Buradasın

Ermeni Meselesi Tarihsel Analizi

youtube.com/watch?v=n1-cxcOkQgw

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, bir tarihçi tarafından sunulan, Ermeni meselesini tarihsel belgeler üzerinden analiz eden akademik bir seminer formatındadır. Konuşmacı, "1915-1916" kitabı yazarı olarak kendini tanıtmakta ve Türk Tarih Kurumu başkanlığı döneminde çalıştığı konuları ele almaktadır.
Video, Ermeni meselesini dört ana döneme (1064-1915, 1915-1922, 1922-1935 ve 1935-günümüz) ayırarak incelemektedir. Konuşmacı, çeşitli belgeleri (Amerikan konsolosluğu raporları, Talat Paşa'nın hatıraları, İngiliz istihbarat servisi belgeleri, "Mavi Kitap" gibi) karşılaştırmalı olarak analiz ederek, bu belgelerin hazırlanma tarihleri, yazarları ve amaçları açısından farklı yorumlar yapılabileceğini vurgulamaktadır.
Sunumda ayrıca, Ermeni meselesinin sayısal belgeler üzerinden nasıl yorumlanabileceği, Paris Barış Görüşmeleri sürecinde Ermeni devleti kurulması tartışması ve bu bağlamda Ermeni nüfusunun nasıl hesaplandığı detaylı şekilde ele alınmaktadır. Konuşmacı, tarih belgelerinin değerlendirilirken yazarın kimliği, belgenin hazırlanma amacı ve tarihi gibi faktörlerin önemini vurgulayarak, Ermeni meselesinin "iki cephesi olan bir tarihi olay" olduğunu ve ortak konuşulmaya muhtaç bir konu olduğunu belirtmektedir.

00:06Ermeni Meselesinin Tarihsel Boyutu: Ermeni meselesi objektif ve nesnel tarihçilik yapılabilecek alanlardan biri değildir.
Halil İnalcık, bu meseleyi politize olmuş bir konu olarak tanımlamış ve Batının bu konuda aldığı kararın değiştirilemeyeceğini belirtmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları olarak, 1915 tarihine kadar Osmanlı İmparatorluğu'nun tebaası olarak yaşamış olan Türklerle 1,5 milyon kişilik bir cemaat olarak komşuluk etmiş olan insanları doğru bir şekilde araştırmak ve öğrenmek zorundayız.
01:30Ermeni Meselesinin Zaman Dilimleri: Konuşmacı, Ermeni meselesini dört ana dönemde inceleyeceğini belirtmiştir.
İlk dönem 1064-1915 yılları arasını kapsarken, ikinci dönem 1915-1922, üçüncü dönem 1922-1935, dördüncü dönem ise 1935-günümüz arasını kapsamaktadır.
Konuşmacı, birinci dönemi son derece kısa ve net bir şekilde ifade edip, esas uzmanlık alanı olan dönem üzerinde odaklanmaya çalışacağını belirtmiştir.
02:4219. Yüzyılda Ermenistan Kurma Projesi: 1064-1915 arasındaki en önemli ve öne çıkan mesele, 19. yüzyılda Ermenistan kurma ideali ile ortaya çıkmalarıdır.
Ermenistan kurma ideali bir proje olarak tanımlanmalı ve bu bir Avrupa projesidir; özgür bir Ermenistan kurmak sadece Ermenilerin bir ideali değil aynı zamanda Hıristiyan Batının da bir projesidir.
Planlanan harita üzerinde olmasa da, Ermeniler 1375 tarihinden sonra Kilikya Ermeni Krallığı'nın yıkılmasından sonra herhangi bir devleti olmayan Ermeniler, 19. yüzyılda bir Ermenistan Cumhuriyeti kurmayı başardılar.
05:01Türk Tarihçiliğinin Bakış Açısı: Türk tarihçiliği, Ermeni meselesine 1930'larda ortaya çıkan ulus-devlet ve milli tarihi çerçevesinde bir bakış geliştirmiştir.
