• Buradasın

    Açık Veri Kavramı ve Türkiye'deki Durumu Üzerine Eğitim Sunumu

    youtube.com/watch?v=9r6gmhYnfoM

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, Kadir Has Üniversitesi Yeni Medya Bölümü'nde öğretim görevlisi ve Veri Okuryazarlığı Derneği'nin kurucu üyesi ve başkanı Pınar Hoca tarafından Creative Community tarafından düzenlenen bir oturumda sunulan eğitim içeriğidir. Sunum Orçun Hoca tarafından moderelenmektedir.
    • Sunumda açık veri kavramı, tanımı, önemi ve Türkiye'deki durumu detaylı olarak ele alınmaktadır. Sunum üç ana bölümden oluşmaktadır: açık veri ile eğitim ilişkisi, açık veri yönetiminde hükümetlerle ilişkisi ve sivil toplum örgütlerinin rolü. Ayrıca açık veri lisansları, veri formatları ve verilerin erişilebilirliği gibi teknik konular da incelenmektedir.
    • Sunumda Türkiye'deki açık veri durumu eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirilmekte, diğer ülkelerin (Amerika, İngiltere, Norveç, Kenya, Kanada) başarılı örnekleri paylaşılmaktadır. Konuşmacı, Türkiye'de açık veri politikalarının geliştirilmesi için konferans düzenleme, açık veri beyannamesi kabul ettirme ve yerel yönetimlerle iletişim kurma gibi pratik önerilerde bulunmaktadır. Ayrıca, 2020 yılına kadar açık verinin pazar büyüklüğünün %37'ye çıkacağı ve bu alanda %25 bin farklı iş yaratmakta olduğu bilgisi de paylaşılmaktadır.
    00:03Konuşmacının Tanıtımı
    • Konuşmacı Pınar, Kadir Has Üniversitesi Yeni Medya Bölümü'nde öğretim görevlisi ve 2014'te London School of Journalism'den mezun.
    • Pınar, Kadir Has Üniversitesi'nde lisans ve yüksek lisans öğrencilerine, Galatasaray Üniversitesi'nde ise gazetecilik bölümü öğrencilerine veri gazeteciliği dersleri veriyor.
    • Açık Veri Gazeteciliği Derneği Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini 2015-2018 yılları arasında yürüttüğü gibi, 2018'de İstanbul merkezli kurulan Veri Okuryazarlığı Derneği'nin kurucu üyesi ve başkanı.
    01:42Sunumun Amacı ve İçeriği
    • Konuşmacı, sunumunda açık veri ile eğitim ilişkisini, açık verinin yönetimde ve hükümetlerdeki yeri, sivil toplum örgütlerinin rolünü ele alacak.
    • Sunumda açık verinin tanımı, önemini, açık veri beyannamesinin kabul edildiği ülkeler ve Türkiye'nin veri üretme ve lisanslama konusundaki durumu anlatılacak.
    • Açık verinin en önemli unsurlarından lisanslar ve verinin yayınlanırken formatı ve yapısı üzerinde durulacak.
    04:54Açık Kültürün Önemi
    • Açık kültürlük, birlikte iş alanı yaratmak ve birlikte çalışmayı temsil eden, daha hızlı etkileşim ve değer yaratmayı sağlayan bir anlayıştır.
    • Açık kültür, açık eğitim, açık müzik, açık kültür, açık araştırmalar, açık harcamalar ve açık mimarlık gibi alanlarda kendini gösterir.
    • Son 20-25 yıldır dijital içerik üretiminin dönüşümü ve kullanımı, veriyi açmanın katma değer yaratma, işi görünür ve şeffaf kılma potansiyelini göstermiştir.
    06:41Açık Veri Tanımı
    • Açık veri, üzerindeki fikri mülkiyet haklarının belirlendiği ve en uygun açık lisans uygulandığı verilere denir.
    • Açık veri, lisanslandığı sürece değer yaratıp tekrar dağıtımı sunabilen veridir.
    • Lisansların açık veri tanımında çok önemli bir yere sahiptir, çünkü hangi verinin nasıl kullanılacağı ve ne tür fikri mülkiyet söz konusu olduğu lisans üzerinden anlaşılır.
    08:08Açık Verinin Önemi
    • Açık veri, şeffaflığı, denetimi sağlayarak demokratik kontrol aracı ve katılım mekanizması olarak önemlidir.
