Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, dijital vatandaşlık kavramını açıklayan eğitici bir içeriktir. Konuşmacı, Türk Dil Kurumu'na göre dijital vatandaşlık tanımını ve Dr. My Cribble'ın dokuz dijital vatandaşlık ölçütünden bahsetmektedir.
- Video, dijital vatandaşlığın üç temel başlıkta sınıflandırılmasını (saygı, eğitim ve koruma) açıklayarak başlıyor ve ardından dijital erişim, dijital etiket, dijital hukuk, dijital iletişim, dijital okuryazarlık, dijital ticaret, dijital hak ve sorumluluklar, dijital güvenlik ve dijital sağlık kavramlarını detaylı şekilde ele alıyor. İkinci bölümde ise elektronik cihazların sağlık üzerindeki etkileri, mavi ışığın uyku düzenini nasıl etkilediği ve internet-sosyal medya bağımlılığının psikolojik sağlığa etkileri anlatılıyor.
- Video, koronavirüs salgını sonrası dijital vatandaşlığın öneminin arttığı bilgisiyle sonlanıyor ve dijital vatandaşlığın dokuz kavramının her zaman geçerli olacağı vurgulanıyor.
- 00:09Dijital Vatandaşlık Kavramı
- Vatandaş, yurt duyguları bir olanlardan her biri yurttaş olarak tanımlanır.
- Türk Dil Kurumu'na göre dijital vatandaş, bilgi ve iletişim kaynaklarını eleştirebilen, çevrimiçi davranışların etik sonuçlarını bilen, teknolojiyi kötüye kullanmayan, dijital dünyada iletişim kurarken ve işbirliği yaparken doğru ve ahlaki davranışı teşvik eden vatandaşdır.
- Dr. Michael Cribble'ın dokuz dijital vatandaşlık ölçütü üç temel başlıkta sınıflandırılabilir: saygı (dijital erişim, dijital etiket, dijital hukuk), eğitim (dijital iletişim, dijital okuryazarlık, dijital ticaret) ve koruma (dijital hak ve sorumluluklar, dijital güvenlik, dijital sağlık).
- 01:22Dijital Erişim ve Etiket
- Dijital erişim, toplumda elektronik olarak var olabilmeyi anlatır; Türkiye'de 2020 yılında 16-74 yaş grubundaki bireylerde internet kullanım oranı %79'dur.
- Dijital etiket, dijital toplum içerisindeki davranış standartlarıdır ve yeni medya teknolojilerinin gelişmesiyle yaygınlaşan WhatsApp, Facebook, Instagram, Twitter gibi platformlarla bağlantılı olarak oluşmaya başlayan dijital etiket kuralları sosyal norm olarak algılanmalıdır.
- İyi bir dijital vatandaş, dijital etiket kurallarını takip ederek etrafına örnek teşkil eder, dilini düzgün kullanır ve başkalarına nasıl davranılmasını istiyorsa kendisi de öyle davranır.
- 03:42Dijital Hukuk ve İletişim
- Dijital hukuk, elektronik ortamda sorumlu ve etik davranmaktır; internet üzerindeki tüm bilgiler telif haklarıyla koruma altındadır.
- Dijital iletişim, elektronik ortamdaki bilgi değişimidir; elektronik iletişim yüz yüze iletişimden daha zordur ve yanlış anlaşmaları düzeltmek daha güçtir.
- İyi bir dijital vatandaş, dijital iletişim araçlarını ne zaman ve nasıl kullanacağını bilir, mesaj veya yorum yazmadan önce düşünür ve dijital iletişimin uygun zamanlarda ve şekilde kullanılması gerektiğini anlar.
- 06:21Dijital Okuryazarlık ve Ticaret
- Dijital okuryazarlık, teknolojiyi ve teknolojinin nasıl kullanılacağını öğrenmeyi ve anlamayı gerektiren bir kavramdır; sadece dijital teknolojileri kullanmayı bilmek yeterli değildir.
- Dijital ticaret, elektronik ortamda mal ve hizmet alımıdır; Türkiye'de internet üzerinden alışveriş yapan 16-74 yaş grubundaki bireylerin oranı %36,50'dir.
- İyi bir dijital vatandaş elektronik alışveriş tutumuna sahiptir ve kredi kartı ve kişisel bilgilerini gizli tutmaya özen gösterir.
- 08:31Dijital Hak ve Sorumluluklar, Güvenlik ve Sağlık
- Dijital hak ve sorumluluklar, dijital dünyada bize sağlanan özgürlüklerdir; her dijital vatandaş fikirlerini ve görüşlerini diğer kullanıcılarla paylaşma hakkına sahiptir.
- Dijital güvenlik, güvenliği sağlayan elektronik prosedürlerdir; dijital vatandaşlık keyifli bir şekilde yaşamak için antivirüs yazılımlarını güncelleyerek ve kablosuz internet bağlantısını şifreleyerek koruma önlemleri alınmalıdır.
- Dijital sağlık, dijital dünyadaki fiziksel ve psikolojik sağlığımızı ifade eder; sürekli ekran kullanımı göğüs hastalıkları, karpal tünel sendromu gibi eklem rahatsızlıkları ile baş, bel, boyun tutulmaları gibi olumsuz etkileri doğurabilir.
- 10:53Elektronik Cihazların Uyku Düzenimizi Etkisi
- Elektronik cihazlardan yayılan mavi ışık uyku düzenimizi etkilemektedir.
- İnsan vücudu ışığa tepki vermeye ayarlanmıştır ve ışık vücutun enerji seviyesini, ruh durumunu, dikkat aralığını ve belleğini uyarır.
- Geceleri ışığın yokluğunda vücut dinlenmeye ve kendini yenilemeye ayırırken, yapay mavi ışık beynimizin hala gündüz olduğunu düşünmesine neden olur.
- 11:15Dijital Bağımlılık ve Sağlık Etkileri
- Yapay mavi ışık uyku bölünmesine, hücre yenilenmesinin ve dinlenmenin gerçekleşmemesine neden olur.
- İnternet ve sosyal medya bağımlılığı, psikolojik sağlığı, ruh durumunu etkiler ve alkol, sigara, uyuşturucu veya kumar bağımlılığıyla benzer özelliklere sahiptir.
- Dijital vatandaşlık geçmişte de önemliydi ancak koronavirüs salgınıyla birlikte değişen dünyamızda ve yaşam pratiklerimizde bugün daha da hayati bir öneme sahip olmuştur.
- 11:55Dijital Vatandaşlık
- Teknoloji her geçen gün değişiyor ve yeni cihazlar ortaya çıkıyor.
- Dijital vatandaşlığın dokuz kavramı her zaman için geçerli olacak.