Türk tarihçiliğinin temel anlatımı: 19. yüzyılda milliyetçilik hareketleri Avrupa'da ortaya çıktı, Osmanlı Devleti'ne sirayet etti ve Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Ermeniler de durumlarından rahatsız oldukları için bu hareketin peşine katıldılar.
Ermenilerin isyan ettikleri ve diğer devletlerle iş birliği yaptıkları için Osmanlı İmparatorluğu onları cezalandırmak zorunda kaldı.
07:54Belgeler ve Farklı Yorumlar: Ermeni meselesindeki belgeler herkes tarafından incelenmekte olup, aynı belgelere bakıp farklı şeyler söyleyebilme durumu tarihçilik açısından bir problem oluşturuyor.
1916 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nun yurt dışında yayınladığı Kırmızı Kitapta söylenenler ile 2012'de Türkiye Cumhuriyeti'nin söyledikleri arasında hemen hemen hiçbir fark yoktur.
Bu olay politize edilmiş bir tarih konusu olduğu için aynı belgelere çok farklı yorumlar getirmek mümkün olabilmektedir.
09:55Ermeni Tehciri Tartışmaları: Ermenilerin Osmanlı dönemindeki durumu hakkında bazıları "milleti sadıka" olarak nitelendirip, 1915'e kadar hiçbir sorun yaşamadıklarını ve bir gece aniden topraklardan atılmalarını iddia ediyor.
Fuat Dündar'ın Osmanlı arşiv belgelerine dayanarak yazdığı kitaplar, daha sonra Ahmet Efiloğlu gibi araştırmacılar tarafından farklı yorumlarla karşılanmıştır.
Ermeni meselesini ele alırken belgelerin ne amaçla yazıldığını anlamak önemlidir, aksi takdirde mesele ortada kalır ve büyük hatalara düşülebilir.
13:25Belgelerin Değerlendirilmesi: 1915-1917 yılları arasındaki Ermeni tehciri konusunda, 1. Dünya Savaşı'ndan sonra yazılmış kaynakların temel kaynağı olarak kabul edilmemesi gerekir.
Belgelerin kendi hazırlandıkları dönemde belirli bir amaç için yazıldıklarına inanmak önemlidir.
Ermeni tehcirinde kaç kişinin ihraç edildiği konusu hala tartışmalı olup, Osmanlı kayıtları, Batılı kaynaklar ve misyonerlerin tespitleri arasında kesin bir rakam bulunmamaktadır.
15:25Talat Paşa'nın Kara Defteri Tartışması: Murat Bardakçı'nın "Talat Paşa'nın Kara Defteri" adlı kitabında, 1915-1916 yıllarında 924 bin Ermeni'nin sevke tabi tutulduğu iddia ediliyor.
Bardakçı'nın sunduğu belgenin Talat Paşa'nın yazısı olmadığı, aynı katip tarafından yazılmış olduğu tespit edilmiştir.
İki belge arasında yaklaşık 150 bin kişilik bir fark var ve bu fark, belgelerin farklı illeri kapsadığından kaynaklanmaktadır.
20:56Ermeni Tehciri Belgeleri ve Yorumları: 1916 yılının sonlarındaki belgeye göre Osmanlı İmparatorluğu'nda yaklaşık 300 bin Ermeni Anadolu'da kalmış, diğerleri yok olmuştur.
Taner Akçam gibi tarihçiler bu belgeyi yorumlarken, 1916'da 924 bin kişi sevk edilmemiş ve ölmüş olarak değerlendirmişlerdir.
İki farklı belge arasında fark, birinin tehcir sırasında (1916) yayınlanmış olması ve diğerinin savaş sonrası (1918) yayınlanmış olmasıdır.
22:051918 Belgesinin İçeriği ve Amaçları: 1918 yılında Bogos Nubar Paşa tarafından yayınlanan belge, Fransızca olarak güneye (Musul ve Halep arasındaki bölgeye) sevk edilen Ermenilerin sayısının 600-700 bin olduğunu ve yaklaşık 250 bin Ermeni'nin Kafkasya'ya göç ettiğini belirtmektedir.
Bu belge savaş sonrası yazılmış olmasından dolayı, teşhir edilenlerin sayısını ortaya koymak için hazırlanmış bir belge değildir.
Bu belge, 1919 Paris Barış Görüşmeleri esnasında Ermenilerin Anadolu'daki potansiyel devlet kurma varlığını ortaya koymak için hazırlanmıştır.
24:01Belge Yorumlamasının Önemi: Bardakçı'nın yayınlamış olduğu belgedeki ihraç edilen rakamı (950 bin) ile 1918'de Bogos Paşa'nın yayınlamış olduğu ihraç edilen rakamı (950 bin) eşittir.
Tarihçilik yaparken belgenin ne amaçla yazıldığını ve hangi dönemde yazıldığını bilmek önemlidir.
1915-1917 yıllarını araştırırken, o dönemde yazılan resmi belgeleri ve anlatılan misyoner hikayelerini okumak daha sağlıklı kararlara varılmasını sağlar çünkü bu kaynaklar politize edilmemiş ve daha insani bir bakış açısı sunar.
26:32Belgenin Diğer Yorumları: 1918'de Fransa Dışişleri Bakanlığı'na yazılmış olan belgede, Ermenilerin Birinci Dünya Savaşı'nda İtilaf Devletleri ile birlikte hareket ettiğini ve 225 bin asker verdiklerini ifade etmektedir.
Türk tarihçisi ve milliyetçi bir bakış açısıyla bu belgeye bakıldığında, Ermenilerin Ruslarla, Fransızlarla, İngilizlerle ve İtalyanlarla ittifak yaptığını itiraf ettikleri görülür.
Bu belgenin 1915'ten farklı olarak 1918'de hazırlanmış olması, Paris Barış Görüşmelerinde masaya oturabilmek için hazırlanmış bir belge olduğunu göstermektedir.
28:20Belgelerin Önemi ve Karşılaştırılması: Tarihçi olarak 1915-1916 yıllarında hazırlanan belgelere bakmak daha önemlidir ve doğru bir karar vermek için bu belgeleri incelemek gerekir.
Amerikan konsolosluğunun 8 Şubat 1916 tarihli belgesi, 500 bin kişinin Halep'e gittiğini kaydeder ve bu belge tarafsız bir kaynaktır.
Amerikan konsolosluğu, Osmanlı İmparatorluğu'na savaş ilan etmemiş ve göç eden Ermenilere yardım etmekle görevliydi.
30:30Belgelerin İçeriği ve Önemi: Bu belge politik bir amaç yerine insani bir amaçla yazılmıştır; konsolosunun kaygısı gelen Ermenilerin sayısını bilmek ve onlara yardım etmektir.
Osmanlı arşivlerinde giden insanların gittikleri yerde kaç kişi olduklarını gösteren bir kayıt bulunmamaktadır.
Amerikan konsolosluğu, Şam, Hama, Humus, Halep gibi yerlerdeki Ermeni nüfusunu kaydederken, Osmanlı Devleti bu kayıtları tutmamıştır.
33:08Belgelerin Tepkisi ve Yorumlanması: Ermeni tarafı bu belgeyi 1916 Şubat ayında Halep'teki Ermeni nüfusunu gösteren bir kaynak olarak kullanırken, bu tarih aynı zamanda tehcirin son bulduğu tarihtir.
Osmanlı Devleti'nin kayıtları 1918 Ekim ayına kadar devam etmiş, ancak gönderilen yerlerin önemli bir kısmı işgal altında olduğu için gönderilenleri sayamamıştır.
Amerikan arşivlerinde Ermeni göçünü teyit eden belgeler bulunmaktadır.
34:29Amerikan Arşivlerindeki Belgeler: Amerikan elçiliğinin organizasyonu, misyonerler ve hemşireler gibi kişiler kamplarda güvenliği, eğitimi ve yardımları yönlendirmekteydi.
Kaliforniya'daki Ermeniler, akrabalarının neler olduğunu merak ederek Amerikan Dışişleri Bakanlığı'na sorgulamalar yapıyordu.
Amerikan konsolosluğu, bu sorgulamaları tetkik ederek gelen sayılara numara vererek bilgileri topluyordu.
37:22Ermeni Mektupları ve Belgeler: Halep civarındaki Ermeniler, Amerika'daki akrabalarına Türkçe yazdıkları mektupları Amerikan konsolosluğu tarafından tercüme ediliyordu.
Bu mektuplar, o dönemde yazılmış belgeler olarak tarihçilerin önem verdiği kaynaklardır.
Ermeni meselesinde tercih edilen yöntem, sözlü tarih ve ailelerden aktarılan hikayeler yerine, o dönemde yazılmış mektuplar gibi belgeler olmalıdır.
39:31Belgelerin Kullanımı ve Saklanması: Belgeler Amerika Birleşik Devletleri Milli Arşivinde Halep konsolosluk belgeleri arasında tasnif edilmemiş olarak saklanmaktadır.
Bu belgeler, projeyi sakat hale getirebilecek nitelikte olduğu için görmezden gelinmektedir.
40:14Morgan Tau'nun Kitabı ve Kaynakları: Morgan Tau, Amerika Birleşik Devletleri'nin İstanbul'daki büyükelçisi olup Türkçe bilmeyen ve Anadolu'ya gitmeyen biridir.
Kitabının kaynakları iki Ermeni tercüman, Taşnak ve Hınçak bürolarının yetkilileri ile İstanbul'da konuşabildiği Ermeni, Rum ve diğer devlet adamlarıdır.
Kitap 1918'de yayınlanmıştır ve Paris Barış Görüşmeleri'nde Ermenilerin masumiyetlerini ve haklılıklarını anlatmak için hazırlanmıştır.
43:14Belgelerin Çelişkileri: Belgelerde Ermeni nüfusu konusunda çelişkiler vardır; 1915-1917 döneminde Ermenilerin nüfusunun azaldığı, 1919'da ise devlet kurmak için yeterli sayıda Ermeni olduğu iddia edilmektedir.
Batılılar bu çelişkileri kullanarak belgeler hazırlamışlardır.
45:07Tarihçilik Metodolojisi: Morgan Tau'nun kitabındaki belgelerin, Amerikan Dışişleri Bakanlığı'na gönderdiği belgelerle aynı olup olmadığı karşılaştırılmamıştır.
Bu olay "holitize edilmiş" bir durum olduğundan, bu bilginin kimse için işe yaramadığı belirtilmektedir.
46:58Arnold Tombi'nin Kitabı: "The Treatment of Armenians in the Ottoman Empire" kitabı, Ermenilere yapılan muameleyi anlatan ve 1916'da yazılmış bir kitaptır.
Kitabı Arnold Tombi yazmıştır ve bu kitabı hazırlarken İngiliz subayı olarak görev yapmaktadır.
Kitapta kullanılan belgelerin otantik olduğu iddia edilmekte, ancak bu iddiaların doğruluğu sorgulanmaktadır.
48:43Mavi Kitap Belgelerinin Kaynağı: Mavi Kitap'ta yer alan belgelerin asılları İngiltere arşivinde bulunmamaktadır.
Kitapta yer alan belgeler, İngiliz istihbaratına gönderilen ve editör olarak yazılan belgelerdir.
Belgelerin orijinali İngilizce, Fransızca, Danca, İsveççe veya Almanca olarak yazılmış olup, Türkçe yazanlardan hiç biri bulunmamaktadır.
50:54Belgelerin Kaynakları ve Editörlük Süreci: Kitabın kaynakları iki kaynaktan gelmektedir: Bükreş'teki Taşnak sütun bürosu ve Sofya'daki politik bürosu.
Bu belgeler savaş sırasında Anadolu'dan Ermenilere yapılan muamele ile ilgili bilgileri toplayarak İngilizceye çevrilip Batı basınına ve gizli servislerine servis edilmiştir.
Kitabın hazırlanması 24 Mayıs 1915'te başlamıştır.
52:09Belgelerin Siyasi Kontekstu: Belgelerin arkasında duran kişi, Mavi Kitap'ı hiçbir zaman sahip çıkmamış ve CV'sine de yazmamıştır.
Arnavut Tombi, "The Westing Question Ingress and Turkey" adlı kitabında Ermenilerin Itilaf Devletleri ile birlikte hareket ettiğini ve Türklerin katliam yapmasına neden olduğunu ifade etmiştir.
Belgelerin bir kısmı Hikmet Özdemir tarafından Tuba Yayınları'nda yayınlanmıştır.
53:24Misyoner Belgeleri: Birinci Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğu'nda çok sayıda Batılı Protestan misyoner görev yapmaktaydı.
Amerika Birleşik Devletleri 1917 Temmuz ayına kadar Osmanlı İmparatorluğu'na savaş ilan etmediği için misyonerler Amerikan devleti'nin himayesinde faaliyet gösteriyordu.
Misyonerler 1915 ve 1917 yıllarında gördüklerini rapor ediyorlardı.
54:29Belgelerin Savaş Sonrası Yayınlanması: Misyonerlerin tanıklıklarıyla ifade edilen belgeler savaş sırasında değil, savaş bittikten sonra ortaya çıkmaya başlamıştır.
Belgelerin Mavi Kitap'ta çıkan kısmı çok azdır ve 600-700 sayfalık bir kısmı bile değildir.
Belgelerin büyük kısmı 1918'de ortaya çıkmıştır.
55:11Ermeni Propagandası ve Belgelerin Yazdırılması: Ermeniler Amerika Birleşik Devletleri'nde Osmanlı İmparatorluğu'na karşı propaganda faaliyeti yürütüyorlardı.
Bu propagananın amacı, Amerika Birleşik Devletleri'ni Ermenistan'ın mandasına ikna etmek ve Paris Barış Görüşmeleri esnasında ellerini güçlendirecek veri ortaya koymaktı.
Ermeniler, NIRS Relief'e başvurarak birinci Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğu'nda Ermenilere kıyım yapıldığını açıklayan belgeler istemişlerdir.
56:59Belgelerin Yazdırılması Süreci: NIRS Relief'in genel sekreteri Bartın, Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşayan, 1915-1917 yılları arasında Türkiye'de görev yapmış misyonerlere mektup yazarak belgeler istemiştir.
Mektupta, Ermenilerin 1919'da toplanacak olan Paris Barış Görüşmelerinde argüman olarak kullanmak üzere 1915-1917 yılları arasında Türkiye'de ne olduğuna dair bilgilere ihtiyaç duyulduğunu belirtmiştir.
Misyonerler noter huzurunda anlatmalarını yazdırıp NIRS Relief'e göndermişlerdir.
57:59Belgelerin Tarihsel Değerlendirmesi: Belgeler kendileri tarafından yazılmamış, talep üzerine yazdırılmıştır.
Tarihçi, belgelerin hangi dönemde ve niçin yazıldığını bilmezse, belgeyi oturtamaz ve doğru bir değerlendirme yapamaz.
1915-1931 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri'nde Ermeni ve Suriyelilere yardım için toplanan para miktarı 162 milyon dolar olmuştur.
1:00:10Ermeni Sorunu ve Belgeler: Ermeniler, Hristiyanlığın bekçileri olarak görülüyor ve Müslümanların boyunduruğu altında yaşadıkları için onları kurtarmak bütün Hristiyanların dini vazifesidir diye düşünülüyor.
Misyonerler "Bir Milyon Ermeni Çocuk" sloganıyla harekete geçmiş, ancak "bir milyon" simgesel bir rakam olup gerçek bir sayı değil.
Belgelerde "bir milyon Ermeni öldürüldü" denilmiyor, "bir kısmı öldürülmüş, bir kısmı da sürgüne gönderilmiştir" deniliyor.
1:01:53Osmanlı Arşivlerindeki Belgeler: Osmanlı arşivlerinde az bulunan veya dağınık vaziyetteki belgelerden biri, 1918 Nisan ayında Talat Paşa'nın yayınladığı ve Ermenilerin eski topraklarına dönebileceğini ilan eden bir belge.
Ekim 1918'den sonra savaş bittikten sonra dönüşler hızlanıyor ve Bülent Bakar'ın çalışmaları Türkiye'de dönenlerin sayısını gösteriyor.
Patrikhane 1921 yılında hazırladığı belgede, 1909 yılı itibariyle Osmanlı topraklarında yaşayan Ermenilerin sayısını ve hangi şehirlerde yaşadıklarını anlatıyor.
1:03:53Paris Barış Görüşmeleri ve Ermeni Devleti: Paris Barış Görüşmelerinde Ermeni devleti kurulması masada konuşulan konulardan biri olup, İngiltere Ermenilere ihanet etmiş durumdaydı.
Doğu Anadolu bölgesinde Ermenilerin çoğunluğu tamamen kaybetmiş, savaştan önce de çoğunluk değillerdi.
İngiltere, Musul meselesi nedeniyle Kürtleri gücendirmemek için Ermeni devletinin kurulmasına sıcak bakmıyor, yerine hem Ermenilerin hem Kürtlerin ortak yaşadığı bir coğrafyanın Amerika Birleşik Devletleri'nin himayesinde mandatörlük kurulmasını öneriyor.
1:04:52Patrikhane'nin Belgesi ve Rakamlar: İngiltere'nin argümanını ispat etmek için Patrikhane, Osmanlı topraklarında yaklaşık olarak altıyüz bin Ermeni olduğunu ve bu sayının Ermenistan devleti kurmak için yeterli olduğunu belirtiyor.
Belge, Anadolu'da 350 bin, Kafkasya'da 950 bin, Yunanistan'da 25 bin, Amerika'da, Mısır'da, Romanya'da ve Ukrayna'da Ermenilerin sayısını göstererek toplam bir milyon dörtyüz bin rakamına ulaşıyor.
Belge, Dersim Dağlarında Kürtler tarafından saklanan 20 bin Ermeni ve Müslümanlaştırılmış 24 bin kadın ve kızın da varlığını belirtiyor.
1:07:52Belgelerin Değerlendirilmesi: 1909 yılında Anadolu'da 644 bin Ermeni yaşıyor ve bu belge, katliam olmadığını veya bir milyon kişi ölmediğini ispatlamak için kullanılabilir.
İngiliz istihbarat servisi hazırladığı belgede 1904'te şehirlerdeki Ermeni sayılarını ve 1909 Kasım ayında 658 bin Ermeni olduğunu gösteriyor.
Belgelerdeki rakamlar arasında 100 bin den az fark var, ancak tarihçi olarak sadece sayıları karşılaştırmak yeterli değil, Ermenilerin nereye gönderildiklerini ve nereye döndüklerini ispatlamak gerekiyor.
1:10:45Tarihçinin Objektifliği ve Belgeler: İki tarafın da bir amacı vardır ve bu amaca ulaşmaya çalışıyor, ancak tarihçi olarak objektif olmak gerekir.
Belgeleri nasıl okusak okuyalım, bir şey fark etmez çünkü her iki taraf da kendi inançlarına göre davaya inanmıştır.
Türklerin soykırım yapmayacağına, karıncayı bile incitmeyeceğine inananlar ve Türklerin orta Asya'nın son barbarları olduğunu, Anadolu'dan çıkartılmalarının her isyanın dini vecibesi olduğunu inananlar vardır.
1:11:34Amiral Bir'in Hatıraları: Amiral Bir, 1919'da Ankara ve İstanbul'a Amerikan yüksek komiseri olarak geliyor ve durumu anlamaya çalışıyor.
Hatıralarını tutan Amiral Bir, Amerikan Kongre Kütüphanesi'nde saklanan hatıralarında önemli bilgiler paylaşıyor.
Hatıralarda, Ermenilerin Birinci Dünya Savaşı'nda İtilaf Devletleri'nin yardımıyla bir savaş propagandası yürüttüğü belirtiliyor.
1:12:52Savaş Propagandası ve Tarihi Olay: Savaş propagandası, kitle imha silahları olduğuna ikna etmek için Saddam'ın saldırmadan önce dünyaya bilgi yaydığı gibi bir şeydir.
Bu propagandası abartılı ve Ermeni yanlısı olduğu, mübalağalı olduğu belirtiliyor.
Amiral Bir, bu propagandasının Amerika'nın savaşa İtilaf Devletleri'nin yanında katılmaya ikna etmek için İngiltere'nin yürüttüğü bir istihbarat faaliyeti olduğunu söylüyor.
1:13:56Olayın Diğer Yüzü: Amiral Bir, olayın diğer tarafının da olduğunu, Türklerin Doğu Anadolu'da büyük zulümler yaptığını ve Müslümanların tavuğunu bile bırakmadıklarını belirtiyor.
2012-2013'te tarihçiler, bu olayın iki yönü olan, iki cephesi olan ve ortak konuşulmaya muhtaç bir tarihi konu olduğunu belirtiyorlar.
1:14:35Yerel Anılar: Lice, Ermenilerin yoğun olarak yaşadığı yerlerden biri olup, bugün adı "anlıyor" olarak değiştirilmiş.
Yerel halk, "Onlar bizi öldürmeseydi, biz onları öldürmeseydik onlar bizi öldürecekti" şeklinde yaklaşım sergiliyor.
Kürtlerin bu konuda yazmış olduğu bir kaynak olup olmadığı sorulduğunda, konuşmacı bu konuda bir kaynak olduğunu belirtiyor.
1:15:35Ermeni Meselesinin Tarihsel Yorumları: Babaannenin "Ermeniler Türkleri öldürecekti" sözü, Ermenilerin 1915'te Doğu Anadolu'da çoğunluk oluşturup devlet kurmak istedikleri ve bu amaçla Türk ve Müslüman Kürtlerle sivil savaş çıkarmaya çalıştıkları gerçeğini yansıtmaktadır.
Babaannenin söylediklerinden bugün Ermenilerin "soykırım" iddiasına ulaşmak mümkün değildir çünkü o dönemde vatandaşlar değil devlet tarafından öldürmeler yapılmıştır.
Adam öldürmek cinayettir, soykırım değildir; soykırım hukuki bir terim olup, ırk veya dini sebeplerle gerçekleştirilmeli ve askerlerin rol alması veya teşvik etmesi gerekmektedir.
1:18:18Katliam ve Soykırım Arasındaki Fark: Yozgat'ta gerçekleşen olaylar katliam olarak nitelendirilebilir ancak bu bir soykırım olarak değerlendirilemez.
Katliam ve soykırım farklı kavramlardır; katliam toplu öldürme anlamına gelirken, soykırım hukuki bir terimdir.
Ermeni hatıratlarında genellikle "bizi askerler öldürdü" ifadeleri bulunur çünkü askerlerin öldürmesi soykırım olarak görülür.
1:19:01Ermeni Meselesinin Arşiv Belgeleri: Ermeni meselesinde internette yaşayan şahitlerin anıları ve pişmanlıklarını bulmak mümkündür.
Arşiv belgelerinde Ermenilere yapılan yardımlar, Kızılay'ın kan kampanyaları ve Kazım Karabekir'in yetimhanesi gibi örnekler bulunmaktadır.
Ermeniler bu yardımları inkar etmemektedir.
1:20:12İnternet ve Wikipedia'da Propaganda: İnternet propagandası iki şekilde gerçekleşmektedir: masum insanların düşüncelerini yazması ve Wikipedia gibi platformların propaganda aracı haline gelmesi.
Wikipedia'da "ilk giren kazanır" prensibi uygulanmaktadır ve Ermeniler bu platformda öncü konumdadır.
Günümüzde her ülkenin istihbarat örgütünün Wikipedia maddesi yazma birimi bulunmaktadır.
1:22:49Rus Arşivlerinin Önemi: Rus arşivleri konusunda yapılacak çok çalışmalara ihtiyaç vardır çünkü bu arşivler Türkiye için çok önemlidir.
Rus arşivleri, Türkiye'de yapılan en büyük yanlışlardan birinin Ermenileri bir bütün olarak görmek olduğunu göstermektedir.
Ermenilerin Rus ordusunda düzenli olarak kullanıldığı ve Avcı Avcı Taburu ile ilgili bilgiler Rus kaynaklarında detaylı olarak yer almaktadır.
1:23:48Rus Arşivlerinde Ermeni Bilgileri: Osmanlı ordusunda savaşan ve isyancılara karşı kalan Ermenilerin varlığı, Rus arşivleri tarafından bilgilendirilmektedir.
Şam Mac Mac'in "Birinci Dünya Savaşı'nda Rusya" adlı kitabında Rus belgeleri yayınlanmıştır.
1907 yılında Tiflis'te Taşnak liderleri Ruslar tarafından tutuklanmış ve üç yıl boyunca yargılanmıştır.
1:25:22Rusya'nın Ermenilere Yönelik Politikası: 1890-1905, 1905-1909 ve 1909-1913 yılları arasında Rusya'nın Ermenilere karşı politikaları Rus arşivlerinden anlaşılabilir.
Rusya'nın Ermenistan devleti kurmak için Ermenileri desteklemediği arşivlerden öğrenilmiştir.
Ruslar Ermenileri bir araç olarak kullanmışlardır.
1:26:23Ermeni ve Rus Arşivlerinin Önemi: Ermeni arşivleri yoktur, mevcut olanlar Batı arşivlerinin tercümesidir.
Ermenistan devleti kurulduktan sonra (1923) tarihlerini yazmak için Batılı belgeleri tercüme etmişlerdir.
Ermeni arşivlerindeki kaynaklar Ermenice değil Rusçadır, bu nedenle Rusçanın daha önemlidir.
1:27:51Türkiye'de Yurt Dışı Tarihçilik Altyapısı: Türkiye'de yurt dışındaki yazılanlara cevap verecek bir tarihçilik altyapısı bulunmamaktadır.
Türkiye'de henüz "soykırım" kelimesi ve "genosa studies" disiplini tanınmamaktadır.
Üniversitelerde "genosa studies" araştırma merkezleri açılmamıştır.
1:30:11Tarihçilerin Sorumluluğu ve Araştırmaları: Tarihçilerin bu konuyu bilimsel açıdan araştırmaları önemli olabilir.
Tarihçilerin yazdıkları, resmi görev için yazılsın veya bilimsel açıdan yazılsın, okunması ve eleştirilmesi gerekir.
Batıda tarihçilik daha serbest bir disiplin olsa da, Ermeni meselesini araştıran önemli merkezlerin çoğu resmi statüye sahiptir.

Ermeni Meselesi Tarihsel Analizi

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir