Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Eyüp Hoca tarafından sunulan 8. sınıf Türkçe dilbilgisi dersidir. Öğretmen, fiilimsi (eylemsi) konusunu detaylı bir şekilde anlatmaktadır.
- Videoda fiilimsi kavramının tanımı, özellikleri ve üç ana türü (isim-fiil, sıfat-fiil ve zarf-fiil) ele alınmaktadır. İlk bölümde fiilimsilerin genel özellikleri ve türleri açıklanırken, ikinci bölümde özellikle sıfat fiiller ve zarf fiiller detaylı şekilde incelenmektedir.
- Öğretmen, fiilimsilerin fiilden türediğini, hareket bildirdiğini ancak fiil gibi çekime girmediğini vurgulamakta ve her bir fiilimsi türünün özelliklerini örneklerle göstermektedir. Ayrıca dik dik, ecek-acak ekleriyle türetilen sıfat fiillere ve zarf fiillerin çekim ekleriyle karıştırılmaması gerektiği konusunda uyarılar içermektedir.
- 00:01Fiilimsi (Eylemsi) Tanımı
- 8. sınıf Türkçe konu anlatım derslerinde fiilimsi (eylemsi) konusu ele alınacak.
- Fiilimsi, eylemden türediği halde cümle içerisinde isim, sıfat ya da zarf olarak kullanılabilen sözcüklerdir.
- Fiilimsiler, isim, sıfat ve zarf gibi hareket bildiren sözcüklerdir, ancak tam anlamıyla isim, sıfat veya fiil değildir.
- 03:06Fiilimsilerin Özellikleri
- Tüm fiilimsilerin kökü fiildir ve eylem anlamlarını korurlar, hareket bildirirler.
- Fiilimsiler eylemler gibi asla çekime girmezler, kip ve şahıs belirtmezler.
- Fiilimsiler eylem özelliklerini tamamen yitirmedikleri için kullanıldıkları cümlelerde yan cümle oluştururlar.
- 05:20Fiilimsilerin Türleri
- Üç çeşit fiilimsi vardır: isim-fiil (ad), sıfat-fiil (ortaç) ve zarf-fiil (bal fiil/ulaç).
- Isim-fiil ekleri: mema, iş, iş, mek, mak (maşmak, işememek şeklinde kodlanabilir).
- Sıfat-fiil ekleri: en, an, ı, mez, er, ardı, dikecek,acak, mış,mış (anası mezar dikecekmiş şeklinde kodlanabilir).
- 06:49Isim-Fiil
- Isim-fiil, fiillerin ismidir ve günlük hayatta içinde bulunduğumuz eylemlere verdiğimiz isimdir.
- Isim-fiiller isimlerin gösterdiği bütün özellikleri gösterirler: hal eki, çoğul eki alırlar, tamlama kurarlar, ek fiil alırlar, cümlede yükleme olurlar.
- Zamanla kalipleşerek bir varliğin veya kavramın adı haline gelmiş sözcükler (kazma, dolma, çakmak) fiilimsi olarak kabul edilmez, kalıcı isim olarak adlandırılır.
- 10:13Sıfat-Fiil
- Sıfat-fiil (ortaç), en, an, ı, mez, er, ardı, dikecek,acak, mış,mış ekleriyle türetilen fiilimsi çeşididir.
- Sıfat-fiiller sıfat görevi üstlenir ve niteleme sıfatıdır.
- Sıfat-fiiller cümle içerisinde yan cümle kurarlar ve sıfatların taşıdığı bütün özellikleri taşır, tek farkı hareket bildirmeleridir.
- 11:19Niteleme Sıfatları
- Sararmış yapraklar gibi niteleme sıfatları, normal sıfatlardan farklı olarak bir eylem bildirir.
- Niteleme sıfatları, normal sıfatların taşıdığı tüm özelliklere sahiptir.
- Dik, dik ve ecek-acak ekleriyle türetilmiş sıfat fiiller, çekim eki alarak sıfat olarak kullanılabilir ve sondaki k sesleri yumuşak g'ye dönüşür.
- 12:53Sıfat Fiillerin Özellikleri
- Sıfat fiiller, yanındaki isim düştüğünde veya çekim eki alındığında adlaşır.
- Adlaşmış sıfat fiiller hala sıfat fiildir ve yan cümle eylemsi özelliğini taşır.
- Sıfat fiiller, bir nesnenin adı veya kavramın adı haline geldiğinde eylemsi özelliğini kaybeder ve normal isim olur.
- 14:38Sıfat Fiillerle Çekimli Fiillerin Farkı
- Sıfat fiillerde en çok dikkat edilmesi gereken husus, çekimli fiillerle sıfat fiilleri karıştırmamaktır.
- Sıfat fiil eki olan "-ma", "-dik", "-ecek", "-acak", "-mış", "-miş" gibi ekler tek ektir.
- Çekimli fiillerde ise "-ma" olumsuzluk eki, "-miş" geniş zaman eki, "-di" geçmiş zaman eki ve "-k" şahıs eki olabilir.
- 17:08Zarf Fiiller
- Zarf fiiller (bafiil), fiillere getirilen "-ken", "-eli", "-alı", "-meden", "-madan", "-ince", "-ince", "-ipek", "-aradıkça", "-dik", "-ea", "-er", "-mascasına", "-cesine", "-maksızın", "-meksizin", "-dağında" gibi eklerle türetilir.
- Zarf fiiller, durum zarfı veya zaman zarfı olabilir.
- Durum zarfları "nasıl" sorusuyla, zaman zarfları "ne zaman" sorusuyla bulunur.
- 18:03Zarf Fiillerin Tanımlanması
- Zarf fiiller için ek ezberlemek gerekmez, sadece hareket bildiren kelimeleri tespit etmek yeterlidir.
- Zaman zarflarında hareket bildiren kelime varsa zarf fiil, yoksa normal zaman zarfıdır.
- Durum zarflarında hareket bildiren kelime varsa zarf fiil, yoksa normal durum zarfıdır.