Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitim dersi formatında olup, bir öğretmen tarafından endokrin sistem konusu anlatılmaktadır.
- Video, endokrin sistemin hipotalamus ve hipofiz bezleri üzerine odaklanmaktadır. İlk olarak hipotalamus'un hem sinir hem de endokrin sistemde görev alan önemli bir merkez olduğu, homeostaziyi düzenlediği ve salgıladığı releasing factor ile inhibe edici faktör anlatılmaktadır. Ardından hipofiz bezinin yapısı, ön lob ve arka lobun özellikleri açıklanmaktadır. Son bölümde hipofiz bezinden salgılanan hormonlar (SH, ACT, TSH, FSH, LH, LTH, MSH, ADH ve oksitosin) detaylı olarak incelenmekte, her birinin görevleri, etkileri ve eksikliklerinin neden olduğu rahatsızlıklar açıklanmaktadır.
- 00:08Endokrin Sistem ve Hipotalamus
- Hipotalamus, ön beynin ara beyin bölümünde bulunan ve homeostaziyi düzenleyen önemli bir merkezdir.
- Hipotalamus hem sinir sisteminde hem de endokrin sistemde görev alır ve bu iki sistemin birbiriyle bağlantılı çalıştığı kanıtlanır.
- Hipotalamus'ta sinir hücreleri (nöronlar) ve glia hücreleri bulunur, iki önemli salgısı vardır: diğer endokrin bezlere çalış emrini veren releasing factor ve dur emrini veren inhibe edici faktör.
- 01:18Hipofiz ve Yapısı
- Hipofiz, beynin ara bölümünün ön kısmında yer alan, 5-6 gram ağırlığında, organizatör olarak çalışan bir merkezdir.
- Hipofiz, hipotalamustan aldığı bilgilerle diğer endokrin bezleri uyarır veya kendisi hipotalamus tarafından kontrol edilerek doğrudan hormon üretir.
- Hipofiz önde arkeolog olmak üzere iki lobdan oluşur; ön lob epitel dokudan, arkeolog ise sinir dokudan oluşur.
- 02:39Endokrin Sistem Hakkında Bilgiler
- Endokrin bezlerden salgılanan hormonlar kan ile hedef organlara ulaşır.
- Hormonlar steroid ya da protein yapılı olabilir ve etkileri uzun sürelidir.
- Hormonları ezberlemek yerine adlarını bilmek ve yorum yapabilmek yeterlidir.
- 03:14Somatotropin (SH)
- Somatotropin (SH), büyüme hormonudur ve vücut hücrelerini uyararak protein metabolizmasını hızlandırır.
- Karbonhidrat-yağ metabolizmasını düzenler, kemiklere bölün emri verir ve çizgili kasların protein sentezleyerek büyümesini sağlar.
- Çocukluk döneminde fazlaca salgılanırsa gigantizm, az salgılanırsa nanizme, ergin bir bireyde salgılanırsa akromegali (çirkinleşme) neden olur.
- 04:32Adreno-Kortikotropin (ACT)
- ACT, protein yapılıdır ve adrenal bezlerin korteks kısmını (kabuk kısmını) uyaran hormondur.
- Böbrek üstü bezlerinin korteks kısmını uyararak seroid hormonların salgılanmasını denetler.
- Pozitif feedback mekanizmasıyla hipotalamus rezing faktörü salgılar, hipofiz ACT salgılar ve böbrek üstü korteksinden kortizol salgılanır.
- 05:27Tiroid Uyarıcı Hormon (TSH)
- TSH, tiroid bezini uyararak tiroksin hormonu salgılanmasını kontrol eden bir hormondur.
- TSH'ın üretimi hipotalamus kontrolünde olup, pozitif feedback mekanizmasıyla hipotalamus rezing faktörü salgılar, hipofiz TSH salgılar ve tiroid bezinin uyarılmasıyla tiroksin miktarı artar.
- 06:07Konakları Uyarıcı Hormonlar
- FSH (folikül uyarıcı hormon), hem dişi hem erkekte mayoz bölünmeyi başlatır; bayanlarda ovaryumda folikülü geliştirir ve östrojen salgılatır, erkeklerde spermatogenezi başlatır.
- LH (luteinizing hormon), dişilerde opus luteum'un oluşumunu sağlar, ovulasyonu sağlar, progesteron salgılatır ve erkeklerde testosteron salgılanmasını sağlar.
- Melanosit uyarıcı hormon, deriye renk veren melanin pigmentini salgılayan melanositleri uyararak deride renk oluşumunu sağlar; çok salgılandığında zencilik, az salgılandığında açık renklilik ve deride leke oluşumu gibi olaylardan sorumlu olur.
- 08:19Arka Loptan Salgılanan Hormonlar
- ADH (antidiüretik hormon), böbrek kanallarından idrarla atılsın diye dışarı çıkan suyun geri emilimini sağlayarak su kaybını önler.
- ADH eksikliği şekersiz diyabet olarak adlandırılır, bu kişiler sürekli su içme ihtiyacı hisseder ve günde yaklaşık 30-35 litrelik su kaybı gözlenir.
- Oksitosin, uterus kaslarının kasılmasını sağlayarak doğuma yardımcı olur, süt bezlerindeki sütün meme ucuna gelerek bebeğin beslenmesine yardımcı olur ve sadakat, güven duygusunu geliştirir.