    • Açık veri, hem haber merkezleri hem de devlet veya belediyeler için kendilerini güçlendirme ve içeriklerinin tekrar dolaşması için değer yaratılmasını teşvik etme mekanizması olarak kullanılır.
    • Ticari boyutta, verimliliği artırması, inovasyon sağlanması, yeni iş alanları yaratması ve politika üretmede etkili olması açısından açık veri önemli bir rol oynar.
    11:00Açık Verinin Teknik Özellikleri
    • Açık verinin kullanılabilirliği, erişim ve tekrar kullanılabilmesi için uygun çevrenin oluşturulması önemlidir.
    • Açık veri, teknik olarak ve yasal olarak açık olması gerekmektedir.
    • Bazı ülkelerde (örneğin Türkiye'de) veriler açık olabilir ancak lisansları olmayabilir, bu durum açık veri ekosistemine atfedilmesini engelleyebilir.
    14:43Açık Veri Hareketinin Gelişimi
    • Açık veri kavramı çok eski değildir ve 2009'da Kanada ve Yeni Zelanda gibi ülkelerle başlamıştır.
    • Son beş yılda uluslararası açık veri konferanslarında açık veri politikalarına sahip ülkelerin yüzdesi 25'lere 35-40'lara kadar yükselmiştir.
    • Devletlerin verilerini açmalarının ekonomik değer yaratma, kalkınma desteği ve ekonomiye katkı sağlaması nedeniyle daha istikrarlı ve öncelikli hale gelmesi önemlidir.
    15:51Açık Veri Raporu ve Önemi
    • Rapor, açık verinin nasıl kullanılacağını öngöremeyeceğimizi belirtiyor ve bu konuda kaygı duymamız gerektiğini vurgulamıyor.
    • Paylaşmanın yöntemlerini belirlememiz gerekiyor; ne kadarını, ne zaman açacağımız ve hangi verilerin önemli olduğu konusunda kamuyla iletişim kurulmalı.
    • Bugün verilerini açan temel verilerin yüzde elli'sine yakını aslında kamuyla iletişim halinde ve kitlenin hangi veriyi öncelikliye ihtiyacı olduğuna dair fikir alışverişi yapılıyor.
    16:59Açık Veri Pazarının Büyüklüğü ve Önemi
    • 2020 yılına kadar açık verinin pazar büyüklüğünün yüzde 20'den yüzde 37'ye çıkması öngörülüyor ve şu an itibariyle 25 bin farklı iş ürettiği görülüyor.
    • Bu veri önemlidir çünkü bunun farkında olan devletler yol alıyor, gelişiyor, daha akıllı hale geliyor ve kendini denetlenebilir hale getiriyor.
    • Bu alanda uzmana ihtiyaç duyuluyor ve bu konuların eğitimin bir parçası olması gerekiyor.
    17:53Açık Verinin Faydaları
    • Avrupa'da yollarda meydana gelen kazaların yüzde 5,5 oranında azaltılması ve her gün 7 bin insanın hayatını kurtarması açık verinin etkisini gösteriyor.
    • Yol yapımı, trafik kazaları, sel ve meteoroloji verilerinin öngörülmesi ve incelenmesi hayat kurtarıcı bir faktör olarak değerlendiriliyor.
    • Açık veri, hayat kalitesini güçlendiren bir "trafo" olarak tanımlanıyor ve Türkiye için henüz açık verinin sınırları doldurulmuş durumda değil.
    18:48Açık Verinin Türleri ve Kapsamı
    • Açık veri coğrafi ve kültürel veriler, bilim, ulaşım, sağlık, hava durumu ve çevre gibi alanları kapsıyor.
    • Kenya, Tanzanya, Japonya, Amerika, İsrail, Almanya, Fransa ve İngiltere gibi ülkeler devlet verilerini yeni standartlarda açık tutuyor.
    • Açık veri barometresi, devletlerin sözlerini tuttuğu ve açık veri politikalarında ilerleme kaydettiği bir ölçüt olarak kullanılıyor.
    20:35Açık Verinin Ekonomik ve Sosyal Faydaları
    • Açık veri kamu hizmetlerinde ilerleme sağlayarak şeffaflığı artırıyor ve yeni sosyal, ekonomik ve ticari değerler üretiyor.
    • Bir kurum kağıt raporlamayı kaldırıp web tabanlı açık bir yayın sistemine geçerek hem zaman hem para tasarrufu sağlayabiliyor.
