Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir konuşmacının Arap Baharı sürecini ve bunun küresel etkilerini analiz ettiği bir eğitim dersi formatındadır. Konuşmacı, daha sonra tartışmaya ve soru-cevap bölümüne geçeceğini belirtmektedir.
- Video, Arap Baharı sürecini sosyal ve siyasal değişimler açısından incelemektedir. Konuşmacı, bu süreci sadece jeostratejik analiz değil, sosyal ve siyasal değişimler açısından ele alarak, bölgedeki sınıf ilişkilerindeki değişimleri, yeni ortaya çıkan siyasal aktörleri ve devletle ilişkilerin nasıl dönüştüğünü açıklamaktadır. Ayrıca, 2007-2008 krizi sonrası başlayan ve günümüzde devam eden sosyal mücadeleleri, emperyalist müdahaleleri ve küresel stratejik değişimleri de analiz etmektedir.
- Konuşmacı, Arap Baharı sürecini neoliberalizm politikalarının yarattığı sosyal sorunlar çerçevesinde değerlendirmekte ve bu hareketlerin sadece "orta sınıf devrimleri" olarak nitelendirilmesinin problemli olduğunu vurgulamaktadır. Ayrıca, Bahreyn, Libya ve Suriye'deki kitle hareketlerinin emperyalist güçlerce nasıl manipüle edildiğini, ABD'nin askeri stratejisindeki değişimi ve Çin'in küresel ekonomideki yükselişini de ele almaktadır. Video, "Yeni bir Arap doğuyor" ifadesiyle özetlenen bir süreçte, siyasal İslam-sekülerizm tartışmasının siyasi tartışmaları nasıl domine ettiğini vurgulamaktadır.
- 00:05Arab Spring Sürecinin Değerlendirilmesi
- Konuşmacı, "Arap Baharı" sürecini "ayaklanmalar" olarak tanımlayacağını ve bu sürecin manası ve önemini tartışacağını belirtiyor.
- Konuşmacı, sürecin genel karakteristiklerinden bahsedeceğini, detaylı ülke bazlı analizlerin ise tartışma bölümünde ele alınacağını belirtiyor.
- Konuşmacı, bu sürecin tüm bölgenin siyasal dengelerinde muazzam bir dönüşüm yarattığını ve bu süreçten dersler çıkarmanın önemini vurguluyor.
- 02:33Bölgesel Analizdeki Yaklaşımlar
- Konuşmacı, mıntıka temizliği yaparak önce nasıl bakmadığından bahsetmeyi tercih edeceğini belirtiyor.
- Solda yaygın olan jeostratejik analiz çerçevesinin önemli olduğunu ancak problemli olduğunu, çünkü bu yaklaşım uluslararası güçler dengesi açısından bakmayı öne çıkardığını söylüyor.
- Konuşmacı, sürecin ana karakteristiğini veren şeyin aşağıdan gelişen demokratik ve sosyal talepler eksenli kitle hareketleri olduğunu, ancak bu dinamiklere yeterince bakılmadığını belirtiyor.
- 04:31Sınıf ve Siyasal Dinamikler
- Konuşmacı, Mısır'da yaşanan gelişmelerin ABD'nin çıkarına olup olmadığına odaklanırken, Mısır'daki sınıf hareketinin dinamiklerine ve sendikal hareketlere yeterince bakılmadığını vurguluyor.
- İslamcilik kavramının homojen bir şey olmadığını, siyasal olarak çok katmanlı ve farklı sosyal kesimleri harekete geçirebileceğini belirtiyor.
- Konuşmacı, bu süreçte yaşanan tektonik kaymanın, sınıf ilişkilerinde, sosyal ve siyasal güç dengelerinde yaşanan değişimlere ve yeni siyasal aktörlerin ortaya çıkmasına odaklanmanın önemli olduğunu, ancak bunlara yeterince bakılmadığını söylüyor.
- 06:45Uluslararası İlişkiler Analizi ve Arap Baharı
- Sosyal süreçleri dikkate almazsa, güncel uluslararası ilişkiler analizi ötesine geçemiyor.
- Arap Baharı süreci, Doğu Bloğunun çözülmesi ve 1990'lı yıllardaki renkli devrimlerin bir devamı olarak görülebilir.
