Buradasın

Çocukların Sosyal Medya ve Teknoloji Kullanımı Üzerine Bir Panel Sohbeti

youtube.com/watch?v=bQeR_0Quc4Q

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

"Akla Takılanlar" adlı programda moderatör Açelya Akkoyun, çocuk ve ergen psikiyatristi Doç. Dr. Osman Abalı, dijital iletişim araştırmacısı Doç. Dr. Ali Murat Kırık ve eğitim bilimci Dr. Özgür Bolat konuk olarak yer almaktadır.
Video, çocukların sosyal medya ve teknoloji kullanımının psikolojik, sosyal ve akademik etkileri üzerine kapsamlı bir panel sohbetini içermektedir. Program, sosyal medya hesaplarının ne zaman açılması gerektiği, çocukların sanal dünyaya yönelme nedenleri, teknoloji bağımlılığı, dijital hastalıklar ve ailelerin bu konudaki rolü gibi konuları ele almaktadır. Ayrıca coğrafya eğitiminin önemi ve teknolojinin üretim odaklı kullanımı da tartışılmaktadır.
Videoda çocukların sanal ortamda karşılaştığı tehlikeler, anonim kimlikler oluşturma eğilimi, siber zorbalık, hedonizm ve narsisizm eğilimleri gibi konular detaylı şekilde incelenmektedir. Son bölümde ise ailelerin çocuklarının sanal ortam bağımlılığından kurtulması için iletişim kalitesini artırma, kaliteli zaman geçirme, bilim-sanat-spor faaliyetleri yapma ve dijital detoks yapma gibi çözüm önerileri sunulmaktadır.

00:11Programın Tanıtımı: "Akla Takılanlar" programında sanal tehlikelere karşı ebeveyn olmak konusu ele alınıyor.
Konuklar çocuk ve ergen psikiyatristi Doç. Dr. Osman Abalı, dijital iletişim araştırmacısı akademisyen Doç. Dr. Ali Murat Kırık ve eğitim bilimci ve yazar Dr. Özgür Bolat.
Programda sosyal medyanın çocukların üzerindeki etkisi ve bu konuda ebeveynlerin dikkatli olması gerektiği vurgulanıyor.
01:48Sosyal Medyanın Çocuklara Etkisi: Sosyal medya günümüzde dünya çapında milyarlarca insanın kullandığı kaçınılmaz bir araç haline gelmiş.
Çocuklarda sosyal medya kullanımı için kullanım sınırları, içeriği ve çocuğun ruh sağındaki değişimleri dikkate alınmalı.
Ergenlik dönemine kadar çocuklarda sosyal medya ile alakalı bağlantı olmaması öneriliyor, ideal yaş 15-16 yaş olarak belirtiliyor.
02:52Sosyal Medya Hesaplarının Açılması: Sosyal medya hesabının açılması, çocuğun evinden dışarı açılan bir pencere veya kapı gibi bir durum oluşturuyor.
Çocuğun bu kapının sınırlarını belirleme ve istenmeyen kişilerle iletişim kurma yeterliliğinin olması gerekiyor.
Yeterlilik yoksa çocuk savunmasız kalıyor ve tehlikelere daha açık hale geliyor.
03:31İçerik Kontrolü ve Tehlikeler: İçerik konusunda ortak karar vermek çok önemli, tamamen kendi özgürlüğüne bırakılması kontrolsüz paylaşımlara sebep olabilir.
Beğenilme arzusu olan çocuklarda başkalarının verdiği pozitif mesajlar hızlı etki yapar ve çocuklar tanımadığı insanlara yakınlaşabilir.
Çocuklar tehlikeleri tam algılamadan herkesi dost ve olumlu olarak tanımladıkları için tehlikelere açık kalıyorlar.
04:45Çocukların Sanal Dünyaya Gitme Nedenleri: İnsanın temel ihtiyaçları arasında ilişki kurmak, özerklik ve gelişim (yeterlilik) bulunuyor.
Gerçek hayatta temel ihtiyaçlarını karşılayamayan çocuklar bunları sanal dünyaya giderek karşılayabilmek istiyorlar.
Okullarda keşfetme ihtiyacı az olursa, özellikle kaygı artınca çocuklar keşfedecek dünya arıyor ve bunu sanal dünyada buluyorlar.
06:42Coğrafya ve Kültür İlişkisi: Ülkeyi yedi bölgeye bölme ihtiyacı, bölgenin avantajları ve yönetim amaçları gibi temel sorulara cevap aramak gerekir.
İlk çağ uygarlıklarında coğrafya kültürü ve sosyal yapıyı belirler, bu nedenle coğrafya incelemesi önemlidir.
Engebeli yerlerde küçükbaş hayvancılık olur çünkü hayvanlar hareket edemez, bu bir keşif sürecidir.
07:39Teknoloji Kullanımı ve Olumsuz Duygular: Okullarda keşfetme ihtiyacı olmadığı için çocuklar sosyal medyada olumsuz duyguları (utanç, kaygı) yönetmeyi öğrenemezler.
Olumsuz duyguları yönetmek için bakış açısını geliştirmek gerekir, aksi takdirde çocuklar bu duygudan kaçmak isterler.
Teknoloji zararlı veya yararlı olarak değil, ne yaptığına bağlı olarak değerlendirilmelidir.
08:40Teknolojinin Farklı Kullanım Şekilleri: Çocuklar teknolojiyi üretim odaklı (ürün ve içerik üretmek) veya tüketim odaklı (üretici veya pasif) kullanabilirler.
Üretken tüketim, bir konuda içerik tüketmek ve o konuda bir şey üretmek için kullanmaktır.
Pasif tüketim ise tamamen maruz kalınan, istenmeyen bir tüketim şeklidir.
10:54Sanal Dünya Tehlikeleri: Sanal dünya sadece çocuklar değil, yetişkinler için de büyük tehlikeler barındırır.
Oyun kisvesi altında birçok problem ve sorun oluşturan içerikler meydana gelmektedir.
Çocuklara gönderilen mesajlar bilinçaltına doğrudan subiminal mesaj göndererek gelişim çağlarını olumsuz etkilemektedir.
11:26Çocukların Sosyal Medyada Anonim Kimlikler Oluşturması: Çocuklar sosyal medyada kendi kimlikleriyle yer almak yerine anonim kimlikler oluşturarak etraf tarafından takip edilmeme arzularını göstermektedir.
Sosyal medya artık gençlere ve çocuklara bir eşitlik alanı olarak sunulmaya başlamıştır; gelir durumu ve sosyopolitik durum ne olursa olsun, içerik üretirlerse hit ve gözde olabilirler.
Bu algı çocukların bilinçaltına doğrudan etki ettiği için sanal ortamda farklı tehditlerle karşı karşıya kalmaya başlamaktadır.
12:31Çocukların Sanal Ortamda Arama Nedenleri: Çocuklar annelerinden, babalarından, sevdiklerinden ve çevresinden ilgi görmezlerse, başkaları tarafından ilgi görmeyi arzularlar ve sanal arkadaşlıklar bulurlar.
Ebeveynler evde işe dalmışken çocukları sokak kapısını açık bırakıp sokağa atarken, sanal ortamdaki tehditleri göz ardı etmektedirler.
Ebeveynler "dijital bakıcı" olarak çocuklara akıllı telefonu, tableti gelişigüzel vermek ve ödül kisvesi altında oyun oynamalarına izin vermektedir.
14:19Çocukların Sanal Ortamda Tehlikelerle Karşılaşması: Çocuklar doğrudan mesaj uygulamaları ve oyunlar aracılığıyla tanımadıkları kişilerle tanışıyor, bunlarla reel hayatta da ilişki kuruyorlar.
Çocuklar internette tanıştıkları kişilerin yanına gidiyor, onlara oyun öğretmek için yanlarına geliyorlar.
Ebeveynler çocuklara ödevlerini bitirmelerini, sorumluluklarını yerine getirmelerini söylerken, zaman kısıtlaması ile bu durumu yönetmeye çalışıyorlar.
15:20Çocukların Ekran Bağımlılığı: Çocuklarda görsellik çok ön plandadır ve tablette oyun oynadığında beyindeki dopaminleri pick yapan bir etki görür.
Eksi üç yaşta çocuklar ekrana fazla maruz kaldıklarında, beynin o bölgesini fazla uyararak dopamin artışına sebebiyet verir ve ödül sistemini uyarır.
Çocuklara verilen bilgisayar beş-on dakika sonra kanal izleme şeklinde yer değiştirip ödül merkezine çevrildiğinde, kontrolsüz kullanım, kötüye kullanım, aşırı kullanım ve bağımlılık gibi sistemler oluşur.
17:01Sanal Ortamın Çocuklara Etkileri: Çocuklar sosyalleşmiyor, iki tabletli artık bütün uzuvları haline gelmiş, sanal dünya o kadar ilerledi ki konuşmayı, oyun oynamayı öğrenemez hale gelmişlerdir.
Şehir hayatı, çekirdek aileler, tek çocuk, iki çocuklu aileler ve göz önünde ev ortamında olsun diye anne babaların dolaylı olarak teşvik ettiği sistem, çocukların sanal dünyaya yönelmesine sebep olmaktadır.
Sanal ortamda çocukları bekleyen en büyük tehditlerden biri siber zorbalıktır; izinsiz fotoğraf, video ve içerik paylaşımı, bilinçaltına doğrudan mesajlar göndererek tehdit ve şantaj yoluyla içerikler sızdırmak.
19:17Aile Kavramının Yozlaşması: Günümüzde özellikle metropollerde ve büyük şehirlerde aile kavramı büyük yozlaşmaya sebep olmaya başlamıştır.
Herkes bireyselleşmeye başlamış, sosyal medyanın da bu yozlaşmaya büyük etkisi vardır.
Ebeveynler veri toplantılarına gitmeyip, mesaj göndererek çocuklarının durumunu alabildiklerini düşünerek, aslında çocuklarını bir uçurumun içerisine atmış olurlar.
19:51Veli Toplantıları ve Sosyal Medya: Veli toplantılarına gitmek, çocukların değerli hissettirilmesi açısından önemlidir.
Sosyal medya aracılığıyla çocuklar konum bilgilerini ve evlerinin bilgilerini sanal ortamda paylaşıyorlar.
Mahremiyet en büyük sorunlardan biri haline gelmiştir.
21:25Sosyal Medyada Hedonizm ve Narsisizm: Hedonizm (hazcılık) ve narsisizm (kendini yoğun bir şekilde sevme) sosyal medyada yaygın bir durumdur.
Selfie çekme eğilimi, sanal ortamdaki beğenilerin peşinde koşma arzusunu yansıtmaktadır.
Sosyal medyada bir yarış vardır ve bu yarışın sonu yoktur çünkü beğenilen daha çok beğenilmek ister.
23:02Sosyal Medyada Ödül Sistemi ve Mutluluk: Sosyal medyada çalışan ödül sistemi insanları dolaylı olarak mutsuz eder çünkü mutluluk kaynağına bağlantısı yoktur.
Sevilmediğini düşünen insanlar sevgi alamaz ve bu nedenle ilgi, onay ve beğeni peşinden koşarlar.
Sevgi ve saygı alabilenler saygı peşinden koşmaz çünkü sevginin ve saygının tanımını var etmek için zaten sevilmek gerekir.
24:53Sosyal Medya Kullanımı ve Çocukların Korunması: Sosyal medya, havuz veya deniz gibi bir ortamdır ve çocukları korumak için yüzme öğretmek gerekir.
Zorbalık, özellikle siber zorbalık, kimlik saklanarak risksiz ortamlarda yapılabilir.
İngiltere'de bir okulda cep telefonu yasaklandığında, akademik başarısı düşük olanların başarısı %15 artmıştır.
27:22Sosyal Medyada Kişilik ve Kimlik: Sosyal medyada karşılaştırma mecbur bırakılır ve gençler birbirini takipçi sayılarıyla değerlendirir.
Bir çocuk ne kadar başarısız olsa da, iyi oyun oynayarak çok popüler olabilir ve yaşıtları arasında hakimiyet sağlayabilir.
Çocukların kişilik ve karakter özellikleri yanı sıra sanal özellikleri de kimlik numarası ve statü olarak onlarla birlikte devam ediyor.
29:48Çocukların İnternet Kullanımı ve Kısıtlamalar: Gerçek dünyada olduğu gibi internet de iyi ve kötü yönleri vardır, bu nedenle kısıtlanması gerekiyor.
Çocuklar interneti gerçek gibi görüp kendilerini kaptırıyor, yemek yemeyi ve tuvalete gitmeyi unutuyorlar.
İnternet kullanımı dikkatsizliği artırıyor ve bu durum okulda, derslerde, ev yaşantısında ve toplumda olumsuz etki yaratıyor.
30:24Ebeveynlerin İnternet Kullanımına Yaklaşımı: Ebeveynler interneti genellikle faydalı amaçlı kullanıyor ancak çocuklar çok fazla süre kalıyor ve YouTube'da güzel şeyler seyretmiyor.
Bazı ebeveynler çocuklarını hafta sonu sadece iki saat internet kullanmaya izin veriyor çünkü hafta içi kısıtlamaya çalıştıklarında agresifleştiğini hissediyorlar.
Günümüzde teknoloji ilerlediği için çocuklar teknolojiden kopartılamıyor, büyüklerin de telefon ve bilgisayar bağımlısı olması bu durumu zorlaştırıyor.
31:34Sanal Dünyada Bekleyen Tehlikeler: Sanal dünyada gerçek dünyadan çok farklı olmayan tehlikeler var: yanlış arkadaşlar, yanlış özentiler ve özellikle kız çocuklarına karşı tehlikeler.
İnternet kullanımı dikkat dağınıklığı yapıyor, çocukları agresifleştiriyor ve bazen ebeveynlerin sesini duymuyorlar.
Tehlikeli kısımları açmamak için internet kısıtlamaları tercih ediliyor.
33:12YouTube ve Çocukların Geleceği: Çocuklar için YouTube'da var olmak, kendi hesaplarını açmak ve "kanalıma hoş geldiniz" demek çok önemli bir içerik olmak istiyorlar.
İngiltere'de yapılan araştırmaya göre yüzde elli'si youtuber olmak istiyor, bu durumun sebepleri yaratıcı olmak ve kendini ifade etme ihtiyacı.
Çocuklar kendilerini gerçek hayatta ifade edemediklerinde sanal dünyada ve YouTube'da kendini ifade etme ihtiyacını duyuyorlar.
34:28YouTube'da Başarı ve Sanal Dünya: Kendini ifade ettiğinde yargılanacağını düşünen çocuklar YouTube'da başarılı olmak istemiyorlar.
Çocuklar kendilerini rahat ifade edebilen insanlarla özdeşleştiriyor, özellikle youtuberlarla.
Sanal dünya, insanın kendisiyle doğrudan yüzleşmediği, farklı bir kimlikle iletişim kurabildiği ve kendini farklı tanıtabildiği bir sistem.
36:56Çocukların Teknoloji Bağımlılığı: Çocukları dinlemek yerine doğrudan yaftalama yaparak eleştirmek yaygın bir durum.
Bağlanmak ve bağımlı olmak farklı kavramlardır; bağımlı olmak istem dışı bir şekilde sürekli telefon ekranına bakmaktır.
Tatil dönemlerinde "karne getirmişsin" diyerek çocuklara sınırsız teknoloji kullanımı izin vermek tehlikelidir.
39:10Dijital Hastalıklar: Fantom titreşim, telefonun titrediğini hissedip aslında bildirim gelmemiş olsa bile ekrana bakma eğilimidir.
Nomofobi, akıllı telefon olmadan yaşayamama hastalığıdır.
Sosyal medyada "ego sörfü" olarak adlandırılan, kendisiyle ilgili yazılanları kontrol etme eğilimi de bağımlılığın bir türevidir.
41:00Sosyal Medya ve Rekabet: Sosyal medyada başarı odaklı rekabet, okul ve eğitim yerine sosyal medyada var olma odaklı bir tutum oluşturur.
Popüler kültür ve fast food kültürü, sosyal medyayı şişirilmiş bir balon haline getirmiştir.
Çocuklar sosyal medyada tatmin duygusuna kapılır ancak bu tatmin kalıcı değildir, sürekli daha iyi içerikler paylaşmak zorunda hissederler.
42:47Çözüm Yolları: Teknoloji bağımlılığını yasaklamak veya ödülle çözmek yerine, çocuğa bilinç kazandırarak kendi kararlarını vermesini sağlamak gerekir.
Teoriyle pratik her zaman örtüşür, örtüşmediğinde aradaki etkenleri bulmak önemlidir.
Duygu yönetimi ailede zayıfsa, teknoloji duygusal emzik olarak kullanılabilir ve bu teori ile pratik arasında örtüşmeyi engeller.
44:49Okul ve Aile İlişkisi: Ailelerin sıkışmışlığı, kardeşlerin sosyal hayatı bile evde birbirlerini görmekten ibaret hale gelmiştir.
Teorik ve pratik arasındaki örtüşmeyi engelleyen faktör okul olup, "bir çocuk yetiştirmek için bir köye ihtiyacınız var" atasözü bu durumu vurgulamaktadır.
Çocuğun değer yargıları ve okulun değer yargıları örtüşmezse, teori uygulanamaz ve bu durum statü odaklı veya aile ilişkileri sorunlu olan çocuklarda daha belirgin hale gelir.
46:07Çocuğun Sorun Çözme Kapasitesi: Çocuğa sorun çözme kapasitesi öğretmek, anne-babaların sürekli sorun çözmesini yerine çocuğun kendi sorunlarını çözmeye başlamasını sağlar.
Veli toplantılarında çocukla yapılması gerekir, aksi takdirde çocuğa "sen kendinden sorumlu değilsin, annen baban sorumlu" mesajı verilir.
Veli toplantısına gitmeyen çocuklar kendilerini değersiz hissedebilir, bu durumun çoğu zaman anne-babaların davranışlarından kaynaklandığı belirtilmektedir.
48:34Aile İlişkileri ve Çocuk: Boşanmış ailelerde, ilişki kalitesi aynı kalırsa çocuk olumsuz etkilenmez, ancak ilişkiler kötüyse çocuk daha fazla etkilenir.
Aile olma kavramı, insanların ayrılmasıyla sınırlı değildir; Cambridge Üniversitesi'ndeki Michael Land'ın araştırmalarına göre aile olmanın temelinde ilişki vardır.
On iki yaşına kadar çocuklarda somut düşünce vardır ve "bana ayrılan zaman neyse bana gösterilen ilgi de o" çıkarımı yaparlar.
49:53Veli Toplantıları ve Kontrol Mekanizmaları: Veli toplantısının olmaması fikrine katılmamak gerekir çünkü orada mutlaka veli ile ortak görüşülecek şeyler vardır.
Okulda kurulan bir sistemin evde de uygulanması isteniyorsa, anne-babayı bilgilendirmek gerekir.
Anne-babaların çocuğa otokontrol kazandırmak yerine kontrol etmeye çalışması, sanal dünyadaki tehlikelerle ilgili sorunlara yol açabilir.
51:22Çocukların Sanal Ortamda Karşılaştığı Tehlikeler: Çocuklar kendilerini var edebilmek ve itibar görebilmek için sanal ortamda farklı oyunlara girebiliyorlar.
Bazı oyunlar internet ortamında kolayca bulunabiliyor ve ebeveynler bunları tespit etmek için bilinçli olmalı.
Bazı oyunlarda elli görev veriliyor, bunlar arasında bileği kesme, kan atma gibi tehlikeli eylemler bulunuyor ve sonunda "özgür bir birey halini alacaksın" mesajı veriliyor.
52:51Sanal Ortamda Yaşanan Tehlikeler: Bazı oyunlar gelişim çağındaki çocuklara komutlar vererek, "herkes seni tanıyacak" gibi sözlerle onları etkiliyor.
Bazı oyunlarda belirli bir sahanın içerisine girip en son kalana kadar mücadele ediliyor ve tanıştığınız kişiler sizi büyük tehditle karşı karşıya bırakıyor.
Özellikle kızlar için cinsel istismar en büyük tehlikelerden biri olup, sekiz-dokuz yaşındaki çocukların oynadığı oyunlarda simülasyon oyunları aracılığıyla gerçek hayatta tanışma teklifleri yapılıyor.
54:15Çocukların Ailelerinden Uzaklaşması: Çocuklar bu tür tehlikelere maruz kaldıklarında, ailelerine anlatmaktan çekinmeye başlıyorlar çünkü ailelerinin onlara kızacağını düşünüyorlar.
Festinger'ın bilişsel çelişki kuramına göre, çocuk etrafından etkilenerek taklit yoluna gider ve "bunu yaparsam suç işleyeceğim" diye düşünerek kendini ailesinden geri çekmeye başlıyor.
Bu durumda çocuk bir bataklığa girmiş oluyor ve kurtarabilmek için destek alıyor, ancak sanal ortamda tanımadığı insanlar olduğu için daha fazla bataklığa girmiş oluyor ve intihar vakaları artıyor.
55:30Bağımlılık ve Çözüm Önerileri: Anne babaların tehlikeye giden çocuğu fark etmeleri gerekiyor, bağımlılık tıbbi tanımlamaya göre bir kişinin maddeye veya olaya karşı aşırı derecede zaman harcamasıdır.
Akıllı telefonlar için de geçerli olan bu durumda, maddeden uzak kaldığında yoksunluk gelişmesi, huzursuz olma ve her an ekrana bakmak zorunda hissetme belirtileri görülüyor.
Türkiye'de çocukların televizyon veya tablet izleme süresi dört-beş saatin altında değil, bazı çocuklar bunu yedi-sekiz saate kadar çıkarıyor ve en kıymetli zamanlarda sanal ortamla baş başa bırakılıyor.
57:24Çözüm Önerileri: Anne babaların çocuklarıyla günlük, haftalık, aylık kaliteli iletişim kurması ve sürekli pozitif mesaj vermesi gerekiyor.
Çocukların merak ve uğraşa ait hobileri olmalı, kreativitesini ve üretkenliğini artırmak için resim yapma, müzik aleti çalma gibi aktiviteler öneriliyor.
İyi bir sosyal çevre, arkadaş ortamı, sanat ve spor faaliyetleri ile çocuklara "bilim, sanat, spor" üçlü sac ayağı ile yetiştirilmeleri öneriliyor.

Çocukların Sosyal Medya ve Teknoloji Kullanımı Üzerine Bir Panel Sohbeti

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir