Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, "Seyirsever Yardımcıları" dersi kapsamında Distance Measuring Equipment (DME) cihazının tanıtımını ve çalışma prensiplerini anlatan bir eğitim içeriğidir. Konuşmacı, DME sisteminin teknik detaylarını ve çalışma mantığını izleyicilere aktarmaktadır.
- Video, DME cihazının tanımı ve işleviyle başlayıp, sistemin çalışma prensibini, frekans aralıklarını ve teknik detaylarını anlatmaktadır. DME'nin uçağın yer istasyonu ile arasındaki mesafeyi nasıl ölçtüğünü, sinyal gönderme ve alım süreçlerini açıklamaktadır. Ayrıca, DM istasyonlarının altı ana ünitesi (test ünitesi, monitör ünitesi, transponder ünitesi, power supply ve antenler) ve çalışma frekansları detaylı şekilde ele alınmaktadır.
- Videoda, DM sisteminin görsel gösterge paneli, kokpit içindeki konumu, avantajları ve kısa menzilli seyrüseferlerde en yaygın olarak kullanılan uzaklık ölçüm sistemleri olduğu bilgisi de sunulmaktadır. Konu, çeşitli slaytlar ve çalışma videoları ile somutlaştırılmıştır.
- 00:02Distance Measuring Equipment Tanıtımı
- Distance Measuring Equipment (DME), mesafeyi ölçmeye yarayan bir cihazdır ve yer istasyonu ile uçak arasındaki uzaklığı verir.
- DME, UHF bandında yayın yapan ve radar kökenli bir seri sefer yardımcı cihazıdır.
- Cihaz, uçak ile DME istasyonu arasındaki mesafeyi "round range" olarak otomatik olarak pilota bildirir.
- 03:18DME Cihazının Teknik Özellikleri
- DME cihazı UHF bandında 960 ile 1155 MHz frekansları arasında yayın yapar.
- Dünyada DME cihazları X ve Y olmak üzere iki kanaldan oluşurken, Türkiye'de sadece X kanalı kullanılmaktadır.
- X kanalında alıcı ve verici olmak üzere iki farklı frekans bulunmaktadır.
- 05:13DME Cihazının Çalışma Prensibi
- Uçak tarafından gönderilen darbe sinyalleri, DME tarafından belirli şekil ve sürede işleme tabi tutularak tekrar geri yayınlanır.
- Uçak, DME tarafından gönderilen cevap sinyalinin ulaşmasından geçen toplam zamanı değerlendirerek mesafe bilgisini elde eder.
- Radar sinyalleri ışık hızıyla yayıldığı kabul edilir ve bu bilgi kullanılarak mesafe hesaplanır.
- 06:25DME Sisteminin Fiziksel Yapısı
- DME bilgileri kokpitteki göstergelerde gösterilir ve bu bilgiler ekranda sarı renk dışında kalan bölgelerde işaretlenir.
- Uçağın altında iki adet DME anteni bulunur ve genellikle kırmızı renk kullanılır.
- DME'nin elektronik donanımı uçağın elektronik kompartmanı içerisinde yer alır.
- 07:19DME Sisteminin Çalışma Mekanizması
- Sistemin çalışması için hem uçakta hem yer istasyonunda alıcı-verici anten vardır.
- Uçağın gönderdiği soru sinyalleri yer istasyonunda değerlendirilir ve farklı bir frekansta cevap sinyali olarak uçağa geri gönderilir.
- Soru sinyalinin değerlendirilmesi 50 milisaniye gibi bir sürede gerçekleşir ve soru sinyali ile cevap arasında 63 Hz'lik frekans farkı vardır.
- 08:58DME Sisteminin İşlem Aşamaları
- DME frekansı seçildikten sonra uçak arama aşamasına girer ve saniyede 150 defa darbe çıktı göndermeye devam eder.
- Cevap sinyali yakalandıktan sonra izleme aşaması başlar ve gönderilen darbe çifti sayısı saniyede 10 ila 30 düzeyine düşürülür.
- Sinyal gönderme ve geri gelme süresi kullanılarak mesafe hesaplanır, ancak bu süre hem giderken hem gelirken olan süreyi kapsadığı için yarısı alınmalıdır.
- 12:53DME Sisteminin Sınırlamaları
- Dünya'nın yuvarlak olması nedeniyle DME istasyonlarının antenleri sinyali gökyüzüne gönderse de belirli bir alan signasız kalabilir.
- DME cihazı aynı anda 100 uçağa cevap verebilmektedir.
- Her 30 saniyede bir mors koduyla istasyon tanıtması yapılır ve DME cihazının menzili yaklaşık 150 mil civarındadır.
- 15:47DME Sisteminin Hava Trafik Yönetimi
- DME cihazı, en yakın uçaktan gelen darbe sinyallerini öncelikle cevap verebilmek için özel elektronik devrelerle daha uzak uçaklardan gelen sinyalleri kaydırıp zayıflatır.
- Uçak tarafından gönderilen darbe çipleri şeklindeki sorgulama sinyalleri DME tarafından alınacak şekilde kodlandırılmıştır.
- Uçaklar başlangıçta yüksek süratli bir sorgulama durumuna geçerler ve sistem sadece kendi sorgulama süratine uygun olan sinyalleri çözer ve kabul eder.
- 17:28DM Cihazının Çalışma Prensibi
- Uçaktaki cihazdan DM'yi yakalayabilmek için yüksek süratli bir arama işlemi başlatılır ve bu işlem takriben otuz saniye kadar sürer.
- DM tarafından alınan sinyal işleme sokulup, DM'nin cevabı uçaktaki cihaz tarafından alınıp mesafe bilgisine dönüştürüldükten sonra kilitleme durumu meydana gelir.
- Kilitleme durumunda (izleme/track mode) sorgulama sıklığı saniyede yüzelli defadan saniyede yirmidört defaya düşer.
- 18:26DM Cihazının Yapısı
- DM cihazı altı ana bölümden oluşur: test ünitesi, monitör ünitesi, transponder ünitesi, transfer kontrol ünitesi, power supply ve antenler.
- DM yer istasyonunun elektronik donanımları renklendirilmiş olup, tehlikeye karşı dikkat çekme amacıyla tasarlanmıştır.
- DM cihazının antenlerine ulaşan sorgulama sinyalleri, transfer anahtarı vasıtasıyla online olarak seçilmiş DM transpondera aktarılır.
- 19:50Sinyal İşleme Süreci
- Sorgulama sinyali önce gelen sinyalin frekansına akort edilmiş ön seçiciye gönderilir, buradan alıcıya gönderilen sinyal şekillendirilir ve seviyesi yükseltilir.
- Alıcıda şekillendirilen video çıkışı işleme tabi tutulmak ve kod çözme ile birlikte kontrolü ile decode katına gönderilir.
- Video sinyalleri geçerli sorgulama sinyalleri alma açısından çeşitli mukayese ve kontrollere tabi tutularak incelenir.
- 20:39Sistem Çalışma Frekansları
- Sistemin çalışma frekansları UAF bandında 962 ile 10213 megahertz aralığında seçiliyor ve bu aralıkta toplam 252 tane kanal mevcuttur.
- Her yer istasyonu 1350 Hz'de mors kodunda tanıtma sinyali gönderiyor, bu sayede pilot doğru yer istasyonuna bağlandığını kontrol edebiliyor.
- Sistemin dikey menzili 330, yatay menzili ise 220 nautical mile'dir.
- 28:02Sistem Avantajları
- Kısa menzilli seyrüseferlerde en yaygın olarak kullanılan uzaklık ölçüm sistemleri DM istasyonlarıdır.
- Çoğu aletli yaklaşma prosedürleri ILS ve DM istasyonları üzerinden kurulur.
- Yer hızı ve seyahat süresinin hesaplanmasında ana kaynak DM istasyonları olur, çünkü uçuşlar çoğunlukla karayolu takip etmeden doğrudan bölgeye doğru uçulduğu için DM istasyonuna doğru uçulması yeterli bir rota seyir sefer sağlamış olur.