Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, ehliyet eğitimi kanalında yayınlanan MO dersinin ikinci bölümü olup, bir eğitmen tarafından araç sistemleri ve bakım konularında kapsamlı bilgiler sunulmaktadır.
- Video, motorların soğutma sistemi, şarj sistemi, aydınlatma ve ikaz sistemi, göstergeler sistemi ve aktarma organları gibi temel sistemlerden başlayarak, lastikler, fren sistemi, direksiyon, süspansiyon sistemi ve rodaj süreci gibi mekanik sistemlere kadar detaylı bilgiler içermektedir. Ayrıca günlük, haftalık, aylık ve yıllık bakım süreçleri, motor yağı değişimi, vites kutusu ve diferansiyel yağ seviyesi kontrolü gibi pratik bilgiler de paylaşılmaktadır.
- Video, sınavlarda çıkabilecek soru tiplerine değinmekte ve yakıt tüketimini azaltmak için lastik hava basınçlarının kontrolü, vites geçişlerinde yumuşak hareket etme, yüksek hızlarda sürüşten kaçınma gibi pratik öneriler sunmaktadır.
- 00:53Motor Soğutma Sistemi
- Motor soğutma sistemi, motorun çalışabileceği en ideal ısı ortamını sağlar ve silindir içerisine alınan yakıt-hava karışımının ateşlenmesi sonucu meydana gelen 2500 dereceye kadar yükselen ısı enerjisini kontrol eder.
- Motor soğutma sisteminin parçaları: radyatör, su pompası, vantilatör, termostat, ısı göstergesi, radyatör hortumları, takviye su kabı ve fan motorudur.
- Soğutma sisteminde devridaim su pompası, radyatördeki soğutma suyunu silindir çeperlerine basar, ısınan su radyatöre dökülür, soğur ve tekrar motora basılır.
- 04:14Hava ile Soğutmalı Motorlar ve Hararet Nedenleri
- Hava ile soğutmalı motorlarda, soğutulacak parçaların hava ile temas eden yüzeyleri genişletilmiştir ve krank kasnağına gönderilen hava, silindir kapağı ve gövdesinde bulunan soğutma kanatları arasında geçerek motorda istenilen soğutmayı temin eder.
- Motorun hararet yapmasının nedenleri: vantilatör kayışının gevşemiş ve kopmuş olması, soğutma suyun azalması, termostatın bozuk olması, devridaim su pompasının arızalanması, radyatör peteklerinin tıkalı olması, kapalı soğutma sisteminde havanın oluşması, fan motorunun arızalı olması ve sürücü kullanım hatalarıdır.
- 05:21Şarj Sistemi
- Şarj sistemi, motor çalışmaya başladığı andan itibaren aracın elektrik ihtiyacını karşılar ve aküyü şarj eder; parçaları akümülatör, alternatör, kontak anahtarı ve regülatördür.
- Alternatör, krank mili kasnağından vantilatör kayışı ile mekanik enerjiyi elektrik enerjisine çevirir, konjektör ise alternatörün ürettiği elektrik volt ve akımını ayarlar.
- Şarj ikaz lambasının yanması, alternatör kayışının koptuğu, akünün zayıfladığı veya alternatör kablo bağlantılarında gevşeklik olduğu anlamına gelir.
- 07:12Aydınlatma ve İkaz Sistemi
- Aydınlatma sistemi, araca gece şartlarında da gündüz olduğu kadar rahat seyretme olanağı sağlar ve parçaları akü, kontak anahtarı, aydınlatma ve ikaz lamba düğmeleri, sigortalar, lambalar, flaşör, fren ve geri vites müşürüdür.
- Aynı devreye bağlı lambalar yanmıyorsa sigortalara ve lamba anahtarlarına bakılmalıdır, yanmıyorsa ampulün ömrü bitmiş olabilir veya kablo bağlantıları çıkmış olabilir.
- Aynı devreye bağlı lambaların ışık şiddetleri farklı yanıyorsa, sönük olanın şase bağlantısı iyi değildir, oksitlenmiştir veya ampul farklı güçtedir veya dış cam temiz değildir.
- 09:01Göstergeler ve Aktarma Organları
- Göstergeler aracın ön paneli üzerinde sürücünün konumlanmıştır ve arıza meydana gelmeden geldiği anda sürücü uyarmak amacıyla kontrol edilmelidir.
- Aktarma organları, motorda üretilen gücün tekerleklere aktarılmasını sağlayan ve çekici tekerlerle motor arasında bulunan parçaların tümüne denir.
- 10:07Aktarma Organları
- Debriyaj sistemi, ilk kalkışta sarsıntısız hareket sağlar, motordan şanzımana giden hareketi keser veya birleştirir ve vites değiştirme olanağı sağlar.
