Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, eğitim psikolojisi dersi için hazırlanmış bir eğitim içeriğidir. Konuşmacı, kişilik gelişimi konusunu detaylı bir şekilde anlatmaktadır.
- Video, kişilik kavramının tanımıyla başlayıp, kişilik ile ilişkili kavramları (karakter, mizaç, yetenek) açıklamaktadır. Ardından psikanalitik gelişim kuramı (Freud), psikososyal gelişim kuramı (Erikson), davranışçı kuram (Skinner, Bandura) ve hümanist kuram (Maslow) ele alınmaktadır. Son bölümde ise kişiliği etkileyen faktörler (genetik, kültürel, sosyal sınıf, aile ve kitle iletişim araçları) incelenmektedir. Video, kişilik gelişiminin psikoseksüel ve psikososyal evrelerini, farklı kişilik kuramlarını ve kişiliği şekillendiren faktörleri kapsamlı bir şekilde ele almaktadır.
- 00:12Kişilik Kavramı ve Kuramlar
- Kişilik, kişinin çevresine olan uyumunu ve davranış eğilimlerini içeren, yaşamın sonuna kadar giden bir oluşum sürecidir.
- Kişilik karmaşık bir yapı olduğundan karakter, mizaç ve yetenek gibi kavramlar kullanılır; karakter ahlak ve değerlerle, mizaç duygusal özelliklerle, yetenek ise zihinsel ve bedensel faaliyetlerle ilgilidir.
- Kişilik kuramları insanları benzerlik ve farklılıklarına göre sınıflandırmaya ve insan davranışlarının nedenlerini açıklamaya çalışır, bu kuramlar arasında özgürlüğe karşı belirlenimcilik, kalıtıma karşı çevre gibi felsefi varsayımlar nedeniyle farklılıklar vardır.
- 02:44Psikanalitik Gelişim Kuramı
- Psikanalitik gelişim kuramının öncüsü Freud'dur ve insan davranışlarının altında bilincinde olunmayan dürtü ve çatışmalar olduğunu savunur.
- Freud'a göre zihinsel yapı bilinç, bilinçaltı ve bilinçdışı olmak üzere üç ögeden oluşur ve kişilik id, ego ve süperego olmak üzere üç birimden meydana gelir.
- Freud kişilik gelişimini oral, anal, fallik, gil ve genital olmak üzere beş psikoseksüel evreden oluşan bir süreç olarak açıklamıştır.
- 04:13Psikososyal Gelişim Kuramı
- Erikson tarafından geliştirilen psikososyal gelişim kuramında gelişim yaşam boyu devam eden bir süreç olarak ele alınır ve cinsel ögelerin baskısını azaltarak sosyokültürel ögelerin önemine dikkat çekilir.
- Bu kurama göre kişilik gelişimi sekiz evreden oluşur ve her biri bireyi şekillendiren krizleri içerir; temel güvene karşı güvensizlik, özerkliğe karşı utanç ve şüphe, girişimciliğe karşı suçluluk, başarıya karşı yetersizlik, kimlik kazanmaya karşı kimlik karmaşası, yakınlığa karşı yalıtılmışlık, üretkenliğe karşı durgunluk, benlik bütünlüğüne karşı umutsuzluk.
- 05:20Davranışçı Kuramlar
- Davranışçı kuramlar kişilik gelişimini gözlenebilir davranışlarla açıklar ve bireyin sergilediği davranışın ardından olumlu bir pekiştireç gelirse davranışın ortaya çıkma sıklığı artar, ceza ile karşılık bulursa ortadan kalkar.
- Skinner, insanların davranışlarının sonucunda karşılaştıkları ödül veya cezalara bağlı olarak davranışlarında azalma veya tekrar etme olduğunu açıklamaktadır.
- Bandura ise bireyin davranışlarını sadece kendi yaşantılarındaki uyaranlara bağlı olmadığını, başkalarının davranışları sonucu karşılaştıkları ödül ve cezalar ile toplumsal kabul gören davranışları gözlemlenmesinin de etkili olduğunu söyler.
- 06:36Hümanist Kuramlar
- Hümanist kuramlar insanı yaratıcı, anlık tepkileri olan ve etkin bir varlık olarak kabul eder ve insan davranışının yalnızca bilinçdışı dürtüler veya dış çevreden gelen uyaranlarla şekillendiği görüşüne karşı çıkmaktadır.
- Bu kuramcılar öznel deneyimlere, kişinin kendisini ve çevresini algılamasına önem verir ve insanın kendi yaşamından elde ettiği çıktılardan sorumlu olduğunu vurgularlar.
- Maslow, insanların gereksinimlerini biyolojik gereksinimler ve psikolojik gereksinimler olmak üzere ikiye ayırır ve bu gereksinimleri hiyerarşi olarak sınıflandırarak gereksinimler hiyerarşisi olarak bilinen şemayı hazırlamıştır.
- 07:33Kişiliği Etkileyen Faktörler
- Kişiliği etkileyen faktörler beş ana başlıkta ele alınır: genetik ve bedensel yapı faktörleri (kalıtım ve çevresel faktörler), kültürel faktörler (kişi ve yaşadığı toplumla etkileşim), sosyal sınıf faktörleri (bireylerin ait olduğu sosyal sınıfın yaşama biçimi, düşünce ve eğilimleri), aile faktörü (ailenin bireyin üzerindeki şekillendirici etkisi) ve kitle iletişim araçları.