Buradasın
Kimya Dersi: Elementlerin Elektron Dizilimi ve Periyodik Sistem
youtube.com/watch?v=z3ZxEvmPgpYYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir kimya öğretmeninin öğrencilere elementlerin elektron dizilimi ve periyodik sistem konularını anlattığı eğitim içeriğidir.
- Video, elementlerin katman elektron dağılımlarından başlayarak periyodik sistemde yer bulma konusuna kadar uzanan bir yapıya sahiptir. Öğretmen önce elektronların çekirdek çevresindeki enerji düzeylerindeki dizilimini, Bor atom modeline göre katmanların adlandırılmasını ve maksimum elektron kapasitelerini açıklar, ardından iyonların katman elektron dağılımlarını ve dublet-oktet kurallarını anlatır. Son bölümde ise periyodik sistemde elementlerin periyot, grup ve katman numaralarının nasıl belirleneceği örneklerle gösterilir.
- Videoda hidrojen, alüminyum, azot, neon, klor, demir, argon ve potasyum gibi çeşitli elementler üzerinden pratik örnekler verilmekte ve öğretmen, kritik kelimelerin (periyot numarası katman elektron sayısı, grup numarası değerlik elektron sayısı) önemini vurgulayarak alıştırmaların yapılmasını tavsiye etmektedir.
- 00:06Elementlerin Katman Elektron Dağılımı
- Elementlerin katman elektron dağılımları hakkında bilgi verilecek.
- Elektronlar çekirdek çevresinde belli enerji düzeylerinde, yani katmanlarda bulunur.
- Katman, kabuk, yörünge ve periyot kelimeleri aynı şeyi ifade eder ve elektronların takıldığı bölgeleri belirtir.
- 01:18Elektronların Dağılımı
- Elektronların enerjileri, bulundukları katmanların enerjilerine eşittir (Bor atom modeline göre).
- Elektronlar çekirdeğe en yakın olan katmandan başlayarak dizilirler.
- Çekirdekten uzaklaştıkça elektronun enerjisi ve katman enerjisi artar.
- 01:59Atomun Katman Yapısı
- Atomun katmanları "n" sembolü ile gösterilir ve katmanlar 1, 2, 3, 4 gibi tam sayılar veya k, l, m, n gibi harflerle sembolize edilebilir.
- Bir katmanda bulunabilecek maksimum elektron sayısı 2n² formülüyle hesaplanır; örneğin 1. katmanda 2, 2. katmanda 8, 3. katmanda 18 elektron yerleştirilebilir.
- Boraton modeline göre atomun merkezinde çekirdek bulunur, çekirdeğin içinde proton ve nötron vardır ve atomun kütlesi çekirdekte yer alan bu parçacıklardan ibarettir.
- 03:15Elektron Yörüngeleri ve Katman Elektron Dağılımı
- Elektronlar çekirdeğin çevresindeki dairesel yörüngelerde bulunur ve bu yörüngeler n ile gösterilir (n1, n2, n3, n4) veya k, l, m, n gibi harflerle sembolize edilebilir.
- Katmanlardan çekirdeğe uzaklaştıkça yörüngelerin enerjileri artar ve bu da yörüngede bulunan elektronların enerjilerinin arttığını gösterir.
- Katman elektron dağılımı, atomun elektron sayısına göre yapılır ve nötr atomlarda proton sayısı elektron sayısına eşit olduğu için protona bakarak da yapılabilir.
- 05:56Örnek Katman Elektron Dağılımları
- Hidrojen atomunda 1 elektron olduğu için sadece 1. katmanda 1 elektron yerleştirilir.
- Helium atomunda 2 elektron olduğu için 1. katmanda 2 elektron yerleştirilir.
- Alüminyum atomunda 13 elektron olduğu için 1. katmanda 2, 2. katmanda 8, 3. katmanda 3 elektron yerleştirilir.
- 08:36Periyodik Sistemde Özel Durumlar
- Periyodik sistemde 4. periyotta (3. periyottan itibaren) geçiş grupları (b grupları) başlar ve dizilim farklılık gösterir.
- İlk 20 element için katman dizimi her zaman 2, 8, 8 şeklinde olur, ancak 20. elementin üzerine çıktığında 3. katman 18 elektron olana kadar doldurulur.
- İyonların katman elektron dağılımında da nötr atomlarda olduğu gibi elektron sayısına göre yapılır.
- 12:10Atomların Kararlılık Arayışı
- Atomlar kararlı olmak isteyen, periyodik sistemin soygaz grubu (8A grubu) elementleri tepkime yapmaya yatkın değil ve bileşik oluşturmak istemez.
- Atomlar soygazlara benzer kararlı bir yapıya ulaşmak için iki veya sekiz elektrona tamamlamaya çalışırlar.
- Atomlar bu kararlı yapıya ulaşmak için iyon şekline dönerek elektron alışverişinde bulunurlar.
- 13:22Dublet ve Octet Kuralı
- Atomların son katmanlarındaki elektron sayısını iki veya sekize tamamlamaya çalışması octet kuralı olarak adlandırılır.
- Dublet kuralı aslında octet kuralının bir alt kategorisidir ve periyodik sistemin bazı elementlerinin helyuma benzemek için ilk katmanlarını ikiye tamamlamasını ifade eder.
- Octet kuralı, elementlerin son katmanlarını sekize tamamlamak için elektron alışverişinde bulunmasını ifade eder.
- 14:17Örneklerle Kural Uygulaması
- Hidrojen eksi bir yüklü iyon, elektron sayısını ikiye tamamlayarak helyuma benzer bir yapıya ulaşır (dublet kuralı).
- Azot eksi üç yüklü iyon, elektron sayısını sekize tamamlayarak kararlı bir yapıya ulaşır (octet kuralı).
- Magnezyum artı iki yüklü iyon, son katmanını sekize tamamlayarak kararlı bir yapıya ulaşır (octet kuralı).
- 19:25Periyodik Sistemde Yer Bulma
- Bir elementin proton sayısı biliniyorsa, katman elektron dağılımı yaparak periyodik sistemdeki grubunu ve periyodunu bulabiliriz.
- Bir elementin kaç katmanı varsa, o kadar periyotta bulunur.
- Son katmanda bulunan elektron sayısı (değerlik elektron) elementin grup numarasını verir.
- 22:23Periyodik Sistemdeki Yer ve Elektron Dağılımı
- Periyodik sistemdeki yerini belirlerken protona göre hareket etmek gerekir, katman elektron dağılımı olsa bile.
- Periyodik sistemdeki yer için proton sayısına bakılır, iyon olsa da elektron sayısına değil.
- Bir elemanın periyodik sistemdeki yeri, katman sayısı ve değerli elektron sayısına göre belirlenir.
- 23:14Periyot ve Grup Belirleme
- Bir elemanın periyodik sistemdeki yeri, katman sayısı ve değerli elektron sayısına göre belirlenir.
- Helyum istisnai bir elementtir; değerli elektron sayısından farklı yerde (8A grubu) bulunur.
- Katman sayısı, elemanın periyodunu belirler; değerli elektron sayısı ise grubunu belirler.
- 24:37Elemanların Periyot ve Grupları
- Lityum: 2. periyot, 1A grubu (1. grup) elementidir.
- Berilyum: 2. periyot, 2A grubu (2. grup) elementidir.
- Bor: 2. periyot, 3A grubu (13. grup) elementidir.
- 26:13Diğer Elemanların Grupları
- Karbon: 2. periyot, 4A grubu (14. grup) elementidir.
- Azot: 2. periyot, 5A grubu (15. grup) elementidir.
- Oksijen: 2. periyot, 6A grubu (16. grup) elementidir.
- 27:50Diğer Elemanların Grupları
- Fluor: 2. periyot, 7A grubu (17. grup) elementidir.
- Neon: 2. periyot, 8A grubu (18. grup) elementidir.
- Sodyum: 3. periyot, 1A grubu (1. grup) elementidir.
- 29:41Diğer Elemanların Grupları
- Magnezyum: 3. periyot, 2A grubu (12. grup) elementidir.
- Fosfor: 3. periyot, 5A grubu (15. grup) elementidir.
- Selenyum: 3. periyot, 6A grubu (16. grup) elementidir.
- 31:00Diğer Elemanların Grupları
- Klor: 3. periyot, 7A grubu (17. grup) elementidir.
- Kalsiyum: 4. periyot, 2A grubu (12. grup) elementidir.
- Yttrium: 4. periyot, 3B grubu (3. grup) elementidir.
- 33:09Demirin Grubu
- Demir: 4. periyot, 8B grubu (8. grup) elementidir.
- Değerli elektron sayısı grubu, katman sayısı periyodu belirler.
- Katman elektron dağılımı, katman sayısı, periyot numarası ve grup numarası arasındaki ilişki gösterilmiştir.
- 35:01Elementlerin Periyodik Sisteme Yerleştirilmesi
- Helyum elementi bir periyotta yer alır ve bir tane elektron katmanı vardır.
- Helyum, değerlik elektron sayısı iki olsa da, birinci periyotta sol gaz olan bir element olduğu için 8A grubuna yerleştirilir.
- Klor elementi üç katmanlıdır, 3. periyot elementidir ve değerlik elektron sayısı 7 olduğundan 7A grubuna yerleştirilir.
- 36:03Diğer Elementlerin Özellikleri
- Arsen elementi üç katmanlıdır, 3. periyot elementidir ve değerlik elektron sayısı 8 olduğundan 8A veya 18. grubuna yerleştirilir.
- Potasyum elementi dört katmanlıdır, 4. periyot elementidir ve değerlik elektron sayısı 1 olduğundan 1A grubuna yerleştirilir.
- Periyodik sistemin yerleştirilmesi tamamlandıktan sonra alıştırmaların yapılması gerektiği vurgulanmaktadır.
- 37:23Önemli Bilgiler
- Grup numarası değerlik elektron sayısına bakılarak belirlenir.
- Helyum, iki elektron olmasına rağmen 8A'da bulunan tek elementtir.
- Periyot numarası katman sayısına bakılarak belirlenir ve kritik bilgilerin unutulmaması gerektiği vurgulanmaktadır.