Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Atilla Hoca adlı bir uzman tarafından sunulan, çocuklarda dijital medya ve ekran kullanımı ile ilgili sorunları ele alan bir eğitim içeriğidir. Video soru-cevap formatında ilerlemekte ve izleyicilerden gelen sorular yanıtlanmaktadır.
- Video, çocuklarda dijital medya kullanımının akademik performans, dikkat yetileri, sosyal ilişkiler, uyku kalitesi ve fiziksel sağlık üzerindeki olumsuz etkilerini incelemektedir. Konuşmacı, çocukların günlük ekran kullanımının 1-2 saat civarında olması gerektiğini vurgulayarak, aşırı kullanımın neden olduğu sorunları ve bunları gidermek için pratik öneriler sunmaktadır.
- Videoda ayrıca "iki'ler kuralı" adı verilen bir yöntem, farklı yaş gruplarına göre uygun ekran kullanım süreleri, uyku düzeninin önemi, sosyal medya kullanımı ve çocuklara yönelik oyunların etkileri gibi konular ele alınmaktadır. Uzman, çocukların ilgisini çeken içerikleri daha faydalı faaliyetlere yönlendirmenin önemini de vurgulamaktadır.
- Dijital Medya ve Bilgisayar Oyunları Üzerine Giriş
- Konuşmacı, dijital medya ve bilgisayar oyunları üzerine konuşmak için slaytlar hazırladığını belirtiyor.
- Konuşma sırasında katılımcıların sorularını çete üzerinden yazıp konuşmacıya iletebileceklerini söylüyor.
- Dijital medya ve bilgisayar oyunlarının etkileri üzerine konuşacağını, özellikle şiddet içeren oyunların çocukların üzerindeki etkilerini ele alacağını belirtiyor.
- 07:18Dijital Medya Kullanımının Artışı
- Son yirmi sene içinde medya kullanım süreleri muazzam bir artış göstermiş, 2010'dan 2020'ye günde neredeyse sekiz saat ekran başında vakit geçirildiği belirtiliyor.
- Bu süre, bir iş gününün çalışma saati kadar uzun ve hafta sonları da dahil olmak üzere toplam sekiz saatlik zaman harcamaları söz konusu.
- Özellikle ergenlerde daha fazla vakit ekran başında geçirildiği vurgulanıyor.
- 10:02Dijital Medya Kullanımının Etkileri
- Dijital medyaya harcanan vakit, uyku, okul faaliyetleri, spor ve hobilerden alınan vakit olarak görülmekte.
- Uyku bozuklukları, akademik zorlanmalar, vücut sağlığında bozulmalar ve çocukların kişiyi geliştirecek hobilere daha az zaman ayırması gibi istenmeyen sonuçlar ortaya çıkıyor.
- Yapılan bir taramada günde iki saatten az vakit harcandığında çocuklar daha sakin, dikkatli ve ders ilgisinde en optimal noktalarda bulunmuş, ancak hiç vakit geçirmeyenlerde endişe ve depresyon gibi sorunlar görülmüş.
- 12:41Dijital Medya Kullanımının Dozunu Belirleme
- Günde bir ila iki saat civarında, özellikle hafta içi, dijital medya kullanımı çocukların daha keyifli hissettiği belirlenmiş.
- Üç saatin üzerinde oynayan çocuklarda keyiften yoksunluk ve zorlanma görülmüş.
- Bir saatten daha az oynayan çocuklarda da tatminsizlik ve yalnızlık hissi saptanmış, her şeyin bir kararı olduğu vurgulanıyor.
- 13:27Dijital Medya Kullanımının Sorunları
- Dijital medya ve ekranın çok fazla kullanılması akademik gerileme, bilişsel konsantrasyon bozukluğu, sosyal ilişkilerde sorunlar, depresyon, endişe ve fiziksel sağlık problemlerine yol açabilir.
- Dijital medya kullanımının bu sorunlara yol açması, uykuyu ne kadar bozduğuyla ilgilidir; uykunun bozulması dikkat yetilerini, sosyal ilişkileri ve fiziksel sağlığı olumsuz etkiler.
- Dijital medya kullanımını kontrol etmek için ilk adım uykuyu geliştirmeyi hedef almak ve uykuya yönelik koruma düzenlemeleri yapmaktır.
- 15:21Göz Sağlığı ve Dijital Medya
- Dijital medya kullanımı göz sağlığı sorunlarına yol açabilir, bu nedenle göz doktoruyla görüşmek ve uygun mesafe ve aydınlatma koşullarını belirlemek önemlidir.
- Çocukların dijital medya kullanımında göz sağlığı konusunda dikkatli olunması gerekir.
- 18:09Uyku İhtiyacı ve Önemi
- Ergenlik çağındaki çocukların (16-18 yaş) ortalama uyku ihtiyacı 8-10 saat arasında olup, 20-30 yaş üstünde bu süre 7-8 saate düşmektedir.
- Uyku yoksunluğu depresyon, çökkünlük, endişe, yorgunluk, hırçınlık, dikkat ve konsantrasyon bozukluklarına ve hastalığa daha fazla yakalanma riskine yol açar.
- Amerika'daki taramalara göre her dört ergenden üçü uyku yoksunluğu yaşıyor, bu durum Türkiye'de de benzer şekilde olabilir.
- 21:16Dijital Medya ve Uyku Arasındaki İlişki
- Akşam saatlerinde, özellikle yatak saatinden önce iki saatlik dönemde dijital medya kullanan çocuklar, yaşıtlarına göre ortalama yarım saat daha geç uyuyor ve uykuları daha az doyurucu oluyor.
- Dijital medya oynarken beyin dalgalarında uykuya dair hiçbir değişiklik olmuyor, çocuk sadece yorgunluktan uykuya dalıyor.
- Hafta içi uyku yoksunluğu, hafta sonu eklenen uyku miktarıyla tam olarak karşılanmıyor, bu durum devamlı bir uyku borcu oluşturuyor.
- 24:25Çocuk Odasındaki Dijital Medya
- Çocuk odasındaki dijital ekran sayısı ile uyku sorunları arasında birebir ilişki vardır; her ekran eklendiğinde uyku üzerindeki olumsuz etki artar.
- Çocukların odasından dijital cihazları çıkarmak veya evin başka bir yerinde kullanmalarını sağlamak önemlidir.
- Akşam 8'den sonra oynayan çocuklarda ertesi gün dikkat yetilerinde zorlanma ve not ortalamalarında düşüş görülmektedir.
- 27:20Ekran Kullanımının Çocuklarda Etkileri
- Eve giren her yeni ekrana müteakip dört ay boyunca çocuğun okuma ve anlama seviyesinde düşüş gözlemleniyor.
- Ekran kullanımı, çocuklarda sürekli heyecan yaratarak onları ekrandan uzaklaştırmaktan alıkoyuyor.
- Bu durum, en ideal kuralların bile uygulanmasına rağmen yaşandığı için ekranın etkisinin ne kadar güçlü olduğunu gösteriyor.
- 28:12Ekran Kullanımına İtici Faktörler
- Erkek çocuklarda ekran kullanımı kızlara oranla iki kat daha fazla görülüyor.
- Depresyon yaşayan, dikkat eksikliği olan ve sosyal iletişim sorunları yaşayan çocuklarda ekranla ilgili problem daha sık görülüyor.
- Yalnız hisseden, otizmli olan veya sosyal olarak sıkıntı yaşayan çocuklarda ekran kullanımı eğilimi daha fazla.
- 29:30Oyun Endüstrisinin Rolü ve Çözüm Önerileri
- Bilgisayar oyunları ve dijital oyunlar, kullanıcıları ekran başında tutarak para kazanmak için tasarlanıyor.
- Oyunlar, çocukları sürekli oynamaya davet eden bir yapıya sahip ve oyun bitiminde yeni bölümler açarak süreklilik yaratıyor.
- Çocuklara ekranda harcayacakları vakti sona erdiğinde, oynadıkları bölümü bitirip başka bir bölüme başlamamaları gerektiğini önceden anlatmak, durdurmalarına yardımcı olabilir.
- 31:46Çocukların Ekran Kullanımında Endişe Belirtileri
- "İki'ler kuralı" diye bahsedilen kurala göre, çocuk hayatının üç ortamı (ev, okul ve arkadaşlar) arasında iki ortamda sıkıntı yaşıyorsa pediatrist veya klinisyenle görüşmek gerekir.
- Evde aileye katılmama, okulda akademik performansın düşmesi, arkadaşlıklarda kopma veya sosyal ortamlara katılımın azalması gibi değişiklikler iki ortamda görülürse endişe belirtisi olarak değerlendirilmelidir.
- 33:40Değişime Hazırlık ve Engeller
- Değişime hazırlandığımızda iki büyük engel vardır: karamsarlık ve iyimserlik.
- Karamsarlık ve iyimserlik, değişimi gerçekleştirmek için atıllığı yaratarak engel olur.
- Değişime yol açacak olan, hareketle birleşen umuttur; "şunu şunu yaparsam, şu şu olacak" diye hareket etmek değişimi gerçekleştirmek için avantajlıdır.
- 36:00Ekran Kullanımında İki'ler Kuralı
- Ekran kullanımında "iki'ler kuralı" şunları içerir: nerede, ne zaman, neyle, kimle ve ne kadar.
- Ekranlar yatak odalarından dışarıda, iki veya daha fazla kişinin olduğu ortamlara getirilmelidir.
- Uyku vaktinden iki saat önce ekran kullanımı azaltılmalı veya durdurulmalıdır, en azından son bir saatte ekran kapatılmalıdır.
- 36:48Yaş Gruplarına Göre Ekran Kullanım Süresi
- İki yaş altı olan çocuklarda ekran kullanımı sadece iletişim amaçlı olmalıdır.
- İki ila beş yaş arasında çocuklarda nitelikli yayınlara öncelik verilmeli ve mümkün mertebe anne-baba ile beraber seyretmeleri sağlanmalıdır.
- Beş yaş üstünde çocuklarda günde iki saat veya daha az vakit harcanabilir, uzun seans yerine kısa parçalara bölünmelidir.
- 38:20Ekran Kullanımının Etkileri ve İzlenmesi
- Yapılan bir araştırmaya göre, bir saatlik oyunla bir saatin üstündeki oyun arasında fark görülmüş: dikkat bir saatin altında oynandığında gelişirken, bir buçuk-iki saatin üstünde çözülmeye başlar.
- Çocukların sosyal medya kullanımı gözlemlenmelidir ve gölge hesaplarına dikkat edilmelidir.
- Çocuklara "yazdığını, çizdiğini babaannen görse, anneannen görse ne der" diye düşünmeleri öğretilmelidir.
- 42:42Ebeveyn Davranışlarının Etkisi ve Öğrenci Uyku Düzeni
- Çocuklar etrafındaki insanların davranışlarını takip eder, özümser ve benzerler.
- Yemek masasında cep telefonunu çıkarmamak, tablet kullanmamak ve televizyonu kapatmak önemlidir.
- Bazı çocuklar için ekrandan veya Zoom üzerinden ders verimliliği sağlamaz, bu durumda öğretmenle konuşup farklı bir eğitim yaklaşımı aramak gerekir.
- 45:43Çocukların Oyun Saatleri ve Aktiviteleri
- Bir anne, çocuğunun oyun saatlerini birer saatte yayarak, oyun sonrası test çözme veya kitap okuma gibi aktivitelerle meşgul olduğunu ve bu durumun çocuğun algısını etkileyip etkilemediğini sormuştur.
- Konuşmacı, çocuğun oyun sonrası farklı bir aktiviteyle meşgul olması ve okuma gibi akademik faaliyetlerle vakit geçirmesi gerektiğini vurgulamıştır.
- Minecraft oynayan çocuklarda, mahalle arkadaşlarıyla oynamak internet ortamında tanımadığı kişilerle oynamaktan daha tercih edilmelidir çünkü bu daha zengin bir etkileşim sağlar.
- 48:53İnternet Kullanımı ve Kanuni Düzenlemeler
- Amerika'da 13 yaş altındaki çocukların internet kullanımına aile rızası olmadan kısıtlamalar getirilmiştir.
- Konuşmacı, Türkiye'deki kanuni düzenlemeler konusunda kesin bir bilgi veremeyeceğini ancak çocuğun yapacağı videoyu gösterip onay alması durumunda bu kararı aileye bırakacağını belirtmiştir.
- Beşinci sınıf çocuklarının sosyal medya hesapları açmak için ebeveyn izni gereklidir ve henüz 13 yaşına ulaşmamış çocuklar için bu konuda dikkatli olunmalıdır.
- 51:05Ekrana Bakma ve Bağımlılık
- Ekrana uzaktan veya yakından bakmanın görme açısından aynı sıkıntıları verebileceği belirtilmiştir.
- Bağımlılık, sadece harcanan zamana değil, yapılan faaliyetin kişi üzerindeki etkisi ve çekimiyle ilgilidir.
- Ekrana bakma, ders için monitör kullanmak, sosyal medya veya oyun için ekrana bakmak gibi farklı amaçlarla gerçekleşebilir ve bu bağımlılık anlamına gelmez.
- 54:14Dinlendirici Gözlükler ve Çocukların Ekrana Bağlılığı
- Dinlendirici gözlüklerin (mavi ışık dalgasını azaltan gözlükler) faydaları konusunda kesin bir bilgi bulunmamaktadır.
- Uzun süreli dinlendirici gözlük kullanımı uykuya ve dikkate etkisi olabilir.
- Çocukların ekrana fazla bağımlılığı durumunda, ilgilenebileceği ve heyecanlandıracak faaliyetler bulup onlara kaydırılması önerilmektedir.
- 56:48Çocuğun İnternet Kullanımını Yönlendirme Sorunu
- Bir anne, beşinci sınıfa giden kızının sürekli YouTube videolarını izlediğini ve araştırmaya gitmediğini belirtiyor.
- Kız, telefondan araştırmayı yapabilirken bunu yapmıyor ve tarihi olaylar hakkında belgeselleri izlemek istemiyor.
- Anne, kızının sadece oyun oynamadığını, dışarıda oyun oynadığını ancak telefondan oyun oynamadığını söylüyor.
- 58:05Çocuğun İzlediği İçerikler Hakkında Değerlendirme
- Anne, kızının izlediği videolarda öğretici veya eğitici bir taraf olmadığını, hiçbir amaç olmadığını belirtiyor.
- İzlenen videoların içeriği yok, saçma sapan ve komedi tarzı şeyler içeriyor.
- Anne, kızının bu videoları izlediğini ve hoşuna gittiğini söylüyor, ancak bunlardan ne öğrendiğini sorguluyor.
- 59:17Çocuğun İlgi Alanını Keşfetme Önerisi
- Çocuğun ilgisini çeken, güldüren veya bir şey paylaşan bir şeye hitap ettiğini belirtiyor.
- Çocuğun dünyasında bir pencere olduğunu ve ne görebiliyorsanız onu daha fazla bulmaya çalışmanız gerektiğini vurguluyor.
- Videoların ortak noktasını bulup, onu yönlendirmek ve olumlu bir şekilde uygulamak gerektiğini öneriyor.
- 1:01:16Toplantının Sonu ve İletişim Bilgileri
- Konuşmacı, katılımcılara e-mail adresini paylaşarak sorularınıza cevap vermeyi teklif ediyor.
- Toplantının sona erdiğini ve tekrar buluşmak istediğini belirtiyor.
- E-mail adresi: sevda@okuldestek.org olarak tekrar tekrar veriliyor.