Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Afrodisyas şehrinin tarihi, mimari mirası ve heykel sanatı hakkında bilgi veren bir belgesel formatındadır. Roma İmparatoru Augustus'un "Asya'daki bütün şehirler için bu kenti kendim için seçtim" sözü vurgulanmaktadır.
- Video, Afrodisyas'ın milattan önce 5000'li yıllara uzanan tarihini, Roma İmparatorluğu ile olan yakın ilişkisini ve önemli yapılarını kronolojik olarak anlatmaktadır. Tetrapilyon, Afrodit Tapınağı, Odeon, Agora, Tiyatro ve Stadyum gibi yapıların mimari özellikleri, tarihsel önemi ve kazı çalışmaları detaylı şekilde ele alınmaktadır. Ayrıca kentin heykel sanatı, Zoylos gibi önemli isimleri ve Afrodisyas Müzesi'ndeki eserler hakkında bilgiler sunulmaktadır.
- Videoda ayrıca dünya sanatçılarının Afrodisyas'ı ziyaret ettikleri ve deneyimlerini paylaştıkları bölümler yer alıyor. Kentin mermer işçiliği, sağlık problemlerini taşa işleyen halk ve Afrodisyas yontu ekolünün özgün eserleri gösteriliyor. Son bölümde ise kentin kazı çalışmaları, onarım çalışmaları ve arkeolojik önemi anlatılıyor.
- 00:02Afrodisyas'ın Tarihi ve Önemi
- Roma imparatoru Augustus, Asya'daki bütün şehirler için Afrodisyas'ı kendisi için seçmiştir.
- Denizli'nin batısında Babadağ'ın mermerinden doğarak adıyla, ruhuyla Afrodisyas ve heykel sanatına adanmış muhteşem bir kenttir.
- Kentin bilinen ilk adı Milattan önce 500'li yıllara uzanan Leganpolis'tir ve ilk Afrodit tapınağı Milattan önce 6. yüzyılda yapılmıştır.
- 01:46Roma İmparatorluğu ile İlişkileri
- Afrodisyas'ın Roma ile yakın ilişkileri Milattan önce 82'de İmparator Sulla ile başlamıştır.
- Julius Sezar ve sonradan Augustus diye anılacak olan Octavian'ın ilgisi, bu imparatorların Afrodit'in soyundan geldiklerine inanmalarından kaynaklanmaktadır.
- Roma imparatorlarının bu ilgisi Milattan sonra 3. yüzyıl sonlarına kadar devam etmiştir.
- 02:32Hıristiyanlık Dönemi ve Kazılar
- Milattan sonra 4. yüzyılda Roma'nın bölünmesi ve Hıristiyanlığın yayılmasıyla Afrodisyas piskoposluk merkezi haline gelmiş, pagan kültürünün izleri ortadan kaldırılmıştır.
- Afrodisyas, Milattan önce 1. yüzyılda ve Milattan sonra 5. yüzyıl arasında önemli bir sanat merkezi haline gelmiş, heykelcilik, astronomi, felsefe ve tıp alanında çalışmalar yapılmıştır.
- 1835'te Charles Texier'in ilk kez Afrodisyas'a gelip yazıtların kopyalarını almasından sonra pek çok kez kazı girişimleri olmuş, ancak Kenan Erim'in 1961 yılında başlattığı keşif ve kazı programı 1990'da ölümüne kadar 30 yıl süreyle devamlılık kazanmıştır.
- 03:53Tetrapilyon ve Afrodit Tapınağı
- Afrodisyas'ın bugün en göze çarpan kalıntısı, uzun yıllar sonunda bulunup birleştirilen tetrapilyondur.
- Tören olaylarının toplanarak Afrodit tapınağına ulaştığı kapı, mimar ve yontucuların gösteriş amaçlı olarak diktikleri bir anıttır.
- Batı alınlığında Eros, Nike ve atlardan oluşan av sahneleriyle süslenen yapının ayağa kaldırılışı Anadolu'da yapılmış en önemli onarımdır.
