Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir konuşmacının Boeing 737-700 Next Generation uçaklarındaki yakıt sistemlerini anlattığı teknik bir eğitim içeriğidir.
- Video, yakıt sistemlerinin temel yapısından başlayarak tank konfigürasyonları, pompalar, çapraz besleme sistemi ve kontrol paneli hakkında detaylı bilgiler sunmaktadır. Ayrıca yakıt sistemlerinin uyarıları, yakıt ölçüm çubukları, yakıt doldurma valfları ve göstergeleri gibi konular ele alınmaktadır.
- Eğitim içeriği, uçak personeli veya teknisyenler için hazırlanmış olup, yakıt sisteminin doğru kullanımını ve kontrolünü sağlamak amacıyla hazırlanmıştır. Yakıt miktarı, sıcaklık sınırları, dengesizlik limitleri gibi yakıt doldurma sırasında dikkat edilmesi gereken teknik detaylar da videoda açıklanmaktadır.
- 00:10Yakıt Sistemi Genel Bilgileri
- Boeing 737 Next Generation uçaklarındaki yakıt sistemleri, dökümanlarda çok fazla opsiyon bulunmasına rağmen, en temel hali özet olarak incelenecektir.
- Yakıt sistemi, motorlara ve APU'ya yakıt sağlar ve yakıt kanatlarda ve kanat orta bölümünde bulunan üç tankta bulunmaktadır.
- Her iki motorda normal olarak merkez tank miktarı sıfıra yakın olana kadar merkez depodan basınçla beslenir, daha sonra normal olarak ilgili ana tankların basınçlarıyla beslenirler.
- 01:11Yakıt Pompaları ve Çözünmüş Hava Sorunu
- Her yakıt deposu, pompadan geçen yakıtla soğutulan ve yağlanan iki adet AC ile çalışan yakıt pompası kullanır, orta tank pompaları ana tank pompalarından daha yüksek basınç üretir.
- Uçak tırmanırken hava basıncının düşmesi nedeniyle depodaki yakıttan çözünmüş havası alınabilir ve yüksek rakımlarda yakıt akışındaki azalmanın bir sonucu olarak itme kuvveti bozulması veya motorun alev alması meydana gelebilir.
- Çözünmüş hava, seyir yüksekliğine ulaştıktan sonra sonunda tükenecektir ve tükenme süresi uçağın irtifasına, yakıt sıcaklığına ve yakıt türüne bağlı olarak değişebilir.
- 02:38Çapraz Besleme Sistemi
- Yakıt sisteminde iki split sistemi vardır: sağ ve sol taraftaki sistem, sol taraftaki sistem sol motoru, sağ taraftaki sistem sağ motoru besler.
- Normalde her sistemin arasında bunları izole eden bir valf bulunur, ancak uçuş durumuna bağlı olarak bu valf açılarak iki sistemin çapraz şekilde birbirleriyle beslenmesi sağlanabilir.
- Yakıt çapraz besleme valfi, akü arasında çalıştırılan DC bir motordur ve her iki motorda çalışan yakıt pompaları bir ana tanktan yakıt basıncı sağlanabilir, ancak çapraz besleme kullanmanın devam etmesi artan yakıt dengesizliğine neden olabilir.
- 04:26Yakıt Kapatma Valfleri ve Merkezi Tank Scaven Jet Pompaları
- Shadow valfler (yedek yakıt kapatma valfleri) motor montaj kanat istasyonlarında bulunur ve hot batterybustan DC heveslenen DC bir motordur.
- Motor yakıtı kapatma valfleri, akü arasından güç alan yakıtla çalıştırılan serenoid kontrolü valflerdir ve ilgili motor yangın uyarı anahtarı çekildiğinde veya motor çalıştırma kolu cut-off konumuna getirildiğinde kapanırlar.
- Merkezi tank scaven jet pompası, ana tank yakıt pompası no bir nolu pompa FVD şalteri açık konumda iken, merkez scaven jet pompası kalan orta tank yakıtını ana depoya aktarmak için otomatik olarak çalışır.
- 05:24Yakıt Sıcaklık Kontrolü ve APU Yakıt Beslemesi
- Yakıt kontrol panelinde bulunan yakıt sıcaklığı göstergesi, üst taraftaki göstergenin bir numaralı ana depodaki sensör yakıt sıcaklığını göstermesine izin verir ve sıcaklık gösterge sistemi AC elektrik gücü kullanır.
- Sağ taraftaki yakıt deposu için herhangi bir sıcaklık sensörü kullanılmamıştır.
- APU yakıt beslemesi, SC yakıt pompaları çalışırken APU için yakıt yakıt manifoldunun sol tarafından sağlanır, AC elektrikli yakıt pompaları çalışmıyorsa yakıtı ana depodan emilerek sağlanır.
- 06:14Yakıt Miktar Göstergeleri ve Yakıt İkmali
- Yakıt miktar gösterge sistemi, her bir depodaki kullanılabilir yakıt miktarını hesaplar ve her depodaki yakıt miktarı üst ekran ünitesinde ve yakıt istasyonu panelinde görüntülenebilir.
- Sağ kanattaki tek noktalı basınçlı yakıt istasyonunda basınçlı yakıt doldurma ve yakıt ikmali yapılabilir, ayrıca yakıt istasyonu depolar arasında yakıtın yer transferi için de kullanılabilir.
- Depo dolduğunda her bir yakıt deposundaki yakıt doldurma valfi otomatik olarak kapatmak için yakıt doldurma sırasında bir kapatma sistemi kullanılabilmektedir.
- 07:14Yakıt Miktarları ve Yakıt Kontrol Sistemi
- Ana tanklar (kanatlarda bulunan) yaklaşık olarak üçbindokuzyüz kg lık yakıt bulunurken, center tankta (gövde kısmında bulunan) yaklaşık olarak onüçbin kilogramlık yakıt doldurulabilir.
- 737-700 uçağında genel olarak yirmibin kg-yirmibirbin kg'a yakın bir yakıt miktarı bulunabilir.
- Yakıt kontrol sistemi, overhead panel üzerinde sol tarafta bulunan yakıt sistemi ile alakalı panelde incelenir.
- 08:26Yakıt Kontrol Paneli Göstergeleri
- Motor valfi kapalı, engine valf clost ve spar valf clost uyarıları, motor veya yedek yakıt kapatma valfi açık, geçiş halinde veya konfigürasyon hatası durumunda mavi ışık yanar.
- Yakıt sıcaklığı göstergesi bir numaralı depodaki yakıt sıcaklığını gösterirken, çapraz besleme valf open lambası sönmüş lamba çapraz besleme valfinin kapalı olduğunu ifade eder.
- Filter bypass ışıkları sönmüş ise yakıt filtresi normal çalışırken, amber renginde ışık veriyorsa kirli filtre nedeniyle yaklaşan yakıt filtresi bypassı söz konusu olacaktır.
- 10:56Yakıt Göstergeleri ve Uyarı Sistemleri
- Yakıt göstergeleri ikas panellerinde bulunur ve 737-700 uçaklarında da ana panelin orta kısmında ikaz sistemi vardır.
- Engine indication and crewing system (EICAS) dediğimiz panelde motor ve sistemle ilgili parametrelerin ve uyarı sistemlerinin olduğu göstergeler vardır.
- Yakıt sistemi çalışması için AC güce ihtiyaç vardır ve toplam yakıt miktarı göstergesi iki numara ile ifade edilmiş, uçağımızdaki toplam yakıt miktarı buradan görülebilmektedir.
- 12:27Yakıt Sistemleri ve Uyarılar
- Düşük yakıt uyarısı amber renkte gösterilirse 2000 libre (907 kg) veya daha düşük yakıt miktarı olduğunu gösterir.
- Yakıt yapılandırma sistemi uyarısı amber renkte yanarsa, motorlardan biri çalışıyor ve merkez yakıt deposu miktarı 1620-702 kg arasında olduğunda, düşük basınç üreten veya hiç basınç üretmeyen her iki merkez yakıt pompası mevcuttur.
- Yakıt dengesizliği uyarısı, ana tanklardaki yakıtlar arasında 453 kg'dan fazla farklılık ortaya çıkarsa veya yakıt miktarı göstergesi minimumun altında görüntülenirse amber renkte görüntülenir.
- 14:02Yakıt Ölçümü ve Sistemleri
- Yakıt ölçüm çubukları kanadın alt tarafında bulunur ve kanatlardaki yakıt miktarlarını ölçmeye olanak sağlar.
- Her ana depoya 6 yakıt ölçüm çubuğu ve merkez depoya 4 adet yakıt ölçüm çubuğu yerleştirilmiştir.
- Ölçüm çubuğu tanktan çekilerek manyetik olarak dahili bir şamandıraya kilitlenerek okuma elde edilebilir ve yakıt derinliği çubuğun kanat kaplamasından geçtiği yerde okunabilmektedir.
- 14:48Yakıt İkmal Sistemleri
- Manuel yakıt ikmal valfi, motor besleme sistemini veya yakıt istasyonu yakıt boşaltma ve yerden yakıt transferi için bağlantılar kapalı ise motor besleme sistemini yakıt istasyonundan izole eder.
- Yakıt doldurma yuvası tek noktadan yakıt doldurmak için hortum bağlantı yuvasıdır.
- Selenoid override, mekanik olarak selenoid ile çalışan vanayı açar ve yakıt basıncı varsa yakıt vanası açılır.
- 15:28Yakıt İkmal Kontrol Sistemleri
- Yakıt vanaları, batarya anahtarı açık ve yakıt doldurma kapısı açıkken yakıt basınç valfini açar.
- Yakıt ikmali güç kontrol rölesi, kapı kapalı yakınlık sensörü yakıt doldurma sistemine giden gücü devre dışı bırakır, kapı açık olduğunda yakıt doldurma sistemine enerji verir ve panel ışıkları yanar.
- Yakıt gösterge test anahtarı yaylarla kapalı konumda tutulur ve test göstergeleri test konumuna alınırsa yakıt miktarı göstergenin çalışmasını kontrol eder.
- 16:43Yakıt İkmal Sistemleri ve Güvenlik
- Yakıt doldurma valf pozisyon ışıkları sönükse, yakıt doldurma vanası anahtarı açık ve ilgili depo dolu ya da doldurma valfi anahtarı kapalıdır.
- Mavi yanıyorsa, yakıt ikmal vanası açık ve ilgili depo dolu değildir.
- Yakıt miktarı göstergeleri ilgili depodaki toplam kullanılabilir yakıt deposu miktarını verir.
- 17:25Yakıt İkmal Sınırları ve Güvenlik
- Yakıt ikmali sırasında B sınıfı yakıtlar kullanılmalı, jet yakıt türleri kesinlikle yasaklanmıştır.
- Maksimum depo sıcaklığı 49 santigrat derece, tankı yakıt sıcaklığı 3 derecenin üzerinde olmalıdır.
- Yakıt tankının sıcaklığı veya yakıt dolma sıcaklığı -43 dereceden daha yüksek olmalıdır ve ana tanklar bir ve iki arasındaki yanal dengesizlik 453 kg değerini aşmamalıdır.