaman aralıklarında düşüşler gösterildiğinde, her bir aralık arasındaki fark bir saniye kadardır.
- 05:18Eşit Yükseklikler Kat Edildiğinde Düşüş
- Eşit yükseklikler kat edildiğinde, düşme süresi ve hız arasındaki ilişki değişir.
- Bir t yükseklikte düşen cismin hızı v ise, 2t yükseklikte düşen cismin hızı √2v olur.
- 3t yükseklikte düşen cismin hızı √3v, 4t yükseklikte düşen cismin hızı 2v olur.
- 07:06Serbest Düşme Soruları
- İlk soruda 125 metre yükseklikten serbest bırakılan cismin düşüş süresi 5 saniye, yere çarpma hızı 50 m/s olarak bulunur.
- İkinci soruda 4 saniyede yere çarpan cismin yüksekliği 80 metre, yere çarpma hızı 40 m/s olarak hesaplanır.
- Üçüncü soruda K-L aralığı 2 saniyede, L-M aralığı 3 saniyede alınan cismin K-L/LM oranı 4/21 olarak bulunur.
- 10:23Serbest Düşme Problemleri
- Hava direncinin önemsenmediği ortamda, K noktasından serbest bırakılan cisim 20 metre/saniye hızla, M noktasından serbest bırakılan cisim ise 30 metre/saniye hızla yere çarpıyor.
- Cisim serbest bırakıldığında 2 saniyede 20 metre, 3. saniyede 15 metre, 4. saniyede 25 metre yol alarak toplam 50 metre yol alıyor.
- Hava direncinin önemsenmediği ortamda, yükseklikten serbest bırakılan cismin son iki saniyesinde 80 metre yol alarak yere çarpması durumunda, cisim 125 metre yükseklikten düşer ve yere çarpma hızı 50 metre/saniyedir.
- 12:45Farklı Kütleli Cisimlerin Serbest Düşmesi
- Hava direncinin önemsenmediği ortamda, 2 kg, 4 kg ve 2 kg kütleli cisimler serbest bırakıldığında, K cismi yere 2t hızla çarptığına göre, L ve M cisimleri yere 2t/√2 hızla çarparlar.
- Kütlelerin hava direncinin önemsenmediği ortamlarda hareket üzerinde bir etkisi yoktur, sadece yerçekimi ivmesi (g) kullanılır.
- 14:41Aşağı Doğru Düşüş Atış
- Aşağı doğru düşüş atışta, cisim serbest bırakılmaz, aşağı doğru belli bir hızla fırlatılır ve yere belli bir hızla çarpar.
- Cismin hızı v = v₀ + gt formülüyle bulunur, örneğin 0,5 m/s hızla fırlatılan cisim 4,5 saniye sonra 55 m/s hızla çarpar.
- Cismin düşme süresi t = (h - v₀) / (1/2)gt² formülüyle, yükseklik h = v₀t + 1/2gt² formülüyle veya ortalama hız formülü (h = (v₀ + v)t/2) kullanılarak bulunabilir.
- 15:59Örnek Problemler
- Hava direncinin önemsenmediği ortamda, 30 metre/saniye hızla düşey olarak atılan cisim yere 3 saniye sonra çarpıyor, bu durumda cismin yere çarpma hızı 60 metre/saniye ve yüksekliği 135 metredir.
- Hava direncinin önemsenmediği ortamda, 15 metre/saniye hızla düşey olarak atılan cisim 1,5 saniyede yere çarpıyor, bu durumda cismin yere çarpma hızı 30 metre/saniye ve yüksekliği 33,75 metredir.
- Hava direncinin önemsenmediği ortamda, 160 metre yüksekliğinden ve ilk hızıyla düşey olarak aşağı doğru atılan cisim 4 saniye sonra yere çarpıyor, bu durumda cismin yere çarpma hızı 60 metre/saniyedir.
- 21:11Serbest Düşme ve Atış Hareketi
- Cisim 20 metre/saniye hızla aşağı doğru atıldığında, 5 metre ve 15 metre yol alarak 20 metre/saniye hızına ulaşır.
- Cisim 3 saniye sonra yerden yüksekliği 25, 35, 45 metre; 4. ve 5. saniyede 55, 65 metre yol alarak yere çarpıyor.
- Cisim 3. saniyede yerden yüksekliği 120 metre olarak hesaplanır.
- 22:18Atış Hareketinin Özellikleri
- Cisim yukarı doğru fırlatıldığında, en yüksek noktaya geldiğinde hızı sıfır olur ve serbest düşme yaparak yere çarpar.
- Hava sürtünmesi olmadığı için cismin kinetik enerjisi kayıp yaşanmaz ve aynı sürede yere çarpar.
- Cisim yükselirken hızı v = -gt formülüyle hesaplanır, en tepede hızı sıfır olur.
- 23:22Atış Hareketinde Formüller
- Cismin çıkış süresi v/g formülüyle bulunur, çıkış süresi uçuş süresinin yarısıdır.
- Cismin çıkabileceği en yüksek nokta h_max = v_0²/2g formülüyle hesaplanır.
- Ortalama hız formülü h_max = v_0t/2 ile de bulunabilir.
- 25:39Örnek Sorular
- 40 metre/saniye hızla yukarı atılan cismin en tepeye çıkma süresi 4 saniye, maksimum yüksekliği 80 metre olarak hesaplanır.
- 20 metre/saniye hızla yukarı atılan cisim 6 saniye sonra yere çarpar, yere çarpma hızı 40 metre/saniye, atıldığı yükseklik 60 metre olarak bulunur.
- Hava direnci önemsenmediği ortamda düşey yukarı atılan cismin hız-zaman grafiği verildiğinde, yükseklik ve yere çarpma hızı hesaplanabilir.
- 28:28Düşey Atış Problemleri
- Bir cisim h yükseklikten 20 metre/saniye hızla yukarı atıldığında, en tepeye 2 saniyede çıkar ve yere düşmesi için toplam 4 saniye alır.
- Cisim yere 40 metre/saniye hızla çarpar ve en tepeye çıktıktan sonra yere düşmesi için kalan 2 saniyede (4. ve 6. saniyeler arasında) h yüksekliğini düşer.
- Yamuğun alanı formülü (kısa kenar + uzun kenar) / 2 × yükseklik kullanılarak h yüksekliği 60 metre olarak bulunur.
- 29:56Balon ve Cisim Problemi
- 30 metre/saniye sabit hızla yukarı hareket eden balon yerden h yüksekte iken, balona göre serbest bırakılan cisim 8 saniye sonra yere çarpar.
- Cisim balona göre serbest bırakıldığında hızı sıfır olsa da, balonla beraber hareket ettiği için yere göre 30 metre/saniye yukarı doğru hızı vardır.
- Cisim yere çarptığında balonun yerden yüksekliği 320 metre olarak hesaplanır.
- 31:54Fırlatılan Cisim Problemi
- Hava direncinin önemsenmediği ortamda 40 metre/saniye hızla fırlatılan cisim, L noktasına 2 saniyede gelir.
- Cisim önce yukarı çıkıp sonra aşağı inmesi 2 saniye sürdüğü için, kardan itibaren en tepeye çıkması 1 saniye, L noktasına ulaşması 3 saniye sürer.
- Kardan geçerken cismin hızı 10 metre/saniye olur ve L noktasının yerden yüksekliği 105 metre olarak hesaplanır.
- 33:43Farklı Cisimlerin Hareketi
- Hava direncinin önemsenmediği ortamda, L cismi h yükseklikten serbest bırakılırken, M cismi v hızıyla düşey yukarı doğru fırlatılır.
- L cismi yere çarparken hızı v olur ve havada kalma süresi 2t kadardır.
- M cismi yere çarparken hızı √2v olur ve havada kalma süresi t kadardır, bu nedenle L cismi en uzun, M cismi ortanca, M cismi en kısa süre havada kalır.
- 35:31Video Kapanışı
- Atışlar ünitesinin ilk kısmı burada kesilecek ve kalan kısmı ikinci bir videoda anlatılacak.
- İkinci videonun konusu yatay atış, ek atış ve hava sürtünmesi olacak.