Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Gizem Hoca tarafından sunulan biyoloji eğitim içeriğidir ve destek hareket sistemi hakkında kapsamlı bilgiler sunmaktadır.
- Video, destek hareket sisteminin temel bileşenlerini (kemik, kıkırdak, kas ve bağ doku) açıklayarak başlıyor ve kemik doku çeşitlerini detaylı şekilde anlatıyor. Ardından eklemlerin yapısı ve tipleri (oynar, az oynar, yarı oynar ve oynamaz eklemler) konusuna geçiliyor. Her eklem tipinin özellikleri, sürtünmeyi azaltan yapılar ve hangi bölgelerde bulunmaları açıklanıyor.
- Videoda ayrıca eklem kapsülü, sinoviyal zar, sinoviyal sıvı, eklem kıkırdağı, ligament ve tendon gibi eklemlerin temel yapıları da detaylı şekilde ele alınıyor. Video, destek hareketinde büyük bir bölümünü tamamladığını belirterek sona eriyor.
- Destek Hareket Sistemi ve İskelet
- Destek hareket sistemi kemik, kıkırdak, kas ve bağ dokudan oluşur.
- İnsan iskeleti temelde baş iskeleti, gövde iskeleti ve üyeler iskeleti olmak üzere üç bölümden oluşur.
- Embriyonik dönemde yaklaşık 300 kıkırdaktan oluşan iskelet, yetişkin bir bireyde 206 kemiğe dönüşür.
- 01:22Kemik Doku Yapısı
- Kemik dokunun hücrelerine osteosit, ara maddesine ise osein denir.
- Osteositler osteoblast hücrelerinden oluşur ve lakün denilen boşluklar içerisine geldiğinde olgunlaşmış kemik hücreleri haline gelir.
- Osein'in içerisinde hem inorganik madde hem de organik maddeler vardır ve su oranı diğer dokulara oranla düşük (%20 civarında) bulunur.
- 02:02Kemik Doku Türleri
- Kemik doku sıkı (sert) kemik doku ve süngerimsi kemik doku olmak üzere ikiye ayrılır.
- Sıkı kemik doku, uzun kemiklerin gövdesinde bulunurken, süngerimsi kemik doku uzun kemiklerin uç bölümlerinde ve diğer kemik tiplerinin orta kısmında yer alır.
- Sıkı kemik dokuya özgü Hovers ve Wolkman kanalları vardır; Hovers kanalları boyuna, Wolkman kanalları ise enine uzanan kanallardır.
- 03:43Süngerimsi Kemik Doku ve Kırmızı Kemik İliği
- Süngerimsi kemik doku gözenekli yapıda olup, gözenekleri oluşturan kırmızı noktalar kırmızı kemik iliği hücreleridir.
- Kırmızı kemik iliği hücreleri kan hücrelerinin üretimini gerçekleştirir ve tüm kemik tiplerinde bulunur.
- Periyot (kemik zarı), kemiğin enine büyümesini, korunmasını ve onarımını sağlayan yapıdır ve tüm kemik tiplerinde yer alır.
- 04:45Kemik Çeşitleri
- Kemikler yapısına göre uzun kemikler, kısa kemikler, yassı kemikler ve düzensiz şekilli kemikler olmak üzere dörde ayrılır.
- Uzun kemikler kol ve bacaklarda bulunur, uç kısımlarında süngerimsi kemik doku, gövdesinde sıkı kemik doku vardır ve epifizyar kıkırdak ile sarı ilik içerir.
- Kısa kemiklerde belirgin bir uzunluk yoktur, eni ve boyu birbirine yakın olup el, ayak ve bilek kemiklerinde bulunur.
- 06:23Yassı ve Düzensiz Şekilli Kemikler
- Yassı kemikler kalınlığı az olan kemiklerdir ve kafatası, kaburga, kürek ve kalça kemiklerinde bulunur.
- Düzensiz şekilli kemikler belirgin bir yapısı yoktur, iç yüzeyinde süngerimsi kemik doku, dış yüzeyinde sıkı kemik doku içerir.
- Düzensiz şekilli kemikler omurlarda ve bazı yüz kemiklerinde karşımıza çıkar.
- 07:08Kıkırdak Doku ve Çeşitleri
- Kıkırdak dokunun hücrelerine kondrosit, ara maddesine kondrin denir ve kan damarı ve sinirler kıkırdak doku içerisinde bulunmaz.
- Kıkırdak doku hücrelerinin etrafı bir zarla çevrilidir ve bu zar aracılığıyla kandan difüzyonla beslenir.
- Kıkırdak doku ara maddesindeki liflerin yapısına göre hiyalin, elastik ve fibroz kıkırdak olmak üzere üçe ayrılır.
- 08:09Kıkırdak Doku Örnekleri
- Hiyalin kıkırdak uzun kemiklerin eklem kıkırdağı, embriyo iskeleti, soluk boru, kaburga uçları ve burnda bulunur.
- Elastik kıkırdak kulak kepçesi, kulak yolu ve östaki borusunda bulunur.
- Fibroz kıkırdak omurlar arası disk ve köprücük kemiğinin eklem yaptığı yerlerde bulunur, bol miktarda kolajen lif içerir ve hücre sayısı daha azdır.
- 09:44Eklem ve Eklem Tipleri
- Eklem, iki ya da daha fazla kemiğin bağlantı kurduğu, birbirine eklendiği yerlerdir.
- Hareket yeteneğine göre eklemler oynar eklem, az oynar ya da yarı oynar eklem ve oynamaz eklem olmak üzere üçe ayrılır.
- Oynar eklemler en fazla hareket yeteneğine sahiptir ve kol ve bacaklardaki dirsek ve diz eklemleri bu türdedir.
- 10:31Oynar Eklem Yapısı
- Oynar eklemler eklem kapsülü ve eklem kapsülünün içindeki sinoviyal zar ile çevrili olup, sinoviyal zar içeriye doğru sinoviyal sıvıyı üretir.
- Sinoviyal sıvı ve eklem kapsülü sürtünmeyi azaltmak için sıvı bir ortam oluşturur, sıvı miktarının azalması harekette zorlanmalara sebep olabilir.
- Oynar eklemlerde kemiği kemiğe bağlayan ligament ve kemiği kasa bağlayan tendon bulunur, ayrıca sürtünmeyi önlemek için eklem kıkırdağı yer alır.
- 11:32Yarı Oynar ve Oynamaz Eklemler
- Yarı oynar eklemlerde hareket yeteneği oynar eklem kadar değil, sürtünmeyi azaltan yapı disk olarak adlandırılır ve omurlarda görülür.
- Oynamaz eklemlerde hareket yeteneği hiç yoktur, kemikler birbirine sıkı bağ dokusu ile bağlanır ve kafatası kemikleri testere dişlisi gibi birbirine bağlıdır.
- Oynamaz eklemler kafatasında (alt çene hariç) bulunur, yüz kemiklerinin hiçbiri oynamaz eklemlere sahiptir.