Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen/eğitmen tarafından sunulan bilimsel yazılar ve yazışma türleri konulu kapsamlı bir eğitim dersidir.
- Video, bilimsel yazıların ne olduğu ve diğer yazı türlerinden farklarıyla başlayıp, bilimsel araştırma sürecinin detaylarını ele alıyor. Ardından bilimsel yazıların üç ana bölümü (giriş, ana bölüm ve sonuç) ve IMRAD formatı anlatılıyor. Son bölümde ise bilimsel yazılarda kullanılan akademik üslup, dil kuralları ve dünya genelinde kabul gören yazım stilleri (APA, AMA, CONSORT, MLA, Chicago) açıklanıyor.
- Videoda ayrıca bilimsel yazılarda kaynak gösterme kuralları detaylı şekilde ele alınıyor. Dipnotlu sistem, paragraf içinde kaynak gösterme yöntemi, doğrudan ve dolaylı aktarım teknikleri örneklerle açıklanıyor. Eğitmen, bir sonraki derste konunun devam edeceğini belirtiyor.
- 00:01Bilimsel Yazılar ve Yazışma Türleri
- Bilimsel yazılar, deneme, fıkra, gazete yazısı gibi yazarın kendisiyle baş başa kalarak oluşturduğu türlerden farklıdır.
- Bilimsel yazılar, yazarın konu ile ilgili başka kaynaklara göndermede bulunduğu, araştırma süreci gereken ve anlatım tarzı ile özenle oluşturulması gereken yazı türüdür.
- Bilimsel yazılar, gazete yazıları, fıkra, deneme, makale gibi türlerden farklıdır çünkü başka kaynaklara göndermede bulunur ve faydalanmalarda bulunur.
- 02:46Bilimsel Araştırma Süreci
- Araştırma, bir soruna çözüm bulmak için gerekli verilerin planlı ve sistemli bir biçimde toplanması, sınıflandırılması, çözümlenmesi, açıklanması ve yorumlanması sürecidir.
- Bilimsel araştırma süreci, çalışılacak konuya karar verilmesi ile başlar ve seçilecek konu çözümüne ihtiyaç duyulan bir problem olmalıdır.
- Araştırmacı problemle ilgili hipotezler kurabilmeli ve sorular sorabilmelidir.
- 03:42Araştırma Konusu Seçiminde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
- Araştırma konusu seçerken konunun yeni ve orijinal olmasına, güncel bir sorun olmasına ve daha önce yapılmış bir çalışmanın tekrarı olmamasına dikkat edilmelidir.
- Konunun araştırılabilirlik durumuna, sonucun anlamlılık taşımasına, geçerli ve genellenebilirlik özelliğine dikkat edilmelidir.
- Araştırmacıya hırs verici niteliğine, maliyetine, zamana, araştırmacının yetenek ve ilgi alanına, bilgi düzeyine, karakterine ve yararlanabileceği teknik olanaklara dikkat edilmelidir.
- 05:37Araştırma Konusu Seçiminde Diğer Önemli Noktalar
- Seçilen konuyla ilgili yeterli kaynak ve malzemenin varlığı veya elde edilebilecek durumda olduğu bilinmelidir.
- Araştırmaya başlamadan önce konu ile ilgili bir hazırlık yapmak gereklidir.
- Bilim dünyasına, topluma, çevreye, insanlığa yararı olmayan bir konu seçilmemelidir.
- 06:28Araştırma Konusunun Boyutları ve Tezi
- Araştırma konusunun boyutları sınırlı olmalıdır, çerçevesi dar olmalıdır.
- Her araştırmanın bir tezi olmalıdır.
- Seçilen iyi bir çalışma konusu okuyucuda merak uyandırmalıdır ve tez cümlesi sağlam ve ilgi çekici nitelikte olmalıdır.
- 08:15Bilimsel Araştırma Sürecinde Konu İncelemesi
- Konu belirlendikten sonra ilk iş konuyla ilgili daha önce yapılmış çalışmaları belirleyip incelemektir.
- Araştırıcının yazmaya başlamadan önce elde ettiği malzemeyi bir elemeden geçirmesi ve çalışmasında hangi kaynaklara yer vereceğine karar vermesi gerekmektedir.
- Konu ile ilgili taranması gereken çalışmaları: konunun bir yönünü ele alan çalışmalar, aynı konuyu farklı amaçla farklı açıdan ele alan çalışmalar, konu farklı olmasına rağmen aynı yöntemi kullanan çalışmalar, farklı konuları aynı amaçla ele alan çalışmalar ve benzer konuları benzer amaçlarla ele alan çalışmalar olabilir.
- 09:44Bilimsel Yazının İçeriği
- Bilimsel bir yazının kendisi kadar başlığı da içeriği yansıtması açısından özenle seçilmelidir.
- Başlık, içeriği özetle yansıtan özgün bir isim olmalı, çok genel, çok kısa ya da çok uzun ifadeler içermemeli ve sözdizimi hatası içermemelidir.
- Başlıkta kısaltma kullanılmamalı ve amaç yazıda ne tür bilgi verileceğini düşündürmelidir.
- 11:09Çalışmanın Giriş Bölümü
- Her çalışmanın giriş, gelişme ve sonuç bölümlerinden oluşan bir planı vardır.
- Araştırmacı, yazının giriş bölümünde araştırmanın amacını açıkça ifade etmelidir.
- Bilimsel bir çalışmanın giriş bölümü, çalışmanın amacının, konusunun, konunun bilimsel çalışmalara ne kazandıracağının, özgünlüğünün ifade edildiği bölümdür ve çok genel cümlelerle özetlendiği bölüm olarak tanımlanabilir.
- 12:59Bilimsel Araştırma Yazısının Yapısı
- Giriş bölümünde çalışmanın çerçevesi çizilir, konu sınırlandırılır ve hangi yöntemle ele alınacağı belirtilir.
- Giriş bölümünde araştırmanın amacının yanında konuya ilişkin daha önce yapılmış çalışmalar özetlenmelidir.
- Giriş bölümünde kaynaklar araştırma amacı ile ilgili en az ilişkili olandan en çok ilişkili olana doğru (genelden özele) sıralanmalıdır.
- 14:52Çalışmanın Ana Bölümü
- Ana bölüm (gelişme bölümü) çalışmanın daha detaylı bilgilerinin ulaştırıldığı ve uygulamalı ise uygulamalara döküldüğü bölümdür.
- Bilimsel çalışmalarda konu ile ilgili yararlanılan kaynaklara göndermede bulunmak dikkat edilmesi gereken en önemli husustur.
- Araştırmacı giriş bölümünde yapacağını vadettiği her şeye yazısında yer vermesi gerekir.
- 17:26Sonuç Bölümü
- Sonuç bölümünde yazar giriş bölümünde ulaşmayı hedeflediği sonucun gerçekleşip gerçekleşmediğini ve konu ile ilgili kendi yorumlarını içeren ifadelere yer verir.
- Sonuç bölümü araştırmanın en etkin ve en önemli bölümüdür, araştırmanın neden yapıldığının açıklandığı bölümdür.
- Sonuç bölümü çalışmanın özünü ve genel niteliklerini verdiği, çalışma boyunca yapılan açıklamaların özetlendiği bölümdür.
- 19:02Bilimsel Yazım Stili
- Bilimsel bir araştırmada yazım stili IMRAD formatında olmalıdır: Giriş (Introduction), Materyal, Yöntem ve Veri Toplama (Methodology), Bulgular ve Analizler (Results), Tartışma (Discussion).
- Bilimsel araştırmalarda akademik üslup tercih edilmelidir, kişisel ifadelere, günlük konuşma diline ve polemik üslubundan kaçınılmalıdır.
- Bilimsel çalışmalarda genelleyici ve belirsiz ifadeler ve kanıtlanamayacak düşüncelerin akademik üslupta yeri yoktur.
- 21:37Akademik Üslup Özellikleri
- Akademik üslubun en başta gelen özelliği, kelime ekonomisi olarak tanımlanan, anlatılmak istenen şeyi en açık ve en az kelimeyle ifade etme yöntemidir.
- Araştırma sonuçlarına dair hükümlerde deney sonucu kanıtlanmış hükümler değilse kesin ifadeler kullanmaktan kaçınılmalıdır.
- Düşüncelerin devrik cümle yapısıyla ve fiilsiz cümlelerle ifadesinden kaçınılmalıdır.
- 24:01Yazım Standartları
- Bilimsel yazılarda standartlaşma, bilgiye kolay erişimi ve gelişmiş araştırmaların planlanarak uygulanmasını sağlar.
- Dünyada kabul gören yazım stilleri arasında APA (psikoloji, eğitim ve sosyal bilimler), AMA (tıp, sağlık ve biyolojik bilimler), CONSORT (medikal denemeler), MLA (edebiyat, sanat, yazın, dil ve tarih bilimleri) ve Chicago (kitap, magazin, gazete ve diğer yayınlar) bulunmaktadır.
- 27:02Bilimsel Yazıların Genel Özellikleri
- Araştırma raporlarında Times New Roman yazı karakteri ve 10 punto yazı büyüklüğü kullanılmaktadır.
- Genel olarak 1,5 satır aralığı kullanılmakta, paragraf başlarında tab verildiğinde aralarında boşluk bırakılmamalı, verilmediğinde ise birer satır boşluk bırakılmalıdır.
- Ana bölümlerin her birinin yeni bir sayfadan başlanarak yazılması gerekmektedir.
- 27:48Kaynak Göstermenin Önemi
- Bilimsel yazılarda kaynak gösterme, yararlanılan kaynakların yazarlarına kredi vererek ahlaki ve yasal kurallara uymak için önemlidir.
- Kaynak gösterme, okuyucuya alıntıların asıl kaynağa uygunluğunu denetleme imkanı verir.
- Araştırmada ileri sürülen görüş ve olguları destekleyen ve desteklemeyen görüşlerin varlığını belirterek araştırmanın bunları göz önüne aldığını kanıtlamak için kaynak gösterilir.
- 30:34Kaynak Gösterme Kuralları
- Kaynak gösteren araştırmacı, çalışmasında yaptığı alıntılar konusunda ölçülü olmalıdır.
- Araştırma amacına uygun nitelikteki kaynaklar tercih edilmelidir, amaç dışı kaynaklar kullanılmamalıdır.
- Çalışmada yazarın görüşleri yaptığı katkılardan daha fazla yer almalıdır.
- 31:27Metin Aktarım Yöntemleri
- Metin aktarım yöntemleri doğrudan aktarım ve dolaylı aktarım olmak üzere iki şekilde karşımıza çıkar.
- Doğrudan aktarım, yazarın konusuyla ilgili herhangi bir cümleyi, paragrafı, fikri kaynakta yer aldığı şekliyle hiçbir müdahalede bulunmadan tırnak içinde alıntı olarak aktarmasıdır.
- Dolaylı aktarım ise yazarın bir başka yazara ait bir düşünceyi, bilgiyi, fikri kendi cümlesi içerisine katarak, kendi cümlesi içerisinde yoğurarak vermeye çalışmasıdır.
- 36:44Kaynak Gösterme Yöntemleri
- Araştırıcı alıntı yaparken genellikle dipnotta kaynağa ait bilgileri verme yöntemi ve parantez içinde verme yöntemi kullanır.
- Dipnotlu kaynak gösterme yöntemi kitap veya benzer nitelikli çalışmalarda daha yaygın olarak kullanılır.
- Bu yöntemde her sayfada başvurulan kaynak numarasına numara sırasına göre o sayfanın altında bir çizgi çekilerek sırasıyla verilir.
- 38:31Dipnotlu Kaynak Gösterme Kuralları
- Bir kitabı dipnotta ilk kez tanıtırken verilecek ilk bilgi yazar adıdır, önce adı sonra soyadı yazılır.
- Kitap başlığı italik olarak yazılır, bağlaçlar dışında kitap başlığındaki kelimelerin yalnızca baş harfleri büyük harfle yazılmalıdır.
- Kitabın baskı sayısının, özellikle de gözden geçirilmiş baskıların mutlaka belirtilmesi gerekir.
- 40:41Dergi Kaynakları İçin Dipnot Gösterimi
- Yararlanılan kaynak dergide yer alan bir makale ise, makalenin başlığı tırnak içinde verilir.
- Derginin adının belirtilmesinin ardından da makalenin hangi ciltte ve derginin hangi sayısında yer aldığı ve sayfa aralığının ne olduğu numara sırasıyla verilmelidir.
- İlk kez dipnotta geçen bir kaynağa yeniden başvuru yapıldığında o kaynak hakkındaki tüm bilgiler yinelenmez.
- 42:36Kaynak Gösterme Kuralları
- İkinci ve sonraki başvurularda yalnızca yazarın soyadı ile sayfa numarası göstermek yeterlidir.
- Bir yazarın birden fazla çalışması kaynak gösterilebilir, karışıklık olmaması için yazar soyadından sonra çalışmanın başlığı da kısaca yazılabilir.
- Aynı soyadı taşıyan iki ayrı yazardan söz ediliyorsa, karışıklığın önlenmesi için ikinci başvuruda yazarların ilk adları da yazılabilir.
- 43:23Kısaltmalar ve Kaynak Gösterme
- Yazar kaynağını dipnotta gösterdiği bir yayına tekrar gönderme yaparsa, "AG" (adı geçen eser), "AGM" (adı geçen makale) veya "AGY" (adı geçen yazı) gibi kısaltmalar kullanılır.
- İlk başvuruda açık künyesi yazılmalıdır, diğer başvurularda ise kısaltmalar yapılabilir.
- Paragraf içinde kaynak göstermedeki bu yöntem kısa araştırmalar ve bilimsel makaleler için daha çok tercih edilmektedir.
- 45:18Paragraf İçinde Kaynak Gösterme Yöntemi
- Bu sistemde kaynakların tam künyesi sadece metnin sonundaki bibliyografya bölümünde gösterilir, dipnotlu sistemdeki gibi metinde iki sefer tekrarlanmaz.
- Metinde yapılan alıntının ya da dolaylı olarak alınan bilginin hemen devamına parantez içinde bibliyografyadaki kaynağı tanıtacak kaynakla ilgili kısa bilgiler konabilir.
- Yararlanılan kaynak tek yazarlı ise parantez içinde yazarın soyadı, eserin yayım tarihi ve alıntının yapıldığı sayfa numarası verilir.
- 46:24Doğrudan Aktarım ve Kaynak Gösterme
- Doğrudan aktarım, tırnak içinde yazarın yazmış olduğu, yazara ait olan alınan kaynağa ait olan bilgide hiçbir değişiklik yapılmadan, sözlerde hiçbir değişiklik yapılmadan alınarak tırnak içine yerleştirilen bilgidir.
- Bilimsel bir araştırmada doğrudan aktarım yapıldığında hemen yanına parantez içinde kaynak gösterilir.
- Yazar ismine metin içinde göndermede bulunuyorsa parantez içinde soyadını tekrarlamaya gerek kalmaz.