Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet İnönü'nün yıllarca süren dostluğunun nasıl bozulduğunu anlatan tarihsel bir anlatımdır. İki önemli Türk liderin Kurtuluş Savaşı'ndan Cumhuriyet'in kuruluşuna kadar olan ilişkileri ele alınmaktadır.
- Video, Atatürk ve İnönü'nün aralarının bozulma sebeplerini kronolojik olarak incelemektedir. Neon Konferansı'nın sadece bardağı taşıran son damla olduğu, aslında yıllar boyunca birikmiş sorunların bir sonucu olduğu vurgulanmaktadır. Atatürk'ün hastalığı, İnönü'nün başbakanlığına karışması, dış politika konularındaki anlaşmazlıklar ve Atatürk'ün vefatına yakın dönemdeki durumlar detaylı şekilde anlatılmaktadır. Video, iki liderin aralarındaki kırgınlığın devlet meselelerinden kaynaklandığını ve dönemin şartlarından dolayı ortaya çıktığını belirterek sona ermektedir.
- Atatürk ve İsmet İnönü'nün Dostluğu
- Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet İnönü, ilk Osmanlı askeri, kurtuluş savaşı kahramanı ve cumhuriyet'in kurucuları olarak yıllarca süren bir dostluk yaşadılar.
- Aralarındaki dostluğun bozulma sebebi olarak İneon Konferansı gösterilse de, aslında bu konferans yılların birikmişliği bardağı taşıran son damla oldu.
- Atatürk, İsmet Paşa'nın çalışkanlığını, azmini ve başarısını takdir ederdi ve 1930'ların sonlarına kadar iyi geçinmesinin sebebini İsmet Paşa'ya borçluydu.
- 00:52Aralarındaki İlk Sorunlar
- 1930'ların sonlarına doğru Atatürk'ün rahatsızlığından dolayı sinirli ve gergin olması, İnönü'ye sormadan bakanlarını değiştirmesi ve başbakanlığına karışması aralarında sorun oluşturdu.
- Atatürk, dünyanın ikinci bir büyük harbe yaklaştığını fark ederek Türkiye'nin güvenliğini sağlamaya çalışırken, İnönü'nün "siz devlet kararlarını sofrada mı alıyorsunuz?" diyerek Atatürk'ün sarhoşken devlet kararı aldığını ima etmesi aralarında kırgınlık yarattı.
- Şevket Süreyya Aydemir'in anılarına göre, İneon'un İngiltere Kralı'nın Atatürk'e dizbağı nişanı vereceği haberini duyduktan sonra, İneon'un İngilizlerin politikasını eleştirirken Atatürk'ün İngiliz milletinin kendisini sevdiğini ve bu sevginin Lloyd George'u düşürmek suretiyle ispat edildiğini söyledi.
- 03:26İneon'un Başbakanlıkta Ayrılışı
- İspanya'da iç savaş ve Akdeniz'de korsanlık sorunu yaşanırken, Tevfik Rüştü Aras Fransız, İngiliz ve Sovyet Rusya'da legeleriyle bir Akdeniz güvenlik paktı imzalanması için görüşmeler yapıyordu.
- İsmet Paşa, Mussolini İtalya'sı ve Hitler Almanya'sını aleyhimizde tahrik edeceği düşüncesiyle bu pakta yanaşmıyordu, ancak Atatürk bu pakta büyük önem veriyordu.
- İsmet Paşa, pakt'ın imzalanmasından sonra İngiltere-Fransa cephesi ile Almanya-İtalya arasında savaş çıkarsa bizim de savaşa katılmak zorunda kalacağımızı iddia ederken, Atatürk bu pakta böyle bir anlam çıkarılamayacağını söylüyordu.
- 04:34Aralarındaki Son Durum
- 1937 sonlarında İsmet İnönü'nun sağlık sorunlarından dolayı geçici olarak görevinden ayrıldığı basında yazıldı, Atatürk bu durumda İsmet İnönü'nün kendisine saygılı davranılmasını yakınlarını öğütledi.
- Atatürk, İsmet İnönü'nün maddi zorluğa düşmemesi için önlemler aldı ve vasiyetinde İsmet Paşa'nın çocuklarına da mirasından pay ayırdı.
- İsmet İnönü'nün "beni görevden uzaklaştırmanız sağlığınız için de iyi oldu" demesi Atatürk'ü çok sinirlendirdi ve son günlerini İsmet İnönü ile küs geçirdi.
- 05:55Aralarındaki Kırgınlığın Sebepleri
- Atatürk'ün nadir de olsa İsmet İnönü'nun görevine karışması ve ara sıra bakanları ona sormadan değiştirmesi.
- Atatürk'ün vefatına yakın hastalığından dolayı sinirli olması ve beyin yanlarındaki isimlerin aralarına nifak sokması.
- Atatürk'ün yeni bir dünya savaşının çıkacağını anlaması üzerine dış politikaya fazlaca eğilmesi ve idareyi elinde tutması, yıllarca beraber çalışmanın verdiği yorgunluk.
- Atatürk'ün Cumhuriyet Halk Partisi'nin halktan uzaklaştığını ve hantallaştığını düşünmesi ve İsmet Paşa'nın bazı konularda iktisat siyasetini beğenmemesi.