Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, eski Milli Savunma Bakanı Kazım Özalp'ın anlattığı tarihsel bir anlatımdır. Kazım Özalp, Balkan Savaşları, I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı'nda görev yapmış bir Türk subayıdır.
- Video, Kuvayi Milliye hareketine karşı ayaklanan Anzavur Ahmet Paşa'nın hayatını ve faaliyetlerini kronolojik olarak anlatmaktadır. Anzavur'un Padişah Abdülhamid'in kayınçosu olduğu, İttihat ve Terakki'ye karşı ayaklandığı, Kuvayi Milliye'yi din düşmanı olarak ilan ettiği ve 16 Nisan 1920'de Su-Sığırlık'ta gerçekleşen muharebede yenilgisini detaylı şekilde aktarmaktadır.
- Videoda ayrıca Çerkez Ethem ve Demirci Efe gibi Kuvayi Milliye liderleri ile Anzavur Ahmet'in mücadelesi, Anzavur'un İstanbul'dan gelen gemilerle kaçışı, Kocaeli bölgesine gidişi ve 1921 yılında şehit edilmesi anlatılmaktadır. Anzavur'un mezarı ve Kurtuluş Savaşı sonrası mezar kitabesinin değiştirilmesi hakkında da bilgiler verilmektedir.
- 00:10Kuvayi Milliye ve Anzavur Ahmet Paşa
- Kuvayi Milliye, Anadolu'nun Yunan, İngiliz, Fransız, İtalyan ve Ermeni ordularınca işgal edildiği dönemde doğmuş bir milli direniş örgütüdür.
- Anzavur Ahmet Paşa, Kuvayi Milliye hareketine karşı ayaklanma başlatmış eski bir Osmanlı jandarma subayıdır.
- Anzavur Ahmet, Padişah Abdülhamid'in kız kardeşi II. Abdülhamid'in sarayına cariye olarak girerek Bakırköy Jandarma Kumandanlığına getirilmiş ve sadakati karşılığında Biga'da bir konak tahsis edilmiştir.
- 00:55Anzavur Ahmet'in Siyasi Geçmişi
- Adının bazı yolsuzluklara karışması üzerine Konya'ya sürülür, 1909'da Abdülhamid tahttan indirilince İttihat ve Terakki'ye yamanır ve yükselmeye başlar.
- Savaş kaybedilip işgalciler gelince taraf değiştirir, Kuvayi Milliyecileri din düşmanı ve vatan hainleri olarak ilan eder.
- İngiltere'nin kuklası olan Vahdettin ile İngilizler sayesinde iyice güçlenir.
- 01:23Kazım Özalp'in Tanıtımı
- Anlatan kişi eski Milli Savunma Bakanı Kazım Özalp'tır.
- Kazım Özalp, Balkan Savaşları, I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı'nda görev yapmış bir Türk subayıdır.
- Rütbesi I. Ferit'tir, günümüzde bu orgeneral rütbesine eşittir.
- 01:46Anzavur Ahmet'in Ayaklanması
- Damat Ferit Paşa taraftarları, halkı Kuvayi Milliye aleyhine teşvik etmekten geri kalmıyorlardı.
- 1920 yılının Şubat ayında Anzavur Ahmet Paşa'yı İstanbul'da hazırlanan fesat planlarını hayata geçirmek için Çanakkale'nin Biga ilçesine gönderdiler.
- Anzavur, Gavur İmam denilen Fevzi Hoca ile birleşerek kuvvet hazırlamaya başladılar.
- 02:20Biga'nın Fethi ve Kuvayi Milliye'ye Karşı Harekât
- Anzavur Ahmet ile Gavur İmam 20 Şubat 1920 yılında Biga'yı bastılar ve köylüleri Kuvayi Milliye aleyhinde harekete geçirdiler.
- Biga köylerinde az miktarda adamlarıyla Kuvayi Milliye teşkilatı yapmakta olan Köprülülü Hamdi Bey'i bir köyde basarak şehit ettiler.
- Anzavur, Padişahın emriyle geldiğini beyan ederek, Kuvayi Milliye erkani ile İttihatçıları perişan edip, İngiltere'nin Anadolu'ya karşı yapmak istediği harekati kendisinin yapacağını söyleyerek meydan okuyordu.
- 03:14Kuvayi Milliye'nin Müdahalesi
- Süratle yayılma potansiyeli olan bu tecavüzün bastırılması zorunluydu.
- Akhisar cephesinden Yarbay Sabri Bey, Kuvayi Milliye kumandanlarından Hafız Bey, Kırkağaçlı Emin Bey ve Edremitli Hazım Bey maiyetlerindeki kuvvetlerle Biga'ya gönderildi.
- Anzavur ve Gavur İmam'ın adamları her taraftan tecavüze geçtiklerinden Sabri Bey durumu tehlikeli görerek kuvvetleriyle Gönen'e çekildi.
- 04:01İstanbul'daki Fesat Ocağı
- İstanbul'da Ali Rıza Paşa kabinesi iktidardaydı ve Damat Ferit taraftarlarının gayretiyle faaliyetine devam ediyordu.
- Bu kişiler Anzavur'un yaptıklarından cesaret alarak Cemiyeti Ahmediye namıyla bir cemiyet kurdular ve Anzavur'un kuvvetlerine Kuvayi Muhammediye namını verdiler.
- Damat Ferit'in tekrar hükümetin başına getirilmesini istiyorlardı.
- 04:30İstanbul'un İşgali ve Kazım Özalp'in Kararı
- 16 Mart'ta İngilizler İstanbul'u işgal etti, karakolları basarak askerleri şehit ettiler, Millet Meclisi dağıldı ve birçok milletvekili ve Kuvayi Milliyeleri tutukladılar.
- İstanbul işgal edildikten bir gün sonra Kazım Özalp bir beyanname hazırlayarak, bölgem dahilindeki bütün asker ve mülki makamlara bundan sonra yalnız kendisinin tarafımdan emir ve talimat verileceğini ve artık hiçbir makamın İstanbul hükümeti ile haberleşmemesini ilan etti.
- Bu durum 1920'ye kadar yani Büyük Millet Meclisi açılıncaya kadar devam etti.
- 05:11Gönen'in Fethi ve Anzavur'un İlerleyişi
- Anzavur Biga bölgesine hakim olmuştu, oradan kuvvetleriyle Gönen'e ilerledi ve iki top ve makineli tüfekleri de vardı.
- Gönen'de Yarbay Rahmi Bey'in 200 kişilik Nizamiye Birliği vardı, Anzavur bunlara taarruz etti ve bu 200 kişi 48 saat boyunca fedakarlıkla müdafaa etti.
- Anzavur ve avanesi Gönen'e girer girmez cinayet ve çapulculuğa giriştiler, ele geçirdikleri subayları, Kuvayi Milliye mensuplarını tevkif edip Gönen Müftüsü Şevket, Belediye Reisi Hüseyin ve Gönenli Ramiz Beyleri şehit ettiler.
- 05:55Anzavur'un Bandırma'ya İlerleyişi
- İstanbul'da milli hareket düşmanları faaliyetlerini arttırmışlardı, tekrar iktidara getirilen Damat Ferit, Anzavur'a çok yardımlarda bulunuyordu.
- Anzavur Gönen'den Bandırma'ya yürüdü, orayı işgal ettikten sonra İstanbul hükümetiyle daha kolay irtibat tesis etmişti.
- Anzavur milleti din ve padişah namına kendi etrafında toplamaya davet ediyordu, İstanbul'dan kendisine padişahlık ünvanı verildi ve artık o Saadetli Ahmet Paşa olmuştu.
- 06:26Anzavur'un Kuvvetlerinin Artması ve Kazım Özalp'in Müdahalesi
- Anzavur Bandırma'da çok gururlandı, beyannameler ve ilanlar çıkartıyor, ecnebilerle mülakatlar yapıyor ve Kuvayi Milliyeyi ortadan kaldıracağını herkese söylüyordu.
- Anzavur'un kat'i suretle ezilmesi memleketin selameti için elzem olmuştu.
- Kazım Özalp cephelerde çok az kuvvet bırakarak çoğunu Balıkesir'e hareket ettirdi, Salihli dolaylarında bulunan Çerkez Ethem'e durumu izah eden bir telgraf çekerek mümkün olduğu kadar çok kuvvetle bizzat Balıkesir'e gelmesini yazdı.
- 07:27İngiliz Kemal'in Görevi
- İyi önlem almak ve tedbirleri isabetli yapabilmek için Anzavur'un planlarını ve ne zaman harekete geçeceğini önceden öğrenmek faydalı olurdu.
- Kazım Özalp, Anzavur'un karargahında çalışan ve İngiliz Kemal adıyla tanınan Esad Bey'in bu işi becerebileceğini düşündü ve ondan fedakarlık göstermesini istedi.
- İngiliz Kemal Bandırma limanında bulunan bir Amerikan harp gemisinden çıkmış gibi yaparak İngiliz subayı kıyafetiyle Bandırma'ya girdi ve Rumlara Kuvayi Milliye'ye karşı savaşan Anzavur'a yardım etmelerini söyledi.
- 08:14Anzavur'un Harekât Planı
- İngiliz Kemal, Anzavur'a Kuvayi Milliye'ye karşı hareket edeceğiniz zaman İngiliz tayyareleri de havadan taarruza iştirak suretiyle size yardım edecek silah, para ve daha ne isterseniz verecektir dedi.
- Anzavur bu vaatlere çok memnun olmuş, İngiliz Kemal Anzavur'un bu sevinçli halinden istifade ederek teyyare ile yardım bahsi üzerinde durup Anzavur'un 13 Nisan'da Bandırma'dan harekete geçeceğini, bir kol Su-Sığırlık üzerinden Balıkesir'e, bir kol Karacabey üzerinden Bursa'ya ve bir kolda Gön Balya üzerinden Balıkesir'e yürüyeceklerini öğrenmiş.
- İngiliz Kemal bu haberi Kazım Özalp'a 10 Nisan'da yetiştirdikten sonra kendisi de Balıkesir'e gitti.
- 09:14Kuvayi Milliye'nin Müdahalesi
- Anzavur'a karşı hareket edecek olan kuvvetler 11 Nisan'da Balıkesir'de toplanmış bulunuyordu.
- Gönen istikametinden Balya'ya doğru geleceği anlaşılan Gavur İmam kuvvetlerine karşı müdafaa vaziyeti almak ve Bandırma-Su-Sığırlık üzerinden gelecek olanlara karşı giderek karşılaşacağımız yerde çarpışma kararı verdik.
- Çerkez Ethem'in kuvvetlerine Demirci Efe'nin gönderdiği zeybeklerden 600 atlı ve cephelerden getirdiği kuvvetlerin bir kısmını ilave ederek 13 Nisan'da Balıkesir'den Su-Sığırlık istikametine doğru hareket ettik.
- 10:17Su-Sığırlık Muharebesi
- 15 Nisan Perşembe günü akşam üzeri Çerkez Ethem'in emrindeki kuvvetlerimiz Su-Sığırlık-Kirmasti arasında Yayaköy sırtlarında Anzavur kuvvetleri ile karşılaştılar.
- O gece başlayan muharebe ertesi günü yani 16 Nisan akşamına kadar şiddetle devam etti.
- Anzavur kuvvetleri hezimete uğrayarak dağıldılar, Anzavur'un kendisi her şeyi bırakıp Bandırma istikametine doğru kaçtı, süvarilerimiz onu takip etmişlerse de yakalayamamışlardır.
- 10:59Anzavur'un Yenilmesi ve Sonrası
- Anzavur'un yenilmesi üzerine 17 Nisan'da Ömerköy üzerinden ihtiyat kuvvetleriyle Balya'ya doğru hareket edildi ve taarruza geçildi.
- Gavur imam ve avanesi perişan bir halde dağıldılar.
- Bandırma, Gönen, Manyas, Biga bölgesinde temizleme faaliyetlerine devam edildi ve zararlı şahsiyetler cezalandırıldı.
- 11:28Anzavur'un Kaçışı ve Sonrası
- Anzavur'un ilk başarılarından fazlaca umuda kapılmış olan İstanbul'daki koruyucu ve taraftarları, firar edenleri kurtarmak için Karabiga iskelesine ecnebi gemilerini göndermişlerdi.
- Anzavur ve avanesi takip eden süvarilerin ateşi altında bu gemilere bindiler.
- Muharebeden sonra Demirci Efe'nin gönderdiği zeybeklerle cepheden getirttiğim kuvvetleri yerlerine iade ettim.
- 11:56Çerkez Ethem'in Faaliyetleri
- Çerkez Ethem, Gönen, Manyas ve Biga bölgelerinde uslandırma işlerine devam etmiş ve daha sonra Atatürk'ün emri üzerine Geyve'de Kuvayi Milliye'ye karşı ayaklananlarla muharebe eden kuvvetlerimize yardım etmek üzere kuvvetleriyle oraya gitmişlerdir.
- İstanbul'dan paşa unvanını almış olan Anzavur Ahmet, bizim karşımızdan kaçtıktan sonra Kocaeli bölgesine giderek orada da Kuvayi Milliye'ye karşı savaşlara katılmıştır.
- İzmir şimal bölgesindeki kuvvetlerimizin geri çekilmesinden sonra Anzavur Yunanlıların işgal ettiği bölgeye giderek Kuvayi Milliye taraftarı birçok vatanperverlere zulmetmiş, onları Yunanlılara ezdirtmiş ve öldürtmüştür.
- 12:40Anzavur'un Sonu
- 1921 yılında Yunan işgali devam ettiği sırada şehit olan Köprülü Hamdi Bey'in adamları gizlice Biga bölgesine giderek Anzavur'u takip etmişler ve onu yolda giderken pusuya düşürüp intikam kastı ile öldürmüşlerdir.
- Anzavur Ahmet, kimine göre Gürlü Ali ve Memed Efe, kimine göre Arnavut Rahman çetesi tarafından öldürülmüştür.
- Kafası kesilmiş ve tezekliğe gömülmüştür.
- 13:27Anzavur'un Mezarı
- Cihadiye adlı Çerkez köyü'ndeki mezarında din, millet ve memleket uğrunda can siperhane çalışırken Kuvayi Milliye tarafından bir sureti gaddarhanede şehit edilerek milletin kalbinde unutulmaz bir yara bırakan Kuvayi Muhammediye kumandanı izzetli Arnavut Paşa hazretlerinin ruhuna el-fatiha anzavur'un mezarı, zamanla hastalıklarına şifa arayanlar tarafından adeta bir türbeye, bir yatıra dönüştürülür.
- Kurtuluş Savaşı sonrasında mezar kitabesi değiştirilir.
- Mezarının son hali fotoğraftaki gibidir ve hala şifa bulmaya giden var mıdır bilinmez.