Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, uzun yıllardır akademik hayatın içinde çalışan ve editör olarak deneyimli bir akademisyen tarafından sunulan eğitim içeriğidir. Konuşmacı, öğrencilere danışmanlık yapmış ve akademik metinlerin incelenmesi konusunda uzmanlaşmış biri olarak konuşmaktadır.
- Video, akademik yazım kuralları ve yayın etik ihlalleri konusunu kapsamlı şekilde ele almaktadır. İntihal, çifte yayın, haksız yazarlık, dilimleme, sahtecilik, çarpıtma, kopyacılık ve başka sözcüklerle aktarma gibi ihlaller örneklerle açıklanmakta, ayrıca atıf ve alıntı kuralları detaylı şekilde anlatılmaktadır.
- Konuşmacı, Türkiye'de akademik yayınlarda sıkça karşılaşılan sorunları, özellikle lisansüstü öğrenciler ve doçentlik öncesi çalışmalardaki yaygınlığı ve bunların cezalarını ele almaktadır. Ayrıca, akademik yazım dersinin lisans öğrencilerine verilmesi gerektiği ve bu konuda standart bir sistem kurulması gerektiği savunulmaktadır.
- 00:09Akademik Yazım Kuralları ve Yayın İhlalleri
- Akademik yazım kurallarına uyulmazsa yayın eti ihlalleri olarak adlandırılan ceza almaya sebep olan sonuçlar doğurur.
- En yaygın yayın ihlali intihaldir (aşırma, bilimsel sahtekarlık, hırsızlık), başkasının fikrini çalmaktır.
- Çifte yayın, haksız yazarlık, dilimleme, sahtecilik, çarpıtma, kopyacılık ve başka sözcüklerle aktarma gibi farklı yayın ihlalleri vardır.
- 00:26İntihal Örnekleri ve Sonuçları
- Öğrenciler internetten web sayfalarını kopyalayıp yapıştırıp kendi eserlerine ekleyerek vize araştırmaları yapabilirler.
- Turnity gibi test programları intihalleri tespit edebilir ve şikayet edildiğinde öğrenci en az bir dönem okuldan uzaklaştırılabilir.
- Başka sözcüklerle aktarma, başkasının yazdığı fikirleri kendi metine aktararak kendi eserinden açılmaz hale getirmektir.
- 02:16İntihalin Önemi ve Önlemleri
- İntihal, haksız yazarlık gibi yayın ihlalleri cezası vardır ve Türkiye'de yaygın olmasa da suç olmaktan çıkmaz.
- İntihal tespit edildiğinde Türkiye'ye rezil edilebilir ve yıllar önce yazılan metinler sebebiyle sorunlar yaşanabilir.
- İntihal tehlikelerinden korunmak için atıf kaynak gösterme sistemlerini öğrenmek ve bilgisayar destek almak gerekir.
- 03:32Türkiye'de İntihalin Yaygın Olduğu Alanlar
- Türkiye'de intihal en çok lisansüstü öğrencilerin çalışmalarında görülür, tezlerini bitirmek için tezlerden ve makalelerden kopyalama yaparlar.
- İkinci yaygın alan doçentlik öncesi çalışmalarda, araştırmacılar acele ederek metinlerini yazarken intihal yaparlar.
- İntihalin sebepleri arasında az gelişmiş araştırma ve yazma becerisi, eleştirel düşünme yetersizliği, yayın etiği bilgisizliği ve zaman yetersizliği bulunmaktadır.
- 05:10İntihalin Temel Sebepleri
- İntihalin temel sebebi atıfla alıntı arasındaki farkı bilmemektir, bunu bilmeden akademik metin yazmaya başlamak doğru değildir.
- İdari, akademik ve mali kazanımları hızla elde etmek, yükselmek ve para kazanmak arzusu da intihal yapmaya sevk edebilir.
- Aynı kişinin aynı metinleri farklı yerlerde yayınlaması (kitap bölümü, tebliğ, tebliğ kitabı) yaygın bir durumdur.
- 08:07İntihalin Türleri ve Cezaları
- İntihal, başkasının fikrini, tespitini, yorumunu veya analizini kendi üretimiymiş gibi göstermektir.
- Başkasının cümlesini alıp "bana göre bu budur" diyerek kendinize mal etmek de hırsızlık olarak değerlendirilir.
- Bir fikri ilk defa ortaya koyan kişinin adını söylemeden kendiniz fikri ortaya atmak da intihaldir.
- 09:28İntihalin Diğer Türleri
- Metnin açılması, bir makaleyi sol tarafına koyup sağ tarafına boş bir sayfa açarak cümle cümle Türkçe'ye çevirmektir.
- Yükseköğretim Kurulu Bilimsel Araştırma ve Yayın Eti Yönelgesi'ne göre intihal, bilimsel usullere uygun biçimde başkalarının fikir, veri, eser ve yayınlarına atıf yapmadan yayınlamaktır.
- 11:04İntihal Türleri ve Önlemleri
- İntihal üç şekilde olabilir: fikri, cümleleri ve fikirlerin düzenlenmesini aşma.
- Fikri aşma, birinin fikrini alıp yazarın adını, kitabın adını ve sayfa numarasını belirtmek gerekir.
- Cümleleri aşma, kopyala yapıştır yöntemiyle yapılan intihaldir ve özellikle uzaktan eğitim, vize ve final sınavlarında görülür.
- 13:19Fikirlerin Düzenlenmesini Aşma
- Fikirlerin düzenlenmesini aşma, metnin sistematiğine açılma anlamına gelir ve başlıklandırma sistemi, şema veya tablo gibi yapıları kullanmaktır.
- Fikirlerin düzenlenmesini aşma durumunda da kaynak belirtmek gerekir, aksi halde şekilsel aşma olarak değerlendirilir.
- Birinden bir şeyi alma ihtiyacı duyuyorsanız, kimden aldığınızın metninde belirtmeniz ve aktarıyorsanız kimden kaynak ilham aldığınızı belirtmeniz gerekir.
- 15:47Akademik Yazım Problemlerinin Sebepleri
- Akademik metinlerde, öğrenci ödevlerinde ve tezlerde problem vardır ve bu problemin sebebi bilinçli veya bilinçsiz olabilir.
- Bazı kişiler hızlı, kolay ve fazla sayıda yayın elde ederek maddi ve manevi kazanç sağlamayı amaçlayan bilinçli intihal yapar.
- Asıl çoğunluk ise öğrencilerin yaptıkları, lisans ve yüksek lisans öğrencilerinin yazdıkları ödevlerde bilinçsiz intihal yapar çünkü akademik yazım konusunda bilgi eksikliği vardır.
- 17:21Akademik Yazım Eğitimi Gerekliliği
- Yurtdışı eğitiminde ödevler belirli sistemlere göre (APA, Chicago, ISNA) yazılması gerektiği ilan edilir ve öğrenciler bu sistemlere uymadan ödevlerini teslim edemezler.
- Türkiye'de üniversite öğrencilerinin akademik yazım sistemlerini (APA, Chicago, ISNA) bilme oranı çok düşüktür.
- Akademik yazım dersinin lisans aşamasında mecburi hale getirilmesi ve mezuniyet tezlerinin standart bir şekilde yazılması gerekmektedir.
- 19:38Atıf ve Alıntı Arasındaki Fark
- Atıf yapmadan, alıntılama işaretlerini kullanmadan başkasına ait fikir, şekil ve tabloları kendisiymiş gibi yazmak veya sunmak yasaktır.
- Bir kaynağın geniş kapsamlı kullanımı ancak yetersiz düzeyde atıf yaparak geçmek yaygın bir hata olarak belirtilmiştir.
- Yaygın bilgiler için kaynak gösterilmesine gerek yoktur, örneğin "Türkiye'nin başkenti Ankara'dır" gibi bilgiler.
- 20:46Atıf ve Alıntı Kullanımı
- Atıf, bir kişinin fikrine, düşüncesine, görüşüne anlam olarak atıf yapmaktır ve dipnot işareti ile görüş sahibinin adı ve sayfası belirtilir.
- Alıntı, kopyala-yapıştır yöntemiyle bir yerden alınan metni çift tırnak içine alarak kullanmaktır.
- Alıntıda nokta, virgül gibi noktalama işaretleri de kopyala-yapıştırla geldiği için çift tırnak içine alınmalıdır.
- 23:54Atıf ve Alıntı Kullanımında Bilinçsizlik
- Bilinçsizlik, atıf ve alıntıyı bilmekten kaynaklanan bilgi eksikliğinden kaynaklanır.
- Başkasının fikrini kopyala-yapıştır yapıp dipnot işareti koyup adım yazmakla atıf alıntı kuralına uymuş olunmaz.
- Alıntı işaretleri ile özgünlüğün fikri sahibi belirtilmelidir.
- 24:41Haksız Yazarlık
- Haksız yazarlık, metinde emek sarf etmediği halde isminin niyetini ekletmek veya gücünü kullanarak yazar olmadığı halde bir yazara ismi ekletmektir.
- Metnin ortaya çıkmasında bir fiil etkisi, emeği veya katkısı olması gerekir, katkısı olmadığı halde adını ekletiyorsa haksız yazarlığa girer.
- Türkiye'de doktora tezi yazan öğrenci bir yazar kabul edilirken, danışman ikinci yazar olarak sıralanmalıdır, ancak bazen danışman ismi ilk sırada geçer.