Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin 9. sınıf tarih dersinin "Tarih ve Zaman" ünitesini kapsamlı şekilde anlattığı eğitim içeriğidir.
- Video, tarihin tanımı ve özellikleri ile başlayıp, olay-olgu farkları, tarih kaynakları ve tarihe yardımcı bilim dallarını ele almaktadır. Daha sonra tarihin faydaları ve zamanın taksimi konularına geçilerek, insanlık tarihindeki önemli dönemler ve Türklerin kullandığı takvimler anlatılmaktadır.
- Her konu, örnek sorular üzerinden pekiştirilmekte ve tarihin sorgulama ve eleştirel düşünme becerilerini artırdığı vurgulanmaktadır. Video, tarih bilgisinin sağladığı yararlar ve tarihin önemi hakkında bilgiler içermektedir.
- 00:14Tarih Kavramı
- Tarih kelimesinin kökü "history" olup, "story" (hikaye) kelimesinden gelir ve geçmişin hikayesi anlamına gelir.
- Tarih geçmişle ilgilenir, ancak geçmişte yaşanan her olay tarihin konusu olmaz; tarihin konusu insanın yaşadığı, önemli ve ciddi olaylardır.
- Tarih, geçmişteki insanların faaliyetlerini neden-sonuç ilişkisi içerisinde yer ve zaman göstererek, belgelere dayandırarak objektif bir şekilde inceleyen bir bilim dalıdır.
- 02:40Tarihin Önemi
- Tarih, insanların ve olayların birbirleriyle olan ilişkilerini inceler.
- "Geçmişi bilmeyen geleceğini yönlendiremez" sözüyle tarihin önemi vurgulanır.
- Tarihin konusu insanoğlunun meydana getirdiği faaliyetler, değişimler ve eserlerdir.
- 04:02Tarihin Alanları
- Cumhuriyetin ilanı ve saltanatın kaldırılması siyasi alana girer.
- Malazgirt Savaşı ve diğer savaşlar askeri alana girer.
- Orta Asya Türk göçleri sosyal alana, sanayi devrimi ekonomik alana, yazının icadı kültürel alana, İslamiyet'in doğuşu dini alana, Sultanahmet Camii'nin yapılması mimari alana girer.
- 06:27Tarihin Özellikleri
- Tarihi bir olayın tekrar gerçekleşmesi mümkün değildir.
- Tarih deney ve gözleme dayanmaz, olayın meydana geldiği yer ve zaman daima bellidir.
- Tarihi olaylar belgelere dayandırılarak incelenir ve bir olayın sonucu başka bir olayın nedeni olabilir.
- 07:44Tarihin Doğruluğu ve Değerlendirme
- Tarihi olaylar hiçbir zaman kesinlik yoktur, yeni bir belge çıktığında doğru bilgi değişebilir.
- Tarih bilgisi ve bilincinin sağladığı yararlardan biri, toplumumuzu ve değerlerimizi iyi anlamamızı sağlamasıdır.
- Her dönemi kendi içerisinde değerlendirmemiz gerekir, geçmişteki insanların günümüzün değerlerine göre yargılanması doğru değildir.
- 08:50Olay ve Olgu Arasındaki Farklar
- Olaylar başlangıcı ve bitişi belirgin olan, belli bir yer ve zamanda gerçekleşen kısa sürede tamamlanan olaylardır.
- Olgu ise uzun bir zaman diliminde gerçekleşen, süreklilik gösteren ve belirli bir yer ve zaman gerektirmeyen olaylardır.
- Olaylar biricik ve tekrarlanamazken, olgular geneldir, çok sayıda örneği vardır ve tekrarlanabilir.
- 10:26Tarih Öğrenmenin Önemi
- Tarih öğrenmek kültürel birikim oluşturmasına yardımcı olur, devletleşme süreçlerini anlamamızı kolaylaştırır ve ekonomik gelişmeleri kavramamızı sağlar.
- Tarih, kronoloji bilgisi edinmemizi sağlarken, emperyal duyguları artırmaz.
- 11:13Kaynaklar ve Sınıflandırılması
- Kaynak, tarihi bilgiye kaynaklık eden malzemedir ve birinci el (ana kaynak) ile ikinci el kaynaklara ayrılır.
- Birinci el kaynaklar, olayın geçtiği döneme ait belgeler ve buluntular (kitabeler, arkeolojik buluntular, paralar) olarak tanımlanır.
- İkinci el kaynaklar ise olayın geçtiği döneme ya da yakın döneme ya da o dönemin kaynaklarından faydalanarak meydana getirilen eserlerdir.
- 13:08Kaynakların Sınıflandırılması
- Kaynaklar sözlü kaynaklar (efsaneler, destanlar, menkıbeler), yazılı kaynaklar (tabletler, kitabeler, fermanlar), sesli ve görüntülü kaynaklar (resimler, fotoğraflar, filmler) ve gerçek eşya ve nesneler (arkeolojik buluntular) olarak dört bölüme ayrılır.
- 15:15Tarihe Yardımcı Bilim Dalları
- Coğrafya, insan ve mekanın karşılıklı etkileşimini araştıran; arkeoloji, kazı yoluyla toprak ve su altındaki maddi kalıntıları ortaya çıkaran bir bilim dalıdır.
- Antropoloji insan ırklarını, etnografya toplumların örf, adet ve kültürlerini, hukuk kuralları ve yasaları, kronoloji olay ve olguların zamanlarını tespit eden bilim dallarıdır.
- Edebiyat söz ve yazıları, felsefe düşünceleri, paleografya yazıları ve alfabeleri, epigrafya kitabeleri inceler.
- 17:37Tarih Öğrenmenin Önemi
- Toplumun geçmişini öğrenerek kişinin kendi milletine bağlanmasını sağlar.
- Tarih, milli ve toplumsal kimliğin oluşmasında etkilidir ve milli bilinç kazandırır.
- Atatürk'e göre, Türk çocuğu ecdadını tanıdıkça daha büyük işler yapmak için kendinde kuvvet bulacaktır.
- 18:46Tarihin Faydaları
- Tarih, sorgulama ve eleştirel düşünme becerilerini artırır.
- Geçmişteki insanların davranışlarını bilmek, gelecekteki insanları tahmin etmeyi kolaylaştırır.
- Tarihçi, objektif olmak için mücadele eder ve araştırma-kanıt kullanma becerisini geliştirir.
- 19:56Tarihi Olaylara Bakış Açısı
- Tarihi olayları değerlendirirken o dönemin şartları ve koşulları göz önünde bulundurulmalıdır.
- Geçmişin şartları günümüzün şartlarıyla aynı olmadığı için, günümüz şartlarına göre değerlendirilmesi yanlıştır.
- Uzun yıllar önce yaşanmış olayların bugünün bakış açısıyla ele alınması doğru değildir.
- 21:31Zamanın Taksimi
- İnsanlık tarihini anlamlandırmak için asır, çağ, devir gibi terimler kullanılır.
- Tarih öncesi devirler, yazının icadından önceki dönem; tarihi devirler ise yazının icadından sonraki dönemdir.
- İlk Çağ, yazının icadından kavimler göçüne kadar; Orta Çağ (Karanlık Çağ), kavimler göçüyle 1453 İstanbul'un fethine kadar; Yeni Çağ, İstanbul'un fethinden Fransız İhtilali'ne kadar; Yakın Çağ ise 1789'dan günümüze kadar olan dönemdir.
- 23:50Çağların İsimlendirilmesi
- Çağlara isim verilirken önemli olaylara göre yapılır.
- Farklı toplum ve kültürler kendi tarihlerindeki önemli olayları baz alır: Hristiyanlar Hz. İsa'nın doğumunu, Müslümanlar Hz. Muhammed'in hicretini, Avrupalılar Amerika'nın keşfini, Türkler İstanbul'un fethini baz almışlardır.
- 25:16Türklerin Kullanmış Olduğu Takvimler
- Oniki Hayvanlı Türk Takvimi: En eski takvim, güneş yılı baz alınmış, her yıl bir hayvan ismiyle adlandırılmıştır.
- Hicri Takvim: İslamiyet'in kabulünden sonra kullanılan, ay yılı esasına göre, Hazreti Ömer döneminde oluşturulmuş dini bir takvimdir.
- Rumi Takvimi ve Celali Takvimi: Osmanlı ve Selçuklu devletlerinin ticari ilişkileri kolaylaştırmak için oluşturmuşlardır, güneş yılı baz alınmış, Hicri ve Miladi sentezi vardır.
- Miladi Takvim: Mısırlılar tarafından yapılmış, güneş yılı baz alınmış, Türkiye Cumhuriyeti'nin 1926'dan beri kullandığı takvimdir.