- 04:42Afrodit Tapınağı'nın Tarihi
- Anıtsal kapıdan yüzü aşkın sütunuyla kentin odak noktası sayılan Afrodit tapınağına ulaşılır.
- Milattan önce 1. yüzyıl başında kentin önde gelen isimlerinden Zolos tarafından yapımı başlatılan tapınak, Milattan sonra 130 yıllarında İmparator Adrian döneminde yapı etrafını çeviren kutsal duvarlarla tam olarak bitirilmiştir.
- Pagan inancının hac merkezlerinden biri olan tapınak, Milattan sonra 5. yüzyılda üstüne inşa edilen büyük kilisede ömrünü 11. yüzyılda tamamlamıştır.
- 06:26İmparator Tapınağı ve Diğer Binalar
- Roma'nın kente tanıdığı ayrıcalıklara minnet borcu olarak ikinci bir tapınak yapılmıştır ki bu yalnızca imparatorlara ait bir tapınma yeridir.
- 1979'da Kenan Erim'in ortaya çıkardığı Sebastian tapınağı, Tanrıça Afrodit ve Roma'nın ilk imparatorları Cladius sülalesine adanmıştır.
- Odeon, kent meclisi'nin toplantı salonu olarak kullanılmasının yanı sıra konser, dans, şiir ve müzikli gösterilere ev sahipliği yapmıştır.
- 08:50Kentin Sosyal Alanları
- Güney Agorası, Afrodisya halkının başlıca sosyal alanıdır ve deprem ve su baskınları nedeniyle benzerlerinden farklı bir mimari yapıdadır.
- Deprem sonrası agorayı sellerden korumak amacıyla 260 metre uzunluğunda, 25 metre genişliğinde bir havuz yapılmış ve bu havuz hamamlar için yedek su deposu olarak da kullanılmıştır.
- Halk için havuzun serin suları eşliğinde bir gezi ve eğlence alanı olan agorada astroloji falı ve taş oyunları için kazınan şekiller bulunmaktadır.
- 10:39Tiyatro ve Zoylos
- Tiyatro, yedi bin kişilik seyircisiyle yalnız Afrodisyas değil, çevre yerleşimlerden gelecek konuklar düşünülerek planlanmış bir yapıdır.
- Önde üç katlı mermerden yapılmış bir sahne binası varmış ve ikinci katın adak yazısında Zoyros'un adı geçiyor.
- Zoylos, ömrünün büyük bir bölümünü Afrodisyas dışında bir köle olarak geçirmiş, Roma imparatoru Augustus sayesinde özgürlüğünü kazanmış ve kentin baş rahibi ilan edilmiştir.
- 12:32Stadyum ve Müze
- Afrodisyas'ın kendi bölgesinde çekim merkezi olduğunu gösteren otuz bin kişilik stadyum, on beş bin kişilik nüfusuyla kentin en kalabalık dönemlerinde bile ihtiyacın üstündedir.
- 1979 yılında ziyarete açılan müzede sadece Afrodisyas kazılarında elde edilen eserler sergileniyor ve en büyük özelliği sergilenen eserlerin çoğunun heykel ve rölyeflerden oluşmasıdır.
- Afrodisyas heykeltıraşlık okulu'nun ünü Milattan sonra 1. ve 3. yüzyıl arası çok yaygındır ve çok uzaklardan ziyaretçileri vardır.
- 15:24Afrodit Heykelciliğinin Özellikleri
- Afrodit heykelciliğinin en belirgin özelliklerinden biri gerçekçi üslup olup, bunun en iyi işlendiği eserlerden biri M.S. 5. yüzyılda yapılmış, şaşı bir filozof veya valinin portresidir.
- Antik çağda kentin meclis binasını süsleyen yüksek rütbeli bir komutan heykeli, zırhındaki mitolojik figürlerle Roma İmparatorluğu'nun gücünü anlatırken, miğfer üzerindeki yazılar heykeli yapan ustanın adını (Apollonios Asin) taşıyordu.
- Afrodisyas'ta sağlık problemlerini taşa işleyen insanlar, mermerlerin üzerine çeşitli uzuvlar yaparak Afrodite adakları hazırlıyorlardı, örneğin kulak problemi olan bir kişinin taş üzerine yaptığı kulak bitimi görülebiliyordu.
- 16:53Afrodisyas Yontu Ekolü ve Heykel Sanatı
- Afrodisyas yontu ekolünün en özgün eserlerinden biri, mermerin farklı renkli damarlarının kaliteli şekilde kullanıldığı örneklerdir; bunların en güzel örneği Zeus ve Europa heykelciği grubudur.
- Rodin'in "Heykellerini nasıl yaptığını" sorusuna verdiği "Bir blok mermeri seçiyorum, ihtiyaç duymadığım her şeyi kesip atıyorum" cevabı, heykel için taştan geriye kalandır tanımını açıklar.
- Heykel üç boyutlu olmasıyla farklı bakış açılarından farklı anlamlar kazanır; işik, gölge ve bakanın bilgi- duygu zenginliği bu anlamları yaratır.
- 18:00Denizli ve Afrodisyas'ın Günümüzdeki Önemi
- Mermeri aşkla, tutkuyla yatanların kentleri Laodikya, Yerepolis ve Afrodisyas'ın merkezinde Denizli bulunur; bugün de taşın içindeki estetiği arayan ustaların kentidir.
- Heykel sanatı dünya sanatçılarının emeğiyle Denizli'de kolonileşirken, farklı ülkelerden gelen sanatçılar Afrodisyas'ı ziyaret etmiş ve bu deneyimi paylaşmışlardır.
- Sanatçılar Afrodisyas'ı "bütün sanatın, bütün heykelin merkezi" olarak tanımlayarak, oradaki Helenistik çağlara ait heykellerden etkilendiklerini belirtmişlerdir.
- 21:03Afrodisyas'ın Tarihsel Yeri
- Mitoloji, dinsel inanç gereksiniminden kaynaklanarak antik dönemlerin evreni ve hayatı anlama çabalarında önemli bir yere sahiptir; Afrodit, paganizmin en önemli kültlerinden biridir.
- Afrodisyas'ın ana tanrıçası Kibele, yüzyıllar boyunca Anadolu uygarlıklarının baş tacı olmuştur; Afrodit'in benimsenmesi ve kültleşmesinin nedeni onun Kibele ile özdeşleştirilmesinden kaynaklanır.
- Afrodisyas'ın Afrodit'i, mitolojik dünyanın Afroditinden farklıdır.
- 21:55Afrodisyas'ın Kazı ve Onarım Çalışmaları
- Afrodisyas, 1960'lı yıllardan bu yana kazılmaya devam eden bir yerdir; binlerce yıl önce yüzeyde olan lahitler zamanla toprağın derinliklerine gömülmüş, yasal kazı ve onarım çalışmaları köylülerin de katılımıyla Temmuz-Ağustos aylarında devam etmektedir.
- Kazı alanlarında en büyük hareketlilik agora'da görülürken, agora ile anıtsal giriş arasındaki yol bağlantısı kazı çalışmasıyla iki önemli mimari yapı bir bütünlük kazanmıştır.
- Afrodisyas'ın onarım çalışmaları Sebastion'un anıtsal girişi, tiyatronun üst bölümü, Pekmeztepe höyüklü ve Adrian Hamamı gibi alanlarda sürmektedir.
- 24:23Afrodisyas'ın Gizemi
- Afrodisyas'ı anlamanın yolu onu anlamak istemekten geçer; önce havasını, suyunu, çiçeklerini, ağaçlarını tanır, sonra binlerce yıl önce yaşamış Afrodias halkını hissedersiniz.
- Afrodisyas herkese açık görünen gizli bir kapıdır; o kapının gizemini ancak hisseden bilir.
- Gizem, Afrodisyas'ın her taşında, taşa emanet edilmiş her izindedir.