Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, 2021 Afyonkar Valiliği Aile Yılı Etkinlikleri kapsamında Afyon Kocatepe Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Müdür Yardımcısı ve Öğretim Görevlisi Kevser Pamuk'un sunduğu bir eğitim etkinliğidir. Videoda ayrıca Filiz Hanım adlı bir katılımcı da yer almaktadır.
- Video, "Ailede Şefkat ve Merhamet" konusunu kapsamlı şekilde ele almaktadır. İlk olarak şefkat ve merhamet kavramlarının tanımı ve özellikleri anlatılmakta, ardından şefkat türleri, kendine şefkatin önemi, güvenli bağlanma kuramı ve sağlıklı ebeveynlik modeli açıklanmaktadır. Son bölümde ise "helikopter ebeveynlik" kavramı ve İslam'da merhamet konusundaki önemli sözler paylaşılmaktadır.
- Videoda Harlow'un maymun deneyleri ve John Bowlley'in bağlanma kuramı gibi bilimsel çalışmalar üzerinden şefkatin önemi vurgulanmakta, Türk toplumunda şefkat ve merhametin abartılı gösterilmesi gibi sorunlar ele alınmaktadır. Ayrıca çocuklara koşulsuz sevgi göstermenin, rol model olmanın ve şefkat duygusunu öğretmenin önemi de anlatılmaktadır.
- 00:05Sunumun Tanıtımı
- Afyon Kocatepe Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Müdür Yardımcısı ve Öğretim Görevlisi Kevser Pamuk, "Ailede Şefkat ve Merhamet" etkinliğini sunuyor.
- Kevser Pamuk, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sağlık Yüksek Okulu Hemşirelik Bölümü'nde lisans eğitimini tamamlamış, 2017 yılında aynı üniversitenin Sağlık Bilimleri Enstitüsü Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği tezli yüksek lisans programından mezun olmuş ve Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Psikiyatri Hemşireliği anabilim dalında doktora eğitimine devam etmektedir.
- 2001 yılında meslek hayatına hemşire olarak başlayan Pamuk, 2020 yılına kadar Sağlık Bakanlığı'na bağlı kuruluşlarda hemşire ve sağlık bakım hizmetleri müdürü olarak görev yapmış, 2020 yılından beri üniversitede öğretim görevlisi ve müdür yardımcısı olarak görev yapmaktadır.
- 02:56Şefkat ve Merhamet Kavramları
- Türk Dil Kurumu'na göre şefkat sevecenlik olarak tanımlanır.
- Merhamet ise bir canlı (insan, hayvan, bitki) kötü durumdaki olma durumuna karşı duyulan acıma duygusu ve üzüntüdür.
- Şefkat, acı çeken kişiyi kucaklayan, içine alan ve barındıran bir durumdur.
- 05:30Şefkatin Özellikleri
- Şefkatin en önemli özellikleri arasında empati, kabul, cömertlik, cesaret, hoşgörü ve sakinlik bulunmaktadır.
- Empati, sempati ile karıştırılmamalıdır; empati, karşıdaki kişinin yaşadığı üzüntülü durumu anlamak, hissetmek ve bunu karşımızdakine hissettirmektir.
- Şefkatin amacı acının gerçekliğine açık olma ve acıların iyileşmesini istemektir.
- 07:24Şefkat Türleri
- Bizden diğerlerine aktarılan şefkat, en sık karşılaştığımız şefkat türüdür ve merhametten ayrılır çünkü merhamet, karşımızdakinin acısını baş edebilme gücünü yok sayar.
- Başkalarından bize gelen şefkat, bireyler için zor bir süreçtir çünkü çoğu birey acı ve duygusal çöküşlerde içlerine kapanmayı tercih eder.
- Öz şefkat, kendi kendimize duyduğumuz şefkattir ve bazen başkalarından daha fazla zarar veriyoruz kendimize.
- 10:41Kendine Şefkatin Önemi
- Kişi kendini sevmeli çünkü kendini sevmeyen bir insan başkasını sevemez.
- Şefkat özde başlar, önce kendimize şefkat duymalıyız ki başkalarına da duyabilelim.
- İnsanlar genellikle ailelerine, büyüklerine, evlatlarına ve komşularına şefkat gösterirken, kendilerine şefkat gösterme konusunda zorlanırlar.
- 11:33Kendine Şefkatin Eksikliği
- Başarısızlık yaşadıklarında veya acı yaşadıklarında insanlar kendilerini kötülüyor ve etiketliyorlar.
- Kendimize şefkat göstermek yerine kendimizi eleştirmek yerine, bazen kendimize okşamayı ve yüreğimize dokunabilmeyi bilsek pek çok şey değişmiş olabilir.
- Eleştirilere açık olmak güzel olsa da, kendimize zarar verecek şekilde eleştirmek yerine acımasız davranmamalıyız.
- 13:22Kendine Şefkatli Kişilerin Özellikleri
- Kendine şefkatli kişiler olumsuz durumlarda kendilerine karşı daha anlayış gösterirler.
- Üzgün veya öfkeli olduklarında kendilerine yüklenmekten kaçınırlar ve hatalarını başkalarının da başına gelebileceğinin farkında olurlar.
- Kendine şefkat gösteren kişiler dış dünyadan izole olmazlar ve duygularını fark etmeyi ve kabul etmeyi bilirler.
- 15:09Şefkatin Evrensel Özellikleri
- Dalaylama'nın sözüne göre sevgi ve şefkat birer gerekliliktir, lüks değildir ve onlar olmadan insanlık var olamaz.
- Şefkat çok evrensel bir dildir, sadece insanlara değil, hayvanlara ve tüm canlılara da geçerlidir.
- 1950'li yılların başında Harlow tarafından yapılan bir deneyde, yeni doğan maymunlar annelerinden ayrılarak sıcak havlularla sarılıp biberonla beslenmişlerdir.
- 16:32Bağlanma Kuramı ve Maymun Deneyleri
- Harlow'un maymun deneylerinde, tel örgüden oluşan bir maket ve anne sütü alabilen bir biberon kullanılmış, maymunların anne yerine bu makete tepkileri gözlemlenmiştir.
- Maymunlar, sıcaklık ve rahatlık hissiyle kucaklanan tel örgülü makete sadece karnını doyurup uzaklaşmış, bu da bağlanma ve sıcaklık hissinin önemini göstermiştir.
- Çocukların erken yaşlardan itibaren sevgiyle büyümeleri, kendilerini daha güvende hissetmelerine ve başkalarına karşı daha iyi kabul sürecine sahip olmalarına yardımcı olur.
- 18:25Bağlanma Kuramı ve Ebeveynlik
- Bağlanma kuramında anne-baba rolü vurgulanırken, birincil bakım verenleri (bakıcı, bakım evcileri) de işin içerisine katmak gerekir.
- John Bowley, Harlow'un maymun deneylerini bir adım öteye götürerek bağlanma kuramını ortaya koymuştur.
- Bağlanma kuramında, çocuğun ihtiyacı olduğunda (fizyolojik, psikolojik veya duygusal) bakım veren kişinin (özellikle anne) yeterince desteği gösterip göstermediği önemlidir.
- 20:09Güvenli ve Güvensiz Bağlanma
- Bağlanma kuramıyla çocuk, ihtiyacı olduğunda bu ihtiyacın karşılandığını fark ederse dünyanın güvenli bir yer olduğuna inanır ve diğer kişilere de güvenmeyi öğrenir.
- Ebeveynler çocuklarını tutarsız bir biçimde desteklerlerse, reddedici veya soğuk davranırlarsa, çocuklarda güvensiz bağlanma durumu ortaya çıkabilir.
- Güvensiz bağlanma ile çocuk dünyaya olan güvenini tamamen yitirir ve başkalarına karşı güven geliştiremez, bu durum tüm yaşamına ve ilişkilerine yansır.
- 21:35Şefkatin Evrenselliği
- Şefkatin evrenselliği ve iyileştirici etkisi vurgulanırken, insanın içindeki tüm hastalıkların sevgi eksikliğinden kaynaklandığı belirtilmiştir.
- Hayvanlarda da şefkat örnekleri gösterilmiştir: filde annesini kaybeden bir fil, anne sütü alması gerektiği dönemlerde grup içerisinde anne olan sütü olan bir fil tarafından beslenir.
- Zebralarda bir saldırı olduğunda, anne özellikle ne kadar hızlı koşmasına rağmen evladının gerisinde kalarak gerekiyorsa ilk olarak kendinin yemi olmasını ortaya koymuştur.
- 22:42Şefkat ve Merhamet Kavramları
- Mevlana'nın yedi öğüdünden beşi ele alınmış, "şefkat ve merhamette güneş gibi ol" öğüdü vurgulanmıştır.
- Şefkat ve merhametli güneş gibi olmak, sadece kendimize değil etrafımıza, yakınlarımıza ve tüm insanlığa da bu değerleri göstermemiz gerektiği anlamına gelir.
- Yüreğinde sevgi ve merhamet olan kişinin dili, yüzü ve gülüşü de güzel olur.
- 23:35Sağlıklı ve Sağlıksız Aile Modelleri
- Güvenli bağlanma içerisinde sağlıklı ve sağlıksız iki farklı aile modeli vardır.
- Türk toplumunda şefkat ve merhametin en büyük problemi, kendi kültürümüzde fazla abartılı gösterilmesidir.
- Sağlıksız aileler çocuklarına özgürlük alanları bırakmaz, başkalarının hayatlarına fazlaca karışır ve kendilerini tamamen çocuklarına adarlar.
- 25:05Sağlıksız Ebeveynlik Özellikleri
- Sağlıksız ebeveynler, çocuklara tamamen adadıklarında kendilerine ayırdıkları zaman olmadığı için sorunlar yaşarlar.
- Çocuktan en ufak bir reddedici tavır gördüğünde tahammül edemeyen sağlıksız ebeveynler, minnet beklerler.
- Sağlıksız ebeveynler çocuklarına bağımlı hale gelebilir, onlar olmadan hiçbir şey yapamaz hale gelebilir ve psikiyatrik boyutta öfke patlamaları yaşayarak sağlıksız bir ebeveyne dönüşebilirler.
- 26:16Helikopter Ebeveynlik Kavramı
- Helikopter ebeveynlik, anne ve babanın çocuğun akademik başarısını, sağlığını ve sosyal ilişkilerini tüm yönleriyle kendileri yönetmek istemesidir.
- Bu durumda ebeveynler kendi yapamadıklarını çocuğuna yönlendiriyor ve çocukta fiziksel, ruhsal ve sosyal boyutta ileride pek çok olumsuzluklara neden oluyor.
- Bilimsel çalışmalar, helikopter ebeveynlik gösteren ailelerin çocuklarında yaşam doyumlarının düşük olduğu ve depresif duygu durumunun daha yüksek olduğu ispatlamıştır.
- 28:18Sağlıklı Ebeveynlik Yöntemleri
- Sağlıklı ebeveynlikte çocukların ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak, onların fikirlerine önem vererek ve iyiliklerini gözeterek yaklaşılmalıdır.
- İletişimde anlayış, hoşgörü ve şartsız sevgi çok önemlidir; sevginin bir kurala bağlanması yerine koşulsuz şartsız bağlanmak gerekir.
- Çocukların davranışlarında olumsuzlardan daha çok olumluya vurgu yapılması ve çocuklara şartsız her koşulda var olan sevgiye sahip olduklarını hissettirmek önemlidir.
- 29:34Çocuklara Rol Model Olma
- Çocuklar rol model alır, söylediklerimizden çok yaptıklarımızı örnek alırlar; bu nedenle ebeveynler rol model olmalıdır.
- Sabahları güler yüzlü olmak, günaydın demek, çocuğun arkadaşları ve kardeşlerinin sevdiği oyuncağı paylaşmasını teşvik etmek önemlidir.
- Sevginin ifade edilmesi, çocuklara yardım istemek, olumlu davranışları motive etmek ve takdir etmek gerekir.
- 31:15Şefkat ve Merhamet Eğitimi
- Çocuğun sevdiği arkadaşına birlikte hediye almak veya yapmak, yardımlaşma duygusunu geliştirmesine yardımcı olur.
- Yardım kurumunu ziyaret etmek, merhamet ve şefkat duygusunu çocuğa göstermek önemlidir.
- Çocuğun yanında yardım isteyen bir kişiye karşı mümkün oldukça hayır dememek, yardımlaşmanın önemini öğretmek gerekir.
- 33:25Kültürel ve Dini Sözler
- "İnsanlara merhamet etmeyen Allah da merhamet etmez" sözü, merhametin önemini vurgulamaktadır.
- "Yalnız kendini koruyan kişi merhamet sahibi değildir, merhametli kişi başkalarının iyiliği için çalışan kimsedir" sözü, merhametin başkalarına yönelik olduğunu belirtmektedir.
- "İnsanın merhameti, yumuşaklığı ve cömertliği kendisini düşmanlarına bile sevdirir" sözü, merhametin olumlu etkilerini ifade etmektedir.