Buradasın

Ekolojik Vatandaşlık ve Enformasyon Altyapıları Üzerine Akademik Söyleşi

youtube.com/watch?v=BSq4eDWVs3I

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi'nin "Doğa ve İklim Söyleşileri" dizisinin dokuzuncu oturumudur. Sunucu Ümit Şahin, Toronto Üniversitesi'nde enformasyon bilimleri alanında doktora çalışan Cansu Dedeoğlu ve York Üniversitesi'nde sosyal ve beşeri bilimler dersleri veren Çağdaş Dedeoğlunun katıldığı bir akademik söyleşidir.
Söyleşi, "Antroposen Çağında Ekolojik Vatandaşlığın ve Enformasyon Altyapılarının Geleceği" konusunu ele almaktadır. Sunum iki ana bölümden oluşmaktadır: İlk bölümde ekolojik vatandaşlık kavramı ve tarihsel gelişimi, ikinci bölümde ise enformasyon altyapıları incelenmektedir. Söyleşi, sunumlarla başlayan ve soru-cevap bölümüyle devam eden bir formatta sunulmaktadır.
Konuşmacılar, ekolojik vatandaşlık kavramının farklı yorumlarını (Andrew Dobson'un kozmopolit sonrası yorumu, Diane Curty'nin eleştirel ekolojik toplumsalcılığı), enformasyon altyapılarının temel özelliklerini ve iklim değişikliği, biyoçeşitlilik kaybı gibi güncel çevre meseleleriyle ilişkisini tartışmaktadır. Ayrıca, "müşteri vatandaşlık" kavramı, neoliberalizmin bireyselleştirici etkileri ve ekolojik vatandaşlık için pratik çözümler de ele alınmaktadır.

00:04Doğa ve İklim Söyleşileri Tanıtımı: Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi'nin Doğa ve İklim Söyleşileri dokuzuncu oturumu, Ümit Şahin'in koordinatörü olduğu bir etkinlik olarak sunuluyor.
Bu söyleşi dizisi, Türkiye'de iklim alanında çalışan araştırmacılar, akademisyenler, aktivistler ve sivil toplum ile doğa koruma alanında çalışanlar arasında diyalog oluşturmak amacıyla iki yıl önce başlatılmıştır.
Etkinlikte Çağdaş Dedeoğlu ve Cansu Dedeoğlu, "Antroposen Çağında Ekolojik Vatandaşlık ve Enformasyon Altyapılarının Geleceği" başlıklı makalelerinden yola çıkarak konuşacaklardır.
03:31Konuşmacıların Tanıtımı: Cansu Dedeoğlu, Toronto Üniversitesi'nde enformasyon bilimleri alanında doktora çalışmalarını sürdürüyor ve aynı üniversitenin bilgisayar bilimleri bölümünde araştırmacı olarak çalışıyor.
Çağdaş Dedeoğlu, Toronto'daki York Üniversitesi'nde sosyal ve beşeri bilimler dersleri veriyor ve Center for Critical Research Region'da araştırmacı olarak çalışıyor.
İki konuşmacı, Toronto'dan katılan ve ekolojik vatandaşlık ve enformasyon altyapıları konularında çalıştıkları belirtiliyor.
08:40Ekolojik Vatandaşlık ve Antroposen: Çağdaş Dedeoğlu, makalelerinin antroposen kavramı üzerinden ekolojik vatandaşlığı yeniden ele almayı amaçladığını belirtiyor.
Altıncı kitlesel yok oluş, türlerin insan faaliyetleri sonucu yok olmaya başladığı dönem, iklim adaletsizliği ve Türkiye'deki madencilik faaliyetlerinin hem insana hem insan olmayanlara yönelik tehditler barındırdığı vurgulanıyor.
Antroposen kavramı, insanın her şeyin ölçütü ve merkezde olma durumunu, son 200-250 yılda teknolojik gelişmeler sayesinde daha da ön plana çıkardığı bir dönem olarak tanımlanıyor.
13:52Ekolojik Vatandaşlık ve Enformasyon Altyapıları: Sorunların çözümü için uygunluk olması gerektiği düşünülüyor ve meselelerin iç içe girdiği bir durumda olduğumuz belirtiliyor.
Jeolojik, teknolojik ve biyolojik bütünleşmeler söz konusu olup, e-tabanlı dünyada sağlıklı ve barış içerisinde yaşamak istiyorsak enformasyon boyutunun önemli olduğu fikrinden harekete geçildiği belirtiliyor.
Ekolojik vatandaşlık tartışmalarında enformasyon bilimi ve enformasyon altyapıları kavramları alternatif değerlendirmeler için bir yol gösterebilir.
16:00Vatandaşlık Tartışmaları: Google Books'un "engram" uygulamasında "vatandaşlık" ve "milliyet" kavramlarını içeren İngilizce akademik yazılar 1800'lerden 1920'lere kadar artmış, 1920'lerden 1980'lere kadar azalmıştır.
1980'lerden sonra milliyet sözcüğünü kullanan çalışmalar azalırken, vatandaşlık kavramı yeni temalar ekseninde rağbet görmeye başlamıştır.
Vatandaşlık tartışmalarının doğuşunda farklı araştırmacılar farklı tarihsel kırılmalardan bahsediyor; emperyalizm, sömürgecilik, tekno-kapitalizm, küreselleşme ve neoliberalizm günümüzde vatandaşlık anlayışının arka planını oluşturuyor.
18:02Vatandaşlık Kavramlarının Gelişimi: İlk dönem (1950'lerden önce) vatandaşlık tartışmalarında yasal normatif yaklaşımlar ön plandayken, daha sonra sosyoloji çevreleri ilgi göstermeye başlamıştır.
1990'lardan sonra alternatif çalışmalar ortaya çıkmış ve "Citizenship Studies" dergisinin 1997-2009 yılları arasında yayınladığı sayılarda en az 40 farklı vatandaşlık kavramsallaştırması tespit edilmiştir.
Çevre vatandaşlığı, ekolojik vatandaşlık, yeşil vatandaşlık ve sürdürülebilir vatandaşlık gibi kavramlar ortaya çıkmış, ancak çoğunlukla birbiri yerine kullanılmaktadır.
21:33Ekolojik Vatandaşlık Kavramı: Ekolojik vatandaşlık kavramını tanımlamada Dean Curton ve Andrew Dobson gibi önemli figürlerden yararlanılmıştır.
Çevresel vatandaşlık, hak talebi söylem ve pratiğini çevre bağlamına genişletme olarak tanımlanırken, ekolojik vatandaşlık daha çok bireyin erdem dünyasına atıfla kişinin eylemlerinden sorumlu olması ve çevre korumaya yönelik görevlerini yerine getirmesine dair bir varsayımla hareket eder.
Çevresel vatandaşlık liberal vatandaşlığın bir uzantısı iken, ekolojik vatandaşlık daha cumhuriyetçi bir çizgide yer alır; Andrew Dobson'a göre Biden'ın ekolojik vatandaşlık noktasında bulunmadığı, sadece çevrecilik söylemi sunduğu belirtilmiştir.
26:25Ekolojik Vatandaşlık Anlayışı: Joe Biden'ın söylemleri ve "green washing" (yeşil badana) çalışmaları daha çok çevreciliğe yakın faaliyetlerdir, ancak ekolojik vatandaşlık daha derin bir nüansa sahiptir.
Andrew Dobson'un kozmopolit sonrası yorumu ve Diane Curty'nin eleştirel ekolojik toplumsalcılığı, çevre sorunlarının sınırları aşan boyutunu ve bireyin sorumluluk alması gerektiğini vurgular.
Aziz Pavlus'un kardeşlik bağı ve teritoryal biraradalık anlayışı, liberal ve cumhuriyetçi vatandaşlık anlayışlarına sirayet etmiş durumda, ancak bu anlayışın ekolojik bilgiye dayalı olarak eleştirilmesi gerektiği belirtiliyor.
29:50Enformasyon ve Enformasyon Altyapıları: Enformasyon, Michael Burn'un tanımlamasına göre hem bilgi hem süreç hem de nesne olarak görülür ve her zaman bağlamsaldır.
Enformasyon altyapıları kavramı 1990'larda enformasyon bilimi alanında geliştirilmiş olup, enformasyon kullanmayı gerektiren tüm iş ve eylemlerin gerçekleşmesini sağlayan araçlar ve gereçler olarak tanımlanmıştır.
Altyapı kavramı, hakim mühendislik anlayışından farklı olarak, insanların, teknolojilerin, pratiklerin ve kurumların etkileşim halinde olduğu, enformasyon üretme ve dolaşıma sokma amacıyla kullanılan kompleks ve dinamik yapılar olarak tanımlanmaktadır.
33:03Enformasyon Altyapıları Çalışmaları: İlk çalışmalar bilimsel bilginin üretilmesini sağlayan altyapılarla ilgilenmiş, genom projeleri gibi çalışmalar için gerekli teknolojik ve bürokratik pratikler analiz edilmiştir.
Daha sonraki çalışmalarda farklı meslek gruplarının (doktorlar, hemşireler, meteorologlar, mühendisler) enformasyon kullanım pratikleri incelenmiş, yerel bilginin küresel bilgiye nasıl evrildiği araştırılmıştır.
Bilim sosyolojisi ve bilim-teknoloji çalışmaları alanlarında da enformasyon altyapıları konusunda çalışmalar yapılmış, Dan Ryan'ın "enformasyon düzeni" kavramı bu alana katkı sağlamıştır.
35:56Enformasyon Altyapıları Temaları: İç içe teması, altyapıların sosyal ve teknolojik yapılarla iç içe olduğu, onlardan bağımsız düşünülemeyeceği gerçeğini vurgular.
Görünmezlik teması, altyapıların çoğunlukla görünmez biçimde çalışıp, diğer işlerin yan işlerine olanak sağladığını gösterir.
Erişim teması, enformasyon altyapılarının yer-zaman boyutunda tek bir alanı aşıma eğiliminde olduğunu, örneğin yerel bir gazetenin metropole ulaşmasını ifade eder.
Üyelik prensibi, enformasyon altyapılarının bir topluluğun parçası olarak öğrenildiğini, meslek grubu veya uygulama grubu olarak kullanıldığını belirtir.
Pratiklerle bağlantı teması, altyapıların sosyal ve teknik pratiklere hem dönüştürüldüğünü hem de onlar tarafından dönüştürüldüğünü, ikili bir dönüşüm olduğunu vurgular.
38:22Enformasyon Altyapılarının Temaları: Standartlar, enformasyon altyapısını düşündüğümüzde en önemli temalarından biridir ve üzerinde anlaşılmış, ancak çatışmaya gebe olan normlar ve prensipler bütünüdür.
Standartlar, enformasyon altyapılarını ve farklı elementlerini bir arada tutmaya çabalayan bir elementtir.
Enformasyon altyapıları inşa olma temelinin üzerine kurulur, örneğin fiber optik kabloların demiryollarına inşa edilmesi gibi.
39:30Görünür Olmam: Enformasyon altyapıları normalde görünmeden arka planda çalışır, ancak arızalandığında, bozulduğunda veya çöktüğünde görünür hale gelir.
Yol çukurlarında sendelediğimizde yolun yapılarını hatırlarız gibi, elektrik kesildiğinde veya server'lar çalışmazsa enformasyon altyapılarının varlığını görürüz.
40:41Ekolojik Vatandaşlık ve Enformasyon: Ekolojik vatandaşlığın da performatif bir alanı vardır, hem yasa yapım süreci hem de günlük vatandaşlık pratikleri açısından.
Enformasyon altyapıları kavramı, insanların ve toplulukların nerede ve nasıl bilgi sahibi olacaklarına bakarak ekolojik vatandaşlık konusunda bir alan açar.
Ekolojik bilgiye erişimde temel sorular: ekoloji bilgilerimiz nereden geliyor, hangi bilgilere ihtiyacımız var ve doğayla ilgili bilgi nasıl edinilir.
42:17Sınıflandırma ve Standartlar: Enformasyon altyapısı çerçevesinde standartların ve sınıflandırmaların oluşma aşamalarına bakmak önemlidir.
Türlerin ve toprağın sınıflandırmaları kim tarafından, neye göre yapılır ve doğa korumanın standartları nasıl belirlenir.
Bonker'ın makalesinde bahsedilen "karizmatik megafauna" örneği, bazı hayvan türlerinin (pandalar, koalalar, kaplanlar, yunuslar) daha çok ilgi çeken ve araştırılan sınıflandırmasıdır.
43:54Sınıflandırma Döngüsü: Toplumlar ve politika yapıcılar karizmatik hayvan türleriyle ilgilendikçe, bilim insanları daha çok araştırmaya ve bilgi üretmeye devam ederler.
Daha çok bilgi üretilen türlerin ekosisteme faydası daha çok bilgilendirilir ve bu kategoriler politika yapımında daha çok etkili olur.
Bu döngü içerisinde bazı türler sınıflandırılırken, bazıları bu sınıflandırmaya girmemez.
45:39Yerel-Küresel Gerilim: Standartlar ve sınıflandırmaların oluşma yerleri, yerel-küresel gerilimi ele alır.
Gezegenimizdeki adaletsizlikler, eşitsizlikler ve sömürgeciliğin pratiklerinin bugün farklı seviyelerde devam ettiği altı çizilir.
Holl Edwards'ın meteoroloji örneği, büyük ölçekli meteoroloji verilerinin toplanması ve standartlaştırılması sürecinde yaşanan gerilimleri gösterir.
47:41Doğa ve Ekoloji İle İlgili Bilgi Edinme: Doğa ve ekoloji ile ilgili enformasyon davranışlarına bakmak önemlidir.
Bireylerin, vatandaşların ve devletin sağladığı kamusal hizmetler hakkında çevre konularında bilgilenme deneyimleri ve bu ihtiyaçları karşılamak için başvurulan kaynaklar analiz edilmelidir.
Bu pratiklerin deneyimlenmesi eşitlikçi ideal bir yerde değil, kadınların, özel ihtiyacı olan grupların ve marjinalleştirilmiş toplum kesimlerinin sistematik ve tarihsel olarak eşitsizliklere maruz kaldığı bir bağlamda gerçekleşir.
49:17Eşitsizliklerin Tarihsel Geçmişi ve Kavramsal Çerçevesi: Cansu'nun sosyoteknik olarak eşitsizlikler vurgusu önemlidir ve bu eşitsizliklerin tarihsel geçmişi incelenmektedir.
Neoliberalizm ve antroposentrizm iki tarihsel olgu üzerinden bu kavramsal çerçeve kavramsallaştırılmıştır.
Homo sapiens'in kendisini ve doğayı dönüştürme süreci tarihi otuz-kırk bin yılı bulmaktadır.
50:27Antroposen ve Neoliberalizm İlişkisi: Son iki yüzyıl endüstriyel kapitalizmle birlikte ve daha sonra otomasyon ve internet teknolojileri ile hızlanmıştır.
Antroposen dönemle enformasyon teknolojilerindeki dönüşüm paralellik göstermektedir.
Sabit çevresel altyapılar kavramından çevreler kavramına geçiş yapılmıştır.
51:50Altyapı Çevrelerin İki Boyutu: Bugün içinde bulunduğumuz altyapı çevrelerin bir tarafı antroposen, diğer tarafı neoliberalizmdir.
Antroposen daha öncü ve erken şekillenmeye başlayan bir olgudur.
Antroposen gerçekliği, insan merkezcilikten kaynaklanan sorunlar, devlet pratikleri ve vatandaşlık pratiklerinin bir sonucudur.
52:58Neoliberalizm İlişkisi: Antroposen gerçekliği ve dönüşümü içerisinde endüstriyel kapitalizmin yeni bir dönüşümü bulunmaktadır.
Neoliberalizm ilişkisinde regülasyon ya da de regülasyon, düzenlemelerden kurtulma ve şirketlerin piyasanın ön planda olması söz konusudur.
Vatandaşlık alçıpsal olarak bu altyapılara bağlı şekillenmektedir.
53:34Ekolojik Vatandaşlık ve Riskler: Müşteri ve vatandaş kavramları birlikte kullanılarak birey anlayışı ön planda tutulmaktadır.
Bilimsel bilginin ortaya çıkışında ekonomik fayda şirketlerin özelinde daha ön plandadır.
Kimlik sorunları piyasadaki değerine göre ön plana çıkarken, ekolojik vatandaşlıkta sadece bir kimlik olarak piyasadaki değeriyle analiz edilme riski ortaya çıkmaktadır.
54:57İklim Değişikliği Araştırmaları ve Sosyal Bilimler: İklim değişikliğine dair araştırmaların meta analizinde, doğa ve teknik bilimlere ayrılan fonların sosyal bilimlere nazaran yüzde yediyüzyetmiş kat fazla olduğu belirtilmiştir.
İklim uyumu çalışmalarına ayrılan sosyal bilimler araştırmalarının toplam fonun sadece yüzde sıfırvirgüloniki'sine karşılık geldiği görülmüştür.
İklim gerçeğinin değer, norm, yasal, siyasi ve dinsel-felsefi boyutları olduğu için bu alanlarda çalışmaların görmezden gelinmesi bir risk oluşturmaktadır.
56:36Vatandaşlık Çalışmaları ve Enformasyon Altyapısı: Vatandaşlık çalışmaları altyapısal tahayyülden ve enformasyon altyapısı kavramından ne beklenmesi sorusu sorularak başlanmıştır.
Vatandaşlığın bir bilgi biçimi olarak her zaman belli başlı enformasyon altyapılarına bağlı olduğu ve vatandaşlık eylemlerinin doğrudan ya da dolaylı olarak bu altyapıların üzerinde yükseldiği iddia edilmiştir.
Vatandaşlık geçmişin normatif sistemli bilgilerine dayandığından, altyapısal bir tahayyülün kapsamlı sistemli bilgi tarafından desteklenen ekolojik bir alternatifi incelemede katkı sunabildiği belirtilmiştir.
57:43Acil Durum ve Gelecek: Antroposen, ekoloji merkezli bir vizyonla desteklenen ekolojik-altyapısal bir tahayyül gerektirir ve bu durumun acil olduğu vurgulanmıştır.
Geleceğimizin günümüzün altyapısal düzenlemeleri tarafından şekillendirileceği ve ekolojik geleceğimize dair zor kararlar beklediğimiz belirtilmiştir.
Enformasyona ve teknolojiye sorgulayıcı bir yaklaşıma ihtiyaç duyulduğu sonucuna varılmıştır.
1:01:39Ekolojik Vatandaşlık ve Medya Etkisi: İklim krizi, yok oluş ve biyoçeşitlilik kaybı gibi meseleler genellikle medya üzerinden gündeme alınır.
Kazdağları'ndaki altın madeni meselesi, Avustralya'daki orman yangınları ve San Francisco'daki kıpkızıl gökyüzü gibi görüntüler konuları haftalarca gündemde tutmuştur.
Bu görüntüler ekolojik vatandaşlık bağlamında konuların gündeme gelmesini sağlar, ancak anlık etkileri uzun sürmeyebilir.
1:04:05Bilgi Bombardımanı ve Sürdürülebilirlik: Enformasyon bombardımanı altında yaşadığımız dönemde, bilgilenme ve doğru bilgiye erişim sorunları yaşanmaktadır.
Dijital çağın hakim enformasyon ve veri söylemi, bilginin serbest dolaşımı fikriyle insanların düşünme biçimlerini değiştiriyor.
Veri merkezlerinin fosil yakıtları kullanması ve enerji tüketimi, sürdürülebilirlik açısından sorun yaratmaktadır.
1:08:04Değerler ve Seçimler: Gösterilen bilgilere bakış şeklimiz değerlerimizle ilgilidir ve çeşitlilik hiyerarşik bir şekilde sınıflandırılır.
"Diversity" (çeşitlilik) ve "value" (değer) sözcüklerinin kökenleri ilginç bir şekilde aynı yerden gelmektedir.
Değerlerimiz ve değer sistemimiz, faydacı prensipler üzerinden gerçekleşir ve bu sistem değişmelidir.
1:11:13Pratik Çözümler ve Sistematik Yaklaşımlar: 2017'de İngilizce'den sonra ilk kez Türkçe'ye çevrilen Ekolojik Vatandaşlık Bildirisi, yeni bir dönemin başlangıcıdır.
Yeşil Gazete'nin online'a taşınması ve Yeşiller Partisi'nin kurulması gibi pratik çözümler bu yeni dönemin yansımasıdır.
Ekolojik sorunlara bireysel değil, sistematik çözümler gerektiği ve sadece kimlik değil, proje vatandaşlığı yaklaşımının önem olduğu vurgulanmaktadır.
1:14:39Ekolojik Vatandaşlık ve İlgili Sorular: Konuşmacılara Foucault'un biyopolitik eleştirisinin ekolojik vatandaşlık alanına katkıları, ekolojik vatandaşlık ile çevresel vatandaşlık arasındaki ilişki ve "ekolojik vatandaşlık" yerine "ekolojik insan" teriminin kullanılması hakkında sorular sorulmuştur.
Ekolojik birey olmak ekolojik vatandaş olmanın ön şartı olarak görülür, ancak ikisi aynı değildir; kimlik ve eylem-yasa-politikanın iç içe geçmesiyle ilgilidir.
Çevresel vatandaşlık ve ekolojik vatandaşlık arasında alt küme ilişkisi değil, kesişim kümesi olarak bakılmalıdır.
1:20:14Foucault ve Kurumlar: Foucault'un kurumlarla ilgili çalışmaları, bilgi toplama ve enformasyonun kurum içinde nasıl organize edildiği konularında değerli çalışmalar sunmaktadır.
Bazı kurumların bilinçli olarak veya eksik şekilde veri topladığı durumlar, hem kurumsal karar alma mekanizmaları hem de enformasyon otoritesi açısından önemli sonuçlar doğurabilir.
Gelecekteki enformasyon otoriteleriyle olan ilişkiler, hakkaniyet, sorumluluk ve hesap verilebilirlik gibi kavramların şekillenmesi konularında Foucault'un kurumlar ve güç ilişkileri teorisini kullanmak mümkündür.
1:24:32Ekolojik Vatandaşlık ve Sosyal İnovasyon: Sosyal inovasyonlar, kimin, nerede ve nasıl gerçekleştirildiği, yapan grupların içermeciliği ve ortaya çıkan bilgilerin sorunlara çözüm olup olmadığı açısından değerlendirilmelidir.
Sosyal inovasyonlarla ilgili eylem tasarımı sürecinde toplumun farklı kesimlerini temsil eden grupların masada olması, herkesin eşit konuşma hakkı ve planın kim tarafından çizildiği gibi faktörler önemlidir.
Sosyal inovasyonların erişim ve kullanım açısından adil olup olmadığı da değerlendirilmelidir.
1:26:21Vatandaşlık Kavramının Coğrafi Farklılıkları: Vatandaşlık kavramının hem teorik gelişimi hem de uygulamaları coğrafyalar arasında farklılık göstermektedir.
"Müşteri vatandaşlık" kavramı, antroposentrik neoliberal alt yapıyı çerçevelemek için kullanılmıştır ve bu bir ideolojik yansıma değil, durum tespiti olarak sunulmuştur.
Salgın ve neoliberalizm gibi süreçlere farklı ülkelerde farklı şekilde yakalanmanın, vatandaşlık pratikleri açısından farklı sonuçlar doğurduğu belirtilmiştir.
1:28:45Mücadelelerin Etkinliği ve Ekolojik Vatandaşlık: Müşteri vatandaşlığı bir gerçek olarak kabul edilmiş ve bu durumda daha düzgün bir hale getirilmesi için mücadelelerin devam etmesi gerektiği vurgulanmıştır.
Ekolojik vatandaşlık tartışmasında eko-merkezcilik meselesinin daha derinleştirilmesi gerektiği belirtilmiştir.
Bilgi ve araştırma alanlarında insan merkezi bir süzgeçin geçtiği, örneğin böceklerin soykırıma uğraması gibi önemli konuların daha geç araştırmaya girdiği vurgulanmıştır.

Ekolojik Vatandaşlık ve Enformasyon Altyapıları Üzerine Akademik Söyleşi

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir