• Buradasın

    Aydınlatma Tasarımı ve Teknolojisi Hakkında Kapsamlı Bir Röportaj

    youtube.com/watch?v=PQpw7XkbKTg

    Yapay zekadan makale özeti

    • "Ay'daki Adam" programında Emre Güneş, mimari aydınlatma tasarımı uzmanı olarak bir röportaj vermektedir. Ayrıca videoda sinemacı, Oker ve İlker gibi diğer konuşmacılar da yer almaktadır.
    • Video, aydınlatma tasarımı ve teknolojisi konusunu kapsamlı bir şekilde ele almaktadır. İçerik, aydınlatmanın karmaşık bir disiplin olduğu, insanların ışığın önemini anlamadığı ve planlamasız kararlar aldığının eleştirisiyle başlayıp, aydınlatma teknolojilerinin tarihsel gelişimini, farklı ışık kaynaklarının özellikleri, renk sıcaklığı kavramını ve doğru ışık seçiminin önemi gibi konuları kronolojik olarak incelemektedir.
    • Videoda ayrıca LED, floresan, kompakt floresan ve akor filamen lambaların karşılaştırılması, Color Rendering Index (CRI) ve Television and Cinema Light Index (TCLI) gibi teknik kavramların açıklanması, mavi ışığın melatonin hormonuna etkisi ve uyku kalitesine olası zararları gibi konular ele alınmaktadır. Konuşmacılar, ışığın insan hissiyatı üzerindeki etkisi, günlük hayatta doğru aydınlatmanın önemi ve kültürel faktörlerin ışık algısı üzerindeki etkisi hakkında da bilgiler paylaşmaktadır.
    00:22Aydınlatma Tasarımı Uzmanı Emre Güneş
    • Emre Güneş, "ışıkçı" olarak kendini tanımlıyor ve Türkiye'de yaklaşık 14-15 senedir aydınlatma tasarımı ile ilgileniyor.
    • 2005 yılından beri "Professional Lighting Design Türkiye" adlı bir dergi çıkarmış, bu dergi İngilizce, Çince, Almanca ve Türkçe olarak Almanya'da yayınlanıyordu.
    • Dergi 66 sayı kadar yayınlandıktan sonra, 2022 Mart ayında Alman yayıncılar basılı yayın yapamayacağını belirterek dergi sona erdi.
    03:08Aydınlatma Teknolojisi ve Sektördeki Sorunlar
    • Emre Güneş, mimari aydınlatma tasarımı alanında çalışmakta ve 2014 yılında "Ağustos Teknoloji" adlı ticarethane açarak Türkiye'de eksik görülen aydınlatma teknolojilerini getirmeye odaklanıyor.
    • Günümüzde kameraların hassasiyeti artması ve ev aydınlatma ekipmanlarının kalitesinin yükselişiyle, var olan ışıkla çekme trendi oluşmuş olsa da hala tamamen yeterli değil.
    • Aydınlatma tasarımcıları, kullanılan lambanın türü, mercek rengi, sıcaklığı ve renk ısısı gibi binlerce değişkeni dikkate almak zorunda olmasına rağmen, insanlar ışığı basit bir süreç olarak algılıyorlar.
    08:05Aydınlatma Teknolojisinin Gelişimi ve Sorunları
    • Aydınlatma teknolojisi, ilk akor flaman lambasından LED'ye kadar gelişmiş olsa da, her yeni teknoloji avantaj ve dezavantajları getirmiş, mükemmel bir ışık kaynağı bulunmuyor.
    • Yapı üretim sürecinde aydınlatma genellikle son dakikaya bırakılıyor, enerji ve zamanın bitmesiyle planlamasız ve programsız kararlar alınıyor.
    • Türkiye'de aydınlatma konusunda kültürel olarak önem verilmediği için, Orta Köy Camii gibi yapıların aydınlatma tasarımlarında renk ısısı, yükseklik ve estetik kaygı eksikliği gibi sorunlar yaşanıyor.
    12:25Aydınlatma Tasarımının Doğası
    • Aydınlatma tasarımcısı genellikle sadece armatür veya dekoratif obje tasarlayan kişi olarak algılanırken, aslında mekanla kullanıcı arasındaki ilişkiyi ışıkla kurgulayan ve planlayan biridir.
    • Aydınlatma tasarımcısı, mekanın bulunduğu bağlam içinde nasıl ortaya çıkarılacağını, neresinin vurgulanacağını ve mimaride nasıl farklılık yaratılacağını düşünmeli ve planlamalıdır.
    • Sadece dört projektörü binaya doğru atmak, fonksiyonel olarak görevini yerine getirir ancak iyi bir planlama gerektirmez.
    14:12Aydınlatma Tasarımının Değerlendirilmesi
    • Aydınlatma tasarımı gibi sübjektif bir konuda "güzel mi değil mi" tartışmaları genellikle ilerleyemez çünkü herkes kendi estetik görüşünü savunabilir.
    • Bir şeyi değerlendirmek için o konuda bilgiye sahip olmak gerekir; örneğin zeytinyağlı dolma yiyen ancak nasıl yapıldığını bilmiyen biri, beğendiyse bile bunun iyi bir dolma olduğunu söyleyemez.
    • İyi bir aydınlatma tasarımı için teknik bilgi, renk bilgisi ve estetik anlayışa sahip olmak gerekir.
    16:23Aydınlatma Tasarımında Kriterler
    • Bir tasarımın "daha iyi olabilirdi" denmesi, o konuda bilgi ve estetik anlayışa sahip olmanın bir sonucudur, ancak bu kavram "her şey daha iyi olabilir" düşüncesine dönüşebilir.
    • Kamusal alanlarda yapılan aydınlatma tasarımı hakkında daha sert yorumlar yapılabilir, ancak özel alanlarda "ben böyle istiyorum" diyen kişiye karşı durmak gerekir.
    • Aydınlatma tasarımı hakkında genellikle sadece ışığın miktarı ile değerlendirilir, "ışıl ışıl" olma kriteri yaygın olarak kullanılır.
    19:45Aydınlatma Sektörünün Tarihi ve Sorunları
    • Thomas Edison'ın bulduğu lambanın bir varyasyonu olan akkor flamanlı lambalar artık bulunamaz hale gelmiş ve çok kıymetlidir.
    • Aydınlatma sektörünün garip bir özelliği, "plande obsesis" olarak adlandırılan, belli ürünlerin ömürlerini kısaltma eğilimidir.
    • Ampullerin ömrü bilerek kısaltılırken, İngiltere'de yüz yıldır yanan ve Amerika'da yüz on senedir yanan lambalar bulunmaktadır.
    21:02Lamba Teknolojisinin Tarihi
    • 1925 yılında büyük şirketler arasında bir anlaşma yapılmış ve belirli bir süre sonra şirketlerin dokümanlarını açıklamak zorunda olduğu için imzalı sözleşmeler ortaya çıkmış.
    • Teknoloji zamanla gelişmiş, halojen, floresan, kompakt floresan, sodyum buharlı ve metal halit lambaları ortaya çıkmış.
    • Her yeni teknoloji pazarlama ile evrensel hale gelmiş ve önceki teknolojiler "çok kötü" olarak tanımlanmış.
    22:39Floresan Lambaların Özellikleri
    • Floresan lambalar, akor filamen lambalarına göre enerji açısından avantaj sağlıyor.
    • Akor filamen lambalarında sadece %10'ı enerjiye dönüşüyor, geri kalanı ısı olarak kaybediliyor.
    • Floresan lambalar saniyede 150-200 kez yanıp sönüyor ancak gözlerimizin tazeleme hızından çok daha hızlı olduğu için sürekli yanıyor gibi görünüyor.
    23:46Kompakt Floresan Lambaların Sorunları
    • Kompakt floresan lambalar enerji tasarrufu sağlıyor ve akor filamen lambalarına göre daha uzun ömür sahibi.
    • Bu lambaların ısının düştüğü noktada iyi performans sergilemiyor ve sık sık açıp kapandığında ömründen yemeye başlıyor.
    • Kompakt floresan lambaların içinde civa bulunuyor ve kırıldığında civa havaya karışarak tehlikeli olabiliyor.
    25:37Kompakt Floresan Lambaların Çevresel Etkileri
    • Bu lambalar, kutup ayılarını kurtaracak şekilde pazarlanmış ancak gerçek durum farklı.
    • Lambaların üretim, lojistik ve geri dönüşüm süreçleri de çevreye zarar veriyor.
    • Kırılan lambaların temizlenmesi için özel yöntemler gerekiyor ve civa içeriği çevreye zarar veriyor.
    28:04LED Teknolojisi
    • LED teknolojisi 1910'lardan beri biliniyor ve 1960'ların sonlarında ticarileşmiş, 2008'de mavi LED bulunmuş.
    • Beyaz ışık elde etmek için RGB renk sentezi veya mavi LED'in yaydığı spektrumu fosfor aracılığıyla doldurma yöntemleri kullanılıyor.
    • LED üretiminde galinyum nitrit (GaN) ve diğer malzemeler kullanılıyor, bu süreç standartlaştırılmamış ve karmaşık bir operasyon.
    30:28Günışığının Renk Sıcaklığı
    • Günışığının renk sıcaklığı, gökyüzünün mavi olması gibi önemli bir fenomendir.
    • Güneşin çeperinde patlayan hidrojenler enerji oluşturur ve bu enerji uzayda hareket ederek 5500K sıcaklığa ulaşır.
    • Işık gökyüzüne girerken, iki farklı karakterdeki malzemeden geçiş yaparken kırılma gerçekleşir ve Newton'un prizması gibi farklı dalga boyları farklı şekilde hareket eder.
    31:22Renk Sıcaklığının Değişimi
    • Güneş ışığının gökyüzüne giriş açısına göre mavi ile kırmızı arasındaki denge sürekli değişir ve beyaz ışık soğuk beyaz ile sıcak beyaz arasında geçiş yapar.
    • Sabah, öğlen ve akşam ışığının renk sıcaklığı farklıdır; akşamüstü ışığının sıcaklığı 5600K, öğlen 5500K, mum ışığı ise 1800K civarındadır.
    • Gökyüzünün ve suyun rengi yoktur; gözümüzüze gelen farklı dalga boylarının ağırlığı onları renkli algılamamızı sağlar.
    32:27Renk Algılama Mekanizması
    • Kırmızı ışık yüzeyden direkt geçip gözümüze gelirken, maviler dağılır (relex saçılması) ve bu nedenle gökyüzü mavi görünür.
    • Bir malzeme sadece mavi ışığı geri verirken diğer ışıkları absorbe eder; her şeyi absorbe ederse siyah, her şeyi verirse beyaz olur.
    • "Günışığı" terimi teorik olarak yanlış olabilir çünkü sürekli değişen bir renk sıcaklığına sahiptir, ancak sinema-televizyon aleminde kabul edilmiş bir ifadedir.
    35:08Renk Sıcaklığı Kavramı
    • Renk sıcaklığı (CCT - Correlated Color Temperature), mavi, yeşil ve kırmızının dengede olduğu bir alan olan black body curve ile tanımlanır.
    • Bu kavram, bir malzemeyi 5000K'e ısıttığınızda nasıl enerji yayacağını tarif eder.
    • Correlated kısmı, mavi-kırmızı dengesini anlamlı bir şekilde ifade etmek için kullanılır.
    36:10Gözün Yapısı ve Algılama
    • Gözümüzde gün ışığında renkleri algılayabilen kon reseptörleri ve düşük ışık seviyesinde çalışan rode reseptörleri vardır.
    • Kon reseptörleri kırmızı, yeşil ve maviyi algılayan üç farklı türden oluşur.
    • Gece hiçbir şeyin rengini göremeyiz çünkü rode reseptörleri düşük ışık seviyesinde çalışır ve renk algılama yeteneği yoktur.
    37:15Renk Algılamanın Evrimi
    • İnsan gözleri 380-780 nanometre aralığını görülebilir spektrum olarak algılar.
    • Renkle uğraşan kişilerin ve genel insanlar arasında renk algılama yeteneği farklılık gösterir.
    • Gece ay ışığında, renk algılama yerine, renksiz ortamda avcıyı ayırt edebilecek özellikler kazanırız.
    39:22Renklerin Doğadaki Anlamları
    • Kırmızı renk daha çekici çünkü tehlikeli olan şeyler genellikle kırmızı tonunda geri verir.
    • Hayatta canlı yayın yoktur, herkes kendi bilgi, kültür ve deneyim filtresinden geçiren bir gerçeklik yaşar.
    • Doğada zehirli ve tehlikeli malzemeler genellikle kırmızı tonunu geri verir, bu nedenle insanlar kırmızı rengi tehlikeli olarak algılar.
    40:53Işık ve Renk İlişkisi
    • Renk, ışığın bir özelliği olarak tanımlanır ve biz ışık aldığımızda veya bir yeri aydınlattığımızda karar vermemiz gerekir.
    • Işık kaynağının spektrumunu anlamak önemlidir; spektrum, ışığın hangi dalga boyunda ışıma yaptığıdır.
    • Eskiden lambalar standart bir ışık verirken, LED teknolojisiyle ışık spektrumu daralıp, belli alanlarda pik yapıp belli alanlarda hiç ışıma yapmama durumu oluşmuştur.
    42:05LED Lambaların Sorunları
    • LED lambalar, doğru renk tanımlamak için yeterli değildir; özellikle YouTube'da düzgün renklerle yayın yapmak için kullanılamazlar.
    • LED lambalar belli aralıklarda hiç ışıma yapmıyor ve bu aralıklar cilde önemli olan renklerin yerini tutuyor.
    • Bir malzemenin rengini doğru algılamak için ışığın tam gelmesi veya mümkün olduğu kadar genişlikte gelmesi gerekir, aksi takdirde renk değişiklikleri oluşur.
    43:51Işık Kalitesi ve Medya
    • Videoda gösterilen bölümlerde, farklı ışık kaynakları nedeniyle cilt rengi standart tutulamamıştır.
    • Dünyada çekilen ve stüdyoda çekilen videolar arasında renk standartları tutturulması önemlidir.
    • İnsanlar dünyayı algıladıklarında %80'lik bilgiyi gözlerinden alırlar ve bu gözlerde ışık sayısını yapıyoruz.
    46:51Işık Kaynağı ve Aydınlatma
    • Işık tasarımı için en temel motto, ışık kaynağını gizlemek ve sadece ışığın etkisini görmektedir.
    • Avizeyi parıltı öğesi olarak kullanabilirsiniz, ancak normalde ışık kaynağını değil, ortama yayılan ışığı görmelisiniz.
    • Endirekt ışık kullanmak enerji verimliliği kaybettirir, ancak deneyim ön plana çıkar.
    47:55Işık ve Hayat
    • Güneş ışığı mümkünse %100 alınmalı, ancak gün ışığı kesildiğinde hissedilen iyi olma duygusu tamamen ışıkla ilgilidir.
    • İsveç/Norveç'teki güneş almayan bir kasabada, dağların arasında yerleştirilen aynalarla gün ışığı sağlandı.
    • Işık mutluluk ve rahatlık sağlar; güneş olmadan dünyada hayatın devam etmesi mümkün değildir.
    49:13Pratik Işık Seçimi Önerileri
    • Pratik ışıklar sinemada da kullanılabilir, ancak renk sıcaklığı (color temperature) ve color rendering index (CRI) gibi dikkat edilmesi gereken bazı meseleler vardır.
    • CRI, ışık kaynağının rengi yaratabilme yeteneğini gösterir, ancak hesaplama yöntemi problemli olduğu için sinemada TLCI (Television and Cinema Light Index) tercih edilmektedir.
    • TLCI değeri yüksek olan ışıklar kamera ayarlarını yaparken daha kolaylaştırır ve renk kalitesi açısından daha iyi sonuç verir.
    50:25Color Rendering Index (CRI) ve Önemi
    • CRI normalde sekiz pastel renk üzerinden değerlendirilir ve 50 ile 100 arasında bir değer alır, ancak sinemacılar için 95+ değerli ışıklar önerilir.
    • R9 değeri de önemli olup, bu değer parlak renkleri (kırmızı gibi) doğru bir şekilde göstermeyi sağlar.
    • Sora marka LED ışığı 95 CRI değerine sahiptir ve genellikle mimari aydınlatmada, müzede veya restorantlarda tercih edilir.
    52:33Mavi Işık Tehlikesi
    • Mavi ışık düşük dalga boyu, yüksek frekans ve yüksek enerji içerir, bu da göz retinasına zarar verebilir.
    • Gece mavi dalga boyu içeren ışık kaynakları kullanıldığında melatonin hormonu baskılanır ve uykuya geçmek zorlaşır.
    • Gece vardiyasında çalışan hemşirelerde göğüs kanserine yakalanma oranı %50 daha fazla olup, bu uyku dengesinin bozulmasıyla ilgilidir.
    55:45Işık Teknolojileri ve Değerlendirme
    • Akor flaman lambalar Avrupa Birliği düzeyinde yasaklanmıştır ve Türkiye'de 40 watt üzerindeki halojen lambaların satışı kısıtlıdır.
    • Akor flaman lambalar 1-2 TL civarındayken, kompakt floresan lambalar 8 TL'ye kadar düşmüş, LED lambalar ise 8-9 TL civarındadır.
    • Tungsten halojen lambalar dünyanın en düşük kaliteli lambaları olarak değerlendirilir, soğuk beyaz ışığı bazı kişilerin tercih etmesi doğamıza aykırıdır.
    58:24Işık Kalitesi ve Etkileri
    • Akor flaman lambaların flicker sorunu vardır, beyin sürekli sinyal alır ve bu özellikle migren olanlar için baş ağrısı gibi problemlere neden olabilir.
    • Doğal ışık ve hastane ışığı arasında büyük fark vardır, doğru ve kaliteli ışık seçimi sağlık açısından önemlidir.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor