Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, çocuk eğitiminde deneyimli bir eğitimci ve üniversitede uygulamalı davranış analizi dersleri veren bir akademisyen tarafından sunulan eğitim içeriğidir. KPSS sınavına hazırlık amacıyla hazırlanmıştır.
- Video, ceza kullanımının doğru yöntemlerini ve alternatif yöntemlerini detaylı şekilde ele almaktadır. İlk bölümde ceza verilme ilkeleri (görev veya ödev üzerinden ceza verilmemesi, ikinci tip cezanın tercih edilmesi, tutarlılık, gülerek ceza verilmemesi, sadece davranışları hedef alması) anlatılırken, ikinci bölümde ayrımlı pekiştirme, sönmesini bekleme, tepki bedeli ve bastırma gibi ceza yöntemleri örneklerle açıklanmaktadır.
- Video ayrıca olumlu ve olumsuz pekiştirme ile birinci ve ikinci tip ceza arasındaki farkları vurgulamakta ve sınavlarda sıkça sorulan konulara odaklanarak davranış tarifeleri hakkında bilgi vermektedir. Ceza kullanımının sadece davranışları baskılamakla kalmayıp, kişiliği hedef almaması gerektiği özellikle vurgulanmaktadır.
- 00:07Cezanın Doğru Kullanımı
- KPSS'nin yorum olarak sorduğu konulardan biri ceza nasıl kullanılır sorusudur.
- Bir görev ya da ödev üzerinden ceza verilmemelidir, örneğin ödev yapmayan çocuğa daha fazla ödev vermek veya yemek yemeyen çocuğa daha fazla yemek yemekle tehdit etmek yanlıştır.
- Ceza kullanırken birinci tip ceza yerine ikinci tip ceza tercih edilmelidir, çünkü birinci tip ceza yaşamı tehdit edebilir.
- 01:47Cezanın Etkileri ve Uygulanması
- Her pekiştireç herkes için aynı anlama gelmez, ödül ve ceza verirken kişinin bu pekiştireçleri nasıl algıladığını anlamak önemlidir.
- Ceza verirken tutarlı olunmalıdır, aksi takdirde çocuk tutarsızlığı kullanarak avantaj sağlayabilir.
- Ceza verilirken gülerek ceza verilmemelidir, çünkü bu olayı sulandırır.
- 04:05Cezanın Sınırları
- Ceza davranışı sadece baskılar, o an için ortadan kaldırır ama sonrasında davranış yine devam eder.
- Ceza kişiliği değil davranışı hedef almalıdır, aksi takdirde kişinin kişiliği yok edilmiş olur.
- Çocuklara ceza verirken tatlı sert bir şekilde kurallar ve sınırlar dahilinde onları birey haline getirmek gerekir.
- 07:45Cezanın Zamanlaması ve Alternatif Yöntemleri
- Hem pekiştirme hem de ceza zamanında verilmelidir, bir şeyi yaptıktan çok sonra gelen bir ödül ya da ceza hiçbir anlam ifade etmeyecektir.
- Cezaya alternatif yöntemlerden biri ara vermedir (time out), istenmeyen davranışta bulunan kişiyi ortamdan bir süreliğine (maksimum yirmi dakika) çıkartıp düşünmesini sağlamaktır.
- Ortam değiştirme, ortamda istenmeyen durumlara sebep olabilecek eşyaları ortadan kaldırmayı amaçlar, örneğin kırılacak eşyaları korumak için önlem almak.
- 12:28Diğer Cezaya Alternatif Yöntemler
- Bıktırma, organizmayı yorarak yorgunluk yaratarak organizmanın o davranıştan vazgeçmesini sağlamaktır.
- Ayrımlı pekiştirme de cezaya alternatif bir yöntemdir.
- 12:58Ayrımlı Pekiştirme Yöntemi
- Ayrımlı pekiştirme, özel eğitim gerektiren bireylerde işe yarayan bir yöntemdir.
- Bu yöntemde, güzel bir davranış yapıldığında ödüllendirilirken, kötü bir davranış yapıldığında görmezden gelinir.
- Çocuğun olumlu davranışların ödüllendirildiğini gördüğünde istenmeyen davranışlardan uzak duracağı ve istenen davranışları daha fazla yapacağı amaçlanır.
- 13:54Sönmesini Bekleme Yöntemi
- Sönmesini bekleme yöntemi, pekiştirici kez ödülü kesip davranışın zaman içinde azalmasını beklemektir.
- Bu yöntemde her şeyi görmezden gelmek mümkün değildir, özellikle pedagojik açıdan önemli durumlar görmezden gelinemez.
- Çocuğun sürekli olan ve zaman içinde geçebilecek bir davranışı varsa, pekiştirmeyi kestiğinizde önce davranış artabilir, sönme patlaması yaşanabilir ama zaman içinde azalacaktır.
- 15:06Tepki Bedeli ve Bastırma Yöntemleri
- Tepki bedeli, organizmanın haklarını elinden almaktır ve mahrum kalma ikinci tip cezaya benzer.
- Bastırma, birinci tip cezadan çok daha sert ve ani şekilde davranışı ortadan kaldırmaktır.
- Skinner'ın güvercinler dans ederken elektrik şoku vererek davranışları ortadan kaldırması, bastırma yönteminin bir örneğidir.
- 17:19Pekiştirme Tarifeleri Özeti
- Ortama olumlu bir pekiştireç eklenirse davranış artar ve bu olumlu pekiştirmedir.
- Ortama olumsuz bir şey eklenirse birinci tip cezadır.
- Ortamdan olumsuz bir pekiştireç çıkarılırsa olumsuz pekiştirme, ortamdan iyi bir şey çıkarılırsa ikinci tip cezadır.