- 1989'da "tarihin sonu" denilmesi, liberalizmin zaferi olarak sunulmuştu; Nazi ve komünist totalitarizmle karşılaştırıldığında demokrasi zafer kazanmıştı.
- 08:46Arap Baharı Sürecinin Liberal Yorumu
- Batı'da Arap Baharı, tarihin liberalizmin son buluşunun yeni bir vesilesi olarak görülüyor.
- Arap coğrafyasında despotik rejimlerin çözülmesi ve insanların daha fazla piyasa ekonomisi ve liberal demokrasi için ayaklanması olarak yorumlanıyor.
- Dünya Bankası Başkanı Robert Zoellick, Tunus'taki ayaklanmanın sembolü Muhammed Buazizi'yi, devlet bürokrasisinin engellere karşı girişimciliğin zaferini temsil eden biri olarak tanımlıyor.
- 13:02Neoliberalizmin Etkileri ve Arap Baharı
- Ayaklanmaların temel nedeni, neoliberalizmin otoriter rejimlerin altını ne kadar oyduğu ve toplumsal tabanının ne kadar daralttığıyla ilgilidir.
- Bölgedeki neoliberalizmin tarihi oldukça eski; 1974-1975 yıllarında Mısır'da Anwar Sadat'ın "infitah" (açılık) politikalarıyla başlamıştır.
- Muhammed Buazizi'nin yanarken ve uyandıktan sonra ayaklanan genç işsizler, demokrasi ve siyasal özgürlükler kadar sosyal meselelere vurgu yapan bir halk hareketini tetiklemişlerdir.
- 17:10Kapitalizmin Krizi ve Yapısal Boyutu
- 2008'de patlak veren kapitalizmin krizinden bahsedilirken, Türkiye'ye ne kadar teğet geçtiği tartışılır.
- Bu kriz sadece konjonktürel değil, yapısal bir kriz olarak değerlendirilmelidir.
- 1999'daki kriz gibi, bu krizin sonuçları önümüzdeki on yıllara yayılabilir.
- 18:14Yapısal Kriz ve Kapitalizm
- Kapitalizm, piyasa mekanizmaları aracılığıyla kendiliğinden tedavisi olmayan bir krizdir ve iktisadi alana dışsal siyasi mekanizmaların devreye girmesini gerektirir.
- Yapısal krizler dünya ölçeğinde büyük siyasal ve sosyal alt üst oluşları gündeme getirir; 1929 krizi örneğinde olduğu gibi, çözümü genellikle büyük savaşlar veya devrimlerle gerçekleşir.
- Arab devrimci sürecinin arkasında bu yapısal krizin olduğu ve bu krizin kapitalist sistemi ne derecede kırılgan hale getirdiğinin bir işareti vardır.
- 19:36Ekonomik ve Sosyal Sorunlar
- Orta Doğu'da işsizlik, göç meselesi ve ciddi sosyal dengesizlikler yaşanmaktadır; Suriye'de nüfusun üçte birinden fazlası yoksulluk sınırının altında, Mısır'da temel gıda maddelerine erişim kısıtlıdır.
- Avrupa'daki resesyonun acil etkileri bölgede turizm gelirlerinin düşmesi gibi sonuçlar doğurmuştur.
- Bu kapitalist kriz aynı zamanda ekolojik krizle bütünleşmiştir; kuraklık kalıcılaşmakta ve sürekli olarak dönemsel kuraklıklar arasındaki açı azalmaktadır.
- 23:15Genç İşsizlik ve Ayaklanmalar
- Tüm ayaklanmalarda temel belirleyici aktör, işsizlikten önemli oranda etkilenen diplomalı işsizlerdir.
- Sömürgecilik sonrası mektepli gençlik kesimi ulus kurucu işlev üstlenirken, neoliberalizmle birlikte bu kesimin sosyal statüsü kaybetmiştir.
- Tunus ve Mısır'daki ayaklanmalar gençlik ayaklanması olarak başlamış, ancak başarılı olanlarda işçi sınıfı mobilizasyonuyla birleşerek daha etkili olmuştur.
- 25:40Küresel Gençlik Ayaklanmaları
- Akdeniz'in hem güneyinde hem kuzeyinde, özellikle son bir buçuk yıl içerisinde işsizliğe ve güvencesiz istihdam forumlarına karşı mücadeleler yaşanmıştır.
