Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Asur İmparatorluğu'nun tarihini anlatan eğitici bir içeriktir. Video, imparatorluğun kuruluşundan yıkılışına kadar olan süreci kronolojik olarak ele almaktadır.
- Video, Asur İmparatorluğu'nun MÖ 225-612 yılları arasında Mezopotamya topraklarında hüküm sürdüğünü ve 1413 yıl boyunca varlığını sürdürdüğünü anlatmaktadır. İçerikte imparatorluğun kuruluşu, etnik yapısı, dini inançları, askeri gücü, ekonomik gelişimi, Anadolu'daki ticaret kolonileri ve önemli kralların (Huzuraşur, Illusium, Erbaa, Sargon II, Asurbanipal) dönemleri detaylı olarak ele alınmaktadır. Ayrıca Ninova Kütüphanesi'nin kuruluşu ve Asur sanatının gelişimi de videoda yer almaktadır.
- 00:30Asur İmparatorluğu'nun Kuruluşu
- Asur İmparatorluğu, MÖ 2025-612 yılları arasında Mezopotamya topraklarında hüküm sürmüş, 1413 yıl boyunca varlığını sürdürmüş bir antik çağ uygarlığıdır.
- İmparatorluk kurulmadan önce Mezopotamya'da Ur Hanedanı'nın yönettiği Yeni Sümer Devleti hüküm sürmekteydi, ancak Amorilerin saldırıları sonucu zayıflayarak kuzey topraklarını kaybetti.
- Asurluların kurucu lideri Huzuraşur, MÖ 2025'te Dicle Nehri kıyısında Asur şehrinde imparatorluk temellerini attı ve daha sonra İnova şehri imparatorluğun başkenti oldu.
- 02:03Asur İmparatorluğu'nun Özellikleri
- İmparatorluğun etnik yapısı genellikle Sami kökenli halklardan oluşmaktaydı ve tarihteki ilk kütüphane olan İnova Kütüphanesi'ni kurmuşlardı.
- Asurlular çok tanrılı bir dine inanırlardı, en önemli tanrıları Tanrı Marduk'tu ve krallarını Tanrı Marduk'un yeryüzündeki temsilcisi olarak görürlerdi.
- Asur ordusu son derece düzenli ve disiplinliydi, savaş arabaları ve okçular ordunun vazgeçilmez unsurları arasındaydı.
- 03:37Asurluların Savaş Tarzı
- Asurlu askerler komşu uygarlıklara savaşlardaki atılganlıkları ve acımasızlıklarıyla ün salmışlardı, Mezopotamya uygarlıkları içinde en acımasız orduya sahip uygarlık Asurlulardı.
- Ele geçirdikleri bölgelerin halklarını topraklarından sürer veya çeşitli işkenceler yaparak öldürürlerdi, kadın, çocuk, yaşlı ayırt etmeden gözleri oyma, vücut uzuvlarını kesme, kazığa oturtma, deri yüzme ve toplu halde insanları ateşe verme gibi işkence yöntemleri vardı.
- Esir aldıkları insanları köleleştirip saray ve tapınak yapımında işçi olarak kullanırlardı.
- 05:04İmparatorluğun Gelişimi
- İmparatorluğun sınırları özellikle MÖ 1940-1900 yılları arasında Kral Illusium ve oğlu Kral Erişum dönemlerinde hızla genişledi.
- İmparatorluk, bu iki kral döneminde güney Mezopotamya ve doğudaki uygarlıklarla ticari ilişkilerin yoğunlaştırılmasıyla ekonomi alanında da hızlı bir şekilde gelişti.
- Asurlular MÖ 2000 yılın başlarından itibaren Anadolu'da ticaret kolonileri kurmaya başlamışlardı, Anadolu şehir devletlerine kumaş ve kalay gibi çeşitli ürünler satarak karşılığında altın veya gümüş almışlardır.
- 06:59İmparatorluğun Zayıflaması ve Yeniden Yükselişi
- Asur İmparatorluğu MÖ 1450-1393 yılları arasında zayıflayarak Anadolu'da giderek güçlenen Mitannilerin hakimiyeti altına girdi.
- MÖ 1390'da tahta çıkan Asur Kralı I. Erbaa, Mitannilerin güçlü etkisini kırdı ve Asurlular yeniden tam bağımsızlıklarını kazanarak İkinci Asur İmparatorluğu dönemine girdiler.
- Bağımsızlıklarını kazanan Asurlular ilk olarak topraklarını Fırat Nehri'ne kadar yeniden genişlettiler, daha sonra Mezopotamya başta olmak üzere Anadolu'nun güneydoğusunda ve zaman zamanda Suriye'nin kuzey topraklarında tekrar büyük bir güç haline geldiler.
- 08:07İmparatorluğun Son Dönemleri
- Asur İmparatorluğu MÖ 1208'den sonra duraklama ve gerileme dönemine girdi, MÖ 11. yüzyılda kısa bir süreliğine yeniden toparlandıysa da Aramilerin saldırılarıyla iyice zayıfladı.
- Zayıflayan Asur İmparatorluğu kuzeybatıdaki topraklarını Frigyalılara kaptırdı, güneyindeki önemli şehirler Babilliler tarafından yağmalanarak büyük zarar gördü.
- Asur kralları üst üste yaşanan olumsuzluklara ve toprak kayıplarına rağmen zor da olsa imparatorluğun yıkılmasını önlediler.
- 09:06Yeni Asur İmparatorluğu Dönemi
- Asurlular bu zor dönemlerden sonra MÖ 911-681 yılları arasında peş peşe tahta çıkan Üçüncü Tiki, İkinci Sargon ve Kralsan Herif gibi başarılı krallar sayesinde yeniden büyük bir yükselişe geçerek günümüzde Yeni Asur İmparatorluğu dönemi olarak da adlandırılan Üçüncü Asur İmparatorluğu dönemine girdiler.
- Asurlular, güçlü kralları önderliğinde Basra Körfezi'nden Mısır'a kadar uzanan toprakları egemenlikleri altına alarak Yeni Asur İmparatorluğu'nu kurdular.
- Asur Kralı II. Sargon, Kimler ve İskit saldırılarıyla zayıflayan Urartuları topraklarına katmak için harekete geçti ve MÖ 714'te Urmiye Gölü'nün güneybatısında Urartu ordusunu ağır bir yenilgiye uğrattı.
- 11:48Asurbanipal Dönemi
- Asurluların son büyük kralı MÖ 669-631 yılları arasında hüküm sürmüş olan Kral Asurbanipal'dı, Asur İmparatorluğu en geniş sınırlarına onun döneminde ulaştı.
- Kral Asurbanipal, ülkesinin güney şehirlerini yağmalayan Elamlılara saldırarak hepsini kılıçtan geçirdi, esir aldığı Elam yöneticilerine çeşitli işkenceler yaptıktan sonra derilerini yüzdürüp bu derileri bir sütuna saldırdı.
- Kral Asurbanipal iyi bir avcı oluşuyla, acımasızlığıyla ve tutkulu bir okuryazar oluşuyla tanınırdı, tarihteki ilk kütüphane olan Ninova Kütüphanesi onun emriyle oluşturulmuştu.
- 14:19İmparatorluğun Sonu
- Kral Asurbanipal'in MÖ 631 yılında ölmesiyle birlikte ülkede iç isyanlar başladı, bu iç isyanların başlamasında Asur egemenliğinden kurtulmak isteyen Babillilerin büyük bir etkisi oldu.
- Yıllarca iç huzurun ve merkezi otoritenin sağlanamaması Asur İmparatorluğu'nun zayıflamasına yol açtı, zayıflayan Asur ülkesi komşu uygarlıkların hedefi haline geldi.
- İmparatorluk bir süre daha varlığını sürdürmeyi başarsa da son olarak içerden Babillilerin, doğudan Medlerin, kuzeyden ise Kimmer ve İskitlerin saldırıları sonucunda MÖ 612 yılında tarih sahnesinden silindi.