Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci ve akademik dergi editörü tarafından sunulan bilimsel yayın süreci ve hakem değerlendirmesi hakkında kapsamlı bir eğitim içeriğidir.
- Video, bilimsel yayın sürecinin tüm aşamalarını adım adım ele almaktadır. İlk olarak araştırma sorusu oluşturma ve araştırma yapma aşamaları anlatılmakta, ardından makale yazma süreci detaylandırılmaktadır. Hakem değerlendirmesi (peer review) süreci, dergi editörlerinin görevleri ve hakemlerin makale değerlendirme kriterleri (yazım kılavuzu, etik değerler, intihal kontrolü, okunabilirlik, yazım kalitesi) açıklanmaktadır.
- Video ayrıca bilimsel makalelerin ve tezlerin yazım aşamalarını detaylı şekilde ele almaktadır. Giriş bölümü, araştırma amacının belirtilmesi, literatür taraması, gereç ve yöntemler bölümü, bulgular, sonuçlar ve tartışma, kaynaklar gibi makale bölümlerinin yapısı ve önemi anlatılmaktadır. Ayrıca SPSS programı kullanımı sonrası ortaya çıkan sorunlar ve kaynakların etik kullanımı gibi pratik bilgiler de paylaşılmaktadır.
- Araştırma ve Yayın Süreci
- Tez yazımı ve makale gönderme sürecinde aylar süren ve bazen reddedilen çalışmalar, araştırmacılarda bir sorun oluşturuyor.
- Araştırmalar gelecekle ilgili yapılacakların anahtarı olup, bulguları bilim dünyasına katkıyla yeni araştırmaların yapılmasına vesile oluyor.
- Araştırmaların bilimsel dünyaya katkı sağlaması için dünya genelinde paylaşılması gerekir, ancak materyalist düşünceler bazen yanıltıcı veya yanlış bulguların yayınlanması nedeni olabiliyor.
- 02:29Makale Yazma Süreci
- Bir makale yazma süreci, okuyarak aklınıza gelen bir soru veya karşılaşılan bir sorunun çözümünü aramakla başlıyor.
- Google'da cevap bulunamayan sorunlar araştırma sorununa dönüşüyor ve önerilerde bulunabileceğiniz bir soru oluşturuluyor.
- Araştırma yapıldıktan sonra bulgular analiz ediliyor ve dergiye gönderme aşamasına geçiliyor.
- 03:45Hakem Değerlendirmesi Sistemi
- Hakem heyeti, makalenin yayınlanmasına veya yayınlanmamasına karar veren uzman bir grup olup, İngilizcesi "peer review" (akran değerlendirme) olarak adlandırılıyor.
- Hakemler, makaleyi değerlendiren kişiler değil, kötü niyetli insanlar olarak görülmeyen, aynı seviyede rütbeleri sökülmüş akranlar olarak değerlendiriyorlar.
- Hakem değerlendirmesi, makaleye güvenilirlik kazandırıyor ve kalite kontrol sürecinden geçtiği anlamına geliyor.
- 06:09Hakem Değerlendirmesinin Önemi
- Hakem değerlendirmesi sonrası makaleler daha kaliteli, okunabilir ve ilgi çekici hale geliyor.
- Makalenin yayınlanmasından sonra asıl değerlendirme başlıyor; bilim dünyasında geri bildirimler, editöre mektuplar ve araştırmanın yayılması gerçekleşiyor.
- Dergi editörleri, yayınlandıkları disiplinin en saygın dergisi olmak istiyor ve hakem değerlendirmesi yapmayan dergilerin neredeyse kalmadığı belirtiliyor.
- 08:53Akademik Dergi Editörünün Amacı
- Akademik disiplinin en saygın dergisi olmak her editörün hayali olmasına rağmen, asıl amacı disiplinin ilerlemesine katkıda bulunmak ve yeni bilgilere katkı sunmaktır.
- Akademik ilerlemenin koşullarından bir yayın yapmak olduğu için, gelecekteki akademisyenlere yardımcı olmak ve onların yayınlarını basmak her dergi editörünün hedefidir.
- 09:34Hakem (Değerlendirici) Rolü
- Hakem (değerlendirici) aslında yan hakem olarak tanımlanabilir çünkü onların önerileri editöre sunulur ve editör makalenin yayınlanıp yayınlanmayacağına karar verir.
- Hakem, makaleyi değerlendirmeden önce derginin yazım kılavuzunu incelemeli ve makalenin bu kılavuza uygun olup olmadığını kontrol etmelidir.
- Hakemlerin makaleleri değerlendirmeleri sırasında etik değerlere uyum, finansal destek, çıkar çatışması, intihal ve fabrikasyon gibi konulara dikkat etmeleri gerekir.
- 13:45Hakemlerin Değerlendirme Süreci
- Hakemler makalelerin okunabilirliğini, cümle yapısını, uzunluğunu ve genel yazım kalitesini kontrol ederler.
- Makalenin titizliği, imla kurallarına uyumu ve alt başlıkların düzeni de değerlendirilir.
- Makalenin başlığı ilginç olmalı ancak araştırma içeriğini doğru yansıtması şarttır.
- 16:44Özete Bakış
- Hakemler makalenin özetiyle de ilgilenir ve yapılandırılmış bir özetin olmasının faydalı olduğunu düşünürler.
- İyi bir özet, okuyucuya makalenin içeriğine yol gösterir ve araştırmanın amacını, metodolojisini ve önemli bulgularını içermelidir.
- 17:59Sorular ve Yanıtlar
- COVID sürecinde araştırma yaparken bilimsel araştırmanın normal süreci değişmez ve özgünlük hala çok önemlidir.
- Hakemler intihal programları kullanabilir ve başlıkta küçük değişikliklerin etik kurul onayına engel olmaması genellikle kabul edilir.
- 19:38Giriş Bölümü
- Giriş bölümü tezlerde en kolay yazılan ve en uzun olan bölümlerden biridir, ancak hakemler için çok önemlidir.
- Araştırmanın neden önemli olduğu, ortaya koyduğu sorun için çözüm önerisi (gerçekçi olması gereken) belirtilmelidir.
- Araştırmanın bireysel, kurum ve toplumsal yararları giriş bölümünde mutlaka belirtilmelidir.
- 21:40Giriş Bölümünde Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Araştırma sorusu ya da amacı genellikle giriş bölümünün son paragrafını oluşturur ve "Bu çalışmanın amacı" şeklinde belirtilir.
- Giriş bölümünde yeterince literatür taranmış olmalı, meta analizlerden yararlanmak daha iyi bir yaklaşımdır.
- Giriş bölümünde kullanılan terimler açıklanmalı ve kısaltmalar ilk kullanıldığı yerde açık olarak yazılmalı, sonra kısaltma şeklinde devam edilmelidir.
- 23:06Gereç ve Yöntemler Bölümü
- Gereç ve yöntemler bölümünde ilk olarak vaka seçimi açıklanmalıdır, evrenin ne kadar olduğu, kimlerden oluştuğu belirtilmelidir.
- Örneklem seçim yöntemi ve büyüklüğü belirtilmeli, örneklemenin evreni temsil edip etmediği değerlendirilmelidir.
- Dahil etme ve hariç tutma kriterleri araştırıcıya sorulan sorulardır, çalışmaya katılmayı kabul etmeme bir hariç tutma kriteri değildir.
- 26:29Örneklem Tablosu ve Akış Şeması
- Örneklem tablosu veya akış şeması, araştırmanın nasıl ilerlediğini gösterebilir.
- Akış şemasında nedenlerle hangi örneklerin çıkarıldığı, son olarak kaç vakayla araştırma tamamlandığı gösterilebilir.
- Gereç ve yöntemler bölümünde çalışmanın geçerliliği ve güvenilirliği dikkate alınmalıdır.
- 28:26Çalışmanın Geçerliliği ve Güvenilirliği
- Çalışmanın iç geçerliliği, kullanılan yöntemlerin ölçülmek istenen şeyi ölçüp ölçmediğini gösterir.
- Dış geçerlilik, çalışma sonuçlarının genelleştirilebilmesiyle ilgilidir.
- Çalışmanın güvenilirliği, aynı ölçümlerin aynı sonuçları vermesi yeteneğidir.
- Gereç ve yöntemler bölümü o kadar ayrıntılı yazılmalı ki, başka bir kişi makaleyi okuyarak aynı yöntemi tamamen aynı şekilde tekrarlayabilsin.
- 32:15Bulgular Bölümünde Yaşanan Sorunlar
- Bulgular bölümü genellikle araştırmacıların emek verdikleri ve sunacakları bir bölüm olmasına rağmen, bazen yüzaltmış sayfalık tablo ve bulgularla dolu olabiliyor.
- SPSS programının yaygınlaşmasıyla araştırmacılar bağımlı ve bağımsız değişkenler kutucuklarına tüm verilerini yerleştirip, anlamlı çıkan her bulguyu tezlerine tablo olarak eklemeye çalışıyorlar.
- Bulguların araştırma sorusu ve amacı ile uyumlu olması gerekir, aksi takdirde "balık avına çıkmak" veya "trollemek" olarak adlandırılan bu yöntem, fazla kafa karıştırıcı bulgular oluşturabilir.
- 34:33Sonuçlar ve Tartışma Bölümü
- Makalenin son bölümünde yazar, editör ve hakem üç kişinin birlikte çalışması gerekiyor.
- Hakem olarak karşılaşılan makalelerde giriş bölümü genellikle iyi olurken, gereç ve yöntemden sonra kalite düşüşe uğruyor ve sonuç ve tartışma bölümünde bulguların çokluğu nedeniyle amacından çıkıyor.
- Hakem, araştırmacıyla karşılıklı iletişim kurarak makalenin düzgün bir hale getirilmesini çalışır, ancak araştırmacı bazı konularda haklı ısrar ederse makale onun istediği şekilde de yayınlanabilir.
- 36:34Kaynaklar ve Etik Sorunlar
- Kaynakların güncel olması çok önemlidir, tıpta on yıldan eski bir kaynak genellikle güncel kabul edilmez.
- Tezlerde "kilo ile değil içerikle ölçülen" bir araştırma olduğu için referans sayısı tezin değerini etkilemez.
- Bazı araştırmacılar etik bir sorun olarak, bir yayın okuyup o yayının referanslarını da kendi tezlerine ekleyerek kaynaklarını şişirmeye çalışıyorlar.