- Bu kuşaklar, annelerinin, babalarının emeklilik ve sosyal güvenlik haklarına sahip olmayacağını, sabit gelirli ve düzenli işe sahip olamayacağını gören, geleceksizlik ve güvencesizlik arasında sıkışmış gençlik kuşağıdır.
- Yunanistan'daki 2008 Aralık ayında gerçekleşen gençlik ayaklanması gibi süreçler, bu kuşakların geleceğe yönelik endişelerinin bir yansımasıdır.
- 29:16Ortadoğu'daki Ayaklanmalar ve Komplo Teorileri
- ABD'nin 2000-2001 yıllarında ortaya atılan Ortadoğu projesi, bölgede yaşanan ayaklanmalar, kitle ve halk hareketlerini bir komplo olarak yorumlayan analiz çerçevesiyle bağlantılı görülüyor.
- Sosyalistlerin komplo teorileri, tarihsel, siyasal ve sosyal süreçleri konsülasyon ve manipülasyon süreci olarak görmek oldukça problemli bir yaklaşımdır.
- Komplocu tarih anlayışından çıkabilmek için, bölgede yaşanan süreçleri ABD'nin bir tasarımının düğmeye basarak hayata geçirildiği gibi düşünmek yerine, daha karmaşık bir analiz yapmak gerekir.
- 31:22Mısır Örneği ve ABD'nin Emperyalizmi
- ABD emperyalizminin Ortadoğu'daki üç temel müttefiki İsrail, Suudi Arabistan ve Mısır'dır; Mısır'ın kopması ABD emperyalizmine ciddi bir darbe olmuştur.
- Mısır'da Müslüman Komşular, kitle hareketi ile arasında bir tamir ilişkisi kurmuş ve kendisini kitlelerin temsilcisi gibi göstermeye çalışıyor.
- ABD, Mısır'daki eski müttefikinin parçalanmış durumunda yeni müttefikler ararken, ordu ve Müslüman Komşular arasında bir ittifak ilişkisi tesis ediliyor.
- 33:44Libya Örneği ve Emperyalist İlişkiler
- Libya, 1990'ların sonundan itibaren petrol şirketleri için açıktı ve Bush yönetiminin teröre karşı savaş için CIA'nın işkenceli sorgulama müttefikiydi.
- Libya aynı zamanda Avrupa Birliği'nin "Avrupa Kalesi" politikasının bir parçasıydı ve Afrika'dan gelen göçmenleri Avrupa'ya geçişe engel oluyordu.
- Libya, Avrupa Birliği ile yapmış olduğu anlaşmalar çerçevesinde, yakalanmış Afrikalı göçmenleri toplama kampına dönüşmüştü.
- 36:33Devrim Süreçleri ve Tarihsel Bakış
- Devrimci süreçler karmaşık süreçlerdir ve genellikle yenilmiş, ihanete uğramış devrimlerin sonucunda daha büyük gericilik dönemleri gelir.
- Fransız Devrimi (1789) ve Paris Komünü (1871) gibi süreçlerin yenilgisi sonrasında gericilik dönemleri yaşanmıştır.
- Türkiye'de komplo teorilerinin altın çağı yaşanıyor ve insanların yaşanan olayları komplo çerçevesinde açıklamaya çalışması yaygın bir durum.
- 39:26Bölgede Kitle Hareketlerinin Önemi
- Son bir buçuk yıldır, Mısır'daki işçi konfederasyonunun mücadelesi, Tunus'taki işsiz hareketi ve Fas'taki işsiz hareketi gibi kitle hareketleri bölgede önemli bir faktör haline gelmiştir.
- Mısır'daki öğrenci hareketi ve üniversite işgalleri gibi sosyal hareketler de bölgede kaynayan bir durum ve patlama olursa sosyal hayatta belirgin olacak.
- Bu kitle hareketlerini tartışmamak, tarihi analizde bir ayağın eksik kalmasını意味总结应该仅使用土耳其语，以下是根据要求生成的土耳其语摘要：
- 29:16Ortadoğu'daki Ayaklanmalar ve Komplo Teorileri
- ABD'nin 2000-2001 yıllarında ortaya atılan Ortadoğu projesi, bölgede yaşanan ayaklanmalar, kitle ve halk hareketlerini bir komplo olarak yorumlayan analiz çerçevesiyle bağlantılı görülüyor.
