Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin AYT felsefe sınavına hazırlık kapsamında sunduğu eğitim içeriğidir. Öğretmen, öğrencilere hitap ederek konuları anlatmaktadır.
- Video, toplumsal değişme ve gelişme konusunu kapsamlı şekilde ele almaktadır. İlk bölümde toplumsal değişmenin tanımı, özellikleri, hızlandıran ve yavaşlatan faktörler, bilim ve teknolojinin etkileri, modernleşme ve küreselleşme kavramları incelenmektedir. İkinci bölümde ise toplumsal gelişme kavramı, toplumsal değişim ile toplumsal gelişme arasındaki farklar, toplumsal bütünleşme ve toplumsal çözülme (anomi) kavramları Emile Durkheim'in tanımıyla açıklanmaktadır.
- Videoda ayrıca toplumsal değişme tipleri (serbest ve planlı) ve toplumsal çözülmenin göstergeleri ile bunu önleme yöntemleri de detaylı olarak anlatılmaktadır. Video, bir sonraki derste AYT soru bankasından soruların çözüleceği bilgisiyle sonlanmaktadır.
- 00:18Toplumsal Değişme Tanımı ve Özellikleri
- Toplumsal değişme, bir toplumun yapısında, kültüründe, kurumlarında veya kurumların birbiriyle olan ilişkilerinde meydana gelen farklılaşmalara denir.
- Toplumsal değişme nötrdür, değer yargısı içermez ve her zaman olumlu olmaz, bazen de olumsuz olabilir.
- Toplumsal değişme bir süreçtir, bazen planlıdır ama çoğu zaman plansızdır, maddi öğelerdeki değişme manevi öğelerinden daha hızlıdır ve kaçınılmaz, süreklidir.
- 02:04Toplumsal Değişmeyi Etkileyen Faktörler
- Toplumsal değişmeyi hızlandıran faktörler: özgürlükçü yönetim, değişime açık kültür, etkileşim içinde olma, toplumsal adaletsizlikler, savaşlar, göçler ve bilim-teknolojideki değişmelerdir.
- Toplumsal değişmeyi yavaşlatan faktörler: baskıcı yönetim, değişime kapalı kültür, kendi içinde kapalı toplum, toplumsal adaletsizlikler, savaşlar, göçler ve bilim-teknolojideki yavaş gelişmedir.
- Toplumsal değişimi etkileyen faktörler arasında fiziki çevre, kitle iletişim araçları, ekonomi, modernleşme, küreselleşme, demokratikleşme, bilim-teknoloji, kültür ve demografi bulunmaktadır.
- 03:48Bilim ve Teknolojinin Toplumsal Değişim Üzerindeki Etkisi
- Bilim ve teknolojinin olumlu etkileri: insanların hayatını kolaylaştırır, işlerini hızlandırır, eğitim ve sağlık alanında önemli gelişmeler sağlar, insanların dünyayla bütünleşmesini sağlar.
- Bilim ve teknolojinin olumsuz etkileri: kültür emperyalizine açık olmaya neden olur, egemen kültürlerin gelişmekte olan toplumları sömürmesine yol açar, yerel kültürleri ve dilleri ortadan kaldırabilir.
- Teknolojinin gelişmesiyle sosyal ilişkilerde, arkadaşlık ilişkilerinde, duygusal ilişkilerde zayıflama ve aile ilişkilerinde erozyona uğrayan durumlar olabilir.
- 05:44Modernleşme ve Toplumsal Değişme İlişkisi
- Modernleşme, çağın koşullarına uygun yaşamak ve bilim-teknolojinin sunduğu olanaklardan yararlanmak anlamına gelen geniş kapsamlı bir değişim sürecidir.
- Modern toplumlar insan odaklıdır, nüfusun çoğunluğu şehirlerde yaşar, rasyonel hukuk sistemi vardır, karmaşık iş bölümü ve uzmanlaşma vardır.
- Modern toplumlarda kadın-erkek eşitliği sağlanmış, bilim-teknoloji kullanımı artmış, farklı inançlara hoşgörü vardır ve akılcı bir dünya görüşü benimsenmiştir.
- 07:22Küreselleşme ve Toplumsal Değişme İlişkisi
- Küreselleşme, toplumların siyasal, sosyal, ekonomik ve kültürel olarak dünyaya açılması ve dünyanın küresel bir köy haline gelmesidir.
- Küreselleşmenin olumlu özellikleri: toplumlar arası ilişkiler zenginleşir, insanlığın ortak değerler oluşur, ülkeler arasında ekonomik kolaylıklar sağlar ve bilimsel çalışmaların hızlanmasını sağlar.
- Küreselleşmenin olumsuz özellikleri: egemen kültürlerin gelişmemiş toplumları sömürmesine neden olur, milli kültürlere müdahale eder, gelenekleri ortadan kaldırır ve işsizliğe yol açabilir.
- 09:38Toplumsal Değişme Tipleri
- Toplumsal değişme serbest şekli olabilir (planlı olmayan, kendiliğinden gerçekleşen) veya planlı şekilde olabilir.
- Planlı toplumsal değişme demokratik planlı değişme veya baskı yoluyla değişme olabilir.
- Baskı yoluyla değişme örneği olarak İran, Rusya ve Çin gösterilebilir, bu baskı ortadan kalktıktan sonra toplum tekrar eski haline dönecektir.
- 10:31Toplumsal Gelişme ve Toplumsal Değişim
- Toplumsal gelişme, toplumda siyasal, demokratik ve ekonomik anlamda sürekli ileriye doğru bir değişimdir.
- Toplumsal değişim ileriye doğru da olabilir, geriye doğru da olabilir, olumlu da olabilir, olumsuz da olabilir, ancak toplumsal gelişme her zaman olumludur ve ileriye doğrudur.
- Toplumsal gelişmenin göstergeleri arasında gelir dağılımında iyileşme, yenilikleri destekleyen eğitim sistemi, temel ve hak özgürlüklerin gelişmesi, insan haklarını temele alan hukuk sistemi ve insana değer veren bir yönetim bulunmaktadır.
- 11:45Toplumsal Bütünleşme ve Toplumsal Çözülme
- Toplumsal bütünleşme, toplumu meydana getiren maddi ve manevi unsurların uyumlu bir bütün oluşturacak şekilde birbirini tamamlamasıdır.
- Toplumsal çözülme, toplumu meydana getiren maddi ve manevi öğelerin bir bütün oluşturacak şekilde birbirini tamamlayamaması olayıdır ve Emile Durkheim tarafından anomi olarak tanımlanmıştır.
- Toplumsal çözülmenin göstergeleri arasında temel işlevleri zayıflamış aile yapısı, yoksulluk ve gelir dağılımında adaletsizlik, şiddet eğilimi ve artan suç oranı, hukukun ve toplumsal kontrolün zayıflaması, bilim ve sanatta verilen değerin azalması, bireylerin kendini güvende hissedememesi, toplumsal tabakalar arasında farklılaşma, hak ve özgürlüklerin kısıtlanması, örgütlenme yetersizliği, demokratik kuruluşların yetersizliği ve milli birlik bilincinin zayıflaması bulunmaktadır.
- 13:23Toplumsal Çözülmeyi Önleme Yöntemleri
- Küreselleşme nedeniyle zayıflayan milli birlik duygusunu güçlendirmek, toplumun kültürel değerlerini nesillere aktarmak ve iyi bir eğitim sistemiyle mili nitelikte bir kültür aktarımı yapmak toplumsal çözülmeyi önleyebilir.
- Yönetme gücü demokratik kişilere verilmeli veya demokratik bir toplum olması gerekir.
- Baskıcı bir toplum kültürel çözümü ve toplumsal çözülmeyi hızlandırabilir, bireyin temel ve hak özgürlüklerini koruma altına alarak toplumsal çözülmeyi önleyebiliriz.