Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, "İşte Hoca 65" tarafından sunulan, AY Edebiyat sınavına hazırlık amacıyla hazırlanmış bir eğitim dersidir. Öğretmen, edebi sanatlar konusunu detaylı şekilde anlatmaktadır.
- Video, edebi sanatlar (söz sanatları) konusunu kapsamlı bir şekilde ele almaktadır. İlk olarak imge kavramı açıklanmakta, ardından teşbih sanatı, mecaz-i mürsel, kinaye, tevriye, tarih, tez, mümteni, rücu, nida, tenasüp, lefnesh, yineleme, eş seslilik, aks, seci, dudak değmez ve ulama gibi edebi sanatlar örneklerle anlatılmaktadır. Her bir kavram için sınavlarda çıkabilecek soru tipleri vurgulanmaktadır.
- Dersin sonunda öğrencilere kitaptan 24 soruluk testlerin tamamını çözmeleri ödevi verilmekte ve 65 günlük bir yol haritası paylaşılmaktadır. Öğretmen, edebi sanatların sınavlarda mutlaka çıkacağını ve konunun önemli olduğunu özellikle vurgulamaktadır.
- Edebi Sanatlar Dersi Tanıtımı
- Dördüncü gün edebi sanatlar (söz sanatları) konusunu ele alacağız.
- Edebi sanatlar konusunda her videoda artı bir net kazanılabilecek bir konu olduğu vurgulanıyor.
- Teşbih, istiare, hüsn-ü talil, tecavüz, arif, telmih gibi sanatlar sınavlarda sıkça sorulmaktadır.
- 01:16İmge Kavramı
- İmge, zihinde biraz daha kalıcı hale getirmeye çalışılan bir kavramdır.
- İmge, yansıtılmak istenen, daha canlı, etkili ve görünür kılmak amacıyla zihinde dikkat canlandırılmaya çalışılan görüntülerdir.
- İmge, soyut kavramları somutlaştırarak akılda kalıcı hale getirmeye çalışır.
- 03:40Edebi Sanatlar: Teşbih
- Edebi sanatların ilki ve piri şüphesiz teşbihdir.
- Teşbih, aralarında benzerlik ilgisi kurulan varlık veya kavramlardan netice zayıf olanın güçlü olana benzetilmesidir.
- Teşbihin olmazsa olmaz unsurları "benzeyen" ve "kendine benzetilen" olmakta, yardımcı unsurları ise "benzetme yönü" ve "benzetme edatı" (tıpkı, sanki, gibi gibi ifadeler) olmaktadır.
- 05:21Teşbih ve İstihare
- Teşbih-i beli (güzel benzetme veya yalın benzetme) sadece benzeyenle kendisine benzetilenin bulunduğu benzetme türüdür.
- Benzeyen ve benzetileni ayırt etmek için "neyi neye benzetmiş" cümlesi kurularak, ilk sözcük benzeyen, ikinci sözcük benzetilen olarak belirlenir.
- İstihare, benzetme unsurlarından sadece birini (ya benzeyeni ya benzetileni) kullanarak oluşturulur.
- 07:59Açık ve Kapalı İstihare
- Açık istiharede sadece benzetilen kullanılır, örneğin "gri bulutlar kurşuna benzetilmiş" cümlesinde sadece "kurşun" (benzetilen) kullanılmıştır.
- Kapalı istiharede sadece benzeyen kullanılır, örneğin "yalnızlık suya benzetilmiş" cümlesinde sadece "yalnızlık" (benzeyen) kullanılmıştır.
- İstihare konusu sınavlarda sık sorulduğu için önemli unsurları unutmamak gerekir.
- 11:51Meçaz-i Mürsel ve Ad Aktarması
- Meçaz-i mürsel, benzetme amacı gütmeden başka bir söz yerine kullanmaktır.
- Parça-bütün ilişkisi, küçük bir şey söylenirken bütünü kastedilmesidir (örneğin "çatı" yerine "ev" kastedilir).
- Yer-insan ilişkisi, yer söylenecek insan kastedilmesidir (örneğin "Beyoğlu" yerine "Beyoğlu'ndaki insanlar" kastedilir).
- Yön-toplum ilişkisi, yön söylenecek toplumu kastedilmesidir (örneğin "Batı" yerine "Batı topluluğu" kastedilir).
- Sanatçı-eser ilişkisi, sanatçı söylenecek eserini kastedilmesidir (örneğin "Tanburi Cemil Bey" yerine "Tanburi Cemil Bey'in eseri" kastedilir).
- 14:14Sebep- Sonuç İlişkisi
- Sebep- sonuç ilişkisi, mecaz- i mürselin bir alt başlığıdır ve sonuç söylenirken sebep kastedilir.
- "Baharda sema'dan bereket yağar" ifadesinde "bereket yağması" sonucu söylenirken, "yağmur yağması" sebebi kastedilir.
- 15:02Teşhis (Kişileştirme)
- Teşhis, insan dışı bir varlığa insani bir özellik yüklemektir.
- "Söğüt giz fısıldar" ifadesinde söğüt ağacı kişileştirilmiştir.
- İntak, kişileştirilen varlığın konuşturulmasıdır ve intak olduğu her yerde mutlaka teşhis de vardır.
- 16:47İrsal- i Mesel ve İktibas
- İrsal- i mesel, atasözü, deyim gibi özlü söz kullanmaktır.
- İktibas, ayetten, hadisten veya başka bir şaire ait sözden alıntı yapmaktır.
- İktibas örneği olarak "unutulmuş bir pencereden geçtim yine dün eski hazan bahçelerinden" ifadesi Yahya Kemal'in "Şarkı" adlı şiirinden alınmıştır.
- 18:17Termi ve Hüsn- ü Talil
- Termi, herkesin bildiği tarihi veya dini olaylara gönderme yapmaktır.
- Hüsn- ü talil, herhangi bir nedene bağlama sanatıdır, genellikle güzel bir neden söylenir.
- "Akdeniz Toroslar'da ağaçlar hep çocuk kalır" ifadesinde ağaçların kısa kalmasının sebebi, Akdeniz'in görülmesi için uydurulmuştur.
- 20:29Tecavüz- ü Arif ve Istifham
- Tecavüz- ü arif, bildiği bir şeyi bilmez görünme veya bilmezlikten gelme sanatıdır.
- İstifham, anlatımı daha etkili hale getirmek için cevap alma amacı taşımadan sorulan sözde soru cümleleridir.
- İstifham ile tecavüz- ü arif arasındaki fark, istifhamda cevap beklenmezken, tecavüz- ü arif'te bildiği bir şeyi bilmez görünme vardır.
- 22:48Edebi Terimler ve Açıklamalar
- Sekizinci kutucukta "kinaye, tevriye, tarih, tez" başlıkları bulunmaktadır.
- Kinaye, atasözlerinde ve deyimlerde hem gerçek hem de mecaz anlamı düşündürecek şekilde kullanma durumudur.
- Tevriye, iki anlamlılık devreye girmektedir; iki farklı anlamı olan sözcükten uzak anlamı kastedilmektedir.
- 24:55Tarih ve Tez Kavramları
- Tarih, alay ve eleştiri içeren iğneleme bir sözü kullanmaktır.
- Tezat, zıtlık, karşıtlık ifade eden, karşıt duygular, düşünceler, hayaller ve durumları anlatan bir kavramdır.
- Bu edebi terimlerin önemli olduğu ve anlaşılmayan noktaların tekrar izlenmesi gerektiği vurgulanmaktadır.
- 26:26Edebi Sanatlar ve Söz Sanatları
- Edebi sanatlar konusu, OSYM sınavında mutlaka gelecek ve önemli bir konudur.
- Mübalağa, bir şeyi süper bir şekilde gösterme durumudur, örneğin "gözüm yaşı değirmeni yürütür" ifadesinde abartma vardır.
- İstiklal Marşı gibi basit görünen ama aslında tekrar yazılması mümkün olmayan, temelinde çok kolay yaşanmış ifadeler vardır.
- 27:54Söz Sanatları
- Rücu (geriye dönüş), cümle başlar, bir şey söyler sonra "yok yok yok öyle değil" ifadeleriyle geri döner.
- Nida (seslenme), "ey" kelimesiyle başlayıp "ey mavi göklerin" gibi ifadelerle kullanılır.
- Tenasüp (uygunluk), anlamca birbirine uygun, birbirini çağrıştıran ifadelerin kullanılmasıdır.
- 29:06Diğer Söz Sanatları
- Lefnesh (toplayıp dağıtma), en az iki kavramın varlığı belirtildikten sonra özelliklerinin veya eylemlerinin sıralanmasıdır.
- Yineleme, anlamını güçlendirmek için sözcüklerin tekrar edilmesidir.
- Cihaza (eş seslilik), yazılış aynı ama anlam farklı olan ifadelerdir.
- 30:26Aks ve Led
- Aks, dizenin ortasına ayna koymak gibi bir şeydir, örneğin "ciğerim deldi deldi ciğerin" gibi ifadelerde kullanılır.
- Led (dudak değmez), dudak ünsüzleri olan (bf, mp, v) harflerin kullanılmaması durumudur.
- Bitiş, bir sözcüğün dikkat ünlüyle başlayan bir sözcüğe bağlanması durumudur.
- 32:39Ödev ve Kapanış
- Dördüncü gün edebi sanatlar ve söz sanatları konusu tamamlanmıştır.
- Öğrencilerden Soru Bankası'ndan 3 tane 24 soruluk testin tamamını çözmesi istenmektedir.
- Kamp 65 günde edebiyatı parçalayacak ve bol soru çözümü, tekrar ve sürekli eksiksiz ilerleme olacak.