Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, idari hukuk, idari yargılama, anayasa hukuku ve anayasa yargısı alanlarında uzmanlaşmış bir eğitimci tarafından sunulan kapsamlı bir anayasa hukuku dersidir. Eğitmen özellikle hakimlik sınavına hazırlanan öğrencilere yönelik bilgiler vermektedir.
- Video, anayasa hukukunun önemi ve sınavlarda nasıl değerlendirildiği ile başlayıp, anayasanın tanımı, türleri, maddi ve şekli anlayışları, hukuki metinlerin hiyerarşisi ve anayasanın katı-yumuşak olma özellikleri gibi konuları detaylı şekilde ele almaktadır. Türkiye'nin tarihindeki beş anayasası (1921, 1924, 1961, 1982 ve 2004) karşılaştırılarak anayasanın katılaşma özellikleri açıklanmaktadır.
- Ders, sınav hazırlığına yönelik önemli ipuçları ve konu odaklanma önerileri içermekte, özellikle 1982 Anayasası'nın temel ilkeleri, meclis yapısı ve cumhurbaşkanlığı gibi sınavlarda sıkça sorulan konulara vurgu yapmaktadır. Ayrıca, anayasanın katılaşması için gerekli beş özellik (anayasa değişikliği süreci, halk oylaması usulü, değiştirilemeyecek hükümler, anayasanın üstünlüğü ve öncelikli olması) örneklerle açıklanmaktadır.
- 00:03Anayasa Hukuku'nun Önemi
- Anayasa hukuku dersi, idari hukuk, idari yargılama, anayasa hukuku ve anayasa yargısı konularını kapsar.
- Kırk soruluk hukuk sınavında dört soru anayasa hukukundan gelirken, vatandaşlık sınavında on dört soru anayasa hukukundan oluşur.
- Anayasa hukuku, en temel hukuk dalı olduğu için kamu yönetiminde ve diğer kurum sınavlarında da önemli bir yere sahiptir.
- 01:45Anayasa Hukuku Dersinin Yapısı
- Anayasa hukuku dersi altı başlığa ayrılarak anayasa hukuku giriş, anayasa tarihi, temel ilkeler, yasama, yürütme ve yargı olmak üzere ele alınacaktır.
- Giriş bölümünde anayasa kavramı, devlet, demokrasi ve hükümet sistemleri gibi temel kavramlar anlatılacaktır.
- Hükümet sistemleri konusu özellikle mülakatlarda sorulara dönüşebilir.
- 03:26Anayasa Tarihi
- Anayasa tarihi bölümünde 1888 İttifak, 1839 Tanzimat Fermanı, 1856 Islahat Fermanı gibi anayasal belgeler ve beş Türk anayasası incelenecektir.
- Anayasa tarihi konusu A grubu sınavında soru oluşturmayabilir ancak vatandaşlık sınavında her sene bir soru gelmektedir.
- Anayasa tarihi konusu 1982 anayasasından itibaren başlar ve dört parçaya ayrılmıştır: temel ilkeler, yasama, yürütme ve yargı.
- 04:49Temel İlkeler
- Temel ilkeler bölümünde değiştirilemez alan (ilk üç madde) ve cumhuriyetin nitelikleri (başlangıç ilkelerine dayanan, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, laik, sosyal, hukuk, demokratik ve insan haklarına saygılı devlet) incelenecektir.
- Anayasa hukuku sınavında dört sorunun biri yüksek olasılıkla temel ilkelerden gelecektir.
- İnsan hakları hukuku konusu temel ilkeler bölümünde ele alınacaktır.
- 05:54Yasama
- Yasama bölümünde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin yapısı, işleyişi, seçimleri, milletvekillerinin ayrıcalıkları ve görevleri ele alınacaktır.
- Anayasa hukuku sınavında yasama konusu her sene en az bir soru oluşturur ve bazen temel ilkeler sorulmadığı yıllarda iki soru da gelebilir.
- 07:14Yürütme ve Yargı
- Yürütme bölümünde 2017 anayasa değişikliği sonrası yürütmenin tekli yapıda olduğu ve sadece cumhurbaşkanından oluştuğu belirtilmiştir.
- Yargı bölümünde anayasa mahkemesi ve hakimler-savcılar kurulu konuları ele alınacaktır.
- 08:40Anayasa Hukuku Sınav Hazırlığı
- Yargı, yürütme ve yasama alanlarında sınavda genellikle yılda bir soru çıkıyor, ancak bazı yıllarda yasama alanında iki soru da çıkabiliyor.
- Anayasa hukukunda özellikle dikkat edilmesi gereken konular: meclis, cumhurbaşkanı, anayasa mahkemesi ve hakimler-savcılar kurulu.
- Anayasa tarihinde bazı tarihleri belli çerçevelerle öğrenmek önemlidir, ancak yürütme alanında kaytarma şansı bulunmaz.
- 13:07Anayasanın Tanımı ve Önemi
- Anayasa, devletin temel yapısını, işleyişini ve kurallarını gösteren, devlet organlarını ve temel hak-hürriyetleri düzenleyen bir belgedir.
- Anayasa, otorite ve hürriyet arasındaki dengeyi oluşturur; otorite fazla olduğu anayasalarda hürriyet az, hürriyet fazla olduğu anayasalarda otorite azdır.
- Anayasa kavramı 1945 yılında Türkiye'de ilk kez kullanılmıştır, 1945 öncesinde "Teşkilatı Esasiye Kanunu" veya "Kanuni Esasi" olarak adlandırılıyordu.
- 16:03Anayasanın Tarihsel Gelişimi
- Dünyanın ilk anayasası 1787'de Amerika Birleşik Devletleri'nde oluşturulmuştur.
- İlk anayasal belge ise 1215'te İngiltere'de ortaya çıkan Magna Carta'dır, ancak bu bir anayasa olarak nitelendirilemez.
- Türk anayasa tarihinde ilk anayasal belge 1808 senedi ittifakı ile başlamış, ilk anayasa ise 1876 Kanuni Esasi ile ortaya çıkmıştır.
- 20:17Anayasa Anlayışları
- Anayasa anlayışları iki farklı kriterle incelenebilir: maddi anlamda anayasa ve şekli anlamda anayasa.
- Maddi anlamda anayasa tanımı, konu üzerinden yapılır ve hangi konulara anayasa denilebileceğini belirler.
- Şekli anlamda anayasa tanımı, konuya bakılmaz, tamamen biçimsel yapılma şekli ile ilgili bir tanım yapar.
- 21:21Anayasanın Maddi Anlayışı
- Anayasa, devletin temel dertlerinin (yasama, yürütme, yargı) kuruluşu ve işleyişi ile ilgili hukuk kurallarının bütünüdür.
- Maddi anlamda anayasa, sadece yasama, yürütme ve yargı ile doğrudan ilgili düzenlemelerdir.
- Anayasanın bazı maddeleri (orman köylüsünün korunması, kıyıların korunması, çocuk hakları, aile korunması) yasama, yürütme ve yargı ile doğrudan ilgili olmadığı için maddi anlamda anayasa değildir.
- 24:02Anayasanın Şekli Anlayışı
- Şekli (biçimsel) anlamda anayasa, konuya bakmadan yapım şekline bakarak tanımlanır.
- Normal yersin üzerinde bulunan ve zor usullerle değiştirilebilen hukuk kuralları şekli anlamda anayasadır.
- 1982 anayasamızın tamamı, normal yersin en tepede yer aldığı için şekli anlamda anayasadır.
- 25:12Maddi ve Şekli Anayasanın İlişkisi
- Anayasada yer alan tüm hükümler şekli anlamda anayasadır, ancak maddi anlamda anayasa olan sadece yasama, yürütme ve yargı ile ilgili hükümlerdir.
- Yasama, yürütme ve yargı ile ilgili hükümler hem maddi hem şekli anlamda anayasadır.
- Yasama, yürütme ve yargı dışındaki hükümler sadece şekli anlamda anayasadır, maddi anlamda anayasa değildir.
- 30:30Normlar Yersini
- Anayasanın üstünlüğü prensibi, normlar yersinin en tepesinde yer alması anlamına gelir.
- Normlar yersinde en tepede anayasa, altında kanun, cumhurbaşkanlığı kararnamesi, yönetmelik ve yönetmelik benzeri metinler yer alır.
- Kanuna eşit veya denk olan metinler arasında uluslararası antlaşmalar, anayasa mahkemesi kararları, içtihatı birleştirme kararları ve olağanüstü hal kararları bulunmaktadır.
- 32:47Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ve Milletler Arası Antlaşmalar
- Cumhurbaşkanlığı kararnamesi, kanunun alt bir metinden bahsedilirken, Olağanüstü Hal (OHAL) veya Olağanüstü Dönem Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ise kanuna denk bir metinden bahsedilir.
- Milletler arası antlaşmalar kanunlarla birbirine denktir, ancak sadece temel hak ve hürriyetlerle ilgili konularda kanunun üstündedir.
- Anayasanın en tepesinde yer alması dışında, milletler arası antlaşmalar anayasaya denktir ve kanunun üstündedir.
- 37:33Anayasa Türleri
- Anayasa türleri üç farklı ikili ayrım halindedir: yazılı veya yazısız, uzun (kaistik) veya kısa (çerçeve), yumuşak (kolay değişen) veya katı (zor değişen).
- Yazılı anayasa, anayasa başlığı altında derli toplu bir metni olan anayasadır; yazısız anayasa ise anayasa başlığı altında derli toplu bir metni olmayan, anayasal belgeler ve uygulamalardan oluşan anayasadır.
- Dünyada yazılı anayasa tarihidir ve %99 oranında ülkelerin tercihidir; yazısız anayasanın temel örneği İngilteredir.
- 41:16Anayasanın Yazılı Olup Olmayacağı
- Bir ülkenin anayasasının yazılı olup olmayacağına o ülkenin tarihi karardır.
- Fransa devrimci bir siyaset tarihiye sahipken, İngiltere evrimci bir siyaset tarihine sahiptir.
- İngiltere'nin ada devleti olması ve etnik-dini ayrımların daha az olması, kendi tarihini evrilerek, zaman içinde dönüşerek değiştirmesine izin vermiştir.
- 43:39Yazılı ve Yazısız Anayasa
- Yazısız anayasa olması ender olup, bir ülkenin tarihi, etnik yapısı ve stratejik konumu karar verir.
- Birinci Meclis gibi devlet rejimini hızla değiştiren kurumsal süreçlerde yazısız anayasa ile idare edilemez.
- Yazılı anayasalar yazısız anayasalara göre daha otoriterdir çünkü yazılı metin esnekliği ortadan kaldırır.
- 46:26Kısa ve Uzun Anayasa Ayrımı
- Uzun ayrıntılı veya kazistik anayasalar, madde sayısı fazla olan ve maddeleri ayrıntılı hükümler içeren anayaslardır.
- Çerçeve anayasalar ise madde sayısı az olan ve maddeleri ayrıntılı hükümler içermeyen anayaslardır.
- 1921 Anayasası Türkiye'nin tek çerçeve anayasasıdır, 1982 Anayasası ise en uzun ve en kazistik anayasadır.
- 49:30Yumuşak ve Katı Anayasa Ayrımı
- Yumuşak anayasa, kolay değişen ve kanun gibi değiştirilebilen anayasadır.
- Katı anayasa, kanundan farklı ve zor bir usulle değiştirilen anayasadır.
