Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Amerika'da ırkçılık tartışmalarının kökenini ve gelişimini anlatan bir belgesel formatındadır. Serhan Akif Akyıldız tarafından sunulan videoda, George Floyd'un ölümüyle gündeme gelen ırkçılık tartışmaları ele alınmaktadır.
- Video, Amerika'nın kuruluşundan günümüze kadar ırkçılık tarihini kronolojik olarak anlatmaktadır. 1619'da köleliğin başlangıcı, İç Savaş sonrası gelişmeler, Rosa Parks ve Martin Luther King'in liderliğindeki direniş hareketleri, 1965'te siyahların oy kullanma hakkının korunması yasası, 1968'de King'in suikastı ve sonrasında yaşanan olaylar detaylı şekilde aktarılmaktadır. Ayrıca Colin Powell gibi önemli siyah yetkililerin yükselişi ve Barack Obama'nın 2008'de başkan seçilmesi gibi dönüm noktaları da videoda yer almaktadır.
- 00:05Amerika'da İrkçılık Tartışmalarının Kökeni
- George Floyd'un gözaltına alınırken hayatını kaybetmesiyle Amerika'da ırkçılık tartışmaları gündemin bir numarası oldu.
- Tartışmanın kökeni Amerika'nın kuruluşundan bağımsızlığından öncesine dayanıyor.
- 1619 yılında İngiliz sömürgecilerin Virginia'ya getirdikleri ilk Afrikalılar, Amerika'da köleliğin başlangıç tarihi olarak niteleniyor.
- 00:29İç Savaş Sonrası Dönem
- 1865'te iç savaş sonunda kölelik kaldırıldı, ancak siyahların haklarına tam olarak kavuşabilmesi için yüz yıldan fazla beklemeleri gerekecekti.
- İç savaş sonrası siyahlar köle değildi ama normal bir vatandaş da değildi.
- 1870 yılında insanların renginden dolayı oy kullanma haklarının ellerinden alınamayacağı kanunu yasalaştı.
- 01:15Güney Eyaletlerinde İrkçılık
- Ku Klux Klan gibi ırkçı örgütler şiddet yoluna başvurarak siyahların elde ettiği kazanımları ortadan kaldırmaya çalıştı.
- 1877 yılında federal askerlerin güney bölgelerden çekilmesiyle siyahların elde ettiği başarılar neredeyse yok denecek kadar azdı.
- Güney eyaletleri ırkçı olarak nitelenebilecek yasalarını yürürlüğe koymaya başladı; beyaz ve siyahlar için ayrı okullar, toplu ulaşım araçları, tiyatrolar, oteller ve restoranlar vardı.
- 01:5419. Yüzyılın Sonu ve 20. Yüzyılın Başlangıcı
- 19. yüzyılın sonunda ırk ayrımcılığı güney eyaletlerinde çok daha güçlü hale geldi.
- 1900'lerin başında siyahların haklarına yönelik örgütler ülkede kurulmaya başladı.
- İkinci Dünya Savaşı'na gelindiğinde üç milyondan fazla siyah ülkeye hizmet için kayıt yaptırdı.
- 02:38Martin Luther King ve Medeni Haklar Hareketi
- 1954'te Anayasa Mahkemesi, devlet okullarında ırk ayrımcılığının iç savaş sonrası çıkan yasalara aykırı olduğuna hükmetti.
- 1955'te Rosa Parks'ın otobüste oturduğu ön koltuktan kalkmaması nedeniyle tutuklanması Martin Luther King ismini Amerikan kamuoyuyla tanıştırdı.
- King, kentteki otobüs şirketlerine boykot çağrısı yaptı, şirket geri adım attı ve Anayasa Mahkemesi Parkı haklı buldu.
- 03:28King'in Konuşması ve Sonrası
- King'in Washington'da Lincoln Anıtı önündeki tarihi konuşması 250 bin kişinin izlediği konuşmada, siyahların ve beyazların eşit olduğu bir dünyanın rüyasından bahsediyordu.
- King'in 1950'lerin sonlarında başlayan şiddet içermeyen direniş hareketine destek her geçen gün artıyordu.
- 1965'te siyahların oy kullanma hakkının korunması yasası kabul edildi, ancak 1968'de Martin Luther King suikast sonucu öldürüldü.
- 04:111970'ler ve 1980'ler
- Temsilciler Meclisi'nin ilk siyah kadın üyesi Shirley-Williams 1972'deki başkan aday adaylı bir ilk olarak kayıtlara geçti.
- 1980'lerde öne çıkan isim Jesse Jackson'dı, kurduğu organizasyonla siyah Amerikalıların yaşamlarını iyileştirmeye çalıştı.
- 1990'lara gelindiğinde sokaklar bir kez daha karıştı; 1992'de Los Angeles'ta biri siyahı döven polislerin ceza almaması sonrası olaylar çıktı.
- 04:531990'lar ve 2008'e Kadar
- Ülkenin ilk siyah genelkurmay başkanı 1989'da Colin Powell oldu, Powell 2001'de Amerika'nın ilk siyah dışişleri bakanıydı.
- Bir siyahın başkan olması için yedi yıl daha beklemek gerekecekti; Barack Obama 2008 yılında 44. başkan seçildi.
- Beyaz Saray'da siyah bir başkan olması siyahlara yönelik olayları durdurmaya yetmedi.
- 05:20Modern İrkçılık Tartışmaları
- 2012'de 17 yaşındaki silahsız Trevor Martin'in öldürülmesinin ardından 2013'te Alicea Garza'nın Facebook hesabında kullandığı "Black Lives Matter" (Siyah hayatlar önemlidir) sözü harekete dönüştü.
- 2014'te Eric Garner'ın polis gözaltına alırken nefessiz kalması sonucu hayatını kaybetmesi üzerine protesto gösterileri düzenlendi.
- George Floyd'un benzer şekilde hayatını kaybetmesi sokakları bir kez daha hareketlendirdi.
- 05:56Sonuç
- Amerika'da herkes artık yasalar önünde eşit, ancak uygulamadaki noksanlıklar ve geçmişte yaşananlar hala hafızalarda.
- George Floyd'un ölüm şekli de o hafızalara yeni bir anı olarak eklendi.
- Ülkenin kuruluşundan bu yana 245 yıl geçti, ancak ırkçılık tartışmaları bitmedi ve yakın zamanda da bitecekmiş gibi görünmüyor.