Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Marmara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Patik Anabilim Dalı'nda öğretim üyesi olan Doç. Dr. Sekiz Akkuş'un Girişimci Eczacılar Topluluğu Kulübü'nün düzenlediği etkinlikte sunduğu eğitim sunumudur. Akkuş, yaklaşık 15 yıldır lisansüstü kaynak tarama derslerini ve son 5 yılda lisans öğrencilerine bu dersi vermektedir.
- Eğitim, bilimsel bir çalışma yapmak için gerekli kaynak tarama tekniklerini ve makale yazım kurallarını kapsamlı şekilde ele almaktadır. Video, ScienceDirect, PubMed, ClinicalKey, Web of Science gibi önemli veritabanlarının kullanımı, arama ve filtreleme teknikleri, bilimsel makalelerin yapısı ve bölümleri (giriş, materyal ve yöntemler, sonuçlar, tartışma) hakkında detaylı bilgiler sunmaktadır.
- Eğitim içeriğinde "parasetamol" örneği üzerinden veritabanı arama ve filtreleme teknikleri gösterilmekte, makalenin fiziki yapısı, bölümleri, yazarların sıralaması, kurum bilgileri ve DOI numarasının önemi açıklanmaktadır. Ayrıca Crossmark gibi bilimsel yayınlar için kullanılan referans sistemleri ve araştırmacıların ID numaraları hakkında bilgiler de verilmektedir.
- Etkinlik Tanıtımı
- Konuşmacı, etkinlikteki katılımcılara geçirdiği hafta aksaklıklardan dolayı etkinliğin yapılamaması için özür dilediğini belirtiyor.
- Etkinlik, kulüp üyeleriyle sayfada derleme yapmak ve bu derlemeyi paylaşmak amacıyla planlanmış, ancak daha önce eğitim almak istedikleri için bir etkinliğe dönüştürülmüştür.
- Eczacı adayları olarak bilim dünyasının bir parçası olan konuşmacılar, kendilerini geliştirmek ve literatüre katkı sağlamayı mesleğe karşı bir sorumluluk olarak görüyorlar.
- 01:37Konuşmacının Tanıtımı
- Konuşmacı, Doç. Dr. Sekiz Akkuş olarak tanıtılıyor ve Marmara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Patik Anabilim Dalı'nda öğretim üyesi olduğunu belirtiyor.
- Yaklaşık on beş yıldır lisansüstü kaynak tarama derslerini yüksek lisans ve doktora düzeyinde, beş yıldır da lisans öğrencilerine verdiğini ifade ediyor.
- Girişimci Eczacılar Topluluğu Kulübü'ne bu etkinlikte sunumda bulunmasına davet ettikleri için teşekkür ediyor.
- 03:09Bilimsel Çalışmalarda Kaynak Tarama
- Bilimsel bir çalışmaya başlamadan veya mevcut bir çalışmayı desteklemek için doğru yerden bilgi temin etmek ve bu bilgiyi doğru yorumlamak ve kullanmak önemlidir.
- Üniversite kütüphanesinde bu amaçla kullanılabilecek çok sayıda kaynak bulunmakta ve öğrencilerin marul uzantılı mail adreslerini kullanmaları ve uzaktan erişim ayarlarını yapmaları gerekmektedir.
- Bilimsel kaynaklara erişim için haftada bir-iki kere kütüphaneye gitmeden veya bilimsel makale okumadan kendinizi eksik hissetmeniz önerilmektedir.
- 04:16Veritabanları ve Kaynak Tarama Yöntemleri
- Her disiplin kendine özgü veritabanları kullanmakta ve konuşmacı en çok kullandığı veritabanlarını ekran görüntülerini göstererek tanıtacaklarını belirtiyor.
- ScienceDirect, fen bilimleri, kimyasal ve sağlık bilimlerindeki dergileri içeren bir veritabanı olup, 1995'ten sonraki çalışmaların çoğunluğuna tam metin olarak, 1995'ten öncekilerine ise özet olarak erişim sağlanabilmektedir.
- Veritabanlarında anahtar kelimeler, yazar bazında, dergi adı veya yıl bazında arama yapılabilmekte ve "Advanced Search" seçeneği ile daha spesifik aramalar yapılabilir.
- 07:15Veritabanlarının Özellikleri
- Veritabanlarında alarm sistemi kurulabilir, belirli anahtar kelimelerle ilgili yeni çalışmalar çıktığında haftalık veya aylık olarak mail ile bilgi almak mümkündür.
- PubMed, çok kullanılan veritabanlarından biri olup, özellikle farmakoloji ve klinik farmasi ödevlerinde kullanışlıdır.
- ClinicalKey, 1997'den günümüze kadar olan çalışmaların indekslenildiği bir program olup, ilaç monografları, kitaplar ve güncel versiyonlar içerir.
- 09:53Web of Science ve Diğer Kaynaklar
- Web of Science, 1980'den günümüze kadar olan hem makaleleri hem de atıkları indeksleyen, sağlık bilimleri, sosyal bilimler ve güzel sanatları içeren kapsamlı bir veritabanıdır.
- Konuşmacı, öğrencilerin kütüphanesinde uzaktan erişimle veritabanlarına ulaşabilmeleri için marul uzantılı mail adreslerini kullanmaları gerektiğini tekrar vurguluyor.
- Kütüphanenin Lexi-Comp gibi önemli veritabanlarını içerdiği belirtiliyor, ancak anlaşması bitmiş olduğu için şu an kullanılamıyor.
- 11:28Veritabanında Eşleştirme Yapma
- Veritabanında eşleştirme yapmak için iki kutucuklu bir sayfa açılır ve ilk kutucuğa yazılan ifadeler ikinci kutucukta belirtilen kategorilere eşleştirilir.
- Eşleştirme yapabileceğiniz kategoriler arasında "topic" (konu/anahtar kelime), araştırmacı ismi, dergi adı (publication), yıl ve döküman tipi bulunur.
- Ayrıca "doi" ile eşleştirme yapabilir ve "doi" ve "fatma ay" ile makaleyi bulabilirsiniz, bunlar makaleye özgü numaralar gibidir.
- 19:37Filtreleme ve Erişim
- Erişim için filtreleme yapmak önemlidir, aksi takdirde çok sayıda sonuç (örneğin parasetamol için 17.164 makale) bulunan durumda değerlendirme zaman alır.
- Bazı makaleler "open access" (erişime açık) olabilir, bazıları ise kilitli olabilir ve erişim için ücret alınabilir.
- Kütüphanelerin ve kurumların yaptığı anlaşmalar sayesinde bazı dergilere erişim sağlanabilir, ancak bazı dergilere erişim sağlanamayabilir.
- 22:25Yıllara Göre Filtreleme
- "Publications" kısmında hangi yılda belirli bir konuyla ilgili kaç tane çalışma yapıldığı görülebilir.
- Yıllara göre filtreleme yaparak, örneğin 2015-2020 arasındaki çalışmalar sadece o yılları seçerek incelenebilir.
- Büyük bir derleme çalışması için başlangıçtan günümüze kadar olan tüm çalışmaların gözden geçirilmesi gerekir.
- 24:24Kategorilere Göre Filtreleme
- Çalışmaların hangi disiplinlerde yapıldığına göre filtreleme yapılabilir (farmakoloji, farmasi, onkoloji, toksikoloji vb.).
- Döküman tipleri arasında "original article" (orijinal makale) ve "review" (derleme) bulunur.
- Orijinal makalelerin çoğunluğu araştırma grubu tarafından yapılmış olurken, derleme çalışmalarına "mini" veya daha geniş kapsamlı derlemeler olabilir.
- 26:19Bilimsel Araştırmalar İçin Veritabanı Kullanımı
- Bilimsel araştırmalar için uygun anahtar kelime seçmek önemlidir, örneğin "parasetamol" kelimesi yerine "parasetamol metabolizması" veya "parasetamol toksisitesi" gibi daha belirli konular seçilmelidir.
- Veritabanında araştırmaları incelemek için filtreleme yaparak sonuç sayısını azaltmak gerekir.
- Derleme çalışmalarında, belirli bir açıdan daha önce yayılan çalışmaların belirli kısımlarını toparlayıp okuyucuya sunmak amaçlanır.
- 27:15Veritabanındaki Farklı Döküman Türleri
- Veritabanında miting, abstract, kongre sunumları, proceeding paper (kongre sunumlarının yayın formatına getirilmiş halleri) gibi farklı döküman türleri bulunmaktadır.
- Correction (düzeltme) kategorisinde, daha önce basılan makalelerde araştırmacı veya okuyucular tarafından tespit edilen bilimsel hatalar için düzeltme metinleri bulunmaktadır.
- Veritabanında kitap bölümleri, mektup şeklinde yazılar, datalar ve diğer içerik türleri de bulunmaktadır.
- 28:35Veritabanında Filtreleme ve Değerlendirme
- Veritabanında üniversite bazında araştırmaları incelemek, projelere katılım, yüksek lisans veya doktora seçimlerinde yardımcı olabilir.
- Araştırmacılar, konularla bağlantılı olarak hangi üniversitelerin belirli alanlarda daha fazla çalışma yaptığını değerlendirebilir.
- Araştırmacılar, belirli bir konuyla ilgili çalışmaların hangi araştırmacılar tarafından yapıldığını ve hangi dergilerde yayınlandığını görebilir.
- 30:00Araştırmacı İsimleriyle Tarama
- Veritabanında araştırmacı ismiyle tarama yapılabilir, örneğin "Karakuş Sezen" ismiyle 281 makale bulunabilir.
- Araştırmacı ismiyle yapılan taramada, benzer isimli diğer araştırmacıların çalışmalarını da bulabilirsiniz.
- Araştırmacıyla ilgili yapılan çalışmalar, araştırma konuları, araştırma grupları ve bu çalışmaların hangi dergilerde yayınlandığı bilgileri önemlidir.
- 31:43Makalelerin İndirilmesi ve Referans Yönetimi
- Veritabanındaki makaleleri "export" seçeneğiyle referans yönetim sistemlerine aktarabilirsiniz.
- Makaleleri tek tek PDF veya fulltext olarak indirip yazmak yerine, referans yönetim sistemleri (EndNote, Mendeley gibi) kullanarak makaleleri sisteme aktarabilirsiniz.
- Referans yönetim sistemleri, makaleleri istediğiniz formatta sıralayarak büyük zaman kaybını engeller.
- 32:32Makalelerin Fiziki Yapısı ve Yapım Formatı
- Her makale bir yayınevine ait bir veritabanından indirilmiş olabilir, örneğin "Sciencedirect" veya "Clinical Key" gibi.
- Makalelerin başlıklarının, içeriği özetleyen ve okuyucuya makalenin konusunu anlatan olmasına dikkat edilmelidir.
- Her derginin kendi yazım formatı ve kuralları vardır, bu nedenle hangi dergiye gönderilecekse o derginin kurallarını öğrenmek önemlidir.
- 34:54Makaledeki Yazar Bilgileri ve Etik Kurallar
- Makaledeki yazar isimlerinin etik kurallara göre yazılması gerekir, yani çalışma içindeki emek payları önceden belirlenmiş olmalıdır.
- Yıldız işareti, iletişime geçilecek yazarı gösterir ve bu kişi, makalenin dergiye yüklenmesi ve hakem değerlendirmelerinin aktarılması sorumluluğundadır.
- Çok disiplinli araştırmalarda yıldız işareti birden fazla kişiye de verilebilir ve iletişim bilgileri genellikle makalenin sol köşesinde yer alır.
- 37:37Bilimsel Makalelerin Yapısı
- Bilimsel makalelerde anahtar kelimeler genellikle üç ile beş arasında sayıda bulunur.
- Her makalede konuyu özetleyen bir abstract (özet) bölümü vardır ve bu bölüm okuyucuya makalenin yaklaşık %70-80 bilgisini verir.
- Uzun makaleleri okurken önce abstract kısmını okuyup ilgili görürseniz indirip değerlendirmek daha etkilidir.
- 39:03Makalelerdeki Önemli Semboller ve Numaralar
- Makalelerde görülen kırmızı kurdele sembolü olan Crossmark, DOI numarasına sahip kaynaklara güncel bilgiler ulaşılabilmesini gösterir.
- DOI (Dijital Nesne Tanımlayıcısı) her makaleye özgü bir kimlik numarasıdır ve "http://doi.org" ile başlar.
- Araştırmacılar için ResearcherID veya ORCID gibi benzersiz ID numaraları vardır, özellikle kadın araştırmacılar için evlilik sonrası soyadı değişikliklerinden kaynaklanan kargaşayı önlemek için önemlidir.
- 41:38Makale Yapısının Bölümleri
- Bilimsel makaleler genellikle başlık, araştırmacı isimleri, anahtar kelimeler, introduction (giriş) bölümü şeklinde başlar.
- Makalelerde genellikle materyal ve metodoloji, bulgular, tartışma bölümleri bulunur ve bazılarında teşekkür ve kaynaklar bölümleri de yer alır.
- Giriş bölümünde konunun neden seçildiği ve önemini belirtirsiniz ve bu bölüm literatürün en çok kullanılan bölümüdür.
- 43:25Referans ve Teşekkürler
- Referanslar makalelerde farklı şekillerde gösterilebilir: rakamsal (üst karakter veya alt karakter), alfabeyik veya araştırmacı isimleriyle.
- Teşekkür bölümünde maddi destek sağlayan kurumlar, standart madde temini sağlayan firmalar ve makalede yer almayan yardımcı araştırmacılar için teşekkür edilir.
- Kurumlar, kuruluşlar ve firmalar için teşekkür edilebilir, ancak bu bölüme genellikle birey isimleri yazılmaz.
- 45:42Referansların Düzenli Olması
- Referanslar yıl bazında düzenli bir şekilde dağılım göstermelidir.
- Aldığınız literatürler belirli bir yıla bağlı kalmamalı, belirli bir nizam içerisinde olmalıdır.
- Her derginin yazım formatı ve kuralları vardır, bu kurallara uygun yazılmış olması gerekir.
- 46:23DOI ve Makale Bağlantıları
- Makalelerde "http://dx.doi.org" ile başlayan bir numara bulunur ve bu DOI numarası ile makaleye doğrudan erişilebilir.
- DOI bağlantısı sayesinde makalenin doğru olup olmadığı kontrol edilebilir ve alıntı alınan kısımlar kolayca bulunabilir.
- 46:56Makale Örneği ve Yapısı
- Gösterilen makale 95 referans içeriyor ve 2009 yılında basılmış bir yüksek lisans çalışmasıdır.
- Makalenin adı "Letters in Drug Design & Discovery" dergisinde yer almış olup, "Research Article" (Araştırma Makalesi) olarak sınıflandırılmıştır.
- Makalede orijinal araştırma yapılmış olup, patent almak için belirli bir ücret ödenmesi gerekmektedir.
- 48:08Makaledeki Yazarlar ve Bilgiler
- Yüksek lisans tezi olduğu için ilk yazar yüksek lisans öğrencisi olup, diğer yazarlar da çalışmanın arkasında yer almıştır.
- Yazarların isimlerinin yanında hangi kurumda görevli oldukları bilgisi verilir ve yıldız işareti ile iletişim kurulabilecek yazar belirtilir.
- Bazı dergilerde özeti (abstract) ayrı bir bölümde yer alırken, bazılarında ise "Finding" ve "Conclusion" kısımlarında ayrılmak istenir.
- 49:29Makale Bölümleri
- Makalede "Introduction" (Giriş), "Materials and Methods" (Kullanılan Materyaller ve Yöntemler), "Discussion" (Sonuçlar ve Tartışma) ve "Conclusion" (Sonuç) bölümleri bulunur.
- Giriş bölümünde çalışmanın amacı vurgulanır ve literatürden örnekler verilerek kendi çalışmanın bu örneklerle nasıl ilişkili olduğu anlatılır.