- Katı anayasalar kanundan üstün anayasalardır çünkü kanundan daha zor değiştirilir yapıdadır.
- 55:18Anayasanın Katı ve Yumuşak Olması
- Katı anayasaların kesinlikle yumuşak anayasalara göre daha otoriter olduğu genelleme yapılamaz.
- Türkiye'nin beş anayasasında (1976, 1982, 1924, 1961, 1921) en hürriyetçi anayasa 1961, en otoriter anayasa 1982'dir ve her ikisi de katı anayasadır.
- Katı anayasaların kesinlikle otoriter olduğu genelleme yapılamaz çünkü anayasanın konusuna bakılmak zorundadır; hürriyetçi maddeleri koruyorsa hürriyetçi, otoriter maddeleri koruyorsa otoriter olabilir.
- 58:02Anayasanın Katılaşmasını Olanaklar
- Anayasanın katılaşmasını olanaklayan beş özellik vardır; bunlardan biri bile varsa anayasa katı, hiçbirinin yoksa yumuşaktır.
- Anayasanın katılaşmasını olanaklayan ilk özellik, anayasa değişikliğinin teklif, görüşme ve kabul merhalelerinin kanundan farklı ve zor koşullar gerektirmesidir.
- İkinci özellik, kanunlarda olmadığı halde anayasa değişikliğinin yürürlüğe girebilmesi için zorunlu halk oylaması usulü öngörülmesidir.
- 1:00:11Türk Anayasa Tarihinde Anayasanın Katılaşması
- Türk anayasa tarihinde ilk katı anayasa 1924'tür; Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk anayasası 1921'dir ve yumuşaktır.
- Anayasa değişikliğinde halk oylaması usulü ilk defa 1982 anayasasında öngörülmuştur.
- Türk anayasa tarihinde halk oylaması ile kabul edilen ilk anayasa 1961'dir, ancak 1961 anayasasında anayasa değişikliği için halk oylaması usulü öngörülmemiştir.
- 1:06:28Anayasanın Katılaşmasını Olanaklayan Diğer Özellikler
- Anayasada değiştirilemeyecek hükümler yer alıyorsa, o anayasa katıdır.
- Değiştirilemez madde sayısı arttıkça anayasa daha katılaşır.
- Türk anayasa tarihinde ilk defa değiştirilemez madde 1924 anayasasında yer almıştır.
- 1:07:41Anayasanın Katı ve Yumuşak Özellikleri
- 1924 Anayasası'nda sadece birinci madde değiştirilemezken, 1961 Anayasası'nda da aynı durum söz konusu iken, 1982 Anayasası'nda değiştirilemez madde sayısı üç'e çıkarak en katı anayasa olarak adlandırılır.
- Anayasanın dördüncü özelliği olan dönem ya da süre yasağı, anayasalar kabul edildikten sonra belli bir süre değiştirilmesi zor ya da yasak olmasıdır.
- 1982 Anayasası dışında hiçbir anayasada buna benzer bir dönem ya da süre yasağı yoktur; 1982-1987 süreçte değiştirilmesi daha zor düzenlenmiş bir anayasadır.
- 1:09:37Anayasa Değişikliği İçin Özel Organlar
- Anayasanın değiştirilmesi için özel oluşturulmuş organlar varsa anayasa katılaşır; günümüzde kanunu da yapan meclis anayasayı da değiştirebilirken, 1961 Anayasası'nda millet meclisi ve cumhuriyet senatosu ikisi bir karar alması gerekiyordu.
- Anayasaya konan bir merhale bile katılaşır; hiçbir merhale olmayıp aynıysa o anayasa yumuşaktır.
- Tek yumuşak anayasanız 1921'dir, diğerlerinin hepsi katı olup en katı anayasanız 1982 Anayasası'dır; katı anayasalar yumuşak anayasalara göre daha üstündür.