Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir sunucunun Abdülhamid Han hakkında detaylı bir analiz yaptığı iki bölümlü bir tarih programıdır. Sunucu, izleyicilerin isteği üzerine Osmanlı İmparatorluğu'nun 18. yüzyılın sonlarından itibaren yaşadığı gerileme sürecini ve Abdülhamid Han'ın "Kızıl Sultan" veya "Göksu Ulu Hakan" olarak nitelendirilmesi üzerine odaklanmaktadır.
- Video, Osmanlı'nın küçük Kaynarca Antlaşması sonrası yaşadığı küçülme, Tanzimat ve Islahat Fermanları, III. Selim'in Nizam-ı Cedid reformları ve Abdülaziz Han'ın siyonizm karşıtı politikaları ile başlayıp, 1876'da Abdülaziz Han'ın tahttan indirilmesi ve 1881'de Abdülhamid Han'ın tahta çıkışı sürecini anlatmaktadır. Ardından Abdülhamid Han'ın borç batağında olan Osmanlı Devleti'ni nasıl düveli muazzama haline getirdiği, 1890'larda tahttan indirilmesi için kullanılan stratejiler ve sonrasında Osmanlı Devleti'nin çöküşü ele alınmaktadır.
- Videoda ayrıca Abdülhamid Han'ın Duyun-u Umumiye kurumunun kurulması, borçların faizlerinin silinmesi ve yerli milli kadroların görevlendirilmesi gibi reformları, 1897 yılında İsviçre'de düzenlenen Siyonizm Kongresi'nde tahttan indirilmesi kararının alınması ve 31 Mart darbesinin bir tiyatro olduğu iddiası gibi konular da işlenmektedir. Video, bir serinin ilk bölümü olup, ikinci bölümde izleyicilerin yorumları ve soruları yer alacağı belirtilmektedir.
- 00:02Programın Tanıtımı
- Sunucu, yaklaşık bir saatlik, iki bölümlü bir video sunacağını belirtiyor.
- Birinci bölüm yaklaşık elli dakikalık olup, ikinci bölüm ise izleyicilerin yorumlarına ve sorularına cevap şeklinde olacak.
- Bugün konuşulacak konu, 1980'li yıllarda "Kızıl Sultan" olarak bilinen, diğer tarafa göre "Gökşu Ulu Hakan" olarak adlandırılan Abdülhamid Han'ın kimliği.
- 01:54Osmanlı Devleti'nin Küçülmesi
- Osmanlı Devleti 18. yüzyılın sonlarından itibaren, özellikle 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması'ndan sonra büyük devlet olma özelliğini kaybetti.
- Osmanlı, Karadeniz'deki hakimiyetini, Akdeniz'deki ticari hakimiyetini ve pek çok toprak kaybetti.
- Osmanlı Devleti ekonomik, askeri ve coğrafi olarak küçülmeye başladı, kültürel anlamda yozlaşma ve soysuzlaşma yaşandı.
- 03:03Tanzimat ve Islahat Fermanları
- 1839'un 3 Kasım Pazartesi günü Gülhane-i Haddi Humayun Tanzimat Fermanı, ardından 1856 yılında Islahat Fermanı yayınlandı.
- 1798 Yaş Konferansı ile Osmanlı Devleti yok olmaya doğru gidiyordu.
- Üçüncü Selim, Fransız İhtilali ve Kabakçı Mustafa döneminde padişahlık yapmış olan bu insan, devletin batışının farkına vardı ve yenileşme hareketine başladı.
- 04:07Nizam-ı Cedid ve Kabakçı Mustafa İsyanı
- Üçüncü Selim'in yenileşme politikasının adı "Nizam-ı Cedid" (Yeni Sistem) idi.
- Kabakçı Mustafa önderliğinde eski Türkiye'den nemalanmış tipler bir isyan başlattılar.
- Üçüncü Selim'in devleti yenileştirme çalışmaları, onun şehit edilmesiyle ağzından kulağına kadar yarıldı ve bir sürü kılıç darbesi yedi.
- 05:39Abdülhamid Han'ın Öncesi
- 1861'de Abdülhamid Han'ın gölgesinde kaldığı için, devlet için canını hiçe saymış bir kahraman daha var: Abdülaziz Han.
- Abdülaziz Han çok güzel bir hükümdardı ve harika işler yaptı, ancak Abdülhamid Han'dan önce olmak yaramadı.
- Siyonistler, Abdülaziz Han'ın devlet kapılarını kapatması ve devletteki işlerini engellemeye çalışması nedeniyle onu tahttan indirmek istediler.
- 06:46Abdülaziz Han'ın Sonu
- Abdülaziz Han, devletin paraya ihtiyacı olduğunu ve yerli ve milli bir banka kurulması gerektiğini savundu.
- Sermayedarlar, kapitalistler ve emperyalist Avrupa'nın Türkiye'deki uzantıları, Abdülaziz'in devletin borç almayacağını anladıkları için onun fişini çekme kararı aldılar.
- İlk etapta Abdülaziz Han'ı zehirlemeye çalıştılar, ancak başarılı olamadılar ve 1876 tarihinde algı yönetimi yaptılar.
- 08:33Algı Yönetimi ve Sultan Abdülaziz
- Algı yönetimi, bir kişinin adım adım, yavaş yavaş halkın gözünden düşürülmesi sürecidir.
- 1876 yılında Şeyhülislam Hasan Hayrullah Efendi, Sultan Abdülaziz'i tahttan indirmek için "şuuru bozuk ve siyasi işlerden habersiz olsa, devlet malını şahsi masrafları için israf etse, din ve dünya işlerini ihlal edip bozsa, milletin ülkesini tahrip etse" tahttan indirilmesi caiz olduğunu belirten bir fetva kaleme almıştır.
- 1876'dan 140 yıl sonra 2016'da Yurtta Sulh Konseyi'nin darbe gerekçeleri, 1876'daki fetvaya benzer şekilde devletin itibarını kaybetmesi, bürokrasi içindeki yolsuzluğun ciddi boyutlara ulaşması ve temel hak ve hürriyetlerin ihlal edilmesi gibi konuları içeriyordu.
- 11:04Sultan Abdülaziz'in Tahttan İndirilmesi ve Sonrası
- Sultan Abdülaziz, tahttan indirildikten sonra iki bileği kesildi ve perdeye sarıldığı sırılsıklam olan perdedeki kan kaybından dolayı öldürüldü.
- Abdülaziz'in yerine yeğeni Abdülmecid Han'ın büyük oğlu V. Murat tahta çıktı, ancak 93 gün sonra doktor raporu ile padişahlık yapamaz denmesinden sonra, Abdülaziz'in diğer yeğeni 1842 doğumlu Abdülhamid Han tahta çıktı.
- Abdülhamid Han 33 yıl tahta kaldı, ancak ilk 27 yılını bildiği için seviliyor, ilk 5 yılında ise masonlarla, siyonistlerle ve Türkiye'deki yerli işbirlikçileriyle anlaşma yaptı.
- 12:39Abdülhamid Han'ın İlk Beş Yılı
- Abdülhamid Han, Mithat Paşalar ve Serasker Hüseyin Avni Paşalar'ın makama getirdiği insanlarla, anlaştığı masonlarla işbirliği yaptı ve siyonizm işbirlikçilerine müsaade etti.
- Devlet, siyonizmin, masonların ve yerli işbirlikçi hainlerin kuklası haline geldi.
- Abdülhamid Han ilk beş yıl iktidardaydı ama muktedir değildi; ağzından çıkan sözler sarayının dışına çıkmıyor, sarayda kalıyordu.
- 15:18Abdülhamid Han'ın Gerçekleri
- Şam medreselerinde müderris ve El-Ezher'de kürsü sahibi olan Reşit Efendi, İstanbul'a geldiğinde "hocaefendi" diye takdim ediliyordu.
- Abdülhamid Han, Reşit Efendi'yi yanına çağırmış, makam vermiş ve onunla beraber iş yapmak istemişti.
- Reşit Efendi, sarayda bulunan casusları keşfettiğini ve onlara yanlış istihbarat vererek farklı yönlendirdiğini, ancak ülkeyi idare etmek onu yorduğunu anlatmıştı.
- 17:35Abdülhamid Han'ın Dönüşümü
- Abdülhamid Han'ı vatan haini noktasına getiren ilk beş yıldan sonra, devlete hakim olmadığı ve muktedir olmadığı için durum değişti.
- Adım adım katibinden sadrazamına, paşasından vezirine, komutanından daire başkanına, müdürüne, kapıcısına, kaymakama kadar bütün devlet mekanizmasını çaktırmadan, adım adım, yavaş yavaş kendi adamlarını yerleştirdi.
- 1881'den sonraki süreçte yavaş yavaş masonluğun bu ülkede yasak olduğu, mason localarının açılamaz hale geldiği döneme getirdi.
- 18:28Abdülhamit Han'ın Tahta Çıkışı ve Borç Problemi
- Abdülhamit Han tahta çıktığında moratoryum ilan etmiş bir devlet vardı, yani borçlarını ödeyemeyecek durumda olan bir devlet.
- Muharrem Kararnamesi ile Duyun-u Umumiye Kurumu kuruldu ve bu kurum devletin borçlarını ödemek için faizlerin silinmesiyle borçların %25-30 civarında azalmasını sağladı.
- Abdülhamit Han, yerli ve milli kadroları iş başında tutarak Osmanlı Devleti'ni 1890'lı yılların başlarında "düveli muazzama" (muazzam devletler) haline getirdi.
- 21:02Yöneticilerin Hata Yapma Hakkı
- Herhangi bir siyasi oluşum veya parti üyesi hata yapabilir, ancak bu hata yapma hakkı onları hain veya art niyetli yapmaz.
- Çalışanlar, üretenler ve icat edenler hata yapma hakkına sahiptir, bu yüzden belediye başkanları, valiler, kaymakamlar ve tüm yöneticilerin hata yapma hakları vardır.
- Abdülhamit Han ve adamları da iş üretirken yanlışlar yaptılar.
- 22:43Çarşaf Yasası ve Terör Eylemleri
- Abdülhamit döneminde çarşaf yasağı yoktu, ancak çarşafın üzerine yüzü kapatan burka cinsi peçeleri yasakladı.
- Jandarma, çarşafın üzerine peçe giyip yüzünü göstermekte ısrar eden kadınları sopa ile dövüp yüzünü açtırması emredildi.
- Ülkenin her yerinde yapılan canlı bomba eylemlerinde, bombaların oraya getirilmesinde çarşaflı kadınların rol aldığı anlaşılmıştı, ancak aslında çarşaf giyen erkekler o kıyafetlerle bombaları götürdüler.
- 23:56Polis ve Jandarma'nın Kadına Karşı Hassasiyeti
- Polis ve jandarma kadına karşı hassas davranıyor, bu durum takdir edilesi bir durum.
- Polis ve jandarma kadın erkek ayrımı yapmaksızın herkesi aramalı, ancak kadına karşı gösterdikleri hassasiyet nedeniyle terör örgütleri erkekleri kullanırken kadınları kullanıyor.
- Abdülhamit devrinde çarşaflı kadınlar aranmadığı için çarşaf giyen erkekler tarafından bombalar götürüldü.
- 26:07Abdülhamit Han'ın Avrupa İlişkileri
- 1876'dan 1880'li yıllara kadar düşmanlarla işbirliği yapan Abdülhamit, 1880'lerin ortalarından itibaren Avrupa'ya "dur" dedi ve "bu toprakların sahibi benim" dedi.
- 1896 yılında bir karar alındı: Abdülhamit Han'dan kesinlikle kurtulmamız gerekiyor çünkü Osmanlı'nın topraklarının altındaydı dünya petrol rezervinin %76'sı.
- Meşveret gazetesi 17 Ramazan 1896'da "İngiltere bizim düşmanımız değil, sadece Abdülhamit'e düşmanlar" başlığıyla, Abdülhamit'in tahttan indirilmesiyle Avrupa'nın Türkiye'ye karşı muhabbetle bakacağını iddia etti.
- 28:34Siyonizm Kongresi ve Abdülhamit'e Karşı Planlar
- 1897 yılında Teoderhazin önderliğinde İsviçre Bazel kentinde bir siyonizm kongresi kuruldu.
- Kongrede Abdülhamit'ten hemen kurtulmak gerektiği kararlaştırıldı ve Abdülhamit'in Filistin başkentli, Kudüs başkentli bir İsrail devletinin kurulmasının önündeki en büyük engel olduğu belirtildi.
- Teoderhazin, Abdülhamit'i halkın arasına mesafe koyarak almak için yakın basın mensupları oluşturup, basına bol paralar vererek Abdülhamit'in tehlikeli olduğunu düzenli olarak gazetelerde ifade etmelerini önerdi.
- 29:56Basın ve Gazetelerin Abdülhamit'e Karşı Yayınları
- Türkiye'de Türkiye'nin aleyhine, Avrupa'nın lehine gazeteler, gazeteciler, mecmualar, yazarlar ve edebiyatçılar oluştu ve Avrupa'dan para alarak Abdülhamit aleyhine yayınlar yapmaya başladılar.
- Meşveret gazetesi "Açgözünü ey Osmanlı" başlığıyla Abdülhamit'in devlete kötülük yaptığını ve 600 senede oluşturulan devletin Abdülhamit'e kurban edildiğini iddia etti.
- Mizan gazetesi 28 Haziran 1897'de "Artık Abdülhamid'in bir meşruiyeti kalmadı" başlığıyla Abdülhamit'in halk tabanında muhabbeti olmadığını ve acilen padişahlığı bırakması gerektiğini söyledi.
- 31:38Abdülhamit'e Karşı Eleştiriler ve Beddua Seansları
- Gazeteler "Avrupa bize daha iyidir, Haçlı bize daha yakındır" başlıklarıyla Abdülhamit'ten kurtulmanın önemini vurguladı.
- Mizan gazetesi 31 Mayıs 1897'de Abdülhamit'i seven memurları tembel ve işe yaramaz olarak nitelendirdi.
- 1898 yılında Bebe Ruhi mecmuası "Peygamber postunda oturan imansız Abdülhamit tövbe et ve imana gel" başlığıyla Abdülhamit'e beddua seansları düzenledi.
- 35:19Abdülhamit'in Dış Politikası ve Toprak Satışı
- Gazeteler Abdülhamit'in Rusya ile ittifak kurduğunu ve bu ittifakın Avrupa'nın Türkiye'ye karşı çıkmasına neden olduğunu iddia etti.
- Bebe Ruhi mecmuası 1 Mart 1898'de Abdülhamit'in toprak sattığını, Türkiye'nin parsel parsel katarlılara, Araplara ve Türk olmayanlara satıldığını haber yaptı.
- 1903 yılında Pittsburgh Perest gazetesi, Abdülhamit'in Doğu Türkistan'da bulunan Çinlilere karşı savaşan Doğu Türkistanlı teröristlere silah gönderdiğini iddia etti.
- 40:00Abdülhamit'in Yönetimi ve Eleştirileri
- Abdülhamit teröristlere silah gönderiyor ve Yıldız Sarayı'nda bin odalı israfın merkezi olarak altın gümüş tabaklarda yemek yeniliyor.
- Hicaz demiryolu denilen çılgın proje büyük bir yalandır ve Abdülhamit tahtını devam ettirmek için kullanıyor.
- Osmanlı gazetesi, zorba ve hain Abdülhamit'in halkı mezheplere ve milletlere bölüp birbirine kırdırdığını belirtiyor.
- 40:38Basın ve Ayaklanma Çağrısı
- İctihat Mecmuası, Sultan'ın israf ettiğini ve devletin malını hazinesini israfta kullandığını söylüyor.
- 15 Eylül 1906'da basın dünyası, Abdülhamid'i daha ne kadar taşıyacaklarını sorgulayarak ayaklanmaya çağırıyor.
- 21 Temmuz 1906'da Abdülhamid'e karşı ayaklanmak caizdir diyen hocacıklar piyasaya çıkıyor.
- 41:26Abdülhamit'in Ordu Politikası
- Abdülhamit Han, İttihat ve Terakki öncesi bazı ayrılıkçı ve partizanca yapılanmaları fark etti.
- Ordu içerisinde paralel bir yapılanma ve hiyerarşilerin ortaya çıktığını gören Abdülhamit, ordudaki bütün paralel yapı elemanlarını attı.
- İctihat gazetesi, Abdülhamit'in muhalif subayları ordudan attığını ve ordunun operasyon gücünü kırdığını belirtiyor.
- 42:04Türkiye'nin Avrupa'daki İmajı
- Türkiye'den Avrupa'ya giden parti liderleri ve gazeteciler, The Times'a röportaj vererek Türkiye'yi güvenilmez bir ülke olarak tanımladılar.
- "İstanbul'a gitmeyin, Türkiye'ye girmeyin, Türkiye güvenilir bir ülke değil" diyen bu kişiler, Türkiye'de subaylar, parti liderleri ve gazetecilerdi.
- 31 Mart darbesi sonrası Rıza Tevfik Bölükbaşı, "31 Mart bir darbe değil, Abdülhamit kendi koltuğunu garantiye almak için tiyatro uydurdu" dedi.
- 43:42Abdülhamit'in Tahttan İndirilmesi
- Abdülhamit tahttan indirilirken, Türkçüler, Kürtçüler, Arapçılar, İslamcılar, ateistler, kapitalistler, komünistler, zenginler, fakirler herkes birleşti.
- Tüm partiler, cemiyetler ve oluşumlar birbirlerine düşman bile olsalar, ortak gaye olan Abdülhamit'i indirmek için ittifak oldular.
- Abdülhamit tahttan indirildikten sonra, kendisini deviren insanlara "benden sonra bu devleti on yıl idare edin" dedi.
- 44:30Osmanlı Devleti'nin Çöküşü
- 1909'da tahttan indirilen Abdülhamit'in sözünden dokuz yıl sonra, 1918'in 30 Ekim'inde Limni Adası'nın Mondros Limanı'nda imzalanan bir anlaşma ile Osmanlı Devleti fiilen çöktü.
- Abdülhamit'in dediği gibi on yıl idare edilmedi, dokuzuncu yılda bu devlet çöktü.
- Yeni hükümet, Avrupa'ya daha yakın olacağını ve Birleşik Devletler şirketlerinin işbirliği kuracağını söyleyerek Avrupalı dostlarına çağrıda bulundu.
- 45:58Sonuç ve Gelecek Video
- Trablusgarp, Balkan Savaşı, Çanakkale, Birinci Dünya ve Kurtuluş Savaşı gibi olaylar yaşandı.
- Milyon kilometrelik bir ülkeyi bu topraklara sığdırdılar.
- Bu video, Abdülhamit'in birinci bölümünü içerirken, ikinci bölümü izleyicilerin yorumları ve sorularıyla doldurulacak.