Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan faktör analizi yazılımının kullanımını adım adım gösteren kapsamlı bir eğitim içeriğidir.
- Video, faktör analizi yazılımının temel butonlarını (Read Data, Configure Analyses, Compute) tanıtarak başlayıp, veri dosyasının hazırlanması, analiz ayarlarının yapılandırılması ve sonuçların yorumlanması konularını kapsamaktadır. Eğitmen, tek faktörlü ve iki faktörlü açımlayıcı faktör analizi örnekleri üzerinden faktör yükleri, Bartlett küresellik testi, GFI indeksi, RMSR gibi analiz sonuçlarının nasıl değerlendirileceğini göstermektedir.
- Videoda ayrıca dokuz maddeden oluşan bir veri seti üzerinden faktör analizinin nasıl yapıldığı, faktör analizinde dikkat edilmesi gereken noktalar ve raporlama önerileri de sunulmaktadır.
- Faktör Yazılımı Tanıtımı
- Program üç butonla çalışır: "Read Data" (veriyi oku), "Configure Analysis" (analiz ayarları) ve "Compute" (analizi yap).
- "About Factor" seçeneği ile yazılım hakkında bilgi edinebilirsiniz.
- Analiz yapmak için önce veriyi programa tanıtmak gerekiyor.
- 00:38Veri Girişi
- "Read Data" butonuna tıklandığında katılımcı sayısı, değişken sayısı, katılımcıların puanları ve kayıp değerler girilmelidir.
- Örnek olarak dokuz maddeden oluşan, doksandört katılımcıdan oluşan bir sınav dosyası kullanılmıştır.
- Excel dosyası .txt formatına dönüştürülerek programın okuyabileceği hale getirilmiştir.
- 02:31Veri Hazırlama
- Veri dosyasında ilk satır soru isimlerinden oluştuğu için, faktör yazılımı soru isimleriyle uğraşmak istemediği için bu isimler çıkarılmalıdır.
- Veriler Notepad++ ile açılarak soru isimleri silinmiş ve kaydedilmiştir.
- Hazırlanan .txt dosyası programın okuyabileceği hale getirilmiştir.
- 03:50Analiz Ayarları
- "Configure Analysis" bölümünde değişkenler dahil edilip edilmeyeceği, korelasyon matrisi türü ve faktör sayısı belirlenebilir.
- Tetrakorik korelasyon matrisi kullanılarak faktör analizi yapılmıştır.
- Tek faktör olduğu için eksen döndürme (rotation) özelliği pasif halde bırakılmıştır.
- 06:08Analiz Sonuçları
- Analiz sonucunda analiz parametreleri, tek değişkenli betimsel istatistikler ve varyans-kovaryans matrisleri görüntülenmiştir.
- Bartlett küresellik testi anlamlı bulunmuş, ancak örneklem büyüklüğü faktör analizi için yeterli olmadığı belirtilmiştir.
- GFI indeksi kabul edilebilir sınırlar içerisinde görünse de çok iyi değil, faktör yükleri ve güvenilirlik katsayıları incelenmiştir.
- 09:25Faktör Yükleri ve Maddelerin Çıkarılması
- Faktör analizinde genellikle 0,30'un altındaki faktör yüklerini çok fazla istemeyiz, bu maddeleri analizden çıkarmak gerekir.
- Altıncı maddenin faktör yükü 0,146 olarak düşük olduğu için analizden çıkarılmıştır.
- Yedinci, beşinci ve ikinci maddelerin de 0,30'un altında yük verdiği görülmüş, ancak ölçme aracını geliştiren kişinin nihai karar vermesi gerektiği vurgulanmıştır.
- 11:08Faktör Analizi Sonuçları ve Değerlendirme
- Faktör analizinde çıkan istatistikler sadece sayılardır ve alan uzmanları literatürü bilen kişilerdir.
- Analizde ikinci ve beşinci maddeler kötü görünüyor, bu nedenle bu maddeler çıkarılıp tekrar analiz yapıldı.
- Yeni analizde güvenilirlik değeri 0,96'a çıkmış, RMSR değeri ölçüt değerinin altında ve model uyumlu durumda.
- 13:05Tek Faktörlü Yapı Sonuçları
- Tek faktörlü bir yapı elde edilmiş, beş maddeden oluşan bu tek faktör tüm varyansın %45'ini açıklıyor.
- Tek faktörün güvenirliği 0,961 olarak hesaplanmış.
- İki faktörlü yapıyı test etmek için "configure analyze" menüsünden "number of factors" değeri bir yerine iki yapıldı.
- 14:02İki Faktörlü Yapı Analizi
- İki faktörlü yapıda KM değeri kötü, yapı iki faktörle %45'ini açıklıyor.
- Faktör yükleri arasındaki fark 0,10'un altındaysa madde iki faktörde de benzer yük veriyor ve iki özelliği birden ölçüyor (binişik madde).
- Rotated loading matrix'te 30'un altında kalan değerler eleyerek gösteriliyor ve altıncı ile yedinci maddeler iki faktörde de 30'un altında yük veriyor.
- 15:50Faktör Yapısı Değerlendirmesi
- Altı ve yedinci maddeler çıkarıldığında ikinci faktör sadece iki maddeden oluşuyor, bu istenen bir durum değildir.
- Bir faktör en azından üç maddeden oluşmalı, bu durumda ya iki ve beş maddeleri çıkartmak ya da yeni bir madde yazmak gerekiyor.
- Araştırmacı olarak karar vermek gerekiyor: ya iki ile beşi çıkartacak ya da iki ile beşin yanına yeni bir madde yazacak.
- 17:38Faktör Analizi Yorumlama Kriterleri
- Faktör analizi yorumlamasında Bartlett testi, Kaysermayer Roll'in testi, GF uyum indeksi, özdeğerler ve açıklanan varyans miktarları incelenmelidir.
- Tek değişkenli dağılımlar asimetrik veya çarpıklığa sahipse polikolik korelasyon önerilmekte, sağlanmıyorsa Pearson korelasyonu kullanılabilir.
- Faktör yükleri, ortak varyansa katkı, açıklanan varyans ve uyum indeksleri rapor edilmelidir.