- Sosyalistlerin komplo teorileri, tarihsel, siyasal ve sosyal süreçleri konsülasyon ve manipülasyon süreci olarak görmek oldukça problemli bir yaklaşımdır.
- Komplocu tarih anlayışından çıkabilmek için, bölgede yaşanan süreçleri ABD'nin bir tasarımının düğmeye basarak hayata geçirildiği gibi düşünmek yerine, daha karmaşık bir analiz yapmak gerekir.
- 31:22Mısır Örneği ve ABD'nin Emperyalizmi
- ABD emperyalizminin Ortadoğu'daki üç temel müttefiki İsrail, Suudi Arabistan ve Mısır'dır; Mısır'ın kopması ABD emperyalizmine ciddi bir darbe olmuştur.
- Mısır'da Müslüman Komşular, kitle hareketi ile arasında bir tamir ilişkisi kurmuş ve kendisini kitlelerin temsilcisi gibi göstermeye çalışıyor.
- ABD, Mısır'daki eski müttefikinin parçalanmış durumunda yeni müttefikler ararken, ordu ve Müslüman Komşular arasında bir ittifak ilişkisi tesis ediliyor.
- 33:44Libya Örneği ve Emperyalist İlişkiler
- Libya, 1990'ların sonundan itibaren petrol şirketleri için açıktı ve Bush yönetiminin teröre karşı savaş için CIA'nın işkenceli sorgulama müttefikiydi.
- Libya aynı zamanda Avrupa Birliği'nin "Avrupa Kalesi" politikasının bir parçasıydı ve Afrika'dan gelen göçmenleri Avrupa'ya geçişe engel oluyordu.
- Libya, Avrupa Birliği ile yapmış olduğu anlaşmalar çerçevesinde, yakalanmış Afrikalı göçmenleri toplama kampına dönüşmüştü.
- 36:33Devrim Süreçleri ve Tarihsel Bakış
- Devrimci süreçler karmaşık süreçlerdir ve genellikle yenilmiş, ihanete uğramış devrimlerin sonucunda daha büyük gericilik dönemleri gelir.
- Fransız Devrimi (1789) ve Paris Komünü (1871) gibi süreçlerin yenilgisi sonrasında gericilik dönemleri yaşanmıştır.
- Türkiye'de komplo teorilerinin altın çağı yaşanıyor ve insanların yaşanan olayları komplo çerçevesinde açıklamaya çalışması yaygın bir durum.
- 39:26Bölgede Kitle Hareketlerinin Önemi
- Son bir buçuk yıldır, Mısır'daki işçi konfederasyonunun mücadelesi, Tunus'taki işsiz hareketi ve Fas'taki işsiz hareketi gibi kitle hareketleri bölgede önemli bir faktör haline gelmiştir.
- Mısır'daki öğrenci hareketi ve üniversite işgalleri gibi sosyal hareketler de bölgede kaynayan bir durum ve patlama olursa sosyal hayatta belirgin olacak.
- Bu kitle hareketlerini tartışmamak, tarihi analizde bir ayağın eksik kalmasını gerektirir.
- 40:17Küresel Kitle Mücadeleleri
- Son bir buçuk yıl içinde bölgeyi sarsan gelişmeler zincirinde temel belirleyici faktör kitle hareketleri olmuştur.
- Bu hareketlerin eksiklikleri ve delikleri olsa da, siyasal öncüsü olmaması bir haksızlık olarak görülmektedir.
- Küresel ölçekte son bir buçuk sene içerisinde ciddi kitle mücadelelerine şahit olmuşuzdur; İspanya, Yunanistan, ABD, Şili gibi ülkelerde ayaklanmalar yaşanmıştır.
- 41:39Küresel Mücadelelerin Etkileri
- 15 Ekim'de dünya çapında 966 şehirde büyük gösteriler yaşandı ve Nijerya'da gaz fiyatlarına yapılan zamlara karşı çok kitlesel bir hareket oldu.
- Hırvatistan'da ciddi bir öğrenci, kamuoyu ve emekçi hareketi yaşandı ve Balkanlar'da sol hareketin yeniden canlanması için önemli bir gelişme oldu.
- Çin'de uzun zamandır fokurdayan bir işçi ve köylü mücadelesi yaşanmakta ve Burkan'da özelleştirme karşıtı direnişler var.
- 43:41Mücadelelerin İlham Kaynağı Olması
- İsrail'deki toplumsal mücadelede Arapça sloganlar atılması, Arapça pankartların taşınması ve Mısır, Tunus bayraklarının taşıması sembolik açıdan önemli bir deprem niteliğinde olmuştur.
- Bu mücadeleler sadece ilham kaynağı değil, aynı zamanda mücadele yöntemlerinde esin veren bir süreç olmuştur.
- Kitlelerin kamu alanlarını işgal edip çadırlar kurarak kalma yöntemi, Mısır'da yaşanan sürecin tarih imgesiyle benimsenmiştir.
- 45:00Sıradan İnsanların Kolektif Eylemi
- Bu süreç, mücadele etmek isteyen sıradan insanlar için tarihin önemli bir dönüştürücü gücünün sıradan insanların kolektif eylemi olduğunu hatırlattı.
- Mısır'da 30 küsur yıl süren kitle mücadelesiyle bir diktatörün devrilmesi, insanların kolektif eylemleriyle tarihi dönüştürebileceklerini göstermiştir.
- Bu başarı görüntüsü, mücadelenin kazanımlarla karşılanabileceği ve moral etkisi olduğu dünyada bir dizi mücadele açısından önemli olmuştur.
- 46:33Mücadelelerin Yayılması
- 15 Mayıs'ta İspanya'da başlayan işgal hareketi, bir hafta sonra Yunanistan'da da başlamıştır.
- Yunanistan'da faşistler halkın öfkesini çekmeye çalışıyor ve kütik kitlenin yığınsal olarak sokağa indiği zamanlar politik atmosfer çok akışkan hale gelmektedir.
- Solcular, kendi bayraklarını yerine Mısır, Tunus ve Arap bayraklarını salmaya başlamışlardır.
- 48:40Siyasal Mesele ve Gelecek
- 2007-2008 krizi ile başlayan kapitalist kriz, siyasal bir şok olarak yaşanmıştır.
- Neoliberalizm, işçi sınıfının içsel, sosyal, kültürel ve siyasal gücünü kırmaya dönük bir saldırıdır ve sokakta ve siyaseten yenilmedikçe durmayan bir süreçtir.
- Akdeniz'in güneyi ile kuzeyi, Latin Amerika'nın gördüğü işlevi görebilir ve bu coğrafya bir sol dalga için önemli bir süreç olabilir.
- 51:03Dünya Genelinde Yeni Mücadele Dalgası
- Son bir buçuk sene içinde dünya ölçeğinde mücadelelerde kitleselliğin ve taleplerin radikalliğinde niteliksel bir fark oluşmuş durumda, yeni bir mücadele dalgası yaşanıyor.
- Avrupa'da son dönemde gerçekleşen genel grevlerin sayısı bu yeni mücadele dalgasını ortaya koyuyor; Fransa'da 1968'e, İngiltere'de 1984-85 madenci grevlerine kıyaslanabilecek ciddi mücadeleler söz konusu.
- İspanya ve Portekiz'de de büyük genel grevler yaşanmış, sosyal süreçlerle kitlelerin mücadeleye girmesi önemli bir trend haline gelmiş.
- 53:02Sosyal ve Siyasal Senkronizasyon Sorunu
- Sosyal süreçlerle kitlelerin mücadeleye girmesi önemli olsa da, bunları karşılayan kapsamlı bir siyasal ayak eksik.
- Neoliberal otoriteizme ve piyasacılığın yarattığı demokrasi eksikliğine karşı ciddi mücadeleler yaşanmasına rağmen, bu enerjiyi büyük kapsamlı sosyal siyasal alternatife dönüştürecek siyasal aygıtlar oluşmamış.
- Tüm bu mücadeleler içerisinden bir senkronizasyon oluşması bekleniyor, ancak henüz bu senkronizasyon sağlanamamış.
- 55:17Çifte Yenilgiler Dönemi
- Çifte yenilgiler döneminden henüz çıkılamamış; otuz yıldır sermaye saldırıda ve kazanıyor.
- İşçi sınıfının örgüt dağıtıp atomize edilmesi ve şirket kültürünün alt sınıflar nezdinde hakim kılınması önemli bir yenilgi.