- Vites kutusu (şanzıman), aracın yol ve yük durumuna göre güç ve hızını ayarlar, geriye hareket etmesini sağlar ve sürücü motor devrine, yol ve yük durumuna göre vites seçmek zorundadır.
- Şanzıman ve diferansiyel aynı eksende olmadığından, kardan mili (mafsal) denilen her yöne hareketli parçalar konulur.
- 10:59Diferansiyel ve Akslar
- Diferansiyel, şanzımandan alınan hareketi arka tekerleklere ileten dişli kutusudur ve gelen hareketi doksan derece çevirerek tekerleklere iletir.
- Diferansiyelin dişleri dönüş esnasında tekerleğin farklı hızlarda dönmesini sağlar.
- Akslar, diferansiyeldeki hareketi tekerleklere iletmekle görevlidir.
- 12:11Lastikler
- Lastikler, aracın lastiklerine taşır, iyi bir sürtünme yüzeyi meydana getirerek patinajı önler ve frenlemede durmasını sağlarlar.
- Lastikler jant ve lastik olmak üzere iki kısma ayrılır; jant lastiği üzerinde taşır ve kampanyaya bağlar.
- Lastikler iki çeşittir: şamyeli iç lastik lastikler ve duble (iç lastiksiz) lastikler.
- 12:48Lastik Bakımı
- Lastik havalarının tavsiye edilen değerde olması araç emniyeti için önemlidir ve araca binerken inerken gözle kontrol edilmelidir.
- Lastik basıncı tavsiye edilen değerden fazla olursa lastikler ortadan aşınır ve araçta seyir esnasında fazla titreme meydana gelir.
- Lastik basıncı normal değerden az ise aşınma kenarlardan başlar, direksiyon hareketleri zorlaşır ve güç kaybı çok olur.
- 13:44Lastik Aşınması ve Periyodik Değişim
- Lastiklerdeki balanssızlık, sağa sola, aşağı yukarı direksiyon simidi belli kilometreden sonra titrer, direksiyon hakimiyeti zorlaşabilir ve bağlantı somun ve civataları gevşeyebilir.
- Lastikler periyodik olarak sekizbin ila on bin kilometre dolunca aracın el kitabında önerildiği şekilde değiştirilmelidir.
- Lastik ve jant ölçülerinin uygunluğu yapımcı firmanın tavsiyesi ihlal edilmemelidir ve bijonların temizliği kuru bezle yapılmalıdır.
- 14:32Fren Sistemi
- Fren sistemi, hareket halinde olan aracı yavaşlatmak, en kısa zaman içerisinde durdurmak ve duran sabitlemektir.
- Fren sisteminin parçaları: fren pedalı, fren boruları, fren balataları ve merkez pompasıdır.
- Aktif olarak kullanılan fren sistemleri: mekanik frenler (el freni), hidrolik frenler ve havalı frenlerdir.
- 15:15Hidrolik ve Havalı Frenler
- Hidrolik frenler, araç seyir esnasında kullanılır, aracın tüm tekerleklerini kumanda eder ve fren pedalına basıldığında merkez pompasındaki hidrolik yağı teker tekerlek silindirlerine iletir.
- Tekerlekler silindirlerin içerisinde bulunan pistonlar açılarak fren balatalarını kampanaya temas ettirerek aracın durmasını sağlar.
- Havalı frenler, fren sisteminin hareket iletimi için sıvı yerine hava kullanıldığından dolayı adlandırılır ve basınçlı hava kullanılmak suretiyle frenleme sağlanır.
- 16:23Ön Sistem ve Direksiyon
- Ön sistem, aracın istenilen tarafa yöneltmek için ön tekerleklerin doğrultularını değiştirir ve sevk ve idaresini kontrol eder.
- Sistemin parçaları: direksiyon simidi, direksiyon kutusu, direksiyon mili ve rot ve rot başlarıdır.
- Aracın emniyetli ve rahat kullanılmasını sağlamak için rot ayarı, ayarsızlık ayarı ve kaste ayarı yapılması gerekir.
- 17:29Hidrolik Direksiyon ve Bakımı
- Hidrolik direksiyonların üstünlükleri: sevk ve idare işinde sürücü daha az kuvvet harcar, hidrolik sistem devre dışı kalırsa sistem mekanik olarak devam eder ve aracın manevra kabiliyeti artar.
- Direksiyon kutusunun bakımı için daha fazla boşluk varsa kontrol edilmeli, direksiyon hareketleri sertse dişli kutusun ayarları yapılmalıdır ve yağda kontrol edilmelidir.
- Rot ayarının yapılmasının sebepleri: direksiyon hakimiyetini kolaylaştırmak, tekerleklerin yol ile tam temasını sağlamak ve dönüş sonrasında direksiyonun kendi kendini toplamasını sağlamak.
- 18:38Süspansiyon Sistemi
- Süspansiyon sistemi, vuruntu ve sallantıları üzerine alarak aracın rahat ve emniyetli bir şekilde kullanılmasını sağlar.
- Sistemin parçaları: yay, amortisör ve dür'dür; yay yoldan dolayı meydana gelen titreşimleri önler, amortisör ise yayların salınımını kontrol altında tutar.
- Amortisörde görülen arıza yağ kaçırması ve bağlantı lastiklerinin aşınmış olmasıdır, yaylarda görülen arıza ise kırılması ve elastiklerinin bitmiş olmasıdır.
- 19:23Rodaj Süreci
- Rodaj süreci, yeni üretilen araçları fabrikasyon rodajlı olarak çalıştırma sürecidir ve aracın uzun ömürlü ve randımanlı çalışması açısından önemlidir.
- Rodaj sürecinde motor hiçbir zaman yüksek devirde ve tam yükte çalıştırılmamalıdır, binbeşyüz ila ikibin kilometreye kadar her viteste gidebilecek en yüksek hızın dörtte üçünün üzerine çıkılmaz.
- İlk beşyüz kilometreye kadar ani duruş ve kalkışlardan kaçınılmalı, ikibin kilometreden sonra yavaş yavaş hız artırılarak azami hıza çıkılabilir.
- 20:25Bakım Süreçleri
- Günlük bakımda akaryakıt kontrolü, motor yağı kontrolü, radyatör su seviyesi kontrolü, lastik hava basınç kontrolü, fren hidrolik seviyesi kontrolü ve elektrik donanımı kontrolü yapılır.
- Haftalık bakımda vantilatör kayışının gerginliği, batarya kontrolü, dizel motorlu yakıt filtresi, su ayırıcıdaki suyun tahliye edilmesi ve hava frenli araçlarda hava deposundaki suyun tahliye edilmesi yapılır.
- Aylık bakımlarda hava filtresinin bakımı ve motorun yıkanması yapılır.
- 21:23Altı Aylık ve Yıllık Bakım
- Altı aylık ve yıllık bakımda motor yağı değiştirilmeli, ilave yapılmamalıdır çünkü motor yağı çamurlaşıp motora zarar verir.
- Vites kutusu ile diferansiyelin yağ seviyesi kontrol edilmeli, eksik ise tamamlanmalıdır.
- Motor test edilir, benzinli motorlarda ateşleme ve yakıt sistemi kontrol edilir, gerekirse buji platin değiştirilir ve subap ayarları kontrol edilmelidir.
- 21:53Ön Düzen ve Fren Bakımı
- Ön düzen kontrolü yapılır, gerekli ayarların yapılması ile lastiklerin periyodik olarak yer değiştirmesi yapılır.
- Tekerlekler açılarak bilye ve yatak aksamı temizlenir, tekrar yağlanır.
- Frenlerin komple bakımı yapılır.
- 22:08Yakıt Tüketiminde Ekonomi
- Günümüz şartlarında mazot 22 lira olduğu için yakıt tüketimine dikkat etmek gerekiyor.
- Araçta yapılması gereken bakım ve ayarların yakıt tüketimi üzerinde direkt tesiri vardır, bu nedenle her türlü bakım ve ayarların yer ve zamanında yapılmış olması gereklidir.
- Lastik hava basınçları düşük olduğundan yakıt tüketimi artar, bu nedenle lastik hava basıncının kontrol edilmesi gerekir.
- 22:54Yakıt Tüketimini Azaltan Öneriler
- Tavsiye edilen lastik ve tip ebatlarında başka lastik kullanmak yakıt tüketimini arttırabilir.
- Motoru ilk çalıştırma esnasında dururken isıtma yerine yüksek devir ve hız yapmadan yolda ısıtılmalıdır.
- Araç sert kullanılmamalı, özellikle vites geçişlerinde yumuşak bir şekilde geçiş yapılmalıdır.
- 23:12Ek Yakıt Tüketimini Azaltan Tavsiyeler
- Düşük viteste yüksek devir ve hız yapılmamalı, en yüksek vitesi motoru yormamak kaydıyla kullanılmalıdır.
- Rampa çıkarken hız korunmalı, gaz pedalına daha fazla basmayıp ayağın pedal üzerinde tutulması daha fazla işe yarayacaktır.
- 90 kilometre seyirlerin yakıt tüketimini bir kilometrede %1 arttırdığı unutulmamalıdır.
- 23:36Son Yakıt Tüketim Tavsiyeleri
- Motor ilk çalıştırıldığında ve kontak kapatmadan önce üst üste gaz vermek sakıncalı ve yakıt tüketimini artırmaktan başka hiçbir işe yaramıyor.
- Kısa mesafelerde aracın kullanmaktan kaçınılmalı, normal ısısına erişemeyeceğinden yakıt tüketimini artıracaktır.
- Depo ağzına kadar doldurulmamalı, seyir halinde cam açma yerine havalandırma tertibatı kullanılmalıdır.