Buradasın
Azerbaycan'da Taşların Sayısı Üzerine Bilgilendirici Program
youtube.com/watch?v=VRqjBx-nLWkYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, "Bilirkişi Düşüncesi" programında sunulan, Azerbaycan'da yaşayan Taşların (Talış) nüfusu hakkında bilgilendirici bir içeriktir.
- Program, Taşların coğrafi konumu, nüfus sayıları ve tarihsel gelişimini kronolojik olarak anlatmaktadır. Sovyetler Birliği döneminde yapılan nüfus sayımları, 1999 yılı resmi nüfus sayımı ve Batı bilim adamlarının (Clifton ve Kesen) sunduğu veriler karşılaştırılmaktadır. Ayrıca, Bakü'nün resmi verileri ile bağımsız kaynaklar arasındaki farklılıklar vurgulanarak, Taşların nüfusunun gayri resmi olarak bir milyon beşyüz bin olabileceği belirtilmektedir.
- Talış Halkı Hakkında Genel Bilgiler
- Talış halkı, Azerbaycan Cumhuriyeti ve İran İslam Cumhuriyeti'nde Hazar Denizi'nin güneybatı kıyılarında yaşayan İran halkıdır.
- Talış halkı Güney Kafkasya'da en yüksek nüfusa sahip dört halktır ve coğrafi olarak Arın sınırlarına en yakın İran halklarından biridir.
- Talışlar, Azerbaycan'ın Arça, Veli Rayları ve kısmen İmlişli rayonlarında yaşamaktadır.
- 00:47Talışların Nüfus Sayımları
- 1914 yılında yayınlanan Lenkere bölgesindeki çalışmada, bölgede 77 bin Talış ve 63 bin Türk'ün yaşadığı belirtilmiştir.
- 1921 yılında yapılan tarımsal nüfus sayımı verilerine göre bölgede 66 bin Talış ve 78 bin Türk yaşıyordu.
- 1926 yılında yapılan nüfus sayımına göre Sovyetler Birliği'nde 77.323 Talış yaşıyordu.
- 01:22Talışların Nüfus Sayımlarındaki Değişimler
- 1931 yılında Azerbaycan'da yaşayan Talışların sayısı 89.398 idi.
- 1937 yılı nüfus sayımı verilerine göre Taların sayısı 1.244, 1939 yılı nüfus sayımı verilerine göre ise Sovyet Azerbaycan'da 87.504 idi.
- 1959 yılı verilerine göre Sovyetler Birliği'nde 162 Talış yaşıyordu; bunlardan 33'ü Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'nde ve 85'i Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde yaşıyordu.
- 02:16Talışların Nüfus Sayımlarındaki Sorunlar
- 1970 ve 1979 yılı nüfus sayımlarında Talışlar göz ardı edildiler ve sadece Perestroyka yeniden yapılanmaya bağlı olarak 1989 yılında Talışlar nüfus sayımına tekrar dahil edildi.
- Nüfus sayımı sırasında etnik kökenlerini Talış olarak tanımladığı kişilerin verilerine hile karıştırıldı ve iki gün içerisinde Azerbaycanlı olarak kaydedildiler.
- Sadece halk gösterilerinden sonra Azerbaycan'da 21.169 Talış kaydedildi.
- 02:50Batı Bilimsel Araştırmaların Verileri
- Amerikalı bilim adamı Cliftonların verilerine göre Rayda nüfusun sayısı 200.344 insandır ve yüzde 90'ı Talış'tır.
- Atara Rayda nüfusun sayısı 82.000'dir ve yüzde 98'i Talış'tır.
- Lirik reyonda 63.000, Masalı reyonda 175.715, Bilesuvaryon'da 76.000, Cellabat reyonunda da Talışlar yaşıyor.
- 04:02Sungayt'taki Talışların Sayısı
- Kanadalı bilim adamı Kesenin 2003 yılında yazdığı doktora tezinden Sungayt'taki Talışların sayısı hakkında bilgiler ulaşılabilir.
- Yazarın verilerine göre Sungayt'ta 400.000 insan yaşıyor ve yüzde 20'si Talış'tır, yani Talışların sayısı 80.000'dir.
- Bakü tarafından sunulan rakamlar bağımsız kaynakların verilerinden oldukça farklıdır.
- 04:53Talışların Gerçek Nüfusu
- Amerikan araştırmaları Azerbaycan'ın güneyindeki beş bölgede 500 binden fazla insanın, belki de 200 bin insanın, Sungayt ise 300 bin insanın Talış dilinde konuştuğunu gösteriyor.
- Bakü'nün Talışlarından sadece Bina tamamen elektriklilerle meşguldür ve orada yaklaşık 40 bin Talış yaşıyor.
- Tanış nüfusunun sayısı gayri resmi sayımlara göre 1.5 milyon olabilir, oysa 2009 yılının Nisan ayında yapılmış nüfus sayımına göre Bakü, ülkede Talışların sayısı 112 bin, yani cumhuriyetin nüfusunun yüzde 1,30 olduğunu öne sürüyordu.