Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitim dersi formatında sunulmuş olup, konuşmacı çevre eğitimi ve iklim değişikliği konusunu anlatmaktadır.
- Video, atmosfer, hava ve iklim kavramlarının tanımıyla başlayıp, iklim değişikliği, aridite ve kuraklık kavramlarını açıklamaktadır. Türkiye'deki kuraklık durumu, iklim değişikliğinin insan kaynaklı nedenleri ve sera etkisi detaylı olarak ele alınmaktadır. Ayrıca, iklim değişikliği diplomasisi kapsamında Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi, Kyoto Protokolü ve Paris Antlaşması gibi uluslararası anlaşmalar ve Türkiye'nin bu süreçteki konumu hakkında bilgiler verilmektedir. Video, altı modülün birinci kısmını tamamlamakta ve bir sonraki videoda ikinci kısmın işleneceğini belirtmektedir.
- 00:06Atmosfer, Hava ve İklim
- Atmosfer sadece soluduğumuz havayı sağlamaz, aynı zamanda insanı ve diğer canlıları güneşin şiddetli kısa dalga boylu ışınımından ve bazı zararlı ışının türlerinden korur.
- Hava, herhangi bir yerde ve zamandaki atmosfer koşullarının herhangi bir andaki kısa süreli durumudur ve sıcaklık, yağış, nem, güneşlenme, sis, bulut, rüzgar ve hava basıncı gibi değişkenlerin birlikteliği ile açıklanır.
- İklim, yeryüzünün herhangi bir yerinde uzun yıllar boyunca gözlenen tüm hava koşullarının ortalama özelliklerinin yanı sıra, bu olayların yaşanma sıklıklarının, zamansal dağılımlarının, uç değerlerin ve değişkenlik çeşitlerinin birleşimidir.
- 01:07İklim Değişikliği ve Kuraklık
- İklim değişikliği, nedeni ne olursa olsun, iklim koşullarındaki geniş ölçekli ve önemli bölgesel ya da yerel etkileri bulunan, uzun süreli ve yavaş gelişen değişikliklerdir.
- Aridite, yeryüzünün herhangi bir yerinde egemen olan fiziki coğrafya ve uzun süreli atmosfer dolaşımı düzeneklerinin oluşturduğu sürekli yağış ve nem açığı koşullarıdır.
- Kuraklık, hidrolojik, tarımsal ve meteorolojik kuraklık gibi bir ayrıma gidilmeksizin, doğal su varlığının belirli bir zaman süresince ve bölgesel ölçekte uzun süreli ortalamanın altında gerçekleşmesi sonucu oluşan su açığı ve yetersizliğidir.
- 02:05Türkiye'de Kuraklık ve Su Durumu
- Türkiye'de gerçek çöllerin yer aldığı, çok kurak ve çöl benzeri koşullarının yaşandığı gerçek kurak araziler yoktur.
- Türkiye'de çölleşmeye eğimli yarı kurak ve kurakça yarı nemli araziler ülke topraklarının yaklaşık %30'unu kapsar, nemlice yarı nemli kuraklık sınıfı ile birlikte bu oran %60'a ulaşır.
- Türkiye'de toplam kullanılabilir su tutarı 112 milyar metreküp olarak hesaplanmıştır ve Türkiye su zengini bir ülke değildir.
- 02:47İklim Değişikliği ve Çevre Etkileri
- Sanayi devrimi ile birlikte sera gazlı birikimlerdeki hızlı artış ve küresel ısınma, iklim araştırmalarını önemli bir konuma taşımıştır.
- 1988 yılında Birleşmiş Milletler himayesinde, Dünya Meteoroloji Örgütü ve Birleşmiş Milletler Çevre Programı ortaklığında Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli kurulmuştur.
- Sanayi devriminden bu yana gerçekleşen karbondioksit ve diğer sera gazı emisyonlarının atmosferde birikmesi sonucunda gezegenimizin yüzey sıcaklığının ortalama yaklaşık 1,20 santigrat derece kadar artış göstermiştir.
- 03:37İklim Değişikliğinin Etkileri
- Kırmızı alarm olarak değerlendirilen iklim değişikliği 2021 fiziksel bilim temeli raporu, insanlığın uluslararası kabul edilen 1,5 santigrat derecelik geri dönülmez eşik noktasına tehlikeli bir yakınlıkta olduğunun altını çizmektedir.
- Endüstri devrimi ile beraber üretimin artması, doğal kaynakların aşırı kullanımı, şehirlerin büyümesi ve zararlı atıkların büyük miktarlara ulaşması sonucu insanlar hava, su ve toprak kirliliği başta olmak üzere doğal çevrenin kirlenmesine sebep olmuştur.
- NASA verilerine göre Grandland'da 1993-2016 tarihleri arasında yılda 281 milyar ton buz erimiştir, bu durum kutuplardaki buzulların öngörülenden daha hızlı erimekte olduğunu göstermektedir.
- 04:43İnsan Kaynaklı İklim Değişiklikleri
- İnsan kaynaklı iklim değişikliğine neden olan başlıca olumsuz insan etkinlikleri ve eylemleri, sera gazlarının ve ozon bozucu maddelerin birikimlerinin yanı sıra arazi kullanımı değişikliği ve ormansızlaşma gibi etkinliklerdir.
- Sera etkisi, atmosferdeki gazların gelen güneş ışınına karşı geçirgen, geri salınan uzun dalga boylu yer ışınına karşı çok daha az geçirgen olması nedeniyle yerkürenin beklenenden daha fazla ısınmasını sağlayan doğal süreçtir.
- Küresel ısınma, sanayi devriminden beri fosil yakıtların yakılması, ormansızlaşma, tarımsal etkinlikler ve sanayi süreçleri gibi insan etkinlikleri sonucunda atmosfere salınan sera gazlarının atmosferdeki birikimlerindeki hızlı artışa bağlı olarak yeryüzünde ve atmosferin alt katmanlarında saptanan sıcaklık artışıdır.
- 06:26İklim Değişikliği Çözümü
- Ağaç dikerek ya da ormanlaştırma gibi yollarla karbonu atmosferden toprağa geri taşıma fosil yakıt salımlarını ancak belirli bir oranda dengeleyebilir.
- Paris Antlaşması'nın küresel ısınma hedeflerini tutturmak ve insan kaynaklı iklim değişikliğini azaltmak için ormanları koruyup geliştirerek yutak kapasitesini arttırma yoluyla insan kaynaklı karbonu arazide tutmak önemli bir iklim değişikliği savaşımı eylemidir.
- Paris Antlaşması kapsamında küresel ortalama yüzey sıcaklığındaki artışı 2 santigrat derecenin oldukça altında tutarak riskler önemli ölçüde azaltılabilir, ancak bu olumsuzluklardan tümüyle kaçınılmaz.
- 07:28İklim Diplomasisi
- İklim değişikliği sorunsallarının karmaşıklığı diplomatik süreçlerde yaratıcı olunmasını gerektirmektedir ve bu çerçevede iklim değişikliği diplomasisi olarak tanımlanabilir.
- Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi, sera gazı salımlarını belirli bir yıl düzeyinde tutma ya da belirlenen bir yıla kadar istenen oranda azaltma girişimlerinin en önemlisi olmuştur.
- Türkiye, yaklaşık 10 yıl süren diplomatik uğraşlardan sonra Ek-2'den çıkarak ve Ek-1 ülkelerinden farklı kılan özel koşulları kabul edildikten sonra 2004 yılında Ek-1 ülkesi olarak taraf olmuştur.
- 08:52Kyoto Protokolü ve Paris Antlaşması
- Küresel düzeydeki insan kaynaklı sera gazı salınımlarını 2000 sonrasında azaltmaya yönelik yasal yükümlülükleri Kyoto Protokolü düzenlemektedir.
- Türkiye'nin Kyoto Protokolüne katılımı resmi uygun bulma belgesinin 28 Mayıs 2009'da Birleşmiş Milletler'e sunulmasından sonraki 90 günde 26 Ağustos 2009'da yürürlüğe girmiştir.
- 12 Aralık 2015'te 196 taraf ülkece kabul edilen Paris Antlaşması, tarafların 2020 yılından başlayarak küresel iklim sistemini koruma, iklim değişikliği ile savaşım ya da sınırlamaya yönelik salın azaltım yükümlülüklerini kapsayan yasal olarak bağlayıcı bir küresel antlaşmadır.
- 09:53Paris Antlaşması'nın Amaçları
- Paris Antlaşması'nın ana amacı, küresel sıcaklık artışını sanayi öncesi düzeylerinin olabildiğince altına çekmek ya da olanaklı ise 1,5 santigrat derecede sınırlandırmanın yanı sıra, düşük sera gazı salınlı ve iklim direngen bir toplum ve kalkınma yoluyla uyumlu finansman akışının sağlanmasıdır.
- Paris Antlaşması'nda Kyoto Protokolünden farklı olarak taraf ülkelerin ekler aracılığıyla gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler şeklinde ayrılarak farklı yükümlülükler verilmemiş olması, tüm tarafların gönüllü katkılarının alınmasının amaçlanmış olmasıdır.
- Türkiye Cumhuriyeti 10 Kasım 2021 tarihinde Paris Antlaşması'na resmi olarak taraf olmuştur.