Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan psikoloji dersinin bir bölümüdür. Eğitimci, özellikle sınavlara hazırlanan öğrencilere yönelik bilgiler vermektedir.
- Video, bilgi işleme kuramının temel kavramlarını ve bilişsel süreçleri ele almaktadır. İlk bölümde uzun süreli bellekten bilginin kısa süreli bellek tarafından geri getirilmesi süreci, hatırlama türleri ve seri pozisyon etkisi anlatılırken, ikinci bölümde bilgi işleme kuramındaki geriye getirememe süreçleri (yanlış yerleştirme, bozulma, güdüsel unutma, ket vurma ve bilgiyi değiştirme) açıklanmaktadır. Son bölümde ise meta-bilişsel düşünme, meta-bilişsel bilginin kategorileri ve yürütücü kontrol kavramları detaylandırılmaktadır.
- Videoda ayrıca biliş, meta-biliş ve yürütücü kontrol gibi temel kavramlar açıklanmakta ve sınavlarda çıkabilecek soru tipleri ile bunların çözüm yöntemleri öğrencilere sunulmaktadır.
- 00:03Bilişsel Süreçlerin Dördüncüsü: Geriye Getirme
- Bilişsel süreçlerin dördüncüsü, uzun süreli belleğe kodladığımız bilginin kısa süreli bellek tarafından tekrar geriye getirilmesidir.
- Geriye getirme süreçlerinde en önemli şey kodlama ile alakalıdır; iyi bir kodlama yapıldığında geriye getirmek daha kolaydır.
- Uzun süreli belleğin kendisinde unutma yoktur, sadece geriye getirmemek vardır.
- 01:00Geriye Getirme Süreçleri
- Geriye getirme sürecinde iki temel yapı vardır: tanıma ve hatırlama.
- Tanıma, ipucuna dayalı olarak çağrışım yaratma sürecidir ve çoktan seçmeli sınavların çoğu böyledir.
- Hatırlama, ipucu olmasa bile kodlama stratejileri ile bilgiyi geriye çağırma sürecidir.
- 02:17Hatırlama Türleri
- Sıralı hatırlama, gelişigüzel değil, tamamen düzenli bir şekilde ardışık bir şekilde bilgiyi hatırlama sürecidir.
- Gelişigüzel hatırlama, tamamıyla rastgele, tesadüfi bir şekilde bilgiyi hatırlama sürecidir.
- Çağrışımsal hatırlama, kişinin herhangi bir şey gördüğünde ona başka bir şey hatırlatmasıdır.
- 04:37Seri Pozisyon Etkisi
- Seri pozisyon etkisi, bir şeyin ilk kısmını veya son kısmını hatırlamak ama aradaki kısımları hatırlamamaktır.
- Sadece ilk kısmını hatırlamak öncelik etkisi, sadece son kısmını hatırlamak sonralık etkisidir.
- Öncelik ve sonralık etkisi unutma ile değil, bir şeyin daha fazla hatırlanması ile alakalıdır.
- 06:49İleriyi ve Geriyi Destekleme
- İleriyi destekleme, eskiden öğrendiğimiz bir şeyin şimdiki öğrenmeleri daha da arttırmasıdır.
- Geriyi destekleme, yeni öğrendiğimiz bir şeyin eski şemanın daha da güçlenmesini sağlamasıdır.
- Hatırlamadan soru gelirse öncelik etkisi ya da sonralık etkisinden soru karşımıza gelebilir, ancak genelde unutma türleriyle alakalı sorular gelir.
- 11:14Bilgi İşleme Kuramında Geriye Getirememe Süreçleri
- Soru bankalarında ve denemelerde bazı soruları zorlamak için beş seçenek kullanılır, çünkü bunları birbirinden ayırt edebilen bir insan sınavda her soruyu yapar.
- Yanlış yerleştirme, bilginin yanlış bir yerde olmasından kaynaklanır ve bu durumda bilgi geri gelmez veya çok zor gelir.
- Bozulma, bellek izinin bozulmasından kaynaklanır ve bilginin kullanılmamasından kaynaklanır.
- 15:34Güdüsel Unutma ve Ket Vurma
- Güdüsel unutma (bastırma), kişiyi rahatsız eden duyguların, korkuların ve yaşantıların bilincin altına itilmesidir.
- Ket vurma iki türlüdür: ileriye ket vurma (yeni bilgiyi unutmak) ve geriye ket vurma (eski bilgiyi unutmak).
- Bilgiyi değiştirme, üstten bilgi geldikçe alttaki bilgilerin soluklaşması ve geri getirilmemesi durumudur.
- 21:56Bilgi İşleme Kuramında Temel Kavramlar
- Bilgi işleme kuramında kullanılan temel kavramlar: biliş, yürütücü biliş (meta biliş, üst biliş, metakognisyon) ve yürütücü kontrol.
- Bilinç, kişinin kendi şemaları, algıları ve dünyayı anlamlandırma biçimlerini ifade eder.
- Meta biliş, yürütücü bir iş veya üst biliş olarak en sığ anlamıyla düşünmeyi düşünmektir.
- 23:18Meta-Bilişsel Düşünme
- Meta-bilişsel düşünme, kişinin nasıl öğrendiğinin, nasıl düşündüğünün ve nasıl başarılı olduğunun farkına varmasıdır.
- Meta-bilişsel düşünen insanlar kendileriyle ilgili sorular sorarlar: "Ben nasıl öğreniyorum?", "Ben nasıl başarılı oluyorum?", "Bu konuya ne kadar harcarsam daha anlamlı olur?"
- Meta-bilişsel düşünen insanlar başarılıdır çünkü kendilerini, eksikliklerini ve fazlasını fark ederler.
- 25:25Yürütücü Bilişim
- Yürütücü bilişim, üst bilişsel bilgilerin yordama bilgisi ve bildirimsel bilgi olarak karşımıza gelmesiyle oluşur.
- Yürütücü bilişimde kişinin kendi değişkenleri, görevin kendisi ile alakalı değişkenler, pozisyon ve stratejiler önemlidir.
- Meta-bilişsel düşünen bir insan tahmin, planlama, izleme ve değerlendirme gibi basamaklardan zihinsel anlamda geçer.
- 26:45Yürütücü Kontrol
- Yürütücü kontrol, bilgi işleme sürecinin komuta merkezi olarak her şeyi yöneten, yönlendiren bir yapıdır.
- Yürütücü kontrol, bilginin alınması, işlenmesi, kaydedilmesi ve geri çağrılması gibi tüm süreçleri yönetir.
- Bilgi işleme kuramı tamamlanmış olup, bir sonraki videoda soru çözümleri ve doğru-yanlışlar paylaşılacaktır.