    • Nepal'in okul ve sağlık kurumlarına yönelik ortak bir projesi ile bölgenin sağlanmasını sağlayarak hayat kurtarıcı bir örnek oluşturmuş.
    22:10Açık Verinin Uygulamaları
    • İran'da ilkokulda öğrencilerin volkan patlaması, deprem ve su baskınları gibi felaketlerin simülasyonlarını yaparak hazırlıklı hale getirildiği görülmüş.
    • Britanya hükümeti, verileri açarak ve denetleyerek aynı kaleme harcama yaptığını tespit etmiş ve büyük maliyet tasarrufu sağlamış.
    • Hayvanların gezdirilebileceği alanları gösteren bir uygulama gibi açık veri kullanılarak geliştirilen birçok uygulama bulunuyor.
    24:05Açık Veri Eğitimi ve Eğitim Alanındaki Çalışmalar
    • 2012 yılından beri açık veri eğitimi verilmeye başlanmış ve 20'yi aşan açık veri kapsayan eğitimler ve programlar düzenlenmiştir.
    • Sivil toplum örgütleri, devlet kurumları, akademik çevre ve gazetecilerin açık veri alanında ilerlemesi için eğitim gerekliliği vurgulanıyor.
    • Bir gazeteci için yaklaşık iki hafta boyunca açık verinin tanımı, erişimi, kullanımı ve yapısı hakkında eğitim verilmekte.
    26:01Dünyada Açık Veri Eğitim Örnekleri
    • Britanya merkezli Open Data Institute'nin AI-learning elektronik eğitimi ve 2016 yılında geliştirilen açık veri modülü bulunmaktadır.
    • Open Data Camp gibi dünya çapında düzenlenen açık veri konferansları ve etkinlikler bulunuyor.
    • Hollanda'da "The Governance" adlı eğitim, açık devlet verisi oluşturmanın politika geliştirilmesinden kullanıma kadar olan aşamalarını gösteriyor.
    28:41Açık Veri ve Eğitim
    • FM Information, bilgi erişimini açıkça ilişkilendirir ve soruları yanıt bulabilmesi için zamandan kazanma metotları geliştirir.
    • Konuşmacı, derslerinde büyük veri, veri görselleştirme ve dijital içerik üretimi anlatırken verinin açılmasını ve değer yaratmasını ilişkilendirir.
    • Türkiye'de bu alanda sıçrama yaratmak için kamuya insan yetiştirmenin ve bu ekosistemi anlayan insanların bu hünerlere sahip olmalarının önünü açmanın gerekliliği vurgulanıyor.
    29:43Açık Veri Kavramı ve Önemi
    • Türkiye'de açık devlet verisi ve açık yönetim ortaklığı, devlet kontrolündeki herkes tarafından kullanılabilir veriyi ifade eder.
    • Devletin veriyi açmasının amacı şeffaflık, yeni sosyal ekonomik değer üretmek ve kamu hizmetlerine ilerleme kaydetmek için önemlidir.
    • Türkiye, 2011'de açık yönetim ortaklığı sözleşmesini imzalamış olsa bile, iç sorunları ve kadro değişiklikleri nedeniyle ilerletememiştir.
    30:45Uluslararası Açık Veri Örnekleri
    • Trapize ve Open White Houstow, dünyada açık veri alanını yaygınlaştıran konulardan biridir.
    • 2018 yılında ABD Kongresi açık bir yasa tasarısını onaylamış, daha sonra Trump bu yasayı imzalamıştır.
    • İran, Kenya ve Belgin gibi ülkelerin kendi verilerini açtıkları örnekler verilmektedir.
    32:10Kenya'nın Açık Veri Örneği
    • Kenya'nın temel verilerinde tarım ve eğitimle ilgili verilerin ne olduğu görülebilir.
    • Kenya'nın açık veri sitesinde verilerin boyutu, türü, dosya tipi ve coğrafi bilgiler görüntülenebilir.
    • Kenya'nın tüm bölgelere ait verilere ulaşılabilmesi sağlanmaktadır.
    33:42Türkiye'de Açık Veri Çalışmaları
    • Türkiye'de açık veri paylaşım portalı oluşturmak için bir eylem planı geliştirilmiştir.
    • Türkiye'de resmi istatistik programı üzerinden verilerin yavaş yavaş açılması planlanmaktadır.
    • Türkiye, verileri açmak, dönüştürmek ve üzerinden değer yaratma çabası içinde görünmektedir.
    35:12Açık Veri Çalışmalarında Sivil Toplum Rolü
    • Sivil toplum ve eğitimde devletlerin veri yönetimi konusunda dirsek temasına ve anlaşmaya ihtiyaç vardır.
    • Almanya'da üç yıl önce hükümet ile sivil toplum arasında açık veri konusunda diyalog geliştirilmesi başlamıştır.
    • Açık veri günleri düzenlemek Türkiye için önemlidir; dünya çapında Mart ayının ilk haftasında yaklaşık altı-yedi yıldır bu etkinlikler düzenlenmektedir.
    37:13Açık Veri Lisansları
    • Açık veri lisansları, verinin kullanım, yaygınlaştırılması, tekrar kullanımı ve satılması hakkını belirler.
    • Atıl üretilemez, atıl ticari ve aynı lisansta paylaş gibi lisans seçenekleri arasından seçim yapılmalıdır.
    • Lisans seçimleri devlet politikalarına ve içerik türüne göre değişebilir, bu nedenle lisansları önceden okuyup anlamak önemlidir.
    38:29Açık Veri Endeksleri
    • Açık veri endeksleri, verilerin açıklığını değerlendirmek için dokuz soru üzerinden oluşturulur.
    • Endekslerde verilerin okunabilirliği, indirilebilirliği, ücretsiz olması, güncel olması ve lisans uygulanması gibi parametreler değerlendirilir.
    • Açık veri beyannamesi, verilerin açık olması, güncel olması ve yeniden kullanılabilir olması ilkelerini yasal bir çerçeve içinde belirler.
    40:13Açık Veri Endekslerinin Önemi
    • Açık veri barometresi gibi endeksler, ülkelerin açık veri politikalarını ve ilerlemelerini gösterir.
    • Almanya gibi bazı ülkeler açık veri yasaları ile öncü konumda olup, bu yasaların geçmesi uzun sürebilir.
    • Avrupa Birliği, kamu ve eşit verilerin açık veri statüsüne sahip olmasını kararlaştırmıştır.
    42:43Açık Veri Formatları
    • Verinin formatı önemlidir, özellikle kapalı format dosyalarından ziyade CSV, JSON gibi açık format dosyaları tercih edilmelidir.
    • Açık veri formatları, verinin daha kolay kullanılmasını ve bilginin daha etkili bir şekilde dolaşmasını sağlar.
    • Verilerin kullanıcı dostu olması ve açık lisanslı olması, açık veri politikalarının başarılı olması için gereklidir.
    43:57Açık Veri'nin Zorlukları ve Fırsatları
    • Açık veri, veriyi denetleyen, verinin yolculuğunu inceleyen, meta veriyi okuyan ve analiz eden açık veri uzmanları gibi yeni iş imkanları sunar.
    • Açık veri, vergi harcamaları, hava kalitesi, iş imkanları gibi konularda bilgiye erişim sağlar.
    • Açık veri politikalarının başarılı olması için sadece verinin açılması yeterli değildir, kullanıcı dostu arayüzler de önemlidir.
    45:30Açık Veri Sunum ve Arayüz Geliştirme
    • İstanbul Büyükşehir Belediyesi sitesinde yangın verileri ve sorumlu ihaleleri bulmak imkansızdır, raporlar PDF formatında olup Excel verisi sunulmamaktadır.
    • "Where is my money?" gibi nitelikli örneklerde her kalem gösterilir ve tıklanıldığında o harcamanın tüm kalemleri detaylı olarak görüntülenir.
    • Mısır'da bir gazetecinin polis verilerini gösteren bir projeyle minik bir ödül kazanması, verilerin detaylı bir şekilde incelenmesini sağlar.
    46:47Türkiye'de Açık Veri Çalışmaları
    • Rize Belediye Başkanı'nın Strasbourg'da açık veri konusunu vurguladığı bir toplantıya katılması gibi örnekler takip edilmelidir.
    • Eczacıbaşı'nın kamüleri açılması gerektiği görüşü, verilerin açık olmasıyla yaratıcı niteliklerin artmaya başlar.
    • Türkiye'de kamusal alan, açık akademi ve ekosistemin gelişmesiyle ilgili açık lisanslar çok az görülmekte, sadece TÜBİTAK'ın yeni projesinde ilk kez devlet kurumunda açık lisans bulunabilmektedir.
    48:10Açık Veri Örnekleri ve Sorunlar
    • Kars ve Tunceli Belediyesi örneklerinde görüldüğü gibi, verilerin PDF formatında olması açık veri olarak kabul edilmez.
    • Tarım ve Orman Bakanlığı'nın açık veri portalı geliştirilmesi ve TÜBİTAK'ın araştırma ve eğitim portalında lisans uygulaması önemli adımlardır.
    • 4717 sayılı kamu kurum ve kuruluşların ürettikleri mal ve hizmet tarifeleri ile ilgili kanunun açık veri geliştirilmesine engel olduğu düşünülmektedir, ancak konuşmacı bu kanunun açık veri için engel oluşturmadığını savunmaktadır.
    50:45Açık Veri Alanında İhtiyaçlar
    • Açık veri alanında alana hakim ve alt kategorileri bilen uzmanlara ihtiyaç vardır, LinkedIn'de "open data expert" araması yapıldığında yüzlerce açık veri uzmanı ve geliştirici bulunabilir.
    • Türkiye'de açık veri alanını geliştirmek için bu alana eğilmek isteyen insanlara ihtiyaç vardır.
    • Yerel ölçekte konferans düzenleyip sorunları konuşmak ve eylem planı oluşturmak gerekir.
    53:13Açık Veri Alanında Öneriler
    • Dijital Dönüşüm.gov.tr ile iletişime geçerek Türkiye'nin açık yönetim ortaklığına tekrar katılımını teşvik etmek önemlidir.
    • Hükümet verilerinin açık olması için maddeler hazırlanmalı ve bir bakanlıkta açık veri yönetim birimi oluşturulmalıdır.
    • Açık veri beyannamesini kabul ettirmek, yerel ölçekli kurumlarla iletişim kurmak ve fizibilite çalışması yaparak hangi verilerin açılması gerektiğine dair ön hazırlık yapmak gerekir.
    55:40Açık Veri Çalışmaları ve Kaynaklar
    • 2016'da düzenlenen açık veri konferansından bahsediliyor ve kitaptan bir uzmanın da geçirildiği belirtiliyor.
    • Açık veri sözlüğü çevrildi, okuryazarlık üç kitabı hazırlandı ve bir açık veri ev kitabı hazırlandı.
    • Berokraz derneği, veri görselleştirme, kişisel veri ve halkla ilişkilerde veri güdümü düşürmek gibi çalışmalar yürüten kişilerden oluşuyor.
    57:14Gelecek Projeler ve Kaynaklar
    • Eylül'de bir veri konferansı düzenlenecek ve bu vesileyle açık veri ve derinin yapısı konuşulacak.
    • Verinin açılması, temizlenmesi ve lisanslarla birlikte örnekleri kapsayan bir modül geliştiriliyor.
    • Uluslararası sistemin popüler fenomeni olan açık veriler hakkında bir rapor ve Avrupa Birliği için terimler sözlüğü geliştirildi.
    58:07Bülten ve Anket
    • Veri bülteni yayınlanıyor ve orada açık veri kategorisi ve veri seti kategorisi bulunuyor.
    • Ücretsiz her pazar yayınlanan bülten üyeliği yapılabiliyor.
    • Sektörde olan, akademide olan ve sahada çalışan kişiler için hazırlanan kapsamlı ve detaylı bir anket mevcut.
    59:41Sunumun Sonuçlanması
    • Sunumun bir saat süresi olduğu belirtiliyor.
    • Verinin her alanda önemli olduğu, her birimizin birer veri üreticisi ve kullanıcısı olduğu vurgulanıyor.
    • Açık bilim altında verinin özellikle kullanıcı dostu veri konusunda herkesin daha bilinçli olması gerektiği belirtiliyor.
    1:01:00Lisans Bilgisi ve Sorular
    • Verinin lisansını nereden bilebileceğimiz sorusuna cevap olarak, sitelerin en altında lisans bilgilerinin yer aldığı belirtiliyor.
    • Veri portalı örnekleri gösterilerek lisans bilgilerinin nasıl görülebileceği gösteriliyor.
    • Sunuma nasıl ulaşılabileceği sorusuna cevap olarak, video ile birlikte linkin herkesin erişimine sunulacağı belirtiliyor.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor