Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan, öğrencilere sorular sorarak interaktif bir şekilde ilerleyen çocuk gelişimi ve sağlığı konulu bir eğitim dersidir. Özellikle tıp fakültesi öğrencilerine yönelik bilgiler içermektedir.
- Video, çocuk gelişiminin farklı dönemlerini (prenatal, yenidoğan, süt çocukluğu, puberte) ve büyüme faktörlerini ele almaktadır. Boy kısalığı, cücelik, genetik sendromlar, çocuk istismarı türleri ve çeşitli sağlık kontrollerinin ne zaman yapılması gerektiği konuları detaylı olarak anlatılmaktadır. Ayrıca otizm, depresyon, skolyoz ve konjenital kalp hastalıkları gibi önemli tarama testleri ve bunların önemi de açıklanmaktadır.
- Videoda her bir gelişim basamağının ortalama ne zaman gerçekleştiği, hangi yaşlarda kırmızı bayrak olarak değerlendirilmesi gerektiği ve bu durumlarda yapılması gerekenler vurgulanmaktadır. Hiperlipidemi taraması, hemogram, baş çevresi takibi, vücut kitle indeksi ve kan basıncı ölçümü gibi kontrollerin hangi yaşlarda yapılması gerektiği gibi pratik bilgiler de sunulmaktadır.
- 00:07Büyüme ve Etkileyen Faktörler
- Prenatal dönemde büyüme üzerindeki en etkili hormon insülin'dir.
- Yenidoğan ve süt çocukluğu döneminde büyümedeki etkileyen en önemli faktör beslenmedir.
- Growth hormon yetersizliği olsa bile, ilk 1-2 yaşında iyi beslenen çocuk iyi büyür.
- 00:33Puberte ve Büyüme Orantıları
- Puberte döneminde büyümeyi etkileyen faktörler sekso steroidleri ve growth hormondur.
- İlk bir yaşta baş çevresi orantısal olarak en hızlı büyüyen kısımdır.
- İki yaşında beynimizin mevcut beynimizin %80-90'ına ulaşırız.
- 01:10Beyin Gelişimi ve Makrosefalinin Sebepleri
- İlk iki yaşta çocuğa verilen eğitim, kitap okuma, konuşma ve oyun oynatma ileride başarılı olma ihtimalini artırır.
- Red sendromunda ilk bir yaşta dentritler ve aksonlar oluşamadığı için beyin büyüyemez ve mikrosefalik kalır.
- Makrosefalinin infan çağındaki en sık sebebi hidrosefali'dir.
- 01:52Ağırlık ve Boy Gelişimi
- Sağlıklı bir çocuğun ilk 3-4 ayda günde 20-30 gram, yenidoğan'da 30-40 gram alması gerekir.
- Bir çocuk doğum ağırlığının iki katına 4-5 ayda, üç katına 12 ayda ulaşır.
- Bir yaşında bir çocuk ortalama 10 kilo olmalıdır.
- 03:14Boy Uzama Hızları
- Sağlıklı bir çocuk doğum ağırlığının dört katına 24 ayda ulaşır.
- Yaş gruplarına göre yıllık boy uzama hızları: 1-2 yaşta 10-12 cm, 2-4 yaşta 6-8 cm, 4 yaşta 4-6 cm'dir.
- 4 cm'den daha az uzuyorsa büyüme geriliği olarak değerlendirilir ve büyüme hormonu eksikliği araştırılır.
- 04:26Baş Çevresi ve Fiziksel Gelişim
- Term sağlıklı bir bebekte doğumda ortalama baş çevresi 35 cm'dir.
- Bir yaşında baş çevresi 47 cm civarındadır.
- Bebeğin 180 derece takip yeteneği 2 ayda, 90 dereceye kadar takip yeteneği 1 ayda oluşur.
- 05:07Nöromatör Gelişim Evreleri
- Başını tutabilme ve sosyal gülümseme 2 ayda gelişir.
- Cisimlere uzanma ve yakalama 3,5-4 ayda gelişir, 6 aylıkken hala uzanamıyorsa araştırılmalıdır.
- Desteksiz oturma 6 ayda başlar, 12 aylıkken hala desteksiz oturamıyorsa araştırılmalıdır.
- 06:16Sekizinci Ay Gelişimi
- İki küpü birbirine vurma (kıskaç hareketi) ve obje devamlılığı 8. ayda gelişir.
- Sekizinci ayda emekleme başlar.
- Ayakta durma ve sıralama 10. ayda gelişir.
- 07:52Yürüme ve Merdiven Çıkma
- İlk adım, ilk anlamlı kelime ve kitabın sayfasını ilk çevirmesi 12 ayda gerçekleşir.
- 18 aylıkken hala yürüyemiyorsa veya parmak ucunda yürüyorsa araştırılmalıdır.
- Merdiven çıkmada gelişim basamakları: 15 ayda emekleyerek, 18 ayda bir elinden tutarak, 24 ayda her defasında birer adımla, 30 ayda alternatif ayakla, 30 ayda normal adımlarla.
- 10:12Şekil Çizme ve Diğer Gelişimler
- Karalama 1 yaş, kötü daire 2 yaş, güzel daire 3 yaş, kare 4 yaş, üçgen 5 yaş, insanoglu 5 yaş kopya eder.
- Üç tekerlekli bisiklete binme 3 yaş, üç küpten köprü yapma 3 yaş, cinsiyetini ve yaşını bilmeye başlar 3 yaş.
- 30 ayda sorulara sözel veya mimiklerle cevap vermezse araştırılmalıdır.
- 12:39Çocukların Küp Sayısı ve Diş Gelişimi
- Çocukların küp sayısı formülü: n-14/2 + 2'dir, burada n ay cinsinden yaş.
- İlk çıkan dişler alt kesicilerdir ve ortalama yedinci ayda çıkar.
- Diş sayısını veren formül: n-6'dır, örneğin sekiz aylık bir çocuğun iki dişi olması gerekir.
- 15:08Kemik Gelişimi ve Fontaneller
- İlk osifiye olan kemikler femurun distali ve tibia'nın proksimalidir.
- Çok küçük çocuklarda kemik yaşına dizden bakılır.
- Fontaneller: ön fontanel ortalama bir ayda, en geç iki ayda; arka fontanel ortalama bir ayda, en geç iki ayda kapanır.
- 17:10Uyku ve Boy Kısalığı
- Çocuklar dört yaşından itibaren gündüz uykusuna ihtiyaç duymazlar.
- Boy kısalığı tanımı: persenti altı veya eksi iki standart deviasyondan daha küçük olmasıdır.
- Cücelik (bodurluk): persenti eksi üç veya bir persentilden daha küçük olmasıdır.
- 17:26Boy Kısalığı Nedenleri
- Takvim yaşı eşittir, kemik yaşı büyüktür durumunda kemik yaşı etkilenmemişse aileseldir.
- Kemik yaşı küçük ama boy yaşına da eşitse, kemik etkilenmiş bir miktar ama hipotiroidide kadar etkilenmemiş anlamına gelir.
- Boy kısalığının en çok etkileyen hormonu büyüme hormonudur.
- 19:22Konel Boy Kısalığı
- Konel boy kısalığında erişkin boyu normal olur.
- İlk başta kemik growth hormona cevabı geç olur ve yavaş gider.
- Sonra seks steroidleri sentezlenmeye başlayınca (adresan döneme girince) birden boyatıp yaşıtlarını yakalarlar.
- 19:48Boy Kısalığı Sendromları
- Ailesel boy kısalığında erişkin boyu da kısadır; örneğin anne 145 cm, baba 155 cm, çocuk 150 cm olabilir.
- Russell Silver sendromu üçgen yüz görünümüne sahiptir ve genemi imprint mekanizmasıyla ortaya çıkar.
- Hanchson Glifford sendromu (Vernik Hoffman hastalığı) boy kısalığı, ihtiyar yüz görünümü ve alopesi ile karakterize olur.
- 20:54Diğer Boy Kısalığı Sendromları
- Bloom sendromu boy kısalığı, kutenöz fotosensitivite, kromozom kırıkları ve kardeş kromatit değişimi ile ortaya çıkar.
- Sekkel sendromu boy kısalığı, gaga burun, mikrosefali, kaşların dış kısmında dökülme ve egzama ile karakterize olur.
- Dubovit sendromu boy kısalığı, kaşların dış kısmı dökülme ve boy kısalığı ile gider.
- 21:36Diğer Boy Kısalığı Sendromları
- Pradervili sendromu boy kısalığı, elleri ayakları küçük, genitalleri küçük, mental retardasyon ve badem gözlü olma ile karakterize olur.
- Bardet Beetle sendromunda retinal pigmentasyon ve polidaktilisi önemli semptomlardır.
- Piknoz sendromunda kalıcı süt dişleri, trompet çomana benzeyen parmaklar ve mental retardasyon vardır.
- 22:22Williams ve Turner Sendromları
- Williams sendromu kaşların ortada birleşmesi (sinorfis), peri yüzü, elf yüzü, mental geri, kısa boy ve hiperkasemisi ile karakterize olur.
- Williams sendromu mikro delesyon sendromuyla ortaya çıkar.
- Turner sendromu boy kısalığı, meme başları ayrık, mental retardasyon ve pulmoner stenoz ile karakterize olur.
- 23:15Sotos Sendromu
- Sotos sendromu gelişim geriliği, aşırı büyüme ve megalensefali ile seyreden bir sendromdur.
- Sotos sendromu genetik olarak mikro delesyon sendromuyla ortaya çıkar.
- Uzun boylu sendromlar arasında Marfan, Cliflter, Homosentez, View Smith ve Ekstra bulunur.
- 24:42Çocuk İstismarı
- Çocuk istismarına saptanabilen en yaygın olan fiziksel istismardır.
- Fiziksel istismar düşündürmesi gereken yanık şekilleri, eldiven çorap tarzında tutup sıcak suya sokma ve yüksek özgürlüklü kırıklar (sternum, vertebra, spinoz proses, scapula, costalar) vardır.
- En fazla morbidite ve mortaliteye neden olan fiziksel istismar kafa travmasıdır.
- 26:03Sarsılmış Bebek Sendromu
- Sarsılmış bebek sendromu şüpheli bir çocuk geldiğinde göz dibi muayenesinde retina hemoroloji varsa düşünülebilir.
- MR'da sarsılmış bebekte difüz aksonal hasar görülür.
- En sık tekrarlayan istismar çeşidi cinsel istismardır.
- 26:41Cinsel İstismar Özellikleri
- Cinsel istismarı yapan kişi çocuğa zarar vermemeye çalışır çünkü tekrar tekrar yapabilmek için.
- Cinsel istismarın ailenin veya çocuğun tanımadığı kişiler tarafından uygulanma ihtimali düşüktür, daha çok tanıdık kişiler yapar.
- Engelli çocuklara cinsel istismar uygulanma riski daha yüksektir çünkü engelli çocuk ifade edemeyeceğini bildiği için ona daha çok yapılır.
- 28:01Munchausen by Proxy
- Bakım verenin yapay bozukluğu (Munchausen by Proxy) en sık kanamayla (hematüri, apne, nöbet geçirme) gelir.
- Bu durumda uygulayan genellikle annedir, bazen dadılar veya bakıcılar da yapabilir.
- Sağlam çocuk takibinde çocuklar üç yaşından sonra yılda bir muayeneye çağrılmalıdır.
- 29:04Çocuk Takibi ve Taramalar
- Hiperlipidemi taraması en erken iki yaşında yapılır, özellikle ailede emma öyküsü varsa.
- Sağlıklı çocukta hiperlipidemi taraması dokuz-onbir yaş arasında en az bir kez yapılmalı ve ergenlikten sonra (onyedi-yirmibir yaş) bir kez daha bakılmalıdır.
- Sağlam çocukta ilk hemogram bir yaşında, baş çevresi takibi iki yaşına kadar, vücut kitle indeksi iki yaşından itibaren, ilk kan basıncı ölçümü üç yaşta yapılmalıdır.
- 30:55Çocuk Gelişimi ve Tarama Testleri
- Otizm taraması 18 ve 24 ayda Denver gelişimsel testi ile yapılmalıdır.
- Denver gelişimsel tarama testi kaba motor, ince motor, dil ve kişisel-sosyal alanları değerlendirir, zekayı değerlendirmez.
- Sağlam çocukta depresyon taraması 12 yaşında, skolyoz taraması ise 11-12 yaşında (adolesan dönemde) yapılmalıdır.
- 32:08Yenidoğan Taraması ve Çocuk Gelişimi
- Yenidoğan'da taburcu olmadan yapılan konjenital kalp hastalıkları taramasından geçme kriteri: saturasyon 95'in üstünde veya preduktal postlukta saturasyon farkı %3'ten az olmalıdır.
- Bir bebek 12 ayda doğum ağırlığının üç katına ulaşır ve 10 kilo olması gerekir.
- 8 aylık bir çocuğun yapabileceği beceriler arasında isaret parmağıyla baş parmağını kıskaç hareketi yapması ve iki parmağı birbirine vurma yapması yer alır.
- 34:01Çocuk Gelişimi ve Refleksler
- Vücut kısımlarını gösteremeyen 2 yaşındaki çocuk araştırılmasına gerek yoktur, çünkü vücut kısımlarını en geç 24 ayda göstermesi gerekir.
- Palmar yakalama refleksi 2 ayda kaybolur, 5 aydan sonra hala devam ediyorsa araştırılmalıdır.
- Palmar yakalama refleksinin 5 aydan sonra devam etmesi serebral palsi işaretidir ve bu durumda frontal fisting (baş parmağı elin içine alma) görülebilir.
- 35:38Kısa Boylu Giden Sendromlar
- Progeria (ihtiyar yüz görünümü) ve Cornele dela sinorfis (tek kaş) kısa boylu giden sendromların özellikleridir.
- Supraviler ağır strozu pulmoner sendromu ile William sendromu arasında yanlış bir eşleştirme yapılmıştır.