Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bitki besin elementleri ve özellikle azot hakkında bilgi veren eğitici bir içeriktir. Konuşmacı, bitki hastalıkları ile karıştırılan bu konuyu mühendislik ve kimya bilgisi gerektiren bir şekilde anlatmaktadır.
- Video, bitki bünyesinde tespit edilen 74 elementin esas elementler, ikincil elementler ve yararlı elementler olarak sınıflandırılmasıyla başlar. Ardından bitki besin elementlerinin toprakta bulunma şekilleri ve bitki tarafından alınma süreci açıklanır. Ana konu olan azot, bitkideki görevleri, toprakta bulunma şekli ve bitki besin elementlerinin alınım formları detaylı olarak anlatılır. Son bölümde ise azot noksanlığı ve fazlalığı durumlarında bitkilerde görülen belirtiler, farklı bitki türlerinde (tahıllar, mısır, patates, domates, baklagiller, meyve ağaçları) bu durumların nasıl görüldüğü ve etkileri açıklanır.
- Bitki Besin Elementleri
- Bitki besin elementleri konusu bitki hastalıkları ile karıştırıldığı için önemli bir konudur ve iyi mühendislik ve kimya bilgisi gerektirir.
- Bitki bünyesinde tespit edilen 74 element, esas elementler ve ikincil elementler olarak ikiye ayrılır.
- Esas elementler (makro elementler) bitkiler tarafından daha fazla alınır ve metabolik işlevlerde rol oynar; ikincil elementler ise daha az alınır ve ikinci plandadır.
- 00:54Makro ve Mikro Elementler
- Makro elementler: karbon, hidrojen, oksijen, azot, fosfor, potasyum, magnezyum, kalsiyum ve kükürt.
- Mikro elementler: demir, mangan, çinko, bor, molibden, klor.
- Yararlı elementler: sodyum, silisyum ve selenyum.
- 01:45Bitki Besin Elementlerinin Alınması
- Bitki besin elementlerinin alınması üç aşamada gerçekleşir: kök yüzeyine taşınması, köke girişi ve kök içinde ihtiyaç duyulan organlara taşınması.
- Bitki besin elementleri toprakta beş farklı şekilde bulunur: çözülmüş halde, komplekslerde absorbe edilmiş şekilde, minerallere kimyasal bağlı olarak, organik maddede çözelti şeklinde ve gaz halinde.
- Toprakta ne kadar gübre verilirse bitki o kadar alır ve gelişimi iyi olur diye bir kaide yoktur; bitki ihtiyacı kadar olanını alır.
- 03:19Azotun Önemi
- Azot makro elementlerin başında gelir ve amino asitlerin ve proteinlerin yapıtaşında bulunur.
- Azot klorofilde yer alır; klorofil molekülünde ortada magnezyum atomu, onu çevreleyen dört halkadan bir azot ve dört karbon bulunur.
- Azot atmosferde %78 oranında bulunmasına rağmen toprakta çabuk yıkandığı için miktarı düşüktür (yaklaşık %0,02).
- 04:32Azotun Alınım Formu
- Azotun bitkiler tarafından alınım formu nitrat ve amonyum şeklindedir.
- Bitkiler tarafından alındığında her türlü amin formuna çevrilmesi gerekir.
- Nötr ya da nötr yakın pH'larda genellikle amonyum daha fazla alınır, asitli pH'larda ise nitrat alımı daha fazladır.
- 05:38Azotun Bitkilere Etkisi
- Tahıllar, şeker pancarı, mısır, çeltik gibi bitkiler azotun iki formunu da tercih ederler.
- Domates, patates, tütün gibi bitkiler genellikle nitratı tercih ederler.
- Nitratta kalsiyum, magnezyum, potasyum gibi bitki besin elementlerinin alımını artırır.
- 06:08Azot Miktarı ve Noksanlık Belirtileri
- Bir bitkide optimum azot miktarı %2,5'tir; toprakta %0,02'den daha az azot bulunmaktadır ve %5 üstü toksik etki gösterir.
- Azot noksanlığı yaşlı yapraklarda görülür çünkü azot bitkide mobil durumdadır ve alt yapraklardan üst yapraklara taşınır.
- Azot noksanlığında yapraklar küçülür, alt yapraklarda sararma (kloroz) ve nekroz (ölü doku) oluşur, kök-gövde oranı düşer.
- 07:26Bitkilere Göre Azot Noksanlığı
- Tahıllarda kardeşlenme azalır, gövde incelir, pembemsi renk alır, yapraklar küçülür ve alt yapraklarda sararma görülür.
- Mısır azot noksanlığını indikatör bitkidir; yaprak kenarlarında yanıklıklar oluşur, gövde incelir ve pembemsi renk alır.
- Patateste bodurlaşma ve yumruların küçülmesi görülür, baklagillerde alt yapraklarda sararma görülür.
- 08:22Baklagiller ve Diğer Bitkilerde Azot
- Baklagillerin köklerinde simbiyotik yaşayan rizobium bakterileri vardır ve havadaki serbest azotu bağlayarak baklagillere azot kazandırır.
- Rizobium bakterileri yılda bir dekar alana 6 ile 40 arasında azot bağlayabilme yeteneğine sahiptir ve uygun olmayan iklim koşullarında bunu yapamazlar.
- Domatesde çiçeklerde dökülme gerçekleşir, marula baş tutumu zorlaşır, soğanla yumrular küçülür ve saçak kök oluşturamazlar.
- 10:16Azot Fazlalığı
- Azot fazlalığında vejetatif gelişme fazla olduğu için bitkiler koyu mavimsi renk alır ve generatif gelişme olmaz.
- Karbonhidrat ve azot dengesi bozulduğundan bitkiye mekanik destek sağlayan organlar bozulur, özellikle tahıllarda yağmurdan sonra yatma gözükür.
- Azot fazlalığında hücre lümenlerinin genişlemesiyle parankima hücrelerinin yerine skleraki hücreleri artar, doku yumuşaması olur ve bitki dona karşı dayanıksız olur.