Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Ziraat Yüksek Mühendisi Alparslan Ezici tarafından Adana Zirai Üretim İşletmesi Tarımsal Yayın ve Hizmet İçi Eğitim Merkezi'nde sunulan bir eğitim sunumudur. Sunumcu Doğu Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Serin İklim Tahılları Şubesinde Buğday İslah Biriminde çalışmaktadır.
- Sunum dört ana bölümden oluşmaktadır: İlk bölümde buğdayın kökeni, önemi, adaptasyonu ve dünya ve Türkiye'deki üretim durumu anlatılmaktadır. İkinci bölümde buğday yetiştiriciliğinde ekimden hasata kadar tüm kültürel işlemler (çiftlik seçimi, toprak analizi, toprak işleme, ekim, sulama, gübreleme, hastalık ve zararlılarla mücadele) detaylı olarak açıklanmaktadır. Üçüncü bölümde enstitünün buğday islah çalışmaları ve tescil ettirdiği yeni çeşitler (Simge, Şahika ve Carmen) hakkında bilgiler verilmektedir. Son bölümde ise bu yeni tescil edilen buğday çeşitlerinin özellikleri detaylı olarak sunulmaktadır.
- 00:06Buğdayın Genel Bilgileri
- Doğu Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Serin İklim Tahılları Şubesi Buğday İslah Birimi'nde çalışan Ziraat Yüksek Mühendisi Alparslan Ezici, buğdayın önemi ve yetiştiriciliği konusunda sunum yapacaktır.
- Sunumda buğdayın kökeni, önemini, adaptasyonunu, dünyada ve Türkiye'de buğday üretimi, yetiştiriciliğinde yapılan işlemler, buğday islah çalışmaları ve yeni çeşitler anlatılacaktır.
- 01:05Buğdayın Kökeni ve Önemi
- Buğday bitkisinin anavatanı Güneydoğu Anadolu Bölgesi'dir ve bu bölgede buğday tarımının başlamasıyla insan toplulukları yerleşik hayata geçmiş, yeni medeniyetler kurmuş ve uygarlaşmıştır.
- Buğday, insanlar için en önemli karbonhidrat, protein, vitamin, demir ve çinko kaynağıdır; dünya karbonhidrat kaynaklarının %55'tinden fazlasını ve besinlerden alınan kalorinin %20'sini tek başına sağlamaktadır.
- Dünyada üretilen buğdayın yaklaşık %67'si gıda amaçlı, %21'i yem amaçlı kullanılmakta, kalan kısmı ise sanayide, kağıt yapımında ve biyoetanol gibi yakıt olarak kullanılmaktadır.
- 02:20Buğdayın Adaptasyon Özellikleri
- Buğday bitkisi, tarla bitkileri arasında en fazla adaptasyon yeteneğine sahip bir bitkidir; 67 kuzey paralelinden 45 güney paraleline kadar olan bölgede, deniz seviyesinden 3000 metre yüksekliğe kadar yetiştirilebilmektedir.
- Buğday hem çorak topraklarda hem taban topraklarda yetişmektedir; verimli bir buğday üretimi için kirli tınlı, su tutma kapasitesi %25-30 olan topraklar idealdir.
- Buğday gelişmenin ilk dönemlerinde düşük sıcaklık ve yüksek bağıl nem ister; sapa kalkma ile birlikte sıcaklık ve nem isteği artar; döllenme döneminde ise yüksek sıcaklık ve düşük nem ister.
- 03:30Dünyada ve Türkiye'de Buğday Üretimi
- Dünyada 218 milyon hektar buğday ekilmekte, Türkiye'de ise 6,80 milyon hektar buğday ekilmektedir.
- Dünya üretimi 771,70 milyon ton olurken, Türkiye 20 milyon ton üretimle toplam üretimin yaklaşık %2,6'ını karşılamaktadır.
- Dünya verimi 353 kg/dekar olurken, Türkiye'de verim ortalaması 278 kg/dekar'da kalmıştır.
- 04:11Buğday Yetiştiriciliğinde Kültürel İşlemler
- Yüksek verimli, kaliteli, bölge şartlarına uyum göstermiş, bölge tavsiye uyum listesinde olan çeşitlerin sertifikalı tohumluklarının ekilmesi gerekir.
- Ekimden önce toprak analizlerinin yapılması gerekir; bu sayede gübre cinsi ve miktarı belirlenir, ekonomik kayıp ve çevre kirliliği engellenir.
- Toprak işleme iyi bir tohum yatağı hazırlamak, yabancı otlarla mücadele etmek ve özellikle kuru alanlarda toprakta suyu biriktirebilmek amacıyla yapılır.
- 05:45Ekim ve Bakım İşlemleri
- Ekim zamanı bölgelere göre değişir; Akdeniz ve Çukurova'da 15 Kasım-15 Aralık, Orta Anadolu'da Eylül-Ekim, Trakya'da Ekim-Kasım ayları idealdir.
- Ekim sıklığı buğdayın bine çeşidine, ağırlığına, saflığına ve dayanıklılığına bağlıdır; metrekarede ortalama 500 dane yeterlidir.
- Ekim nöbeti sayesinde kök hastalıkları, zararlılar ve buğday sineği gibi hastalıklarla mücadele edilebilir; aynı zamanda toprağın organik madde yönünden zenginleşmesine neden olur.
- 07:46Bakım İşlemleri
- Sulama bitkinin en çok suya ihtiyaç duyduğu sapa kalkma ve süt olum dönemleridir; kurak geçen Mayıs ayında ek sulamalar verimliliği artırır.
- Toprak analiz sonuçlarına göre arazinin gübrelenmesi gerekir; fosfor saf olarak 4-8 kg, azot olarak 14-16 kg önerilmektedir.
- Hastalık ve zararlılarla mücadelede ilk adım dayanıklı çeşit ekmek ve ekim nöbeti uygulamaktır; yabancı ot mücadelesi kardeşlenme döneminde yapıldığında daha etkilidir.
- 09:45Buğday Islah Çalışmaları
- Enstitüde yapılan buğday islah çalışmalarının amacı yüksek verimli, kaliteli ve hastalık-zararlılara dayanıklı çeşitler elde etmektir.
- Enstitü tarafından geçmişten günümüze 20 ekmeklik ve 7 makarnalık buğday tescil ettirilmiştir; bir çeşidin tescil edilmesi 10-15 yıl sürer.
- 2020 yılında tescil ettirilen Simge, Şahika ve Carmen çeşitleri arasında; Carmen 850 kg, protein oranı 14-15, un verimi %61,30; Simge 850 gram, un verimi %66; Şahika 900 kg, protein oranı 14,80, un verimi %66,70 olarak ölçülmüştür.