- 1989'da sosyalizmin çözülmesi de yenilgilerden biri olarak değerlendiriliyor.
- 56:42Kuzey Afrika ve Ortadoğu'daki Mücadeleler
- Kuzey Afrika ve Ortadoğu'daki mücadelelerle diğer mücadeleler arasında bağlar kurmak ve oradaki mücadelelerin bizim mücadelemiz içerisinde de yeri olduğuna dair bir perspektifle bölgeye yaklaşmak önemli.
- Bahreyn'de şii çoğunluğun başlattığı demokratik reform hareketi, Suudi monarşisi ve Körfez İstikrarı Konseyi'nin işgaline uğrayarak bastırılmış.
- Tüm bu süreçlerde Rusya, karşılayabilecek kampın bölgesel düzeydeki temsilcisi olarak ortaya çıkıyor.
- 58:26Libya Örneği ve Emperyalist Müdahale
- Libya'da yaşanan ayaklanmanın emperyalist müdahaleyi tetiklediği ve kitle hareketinin yozlaştırılması süreci yaşanmıştır.
- Emperyalist güçler, Libya örneğinden sonra reaksiyonel konumdan aksiyonel bir konuma geçerek olaylara yapılandırma çabasına geçmişlerdir.
- Libya'daki esas mesele petrol değil, bölgedeki gelişmekte olan süreci kontrol etmeye yönelik bir hamle olmuştur.
- 1:00:32Suriye'deki Durum
- Suriye'de bir halk hareketi ile karşı karşıyayız, ancak bu hareket bölgesel ve emperyal aktörlerin müdahale ve manipülasyonuyla yozlaştırılmaya çalışılmaktadır.
- Suriye'deki müdahale olasılığında motor gücü ABD değil, Türkiye, Suudi Arabistan ve Katar'dır.
- Türkiye'nin önemli bir bölümü, Suriye'de Esad rejiminin terörist faaliyetin sonucu olarak meşru müdafaa hakkını kullandığı şeklinde bir söylem kullanmaktadır.
- 1:01:42Küresel Hegemon Gücün Nispi Gerileyişi
- ABD, bir küresel hegemon güç olarak nispi göreli gerileyişi içindedir, ancak henüz bırakmakta olduğu boşluğu dolduracak bir güç ortaya çıkmamıştır.
- Çin, sanayi üretimi açısından ABD'ye geçmiş durumda ve 2016-2020 yılları arasında geçmesi ihtimali görünür durumdadır.
- Küresel bir güç olmayı sağlayan sadece iktisadi değil, aynı zamanda siyasi, askeri ve entelektüel liderlik etme kapasitesidir.
- 1:02:58Bölgesel Aktörlerin Rolü
- Küresel hegemon gücün gerileyişi, bölgesel aktörlerin alt-emperyal maceralara girme arayışını kışkırtmaktadır.
- ABD'nin askeri bütçesinde kesinti yapıldığı ve askeri stratejisini değiştirerek daha çok Asya-Pasifik bölgesine odaklandığı görülüyor.
- ABD'nin bölgesel müdahalelerinde daha çok Fransa ve İtalya gibi Avrupa güçleri etkin bir rol oynamaktadır.
- 1:05:00Bölgesel Gelişmeler
- Mısır'da bir askeri cunta yönetimi var ve Müslüman kardeşler örgütü ile ordu arasında çelişkili bir ittifak bulunmaktadır.
- Halk hareketi, işçi hareketi ve görevler konusunda Müslüman kardeşler ve ordu arasında ortak bir düşmanlık vardır.
- Tunus ve Mısır gibi ülkelerde sol işçi hareketi ve gençlik hareketi daha öne çıkmış, ancak henüz seçimsel bir güç kazanmamışlardır.
- 1:07:22Yeni Bir Arap
- Tüm bu sürecin sonucunda "yeni bir Arap" doğmaktadır, özellikle Tunus'ta, Mısır'da ve Fas'ta bu süreç daha belirgindir.
- Tunus'ta ayaklanmanın esas nedeni ortadan kalkmamıştır ve sosyal-iktişadi boyut dolayısıyla faaliyeti sürdürülmektedir.
- Siyasal çatışmanın eksenini belirleyen güç, siyasal islam-sekülerizm tartışmasıdır.