Buradasın

FETÖ'nün Dini Yapısı ve 15 Temmuz Darbe Girişimi Üzerine Bir Sohbet

youtube.com/watch?v=xkG12cB-qZM

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, 15 Temmuz darbe girişimi sonrası yayınlanan bir sohbet programıdır. Programda sunucu, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ali Köse, İstanbul Üniversitesi Dinler Tarihi Ana Bilim Dalı Prof. Dr. Şinasi Gündüz ve İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Tasavvuf Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ekrem Demirli gibi akademisyenler yer almaktadır.
Program, Fethullah Gülen Örgütü'nün (FETÖ) dini yapısı, inanç sistemi ve 15 Temmuz darbe girişimi arasındaki ilişkiler üzerine odaklanmaktadır. Konuşmacılar, FETÖ'nün tarihsel gelişimi, dini yapıdaki sapmaları, takiye uygulaması, mehdilik inancı ve toplumsal etkileri hakkında detaylı bir tartışma sunmaktadır. Ayrıca, Papa'nın darbe girişimi konusundaki sessizliği ve Türkiye'deki dini eğitimin reformu gerektiği konuları da ele alınmaktadır.
Programda, FETÖ'nün "imam" kavramını nasıl kullandığı, "biat kültürü" ve liderine olan teslimiyet anlayışı, örgütün ticaret alanında örgütlenme şekli ve toplumsal yapısı incelenmektedir. Konuşmacılar, bu cemaatin içindeki itaat kavramı, Fethullah Gülen'in kurtarıcı olarak görülmesi ve üyelerinin yasadışı eylemleri (hırsızlık, iftira, mahremiye tecavüz gibi) hakkında eleştirel bir bakış açısı sunmaktadır.

00:22Fetö Örgütü ve 15 Temmuz Darbe Girişimi: Otuz gün önce Türkiye, Fethullahçı Terör Örgütü (Fetö) tarafından darbe girişimiyle karşı karşıya kaldı.
İkiyüz kırk vatandaş şehit, ikibin yüzdoksan beş gazide dönüştü.
Fetö, Türk Silahlı Kuvvetleri'ne sızarak darbe girişimini gerçekleştirdi.
00:46Fetö'nün Dini Yapısı ve Sorunları: Fetö, dini istismar eden ve dinler arası diyalog ve ılımlı İslam söylemleriyle yeni bir din amaçlayan bir örgüt olarak tanımlanıyor.
Fetö liderinin "mehdilik söylemi" ve örgütün dini yapıları incelenecek.
Fetö, dini bir kisva altında büyük bir sempati ve eleman toplamasına başarıyla ulaşmıştır.
02:49Fetö'nün Gerçek Kimliği: Fetö, 1980'lerden itibaren Türkiye'de "ahlak öğretiyoruz, dini kimlik veriyoruz" diyerek halkın güvenini kazanmıştır.
Gerçek kimliği, Fethullah Gülen'e allah'a iman edercesine iman eden, onun mutlak seçilmişliğine inanan bir yapıdır.
Bu yapı, bir işaretiyle Türkiye'yi kaosa sürükleyecek olaylardan çekinmeyen bir canavar olarak ortaya çıkmıştır.
04:36Fetö'nün Tarihsel Paralellikleri: Dinler tarihinde benzer cemaatler var; örneğin Anadolu'da Sabataycılık gibi akımlar.
Sabatay Zevi, 17. yüzyılda Yahudilikteki mehdi beklentisinden hareketle "ben mehdiyim" diyerek inanç toplamıştı.
Fetö, baltacılara, sabataycılara, cizvitlere ve tapınak şövalyelerine benzer özellikler taşıyor.
06:00Fetö'nün Dini Temelleri: Hz. Peygamber'in veda hutbesinde iki şey bırakıldığı ve bunlara bağlandığımız müddetçe sapmamayacağımız belirtilmiştir: Allah'ın kitabı ve Peygamberin sünneti.
Fetö yapısında Allah'ın kitabı ve Peygamberin sünneti yerine, kendisine seçilmiş denilen, her an tanrıyla telefonlaştığı düşünülen bir lider var.
Fetö, dinler tarihi şarlatanlığı olarak tanımlanabilir; cemaat üyeleri aklıyla düşünmeyip, körü körüne bağlanarak tepedekinin tetikçisi oluyor.
08:21Fetö'nün Sosyolojisi: İlahiyatçılar, dinle bağlantılı bir darbeyle karşı karşıya kalmak için topluma özür dilemek zorunda.
Darbe gününden itibaren televizyonda "ilahiyat" kelimesi darbeyle yan yana geçmeye başlamıştır.
Fetö, 1980'lerde 12 Eylül darbesinden sonra eski yapılardan soğumuş ancak din duygusunu tatmin etmek isteyenler için ortaya çıkmıştır.
11:16Cemaatin Oluşumu ve Beslenmesi: Konuşmacı, 12 Eylül döneminde toplumda korku salan bir yönetimden bahsediyor ve bu kişinin yakalanamadığını belirtiyor.
İzmir'deki bir vaiz, insanların din duygusunu tatmin edecek mekanizmaları sergileyerek ve ağlatan vaiz kimliğini öne sürerek insanları yakalamaya başlamış.
İlk adım eğitim kurumlarının oluşturulmasıydı; insanlar çocuklarını imam hatiplere teslim etmeye başlamış, bu durumda en büyük psikolojik mekanizma insanların kendi çocuklarıyla uğraşmamak için onları bu kurumlara teslim etmeleri olarak tespit ediliyor.
13:01Cemaatin Büyümesi ve Beslenme Kaynakları: Eğer cemaat sadece din eğitimiyle ilgilenseydi, şu anda bu konu konuşulmayacaktı.
Cemaatin büyüklüğü, kendisine müntesip olanlardan değil, kendisine sempati duyan ve çeşitli mekanizmalarda alan açanlardan kaynaklanıyor.
Cemaatin büyümesi, zengin tüccar örneğinde olduğu gibi, başlangıçta küçük bir mekanda başlayıp zamanla büyümeye başlayıp sonunda iflas eden bir iş adamına benzetiliyor.
15:14Cemaatin İnançları ve İlahiyatçı Görüşü: İlahiyatçı, bu konuyla ilgili iki tehlike olduğunu belirtiyor: birincisi konunun çok soyut bir şekilde ele alınması, ikincisi ise magazinleştirme.
Mevcut hadise çok somuttur ve Mecele'de "Mevlidinas'ta içtihada mesai yoktur" kuralı gereği, açık olan bir konuda ictihat yapmaya gerek yoktur.
İlahiyatçı, bu olayların dinin ve ahlakın yasakladığı büyük günahları içerdiğini vurgulayarak, esasın somut olan olay üzerine odaklanmanın gerektiğini, nasıl oluyor da bir Müslüman bir adamı öldürebiliyor veya bir çocuğu ailesinden kopartabiliyor sorularını sormayı gerektirdiğini belirtiyor.
17:16Takiye Problemi ve Eleştiri Gerekliliği: Konuşmacı, 15 Temmuz'daki olayların eleştirilmesi gerektiğini ve herkesin kendine dönük eleştiri yapması gerektiğini vurguluyor.
Helikopterden insanların tarandığı gibi bir durumun olmaması gerektiği belirtiliyor.
Takiye (gizlilik) konusunun en problemi, yapının içindeki insanların "böyle değildir" diyerek eleştirilere karşı çıkabilmeleri olarak görülüyor.
18:40Nurcu Hareketin Siyasal Boyutu: Said Nursi'nin "ben siyasetten Allah'a sığınırım" sözü ve "siyaset şeytandandır" ifadeleri anlatılıyor.
Nurcu hareketin Türkiye'deki diğer dini gruplara göre çok daha siyasal ve siyasete endekslenmiş bir faaliyet olduğu belirtiliyor.
Hareketin Sünnilik ve Şia karşıtlığı ortaya koyduğu ancak içinde muazzam bir takiyecilik olduğu vurgulanıyor.
20:02Takiyenin Kurumsallaşması: Darbeden önce sosyal medyada küfür eden cemaat mensuplarının hesaplarını silip, Tayyip Erdoğan güzellemeleriyle dolu hesaplar oluşturdukları belirtiliyor.
Bu takiyenin Şia'daki takiyenin sınırlarını aşan, kurumsallaşmış bir takiyecilik olduğu vurgulanıyor.
Bu durumun ilahiyatta bile tartışılması zor olduğu, çünkü her eleştiriye "biz öyle değildik" diyerek karşı çıkabilecekleri belirtiliyor.
22:05Dini Kuruluşlarda Hastalıklı Anlayış: Dinde Allah'ın kitabında belirtilen haram-helal kurallarını ve doğru-yanlış kalıplarını bir tarafa bıraktığında sadece şekiller ve kişisel adanmışlıklar kaldığı belirtiliyor.
Cemaatlerde "hocaefendi", "şeyh efendi", "baba", "üstat" gibi unvanlara sahip kişilerin ermişliğine, üstünlüğüne ve kurtaracağına inanılıyor.
Bu durumun ortaçağda kilisenin cennetten arsa satması gibi bir duruma benzetiliyor ve dini kurumların mutlak otorite olduğuna inanılan bir kurtuluş anlayışının ön plana çıktığı vurgulanıyor.
23:59Darbe Hadisesi ve Benzerlikler: Konuşmacı, Türklerin dini yapılarında ve cemaatlerde geçmişten beri var olan benzer ritüeller ve hürmet anlayışlarını ele alıyor.
Ancak, helikopterden tanımadığı insanları kurşunlayacak bir adam gibi bir hadiseyi diğer olaylarla karşılaştırmak zor olduğunu belirtiyor.
Darbe olayında bir yüceltim olduğu kabul edilse de, bu hadisenin kendiliğinden önem taşıdığını vurguluyor.
24:49Darbe Olayının Detayları: Darbecilerin kamu binasını basması, şehit edilen iki kişi ve katilin islami usullere göre su içme davranışı, Hasan Sabbah'ın fedailerini hatırlatıyor.
Konuşmacı, darbecilerin askeriyede uzun yıllar bekleyen bir gün için hazırlık yaptıklarını ve bu bekleyişin psikolojik yüklediğini açıklıyor.
Darbe olayında vatandaşlara kurşun sıkıldığı, bu durumun önceki darbelerden farklı olduğunu belirtiyor.
27:26Darbe Planının Gelişi: 17-25 Aralık 2016'da darbe operasyonu planlanıp gerçekleştirildi, ancak başarılı olunamadı.
Darbeciler, Tayyip Erdoğan ve dış güçlere karşı kendilerini güvenli hissediyorlardı ve teolojik bir örgü oluşturarak kurtuluş günü beklemeye başladılar.
Konuşmacı, Türkiye'deki cemaatlerin hiçbirinde saldırı kültürü olmadığını, hep ricat ve geri çekilme kültürü olduğunu, bu nedenle darbe girişiminin başarısız olacağını öngördüğünü belirtiyor.
29:37Cemaatin Dönüşümü: Konuşmacı, cemaatin önce "uğur böceği" olarak görülüp diyalog ve yumuşak görünüşle ilerlediğini, sonra "ateş böceği"ne dönüştüğünü anlatıyor.
Cemaat, devleti ve askeri ele geçirmeyi hedeflediğini, 17 Aralık'tan sonra Tayyip Erdoğan'ın mensuplarını bürokrasiden uzaklaştırdığını iddia ediyor.
Konuşmacı, dinî cemaatlerin doğası olarak dini eğitimli ve ahlaklı insanlar yetiştirmek olduğunu, ancak devlet mekanizmalarında yer almak istemiyorlarını vurguluyor.
33:30Fethullah Gülen Hareketinin Tarihi: 1970'lerde Said Nursi ile bağlarını koparan Fethullah Gülen hareketi, 1980'lerde kütüphanesini sadece Fethullah Gülen kitaplarına dönüştürdü.
Hareketin tarihinin doğru yazılması ve hareketten ayrılan kişilerin doğru bilgiler vermesi gerekiyor.
Hareketler genellikle baştan sona planlanarak değil, kırılma noktaları geçerek gelişir ve geriye dönerek kendi tarihlerini yeniden inşa ederler.
35:41Hareketin Motivasyonu ve Stratejisi: Fethullah Gülen hareketi, büyük hadiseleri dikkatten kaçıracak yorumlarla ele alıyor.
Hareket, İstanbul Adliyesi'nde Fethullah Gülen'in mehdiliği konusunda hüküm yazan savcı gibi, aklı başında görünen kişilerin absürt kararlar vermesiyle motivasyonunu gösteriyor.
Hareket, Hristiyanlarda bulunan "ivancelikler" gibi bir grup olarak görülüyor; bu gruplar, dünyanın kaos yaşayacağını ve sonra kurtarıcı gelmesini inanıyor.
37:42Hareketin İnanç Sistemi: Fethullah Gülen'in etrafında kendi cemaati var ve bu cemaatin başındaki insan her an peygamberle iletişim içerisinde olduğu inanılıyor.
Cemaatin temel hedefi dünyayı değiştirmek ve bunu iktidar ele geçirme yoluyla gerçekleştirmek.
İktidar ele geçirme, emniyete, askeriyeye, bürokrasiye yerleştirilen insanlarla gerçekleşecek ve gerekirse ihtilal veya darbe ile.
39:17Hareketin İnanç Sisteminin Etkileri: Hareket içindeki kişiler, insanlara kurşun sıkarken bile bunu hayırlı bir iş olarak görüyor ve ölenlerin de cennete gittiğini düşünüyorlar.
Bu inanç sistemi, ruh hastalığına benzer bir yapı oluşturuyor ve zamanla inanç sahiplerini şizofrenik bir duruma sürükleyebiliyor.
Temel problem, din ve asker gibi kurumların sınırlarının çizilmemesinden kaynaklanıyor.
42:11Sınırların Önemi: Türkiye'de dinin, orduyun ve siyasetin sınırları belirlenememiş durumda.
Dinin kendisine ayrılan alanla sınırlı kalmalı, diğer alanlara kendi hakkı kadar müdahale edebilir.
Türkiye'nin köy toplumundan şehir toplumuna geçişinde, dinin ve siyasetin sınırlarını belirlemek toplumun selameti için gereklidir.
43:28Fethullah Gülen ve İlahiyatçılar: Konuşmacı, Fethullah Gülen'in cemaatinin dini örgüt olarak ticaret alanında örgütlenme hakkını nereden bulduğunu sorguluyor.
İlahiyatçıların bu konuda az ses çıkardığı iddia ediliyor, ancak konuşmacı bu görüşe katılmıyor.
İlahiyatçıların Fethullah Gülen'in cemaatinin hastalıklı yapılarını eleştirdiği, ancak genel olarak eleştirilen ilahiyat fakültelerinin en zayıf olduğu yer olduğu belirtiliyor.
46:59İmam Kavramı ve Cemaat Yapısı: Fethullah Gülen'in cemaatinde "mehdi" kavramının açıkça deklare edilip edilmediği tartışmalı, ancak "imam" kavramı üzerinde özenle durulduğu belirtiliyor.
"İmam" kavramı, Şia'daki imam kavramının daha güçlendirilmiş ve başka unsurlar eklenmiş bir versiyonu olarak tanımlanıyor.
Bu imam kavramı, diğer bilim adamlarını ve düşünce üretebilecek kişileri ikincilize eden, grubu tek bir kişi etrafında örgütleyen bir kavram olarak değerlendiriliyor.
51:01Cemaat Yapısının Eleştirisi: Temel problem, liderin sorgulanamaması, kendisine kutsallık, kerametler ve mucizeler atfedilmesi, yanılmaz olarak görülmesi ve her şeyi bildiği şeklinde takdir edilmesi olarak belirtiliyor.
Fetö isimli şahsın sadece din alanındaki kararları değil, televizyon, okul, hastane ve ticaret hayatındaki kararları da verdiğini, her alanı bildiğini iddia ediyorlar.
Toplumsal yapıda "biat kültürü" adı verilen, liderin her şeyi bildiği ve kutsal olduğu fikrine dayanan bir yapı olduğu, bu yapı Fetö'nün gelişmesine müsait olduğu belirtiliyor.
53:47Cemaatin İttifakı ve Kurtarıcı Görüşü: Cemaatin içinde mehdilik konusunda Fethullah Gülen'e bir paye atfettiği literatüre yansıyan görüşler bulunmaktadır.
Cemaatin büyük bir kesimi, Fethullah Gülen'i mutlak itaat edilmesi gereken, her sözünde hikmet aranan ve olağanüstü tecrübeler yaşayan bir kurtarıcı olarak görüyor.
Kurtarıcı olarak görülen kişiye ait her şeyin caiz ve mübah olduğu bir anlayış cemaatin içinde yaygınlaşmıştır.
55:34Davaya Varma İçin Her Şeyin Mübah Görülmesi: Pavlus'un "herkese her şey oldum" zihniyeti, sonraki Hristiyan tarikatlarında devam etmiş ve Fethullah Gülen'in cemaatinde de benzer bir anlayış bulunmaktadır.
Davaya ulaşmak için her şeyin mübah görülmesi, cemaatin içinde soru sorma, iftira atma ve insanları eziyet etme gibi davranışları doğurmuştur.
Cemaatin bu zihniyeti, masum insanların bile olumsuz durumlara maruz kalmasına neden olabilmektedir.
57:05Cemaatin İfade Edilen İhlalleri: Bir üniversitede, cemaatin üyelerinden birinin fakültenin tüm binalarının kapısını açabilen master anahtarına sahip olduğu ortaya çıkmıştır.
Konuşmacı, cemaatin üyeleri arasında ALES, YDS gibi sınavlarda yüksek puanlar almak için yolsuzluk yapma konusunda şüphelerini dile getirmiştir.
Cemaatin bu davranışları, İslam'ın temel ahlaki değerlerini sorgulanır hale getirmiş ve cemaat kavramının içini boşaltmıştır.
1:00:33İslam Ahlakı ve Terör Örgütü: İslam ahlakı doğruluk, çalma etmemek, yalan söylememek gibi değerlerdir, ancak Fethullahçı terör örgütü katliam, hırsızlık, iftira gibi suçlarla anılır.
Konuşmacı, cemaatler ve tarikatlarla ilgili eleştiriler yerine, Fethullahçı terör örgütüne odaklanmamız gerektiğini vurguluyor.
Türkiye'de gelen eleştirilere karşılık, Fethullah Gülen'in zihniyeti ve ürettiği hastalıklı yapıyı ele almak gerekiyor.
1:05:12Eleştiri Yaklaşımı: Kategorik bir şekilde tasavvuf veya cemaat yapısına dönüşen eleştiri, bu konuda başarısız olur ve Diyanet İşleri Başkanlığı gibi kurumların da bu konuda başarısız olacağını belirtiyor.
Eleştiri çok aşırı yapıldığında etkisizleşir ve geçerliliğini kaybeder.
İslam'da "herkes kendi günahını üstlenir" gibi ilkelerden hareket ederek eleştiri yapılmalı, haramı helal etmek gibi yanlışları vurgulamalıyız.
1:07:18Papa'nın 15 Temmuz Darbe Girişimi Üzerine Sessizliği: Gazeteciler, Papa Francis'in 15 Temmuz darbe girişimine yönelik sessizliğini merak edip sormuşlar çünkü Papa daha önce Türkiye ile ilgili konularda her seferinde fikir beyan etmiştir.
Papa, bu konuda konuşmadığını "aldığı bilgilere göre henüz orada ne olduğundan emin değilim" diyerek açıklamıştır.
Konuşmacı, Papa'nın bu durumdan hayal kırıklığı yaşadığını ve darbenin başarısız olmasından duyduğu hayal kırıklığını yansıttığını düşünmektedir.
1:08:34Fethullah Gülen Hareketi ile Vatikan İlişkileri: Fethullahçı örgütün 1990'lardan itibaren Vatikan ile çok sıkı ilişkiler içinde olduğu bilinmektedir.
1990'lardaki bir ziyarette Fethullah Gülen, papaya verdiği mektupta kendi cemaatini "İkinci Vatikan Konsili'nden itibaren dinler arası diyalogla ilgili yapılan faaliyetlere katkı" olarak tanımlamıştır.
Vatikan'ın dinler arası diyalog faaliyetini, Hristiyan mesajının diğer insanlara götürülmesinde bir yol olarak gördüğü, Fethullah Gülen'in de bu gayeye katkı sağladığını iddia ettiği belirtilmektedir.
1:10:29Fethullah Gülen ve Vatikan Arasındaki İlişkilerin Derinliği: Fethullah Gülen'in Amerika'ya gittiği dönemde uzun yıllar oturma izni alamamasına rağmen, aracı olarak Thomas Michel adlı bir Katolik din adamı bulunmuştur.
Fethullah Gülen hareketiyle Katolik Kilisesi arasında uluslararası alanda yakın işbirliği yapıldığı birçok örnekle bilinmektedir.
Konuşmacı, Papa'nın darbe girişiminin başarısızlığından duyduğu hayal kırıklığını yansıttığını düşünmektedir.
1:11:31Batı'nın Darbe Sloganları ve Tehlikesi: Papa, resmi konuşma metninde olmamasına rağmen Ermeni soykırımı ifadesini kullandı, Türkiye ile ilgili her konuda görüş açıklamaktan kaçınmıyor.
Batı'nın sloganı "Darbenin başarılı olması halinde biz başarılı olacağız, İslamcılar kaybedecek; darbenin başarısız olması halinde İslamcılar kazanacak, biz kaybediyoruz" şeklinde.
Tehlike, olayı din üzerinden okumamamızda yatıyor; karşımızda bir ordu var ve ordunun içinde din kisvesiyle hareket edenler var.
1:12:40Demokrasi ve Din İlişkisi: Halkın direnişi din adına değil, demokrasi adına yapılmış bir direnişti; halkın direnişi bir siyasal sistem ve seçimlere bağlı iktaç için olup, din duygusu öne çıksa da.
"Allahu ekber" sesinin demokrasi sesini bastırmaması gerekiyor.
Demokrasi nöbetlerinde din adamlarının halkın direnişini yanlış yorumlaması ve önceki tutumlarıyla çelişmesi bir sorun.
1:15:08Din Eğitiminin Sorunları: Din eğitiminin en temel problemi, insanları ittirmek üzere hareket etmek yerine, insanları doğru yola çekmek değil.
Yurt dışından Türkiye'deki olaylara yapılan yorumlar demokrasi değil, insan hakları üzerinden yapılmaktadır.
Amerika, Ortadoğu'yu ve dünyayı kendi çıkarları için yeniden şekillendiriyor ve Türkiye'de de benzer bir strateji uygulamaya çalışıyor.
1:17:18Türkiye'nin Vatan Olarak: Türkiye'de yaşayan herkesin Türkiye'nin 80 milyonun vatanı olduğunu bilmesi gerekiyor.
Türkiye'de demokrasi, hürriyet ve özgürlükle birlikte birçok değer üretilmiş, kimse bu ülkenin sahibi olamaz.
Türkiye'de yaşanan olaylar bir kurtuluş savaşı niteliğinde olmuş ve önemli bir dayanışma ortaya çıkmış.
1:19:34Darbenin Etkileri ve Gelecek: Darbenin herkes için kötü bir şey olduğunu gösterdiği ve insanların en azından bir konuda hep birlikte bir ses verebilecekleri konusunda önemli bir örnek verdiği belirtiliyor.
Başarısız darbe girişimi, yeteneklerimizin ayrılıklarımızdan daha fazla olduğunu göstermiş.
Konuşmacılar arasında Fethullahçı terör örgütünün yapısı konusunda eleştirel görüşler paylaşılmış.
1:21:48Video Kapanışı: Konuşmacı, çok fazla yorum ve soru geldiğini belirtiyor.
Konuşmacı, ana başlıklar halinde değinmeye çalıştığını ifade ediyor.
Önümüzdeki pazar günü saat 23:00'de görüşmek üzere veda ediliyor.

FETÖ'nün Dini Yapısı ve 15 Temmuz Darbe Girişimi Üzerine Bir Sohbet

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir