Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan biyoloji dersi formatında olup, endokrin sistem ve hormonlar konusunu ele almaktadır.
- Videoda öncelikle hipofiz bezinin arka lobundan salgılanan oksitosin ve ADH (vazopressin) hormonlarının işlevleri anlatılmaktadır. Ardından tiroid bezinden salgılanan tiroksin ve kalsitonin hormonları ile paratiroid bezinden salgılanan parathormon hakkında detaylı bilgiler verilmektedir. Video, bu hormonların vücut üzerindeki etkilerini, salgılanma bozukluklarının neden olduğu hastalıkları ve soru-cevap formatında konuyu pekiştirmektedir.
- Videoda ayrıca tiroid hormonunun metabolizma hızını kontrol etmesi, kalsitonin ve parathormon hormonlarının kandaki kalsiyum miktarını ayarlama mekanizmaları ve bu hormonların salgılanma bozukluklarının neden olduğu basit guatr, mixodem, kratenizm, hipertiroidi, hipoparatiroidizm ve hiperparatiroidizm hastalıkları açıklanmaktadır. Video, endokrin bez konusunun son bölümü olup, geri kalan hormonların bir sonraki videoda anlatılacağı belirtilmektedir.
- 00:08Endokrin Sistemine Giriş
- Geçen hafta endokrin sistemine giriş yapılmış, ön lobu işlenmiş ve arka lobdan bahsedilmiştir.
- Bu derste arka lob ve arka lobdan sentezlenen hormonlar, tiroid hormonu, kalsitonin hormonu ve paratiroid bezinden bahsedilecektir.
- Konuyu pekiştirmek için birkaç soru çözülecektir.
- 00:49Arka Lob ve Hormonları
- Arka lob hormon üretmeyen bir kısım olup, hipotalamus tarafından üretilen ADH (vazopressin) ve oksitosin hormonları buraya getirilir.
- Oksitosin hormonu hem erkeklerde hem dişilerde etkili olup, dişilerde rahim kaslarını etkileyerek doğum sırasında kasılmaları sağlar.
- ADH hormonu böbreklerden suyun geri emilimini sağlar, su dengesi bozulduğunda salgılanır ve idrarın koyulaşmasına ve sıklığının azalmasına neden olur.
- 04:26ADH Hormonu ve Bozuklukları
- ADH hormonu normalden az salgılanırsa, suyun geri emilimi azalır, idrar sıklığı artar ve kandaki glikoz yoğunluğu artar.
- Bu durum şekersiz şeker hastalığına neden olur, bu hastalığa normal şeker hastalığından farklı olarak idrarda şekere rastlanmaz.
- 05:39Tiroid Bezi ve Hormonları
- Tiroid bezinin boyun bölgesinde soluk borunun iki yanında, kelebek şeklinde bir papyon şeklinde olduğu görülür.
- Tiroid bezinden tiroksin ve kalsitonin hormonları üretilir.
- Tiroksin hormonu metabolizma hızını kontrol eder, hücrelerin kullandığı oksijen miktarını belirleyerek büyüme ve gelişmeyi sağlar.
- 07:33Tiroksin Hormonu Bozuklukları
- Tiroksin hormonu iyotla ilgili bir hormondur, iyot eksikliği durumunda tiroksin üretilemez ve tiroid bezleri şişmeye başlar.
- Basit guatr hastalığında metabolizma yavaşlar, vücut ısısı düşer, üşüme, uyuşukluk ve şişmanlık görülür.
- Deniz ürünleri iyot içerdiği için sahil şehirlerinde basit guatr nadir görülürken, Karadeniz bölgesinde kara lahana tüketimi nedeniyle sıklıkla görülebilir.
- 09:46Tiroksin Bozukluklarının Sonuçları
- Yetişkinlerde tiroksin yetersizliği mixodem hastalığına neden olur, metabolizma hızı düşer, şişkinlikler ve zekada gerileme görülür.
- Gelişme döneminde tiroksin yetersizliği kratenizm hastalığına sebep olur, mental gelişim etkilenir ve eşey bezlerinin gelişmemesi gibi sorunlar ortaya çıkar.
- Tiroksin çok salgılanması hipertiroidi hastalığına neden olur, pörtlek göz, solunum ve metabolizmanın hızlanması, vücut sıcaklığının artması, kan basıncının yükselmesi, terleme, kilo kaybı ve sinirlilik görülür.
- 11:43Kalsitonin Hormonu
- Kalsitonin hormonu, kandaki kalsiyum oranında değişmeler olduğunda miktarında artış gösteren, kemik, böbrek ve kasları etkileyen bir hormondur.
- Kalsitonin hormonu, paratiroid bezinden salgılanan parathormonla birlikte kandaki kalsiyum miktarının ayarlanmasını sağlar.
- Kandaki kalsiyum oranı olması gereken değerden fazlaysa, kalsitonin salgılanarak fazla kalsiyumun kemiklere depo edilmesini, böbreklere gönderilip idrarla dışarı atılmasını veya kaslara yollanmasını sağlar.
- 13:13Kalsitonin ve Parathormonun Etkileşimi
- Kalsitonin hormonu ve parathormon zıt etkiye sahiptir (antagonist etkiye sahiptir).
- Kandaki kalsiyum miktarı arttığında kalsitonin hormonu salgılanır ve kalsiyum miktarı azaltılır.
- Kandaki kalsiyum miktarı düştüğünde parathormon salgılanır, kemikleri uyararak depolanmış kalsiyumdan kanaver, böbreklere ve bağırsaklara geri emilim emri verir.
- 16:04Paratiroid Bezi Hastalıkları
- Paratiroid bezinin yeterince çalışmaması hipoparatiroidizm olarak adlandırılır ve parathormon eksikliği sonucu kandaki kalsiyumun azalması, kemiklere birikmesi ve kaslarda tetani adı verilen ağrılara ve titremelere sebep olur.
- Paratiroid bezinin aşırı çalışması hiperparatiroidizm olarak adlandırılır ve parathormon fazla salgılandığı için kemikten kana kalsiyum geçişi sağlanır.
- Hiperparatiroidizm sonucunda kemikler zayıflar, kaslar kasılması yavaşlar, kaslar zayıflar ve kandaki fazla kalsiyum böbreklerde fosfatla birleşerek böbrek taşlarının oluşmasına sebep olur.
- 17:22Endokrin Sistem Soruları
- Kan kalsiyum düzeyinin ayarlanmasında sırasıyla: 3. bağırsaklar, 2. karaciğer, 1. parathormon, 4. böbreklerin rolü vardır.
- Tiroid uyarıcı hormon (TSH) salgısı artan insanda sırasıyla: 1. tiroid bezi uyarılır, 2. tiroksin hormonu sentezlenir, 3. hücrelerin oksijen tüketimi artar.
- İyot eksikliği durumunda basit guatr hastalığı ortaya çıkar, tiroksin hormonu az sentezlenir, kilo alma, uyuşukluk, vücut ısısının düşmesi ve kan basıncının düşmesi görülür, ancak aşırı terleme gözlenmez.
- 21:42ADH Hormonu ve Su Dengesi
- ADH hormonu, hipofiz bezinden salgılanan ve su ile ilgili bir hormondur.
- Bol su tüketildiğinde daha fazla su içme ihtiyacı duyulur.
- 22:09Kalsiyum Dengesi ve Hormonlar
- Kandaki kalsiyum oranı arttığında, tiroid bezinden salgılanan kalsitonin hormonu artar.
- Kalsitonin, fazla kalsiyumun kemiklere depolanmasını veya böbreklere gönderilip idrarla atılmasını sağlar.
- Paratiroid bezinden salgılanan parathormon, kalsiyum miktarı azaldığında kemiklerden ve böbreklerden geri emilimle kana kalsiyum geçişini sağlar.
- 23:33ADH Hormonu ve İdrar Miktarı
- ADH hormonu suyla ilgili bir hormondur ve glikozun geri emilimiyle ilgisi yoktur.
- ADH hormonu fazla salgılandığında idrar miktarı azalır çünkü böbreklerden geri emilen su miktarı artar.
- ADH hormonu salgılandığında idrar koyulaşır ve idrara çıkma sıklığı azalır.
- 24:33Parathormon ve Fosfor
- Parathormon sadece kalsiyumu değil, fosforu da etkiler.
- Kalsiyum miktarı azaldığında parathormon miktarı artar ve kemiklerden veya böbreklerden geri emilimle kana kalsiyum geçişini sağlar.
- Fosfor miktarı arttığında parathormon, kandaki fosfor miktarını azaltmaya çalışır.