Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Biosem YouTube kanalında yayınlanan, bir öğretmenin öğrencisiyle birlikte destek hareket sistemi ve kemik doku hakkında bilgi verdiği eğitim içeriğidir.
- Video, kemik dokusunun görevleri ve yapısıyla başlayıp, kemik hücreleri (osteosit), ara maddeler ve kemik dokusunun iki türü (sıkı kemik doku ve süngerimsi kemik doku) hakkında detaylı bilgiler sunmaktadır. Ardından iskelet sisteminin üç ana bölümü (baş iskeleti, gövde iskeleti ve üyeler) ve vücuttaki kemiklerin (kafatası, omurga, kol, kalça, bacak ve el kemikleri) isimleri ve konumları anlatılmaktadır.
- Videoda ayrıca kemiklerin dört çeşidi (uzun, kısa, yassı ve düzensiz şekilli kemikler) örneklerle açıklanmakta ve doğru-yanlış testi yapılmaktadır. Kemik gelişimini etkileyen faktörler hakkında bilgi verilmekte ve bir sonraki derste kıkırdak doku, eklemler ve kas doku konularının işleneceği belirtilmektedir.
- 00:00Destek Hareket Sistemi ve Dersin İçeriği
- Bu derste destek hareket konusuna giriş yapılıyor ve kemik doku, kas doku ve kıkırdak dokudan bahsedilecek.
- Dersin ilk kısmında kemik doku, sıkı kemik doku, süngerimsi kemik doku ve iskeletimizdeki kemiklerin isimleri ele alınacak.
- Bir sonraki derslerde kıkırdak doku, eklemler, kas doku, sarkomer yapısı ve kas biyokimyasal işleyişi incelenecek.
- 00:50Destek Hareket Sisteminin Görevleri
- Destek hareket sistemi iç organlarımızı korur, vücudumuzu destekler ve dik durmasını sağlar.
- Kas ve kemik doku birlikte hareket etmeyi sağlar ve kaslar kemik doku üzerine tutunarak hareket etmeyi sağlar.
- Destek ve hareket sistemi üç kısımda incelenecek: kemik doku, kıkırdak doku ve kas doku.
- 01:45Kemik Doku ve Özellikleri
- Kemik doku (iskelet) iç organlarımızı korur, vücudumuza şekil verir ve kalsiyum, fosfor gibi mineralleri depolar.
- Anne kemiklerine depolanan mineraller hamile kalan bebeğe geçer, bu nedenle anne sağlıklı beslenmezse kemik erimesi veya diş kaybı gibi rahatsızlıklar görülebilir.
- Kemik doku kırmızı kemik iliğinde kan hücresi ve alyuvar üretimi yapar.
- 02:38Kemik Doku Hücreleri ve Yapıları
- Kemik doku hücrelerine osteosit (os: kemik, sit: hücre) denir.
- Kemik doku hücrelerinin etrafında bulunan organik ve inorganik maddelerden oluşan yapıya osteon (os: kemik, ton: yapı) denir.
- Kemik hücrelerinin kemik dokuda yerleşmiş oldukları çukurlara loku (lokasyon: konum) denir.
- 04:02Yaşlanma ve Kemik Doku
- Yaşlanma sürecinde kemik dokudaki organik maddelerin miktarı azalırken inorganik madde miktarı artar.
- Kemiklerin sertliği ve kırılganlığı yaşla birlikte artar, bu nedenle yaşlılarda kemik kırıkları daha sık görülür.
- Osteositte bulunan organik maddeler kemiğe esneklik sağlarken, inorganik maddeler (kalsiyum, fosfor) kemiğin sert olmasını sağlar.
- 05:32Kemik Doku Yapısı
- Kemik dokusunda dikine olan kanallara habers kanalı, yatay olarak görülen kanallara walkman kanalı denir.
- Habers ve walkman kanalları içerisinde kan damarı ve sinir hücresi bulunur.
- Kemik doku sinir hücresi içerir, bu nedenle kırılan kişiler acı hisseder.
- 07:13Kemik Yapısı
- Kemiklerin en dış kısmında sucuk zarı gibi kemiği besleyen bir zar bulunur ve bu zara perios (kemik zarı) denir.
- Kemik hücresine osteosit, ara maddesine osein, dikine kanallara walkman kanalı, yatay kanallara haber kanalı denir.
- Perios kemik zarı, kemik doku ve bağ dokudan köken alan, kemiğin beslenmesini sağlayan ve kırıldığında iyileşmesini sağlayan bir yapıdır.
- 08:58Kemik Dokuları
- Kemik dokuda sıkı kemik doku (sert kemik doku) ve süngerimsi kemik doku bulunur.
- Sıkı kemik doku kemiklerin dış kısımlarında, uzun kemiklerin gövdelerinde bulunur ve sert ve sağlam yapıdadır.
- Süngerimsi kemik doku kısa kemiklerin iç kısımlarında, uzun kemiklerin uçlarında bulunur, gözenekli yapıya sahiptir ve içinde kırmızı kemik iliği vardır.
- 09:51Uzun ve Kısa Kemiklerin Yapısı
- Hem uzun kemikte hem de kısa kemikte gözenekli süngerimsi kemik doku mevcuttur.
- Hem kısa kemiklerin dış kısmında hem de uzun kemiklerin dış kısmında perios (kemik zarı) bulunur.
- Uzun kemiklerin orta kısmında sarı ilik bulunan ilik kanalı vardır, kısa kemiklerde ise sarı ilik yoktur.
- 11:14Kemiklerin Özellikleri
- Uzun kemiklerin diğer kemiklerle temas ettiği yerlerde sürtünerek kemiklerin aşınmasını engelleyen eklem kıkırdağı vardır.
- Uzun kemiklerin uç kısımlarında boy uzamasını sağlayan epifiz plağı bulunur, bu plaklar 19-23 yaş arasına kadar kemikleşir.
- Uzun kemiklerin gövdelerinde sert kemik doku bulunur, bu doku darbe aldığı zaman kemiğin kırılmasını engeller.
- 13:39İskelet Kemikleri
- Kafatası kemiklerinde şakak kemiği, elmacık kemiği, alt çene kemiği, üst çene kemiği ve köprücük kemiği bulunur.
- Sırt kemiklerinde kürek kemiği ve kaburga kemikleri vardır.
- Kol kemiklerinde pazı kemiği, dirsek kemiği ve ön kol kemiği bulunur, el kemiklerinde bilek kemikleri, tarak kemikleri ve parmak kemikleri vardır.
- 15:19Vücuttaki Kemikler
- Kalçadan dizimize kadar uzanan kemiğe uyluk kemiği denir.
- Diz kapağı kemiklerinden sonra kaval kemiği bulunur, bu kemik üzerinde ince bir deri olduğu için kırılmaya daha müsaittir.
- Baldır kemiğinin arkasında baldır kemiği, ayak bilek kemikleri, ayak parmak kemikleri ve tarak kemikleri yer alır.
- 16:39İskeletin Bölümleri
- Vücudumuzdaki iskelet üç kısımda incelenir: baş iskeleti (kafatası ve yüz kemikleri), gövde iskeleti (göğüs kemiği, kaburgalar, omurga kemikleri ve üyeler) ve üyeler (kollar ve bacaklar).
- Üyeler olarak kol, bacak kemikleri ve üye kemerleri ifade edilir.
- 17:12Kemiklerin Çeşitleri
- Dört çeşit kemik vardır: uzun kemikler (uyluk kemiği, pazı kemiği, kaval kemiği, baldır kemiği ve parmak kemikleri), kısa kemikler (el ve ayak bilek kemikleri), yassı kemikler (kaburgalar, kafatası, kürek ve köpürcük kemikleri) ve düzensiz şekilli kemikler (omur ve bazı yüz kemikleri).
- Uzun kemiklerde sarı kemik iliği bulunurken, kısa kemiklerde bulunmaz.
- Kemiklerin boyca uzamasını epifiz plağı sağlar, kalınlaşmada ise kemik zarı etkilidir.
- 19:36Kemik Gelişimini Etkileyen Faktörler
- Kemik gelişimini etkileyen faktörler arasında metabolizma hızını artıran tiroksin, kandan kemiği kalsiyum geçişini sağlayan kalsitonin, parathormon, büyüme hormonu, östrojen ve testosteron gibi hormonlar bulunmaktadır.
- Besinlerdeki kalsiyum, fosfor, potasyum, A ve C vitamini kemiklerin gelişmesini sağlayan faktörlerdir.
- Beslenmemize bağlı olarak kemik gelişimimiz değişiklik gösterebilir.
- 20:14Dersin Özeti ve Gelecek Konular
- Kemik dokudaki hücreler osteosit ve oseinden oluşur, kemiklerin yerleştikleri yerlere lakin, kemikteki boynu olan kanallara haber verse, kemiklerin zarına periyot denir.
- Uzun kemiklerde sadece sarı ilik bulunurken, kısa kemiklerde sarı ilik yoktur.
- Bir sonraki derste kıkırdak doku, kas doku, neva, iskelet kası, düz kas ve kalp kası, oynar ve oynamaz eklemlerden bahsedilecektir.